Aardgas wel duurder;
olieprijs niet omhoog
Nieuwe eisen CDA
vertragen formatie
"Je denkt er niet aan dat zoiets
in je eigen burnt kan gebeuren"
Afscheid van TEE-diesel
GAS GENOEG
Opluchting
in Katwijk,
maar de
angst is
I nog niet
geweken
Wonderlijk vulmiddel
voor vakman en gezin
PORION
Registratie
speedboot
kost geld
VRIJDAG 5 AUGUSTUS 1977
Prinses Irene is vandaag 38jaa
geworden.
DEN HAAG (SP) - Er is aardgas zat. In de bodem bij Slochteren zit
genoeg om de Nederlandse huishoudens tot na het jaar 2000
warm te houden.
Dit onthulde premier Den Uyl gistermiddag na afloop van het
wekelijkse kabinetsberaad. Tot nu toe is er altijd van uit gegaan
dat het Groningse gas in 1990 op zou zijn.
De Nederlandse aargasvoorraden zijn nog bijna net zo groot als
toen ze ontdekt werden. Den Uyl: "Alle produktie van het aard
gas is tot nu toe gecompenseerd door nieuwe vondsten. Vorig
jaar zijn de reserves voor het eerst iets ingekrompen omdat toen
slordiger met energie is omgesprongen."
Optimisme wat getemperd
(Vervolg van pagina een) v V %J
DEN HAAG (SP) - Het niéuwe eisenpakket van
het CDA - een tamelijk onverwachte verharding
van het CDA-standpunt - betekent een nieuwe
vertraging voor de formatie. Het was Den Uyls
bedoeling om vandaag klaar te komen met de
sociaal-economische paragraaf. Maar dit lukt nu
vrijwel zeker niet.
Er was woensdag in politiek Den
Haag nogal wat optimisme. Alge-
het e
5 dat
PvdA en CDA dichter bij elkaar ge
komen waren. "De verschillen zijn
een stuk kleiner geworden", con
stateerde PvdA-fractieleider Van
Thijn zelfs. Maar dit optimisme
gisteren door de
opstelling de bodem
CDA-
kritiek dat Van Agt zich zonder al te
veel verzet h neergelegd bij Den
Uyls plannen. Daarom scherpte de
CDA-top zijn aanvankelijke stand-
Dunt aan.
Het CDA reageerde ook afwijzend
op andere voorstellen van Den Uyl.
Vooral het plan om meer over-
heidsgreep op bedrijfsinvesterin
gen en geldstromen te krijgen
stuitte op forse weerstand in
CDA-kringen. Den Uyl wil rege
ringscommissarissen benoemen
bij banken en verzekeringsmaat
schappijen, de selectieve investe
ringsregeling tot het hele land uit
breiden en meer regionale ontwik
ken opzetten,
ilgens dé formateur nodig
om grotere garanties te krijgen dat
meer winst in werk wordt omgezet.
Het CDA wil de overheid daarbij
geen beslissende rol toekennen
maar meer aan het bedrijfsleven
overlaten.
DEN HAAG (SP) - Niet de
olie, maar het aardgas zal
binnenkort een flink stuk
duurder worden.
Dit heeft premier Den Uyl
gisteren na afloop van het
wekelijkse kabinetsberaad
duidelijk gemaakt.
De regering is al enige jaren bezig
de gasprijs geleidelijk aan te verho
gen tot het peil van de olieprijs.
Eén van de redenen is te voorko
men dat iedereen overschakelt op
het goedkopere gas, waardoor
'Slochteren'' sneller uitgeput zal
zijn.
Om het energieverbruik, af te rem
men zal de geleidelijke aanpassing
van de aardgasprijs versneld wor
den, zo zei Den Uyl. De regering is
erg geschrokken van het toegeno
men energieverbruik in ons land.
Het Centraal Bureau voor de Statis
tiek berekende een toeneming van
11,4 procent. Den Uyl: "er is vorig
jaar slordiger met energie omge
sprongen. En dat is niet zo fraai."
Eén van de doelmatigste middelen
om het energieverbruik af te rem
men is een stijging van de prijs.
Premier Den Uyl liet doorscheme
ren dat dit éen van de besluiten van
het nieuwe kabinet zal zijn.
Om behalve de gasprijs ook de
olieprijs te verhogen ging Den Uyl
te ver. "De regering wil de energie
prijzen zo laag mogelijk houdén",
zei hij. Een verhoging van de olie
prijs zou betekenen dat het aardgas
nog duurder zou worden. Want
beide prijzen zijn gekoppeld: als de
olieprijs oploopt gaat de gasprijs
vroeger of later mee.
Premier Den Uyl ontkende dat de
regering plannen had om vooral het
aardgas voor huishoudelijk ver
bruik sterk in prijs te verhogen. De
huishoudens en de bedrijven zullen
beide even zwaar door de prijsstij
ging worden getroffen.
WIELRENNEN: Piet Kuys heeft in
de Ronde van Rijnland Palts voor
de eerste Nederlandse etappezege
gezorgd. Hij finishte met 46 secon
den voorsprong op de Westduitser
Bock. De pool Suka voert het alge
meen klassement aan. Beste Neder
lander is Hans Langerijs met 5 min.
en 12 seconden achterstand.
Het souterrain in
Katwijk, waar de stoffe
lijke resten van het
Turkse jongetje Ali Isik
werden gevonden. Zijn
dood heeft in de buurt
grote verslagenheid en
onrust teweeg gebracht.
)Van een onzer verslaggevers)
KATWIJK - Opluchting
dat de dader van de
moord op de 9-jarige Ali
Isik is gegrepen is in de
Katwijkse Asterstraat
vermengd met gevoelens
van verslagenheid.
„Je kan er gewoon niet bij. Je
denkt dat het iemand van bui
ten de flat moet zijn, een
Twijfels
De twijfels die in CDA-kringen
over de sociaal-economische plan
nen van Den Uyl zijn opgestoken
hebben verschillende oorzaken:
Het is zeer de vraag of het wel zal
lukken de lonen te matigen. Met
name het terugdringen van de inci
dentele loonstijging (promoties,
extraatjes) is erg onzeker.
De kans zit er in dat de wereld
handel de komende jaren nog ver
der verslechtert waardoor de Ne
derlandse export nieuwe klappen
krygt.
Er bestaat grote onzekerheid
over het economisch beleid van de
omringende landen met name van
West-Duitsland. Nederland is daar
erg afhankelijk van.
Het nog verder oplopen van het
overschot op de betalingsbalans
zou wel eens kunnen nopen tot een
opwaardering van de gulden. Voor
de Nederlandse export is dat niet
best.
Edelweiss
verdwijnt
uit Europa
en gaat in
Canada rijden
Door
Aad Wagenaar
Scherper
De CDA-fractie heeft gisteren ruim
vijf uur vergaderd over de sociaal-
economische voorstellen van for
mateur Den Uyl. Er was nogal wat
ADVERTENTIE*
De 'Edelweiss' reed twintig jaar
door de heuvels van de Ardennen
via Namen, Brussel en Antwerpen
van Rotterdam naar Luxemburg.
toevoegen
Kunsthars reparatiemortel met ein
deloos veel toepassingen zowel
buiten als binnen o m. houtrot her
stellen, betonreparatie, ragdun
pleisteren, dik plamuren, bijwerken
stopverf. Uitvlakken traptreden of
vloeren. Afdichten lek balkon,
goot, scheuren of kieren, ook om
leidingen. Herstel natuursteen,
keramiek, antiek. Hechtvulling tus
sen hout en steen (leggen plavui
zen). Hechting aan elk materiaal,
droog of vochtig, ook aan metaal
of glas. Ideaal voor handenarbeid
En dit is nog maar een greep uit de
gebruiksaanwijzing vol adviezen,
onder deksel van pot en emmer.
0,6 kg 1 kg 2 kg 5 kg 15 kg
ƒ6,10 ƒ9,45 ƒ16,80 ƒ33,25 ƒ74,25
leggen van plavuizen op houien vloer
Bel of schrijf producent. Fijnzand bv.
Hilversum. 035-47547 (4 lijnen).
ROTTERDAM (SP) - De Orient
Express was, voordat hij twee
maanden geleden definitief op stal
werd gezet, al lang niet meer wat hij
geweest was: niet meer de lederen
tauteuiis in rijtuigen waarvan de
wanden met fluweel bekleed waren
en de plafonds kunstig stucwerk
vertoonden. De meest legendari
sche trein van de Europese baan
vakken, die van Parijs naar Istan-
boel reed, was al jaren een alle
daagse D-trein met, bij goéd geluk,
een slaaprijtuig erin. Verder geen
fratsen; luxe tussen de rails is uit de
tijd, ongewenst en onbetaalbaar.
Zo verdween een stuk spoorwe-
gromantiek.
Gelukkig dan toch dat er nog zoiets
als de TEE bestaat. De Trans Europ
Express laat iedere dag 80 treinstel
len door de landen van West-
Europa kruisen, waarin de reiziger
nog wel kan meeknabbelen aan de
luxe die de grote expresses ooit bo
den. De TEE rijdt snel en met een
aangename vering, de fauteuils ziin
breed, er is een bar en een restau
rant en het reizen is geen lange zit
maar een aangename ontspanning.
In juni was het twintig jaar geleden
dat de eerste TEE ging rijden. De
luxe-dagtrein was er gekomen
dankzij het initiatief van de toe
nmalige directeur van de Neder
landse Spoorwegen, ir. F.Q. den
Hollander. Deze 'Plesman van de
rails' had zijn Europese collega's na
jaren praten zo ver gekregen om
een net van speciale treinen te gaan
exploiteren.
't Liefst was het Den Hollander ge
weest als de treinstellen, die door
de deelnemende landen werden in
gebracht, ook alle identiek van uit
erlijk en interieur waren geweest,
maar chauvinisme weerhield dat.
In 1957 begon men met tien dage
lijks rijdende TEE-verbindingen;
Nederland leverde er vier treinen
voor de Edelweiss, Etoile du Nord,
lie de France ejs Rhein Main (later
omgedoopt tot Van Beethoven).
Er was in 1957 nog maar een enkel
Europees hoofdbaanvak elektrisch
te berijden. Daarom koos men voor
dieseltreinstellen. De Nederlandse
en Zwitserse spoorwegen werkten
samen met een gezamenlijk ont
werp, de Fransen bouwden een va
riant van hun 'Rame Grand Par
cours', de Italianen bouwden ook
hun eigen trein en de Duitse
Spoorwegen kwamen voor de dag
met een luxueuze VT 11.
De treinen van de TEE waren van
buiten alle rood-creme, maar van
binnen zagen ze er allemaal anders
uit, waardoor het comfort nogal
verschilde. Ook haddenniet alle
treinen aanvankelijk een restau
rant.
In 1961 kwamen de eerste elektri
sche treinstellen; Zwitserland was
er het eerst mee. In de jaren daarna
verdwenen alle dieseltreinen van
het TEE-net. Deze week reed de
laatste: de Edelweiss, die twintig
jaar van Nederland uit de dienst op
Luxemburg onderhouden heeft.
De Edelweiss was zijn rood-creme
kleuren al kwijt. Overgespoten in
jolig geel en blauw reed hij nog een
keer door de heuvels van de Ar
dennen, via Namen, Brussel en
Antwerpen op weg naar Rotter
dam. In dé havenstad bleef hij
staan, in- afwachting van het zware
transportmateriaal dat hem dezer
dagen aan boord van een schip zal
tillen. De Edelweiss, omgedoopt nu
tot Northlander, vertrekt dan naar
Canada, waar de Ontario Northland
Railroad hem op de rails zal zetten
van een 800 kilometer lang traject
van Toronto naar Kapuskasing. De
drie andere Nederlandse TEE-
dieseltreinen zijn al eerder aan Ca
nada verkocht en erheen ver
scheept.
Aan boord tijdens die afscheidsrit
van de Edelweiss was ook ir. F.Q.
den Hollander. De nu 84-jarige
voormalige NS-president zat zicht
baar te genieten van het comfort
van zijn eigen schepping.
Den Hollander was van 1946 tot
1958 president van de Nederlandse
Spoorwegen. Hij was de 'opbouw-
president', die op de puinhopen,
die de Tweede Wereldoorlog had
nagelaten, weer een behoorlijk
spoorwegnet moest aanleggerï. Van
de eigenzinnige doorzetter zoals hij
toen bekend was, merkt men niets
meer. De zonder haperingen for
mulerende grijsaard zegt: ,Het le
ven bestaat uit een vormend, een
uitvoerend en een beschouwend
deel. En ik zit nu al negentien jaar in
die derde periode en dat bevalt me
best.'
en psychopaat.
Mensen hier in de flat doen zo
iets niet, die kén je".
"Dat gezin waar dat meisje uit
komt is wel een beetje
a-sociaal. De kinderen stelen
als raven. De oudste van de
jongens die nog thuis zit heeft
zijn vader nog eens in elkaar
geslagen, het is een wonder
dat die man nog leeft. Maar ja,
zeker sinds de moeder dood is
zijn de kinderen losgeslagen,
het gezin is ontwricht".
"Hun vader werd met een poli
tiewagen thuis gebracht. Die
man moet er kapot van zijn.
Het is een hele nette man, erg
aardig. Maar toch, je gaat op
zo'n moment niet naar hem
toe, want waar moet je over
praten, over het weer soms?"
Spanning
De spanning leeft nog steeds in
de buurt. "Je wordt zo ang
stig. Ouders willen hun kin
deren maar het liefst om zich
heen houden. En ook wie
géén kinderen heeftje bent
ook bang voor je zelf'.
"Het is niet de eerste keer dat er
hier iets is gebeurt. Ongeveer
een half jaar geleden heeft een
man, ook hier in de kelder,
een jongetje van vier gepakt.
Dat kind is tenminste nog met
de schrik vrijgekomen. Om
dat dat was gebeurt, zijn ze
hier in de kelder naar Ali gaan
"Je gelooft het niet als er zoiets
gebeurt. Erst denk je dat het
niet waar is, niet waar kan
zijn. Zulke dingen léés je al
leen. Dan vind je het wel erg,
maar tochhet blijft ver van
je vandaan. Je denkt er nooit
aan dat zoiets je zelf zal over
komen, dat het in je eigen
buurt, je eigen flat zal gebeu-
toch weten 'waarom je ze iets
verbiedt. Gelukkig beseft de
kleinste het allemaal nog niet
zo goed. Een jongetje van 7
begrijpt er natuurlijk al heel
wat meer tan".
Angst
"Die angst, voor je kinderen,
voor je zelf, die is zo gauw niet
weg. Hierboven woont een
man, die gaat over een paar
weken voor een tijdje van'
huis. Zijn kinderen blijven
hier. Hij heeft gewoon staan
overgeven van de zenuwen.
Iedereen was zo over zijn toe
ren dat vrijwel niemand in de
flat heeft kunnen slapen".
"Op de tweede verdieping wo
nen mensen die binnenkort
verhuizen. Ze hopen nooit
meer op deze plaats terug te
hoeven komen".
"Ik "kan het me voorstellerr", al
dus één van de buurtbewoon
sters, "toen ik vandaag van
mijn werk thuiskwam ging ik
met knikkende knieën het
portaal binnen. Dan trekt heel
het beeld, van alles wat er'ge
beurd is, weer aan je voorbij".
Lynchen
i hele-
"De eerste reactie
boel mensen wa
vent - ja, je denkt altijd direct
aan een man - die het gedaan
heeft te pakken krijgen, lync
hen we hem".
"Natuurlijk denk je ook direct
aan je eigen kinderen: Het
had net zo goed die van mij
kunnen zijn. Een heleboel
ouders waren ook vast van
plan om hun kinderen voor
lopig binnen te houden maar
dat lukt je toch niet. We heb
ben de onzen wel de sleutel
van de kelder terug laten ge
ven. Die hadden ze altijd bij
zich, dan konden ze zelf hun
fiets, hun stepje uit de kelder
pakken. Maar daar laten we ze
nu natuurlijk niet meer alléén
naar toe gaan".
Het 4-jarige zoontje komt net
binnen; helemaal vol van alle
politiemannen en auto's van
die ochtend. "Ik laat mijn
schep nu nóóit meer in de
schuur staan, daar komen wel
eens boeven".
"We hebben de kinderen wel
zo'n beetje verteld wat er ge
beurd is. Natuurlijk niet tot in
de details, maar ze moeten
DEN HAAG (SP) - De registratie
van speedboten gaat geld kosten.
Het kabinet-Den Uyl is gisteren
akkoord gegaan met een voorstel
van minister Westerterp (Verkeer
en Waterstaat) waarbij - met ingang
van 1 januari 1978 - de registratie
van een snelle motorboot 36 gulden
gaat kosten.
De registratie van snelle motorbo
ten werd in januari van dit jaar door
de Rijksdienst voor het Wegver
keer overgenomen van de KNAC.
Tot nu toe was het kosteloos.
Eind van dit jaar zullen er - naar de
verwachting van het ministerie van
Verkeer en Waterstaat - ongeveer
16.000 speedboten in ons land zijn.
In 1978 zal dit aantal oplopen tot
ongeveer 17.500.
Drie doden bij
verkeersongeluk
TUBBERGEN (ANP) - Drie be
jaarde inwoners van Glanerbrug
(gemeente Enschede) hebben gis
teravond het leven verloren bij een
verkeersongeluk in Tubbergen.
De auto waarin de slachtoffers za
ten kwam op een kruising in bot
sing met een vrachtwagen, i
volgens de rijkspolitie geen 1
rang werd verleend.
