Weekeinde van gevechten
Libië
en Egypte
Y.S. en Engeland
eens over Riiodesië
Demirel terugalleen nog wat rechtser
Geen gegok
rond babj
prinses Anne
Politiek geweld op Sri
Lanka na verkiezingen
Ethiopië
wijzigt
legertop
Stagnatie wellicht voornaamste kenmerk Turks coalitiekabinet
MAANDAG 25 JULI 1977
BUITENLAND
PAGINA 7
Regering neemt maatregelen
COLOMBO (Reuter) De de
nieuwe premier van Sri
Lanka (het vroegere Cey
lon), de 70-jarige Jayewar-
dene, heeft gisteren een
reeks maatregelen aange
kondigd die een einde moe
ten maken aan het politieke
geweld van de afgelopen
dagen waarbij tot dusver 20
personen zijn omgekomen.
Het nachtelijke uitgangsverbod dat
juist gisterochtend was opgeheven
werd weer ingesteld voor zes pro
vincies. Voorts werd bepaald dat in
het gehele land de café's voor twee
dagen dicht moeten. Openbare
manifestaties mogen alleen met
toestemming van de politie plaats
vinden.
Premier Jayewardene die donder
dag bij de eerste algemene verkie
zingen sinds zeven jaar een over
weldigende overwinning behaalde
deed evenals zijn voorgangster,
mevrouw Bandaranaike, een be
roep op de bevolking om zo spoedig
mogelijk tot herstel van orde en
rust te komen.
De doden vielen bij botsingen tus
sen aanhangers van de Verenigde
Nationale Partij van Jayewardene
en medestanders van de verslagen
mevrouw Bandarnaike. Onder de
slachtoffers bevond zich een meisje
dat met kapmessen werd gedood.
Ook werden talrijke woonhuizen
en winkels vernield.
Bij de verkiezingen van donderdag
behaalde de partij van de nieuwe
premier 139 van de 166 zetels. De
verslagen eerste-minister noemde
de uitslag een "tijdelijke terugslag"
voor haar partij.
De nieuwe minister-president be
loofde bij zijn ambtsaanvaarding
dat Sri Lanka na bijna zes jaar uit
zonderingstoestand weer een de
mocratie zal worden waarin de
rechten van de mens zullen worden
geëerbiedigd en de perscensuur juniusjayewardene,dle hwrz,jn acte
(rechts), heeft op Sri Lanka een reeks ma>
geweld.
wordt afgeschaft.
LONDEN (AFP/UPI) - De
Britse bookmakers, toch niet
kinderachtig bij het accepte
ren van weddenschappen
over alles en nog wat, hebben
zaterdag besloten geen wed
denschappen af te sluiten over
de in november te verwachten
eerste baby van prinses Anne.
Een woordvoerder van de
bookmakers zei dat duizen
den Britten hadden willen
wedden over de sekse van de
baby, de geboortedatum en
het gewicht.
Maar omwille van de waar
digheid van de koninklijke
familie en de vele koningsge
zinde Britten die aan gokken
met haar als inzet aanstoot
zouden nemen, zullen geen in
zetten worden geaccepteerd,
zei hij.
Jury vindt
moslimleider
schuldig
WASHINGTON (UPI) - De leider
van de mohammedaanse Hanafi-
sekte in de Verenigde Staten, Ha
maas Abdoel Khaalis, is zaterdag
schuldig bevonden aan ontvoering,
doodslag en misdadig opzet naar
aanleiding van de bezetting van
drie openbare gebouwen in Was
hington in maart van dit jaar. De
bezetting duurde 39 uur en werd
uitgevoerd door Khaalis en elf vol
gelingen. Zij hadden 149 gegijzel
den in hun macht.
De jury van 10 vrouwen en 2 man
nen heeft 19 uur en 10 minuten ver
deeld over vier dagen aan het be
raad nodig gehad. De gijzelingen
kostten het leven aan radioverslag
gever Maurice Williams, die vol
gens het openbaar ministerie werd
doodgeschoten door beklaagde
Abdoel Moezikir.
.Ook deze en Abdoel Noeh werden
Schuldig bevonden aan doodslag.
Rechter Nicholas S. Nunzio zal op 6
September vonnis wijzen. Rond het
gerechtsgebouw was zware bewa
king ingesteld.
CAÏRO/BEIROET (Reuter/UPI) - Tussen Egypte en Libië
is het dit afgelopen weekeinde herhaalde malen tot
schermutselingen gekomen. Hoewel een officiële Pales
tijnse woordvoerder zaterdag meedeelde dat beide lan
den het eens waren geworden over een wapenstilstand,
werd gisteren melding gemaakt van nieuwe Egyptische
luchtacties tegen Libië.
Jachtbommenwerpers van de
Egyptische luchtmiacht vielen gis
teren voor de tweede maal in drie
dagen tijd de Libische luchtmacht
basis El Adem bij Tobroek aan. Ook
werd de Libische oase Al Koefra
bestookt.
Volgens het Egyptische persbu
reau voor het Midden-Oosten wer
den op de luchtmachtbasis die 120
km van de Egyptisch-Libische
grens ligt, zes Libische toestellen
op de grond vernield. Voorts wer
den batterijen luchtdoelraketten,
in de omgeving gestationeerde
tanks, startbanen en andere instal
laties van de basis verwoest. In het
bericht uit Cairo werd melding ge
maakt van het neerschieten van
twee Egyptische vliegtuigen van
het type Soechoi-20. De piloot van
een van deze machines zou met zijn
valscherm behouden op Libisch
grondgebied terecht zijn gekomen.
In de lezing van het Libische pers
bureau Arna werd gezegd, dat bij
de Egyptische acties in totaal zes
Egyptische toestellen zijn neerge
schoten, waarvan vijf bij de aanval
op de basis El Adem bij de kust en
een bij de 800 km zuidelijker gele
gen oase Al Koefra. Bij Tobroek
was de piloot van een der neerge
schoten vliegtuigen gevangen ge
nomen, aldus Arna.
Het Libische persbureau Arna
meldde later, dat bij de Egyptische
aanval op Al Koefra "verscheidene
onschuldige Italiaanse arbeiders"
om het leven zijn gekomen die daar
aan ontwikkelingsprojecten werk
ten.
Bemiddelaars
Inmiddels had Koeweit zich bij de
Palestijnse leider Jasser Arafat en
de Algerijnse president Bourne-
dienne gevoegd als bemiddelaar
om een einde aan de vijandelijkhe
den te maken. Boumedienne vloog
gisteren naar Tripoli waar hij met
de Libische leider Gaddafi sprak.
Eerder was Arafat al begonnen met
een bemiddelingspoging tussen
Gaddafi en het Egyptische staats
hoofd, president Sadat. Na zijn
overleg met Gaddafi vloog Boume
dienne gistermiddag naar Cairo.
Libië maakte gisteren bekend, dat
zijn luchtdoelbatterijen per onge
luk een eigen vliegtuig hadaen
neergeschoten. Een tweede Libi
sche machine was als gevolg van
slecht zicht verongelukt. Volgens
Libische gegevens zouden in twee
dagen tijd dertien Egyptische
vliegtuigen zijn neergehaald. Dit
leidde in Cairo tot speculaties dat
de installaties voor het afschieten
van luchtdoelraketten en de bijbe
horende radar wellicht worden be
diend door Russen. Volgens Egyp
tische en andere Arabische leiders
zouden de Libiërs zelf niet in staat
zijn de ingewikkelde luchtdoelap-
paratuur te bedienen die zij uit de
Sowjet-Unie hebben ontvangen.
Gedwongen
Naar de Egyptische minister van
Buitenlandse Zaken, Ismail
Fachmi gisteren meedeelde, heeft
president Sadat in brieven aan de
Arabische staatshoofden uiteenge
zet, dat Egypte "gedwongen was
Libische luchtaanvallen af te
slaan". Hierbij beperkte Egypte
zich echter tot het bestoken van
uitsluitend militaire doelen, aldus
het schrijven van Sadat.
Van welingelichte Palestijnse zijde
in Cairo werd gisteren vernomen,
dat Libië de bemiddelingsvoorstel
len van Arafat heeft aanvaard. Met
•name zou kolonel Gaddafi in zijn
besprekingen met Arafat en Bou
medienne zich bereid hebben ver
klaard de militaire operaties tegen
Egypte te staken.
NEW YORK - De Israëlische premier Menachem Begin werd gisteren op
zijn hotelkamer in New York verrast door een bezoek van de actrice Liz
Brit bij
terugkomst
uit DDR
aangehouden
LONDEN (Reuter) - De com
munistische hoofdredacteur
van het blad van de Britse
mijnwerkers in Yorkshire,
Maurice Jones, is gisteren op de
Londense luchthaven Heath
row aangehouden, nadat hij
was teruggekeerd uit Oost-
Duitsland waarheen hij op 27
juni met zijn gezin was uitge
weken.
De 33-jarige Jones was vier we
ken geleden naar de DDR ge
reisd, omdat zijn gezin naar zijn
zeggen was bedreigd door de
Britse politie, nadat hij zelf bij
demonstraties bij het Londense
fotobedrijf Grunwick was aan
gehouden. Hij werd er van be
schuldigd bij zijn arrestatie de
politie te hebben beledigd. Bij
zijn voorgeleiding was hij ech
ter op borgtocht vrijgelaten.
Volgens de politie hield zijn ar
restatie gisteren op Heathrow
verband met het feit, dat hij niet
voor de rechter was verschenen
toen zijn zaak aan de orde
kwam.
Jones keerde uit Oost-Berlijn
terug, samen met zijn Finse
vrouw en hun driejarig dochter
tje. Door voorzitter van de
mijnwerkers in Yorkshire, Art
hur Scargill en een andere vak
bondsfunctionaris. Zij hadden
Jones er van afgebracht politiek
asiel in de DDR te vragen.
WASHINGTON (DPA/UPI/REU-
TER - De Verenigde Staten en En
geland zijn van mening dat alleen
de invoering van een algemeen
kiesrecht de mogelijkheid biedt het
Rhodesische vraagstuk op vreed
zame wijze op te lossen. Alle andere
voorstellen wijzen de twee landen
resoluut van de hand.
Dit is het resultaat van de zaterdag
geëindigde besprekingen tussen de
Britse minister van Buitenlandse
Zaken David Owen en de Ameri
kaanse president Jimmy Carter en
Owens Amerikaanse ambtgenoot,
Cyrus Vance.
De denkbeelden van de V.S. en En
geland zullen nu op papier gezet
worden en vervolgens worden
overhandigd aan de bij het Rhode
sische vraagstuk betrokken parti
jen.
Owen en Vance maakten zaterdag
duidelijk dat het hier een laatste
poging van de twee landen betreft,
een vreedzame oplossing voor de
kwestie te bewerkstelligen. Zij lie
ten voorts doorschemeren bereid te
zijn de Rhodesische regering nog
op enkele punten tegemoet te wil
len komen, maar niet op het punt
van het algemeen kiesrecht zonder
onderscheid van huidskleur.
Owen zei gisteren in een vraagge
sprek met een Amerikaans televi
siestation dat de internationale
gemeenschap nooit akkoord zal
gaan met apartheid in Rhodesië.
"Zij (Salisbury) zullen moeten ver
anderen, in toenemende mate, en
wij moeten doorgaan hun te beïn
vloeden."
De diplomaten in Washington za
gen volgens waarnemers een moge
lijke onderlinge strijd tussen de
verschillende zwarte bevrijdings
bewegingen gedurende een over
gangsperiode, als een van de be-
langsrijkste bedreigingen van de
vrede. Daarom zullen de V.S. en
Engeland waarschijnlijk aandrin
gen op het zenden van een vredes
macht van de Verenigde Naties
naar Rhodesië in de overgangsfase.
Bij zijn terugkeer in Londen ver
klaarde Owen dat hij en Vance van
plan zijn op 11 wanneer 12 augustus
in Lortden verdere besprekingen te
voeren. "Wij zullen dan bekijken
wanner wij onze voorstellen zullen
indienen".
Hij wilde niet zeggen of het Brits-
Amerikaanse plan voor het berei
ken van een meerderheidsbewind
in Rhodesië zou worden ingediend
vóór de algemene verkiezingen die
premier Smith in augustus wil la
ten houden. "Ik vraag mij af wat de
verkiezing zal opleveren. Daarbij is
slechts ongeveer drie procent van
de bevolking betrokken", zei
Owen, die voorts meedeelde dat hij
mogelijk een tweede bezoek aan
Zuid-Afrika zal brengen.
ADDIS ABEBA (UPI/Reuter) - De
Ethiopische machthebbers hebben
gisteren een wijziging bekendge
maakt van de top van het Ethiopi
sche leger. Volgens waarnemers is
de stap bedoeld om een einde te
maken aan de militaire crisis
waarin het land is gedompeld in
een poging definitief af te rekenen
met opstandelingen in het zuid
oosten en de noordelijke provincie
Eritrea.
De Ethiopische radio zei dat de vier
geregelde Ethiopische legerdivi
sies elk een nieuwe commandant
hebben gekregen en dat voorts
twee commandanten zijn benoemd
voor de 300.000 leden tellende
volksmilitie.
Naast de benoemingen is ook een
"revolutionair coördinatiecen
trum" gevormd onder leiding van
Ethiopië's sterke man, luitenant
kolonel Mengistu Haile Mariam,
dat de militaire inspanningen zal
leiden.
De strijd die op het ogenblik in het
land woedt is ongekend hevig, en
kan volgens velen op een nederlaag
uitdraaien voor de machthebbers
in Addis Abeba. In de zuidooste
lijke Ogaden hebben 3.000 guerril-
leros van het west-Somalische be
vrijdingsfront in de laatste twee
maanden ongeveer 60 procent van
het land in bezit genomen en daar
bij ondermeer de vitale spoorweg
tussen Addis Abeba en Djiboeti af
gesneden.
In Eritrea bezetten vrijheidsstrij
ders de hele provincie, met uitzon
dering van de provinciale hoofd
stad Asmara en enkele andere ste
den. Addis Abeba heeft herhaalde
lijk Soedan ervan beschuldigd de
Eritrese opstandelingen bij te
staan.
Gisteren deden de Ethiopische
machthebbers opnieuw een felle
uitval naar Somalië dat met gere
gelde troepen de rebellen in de
Ogaden zou bijstaan. "De Somali
sche regering heeft met behulp van
tanks, vliegtuigen en zware artille
rie het grootste deel van de Ogaden
bezet", zo meldde de Ethiopische
radio.
De zender voegde hier aan toe dat
hoewel de Ethiopische geregelde
en burgerstrijdkrachten de afgelo
pen twee weken zware verliezen
hebben toegebracht aan de indrin
gers, er alles aan gedaan moet wor
den om de "eer, ja zelfs het bestaan
van het revolutionaire moeder
land" te verdedigen.
De Somalische radio zei gisteren
dat de gevechten in de Ogaden zich
dagelijks uitbreiden en dat "voort
durend" Ethiopische officieren en
soldaten zich overgeven aan de
door Somalië gesteunde onder
handelingen.
Nu definitieve
afspraak over
de luchtvaart
HAMILTON (BERMUDA) (Reu
ter) - Vertegenwoordigers van de
Verenigde Staten en Groot-
Brittannie hebben zaterdag in Ha
milton (Bermuda) een nieuwe
overeenkomst over de burger
luchtvaart getekend welke een
nieuwe basis vormt voor de groei
van het luchtverkeer tussen beide
landen. Zij vervangt een overeen
komst die dertig jaar van kracht is
geweest.
De kwestie van landingsrechten in
de Verenigde Staten voor de
Brits-Franse Concorde is niet geie-
geld. Deze zaak dient voor Ameri
kaanse rechtbanken.
Op grond van de nieuwe
komst zullen onder r
lijnen worden geopend tussen
Londen en vijf Amerikaanse ste
den, waardoor het totale aantal van
dergelijke lijnen veertien wordt.
ATHENE - Alleen al de herbenoe
ming van Ihsan Sabri Caglayangil
als minister van buitenlandse za
ken wijst erop dat stagnatie weer
het voornaamste kenmerk gaat
worden van Demirels nieuwe
rechtse coalitiekabinet in Turkije,
zijn vijfde sinds 1965. Een Turkse
politicus in Ankara zei deze week
over Caglayangil: „Die ziet heus
geen kans om onze internationale
positie te verbeteren, maar hij kan
er misschien toe bijdragen dat de
zaken in langzamer tempo achte
ruithollen".
Deze pessimistische karakteristiek
lijkt evenzeer van toepassing op
Demirels hele ploeg. Demirel is
echter een meester in politieke ma
nipulatie en met het nodige geluk
ziet hij misschien kans om voorlo
pig het tempo van de verslechte
ring wat af te remmen.
Men zegt m Ankara dat ae lagere
gelederen van Demirels Recht
vaardigheidspartij weinig opheb
ben met zijn nieuwe coalitie en dat
er over een dag of tien wel eens af
valligen zouden kunnen zijn bij het
vertrouwenvotum, of anders in de
nabije toekomst. Met 229 van de 450
kamerzetels voor de drie coalitie-
Door
George Coats
partijen, is het risico inderdaad niet
denkbeeldig, vooral niet in het
Turkse parlement, waar in het vier
jarige leven van een parlement ge
middeld een vijfde van de kamer
leden van partij wisselt.
Als Demirel niet meteen weer
struikelt, houdt hij het op z'n
hoogst een half jaar uit, tegen een
achtergrond van toenemend bin
nenlands geweld van uiterst rechts
en uiterst links en een steeds slech
tere internationale positie, met het
leger in de coulissen om de zaken
over te nemen als de toestand uit de
hand loopt. Dat is op het ogenblik
nog de meest optimistische ver
wachting die men te horen krijgt.
Demirel staat voor dezelfde pro
blemen die hij voor de verkiezingen
van 5 juni heeft achtergelaten: poli
tiek geweld dat in twee jaar tweeh
onderd mensenlevens heeft gekost,
ontredderd hoger onderwijs, een
zieke economie en een groeiend in
ternationaal isolement doordat de
Turkse rol in de kwestie-Cyprus
zelfs de betrekkingen met Was
hington vertroebelt, om van die
met Griekenland maar te zwijgen.
De Turkse situatie is vooral zoveel
slechter geworden in de afgelopen
twee en een halfjaar van „nationaal
front"-bewind onder Demirel. Die
gelegenheidscoalitie van de Recht
vaardigheidspartij met kleinere
groepen om een kamermeerder
heid mee te krijgen, heeft niet an
ders gedaan dan intern ruziën en is
aan de aanpak van de problemen
helemaal niet toegekomen.
Vervroegde verkiezingen hebben
daar vorige maand geen eind aam
kunnen brengen. Het is vrijwel de-'
zelfde combinatie waar Demirel nu
mee terugkomt twee van zijn drie
vorige partners, de ultra-
mohammedaanse Nationale Heil
spartij en de extreem rechtse Na
tionalistische Actiepartij, een ver
zameling politieke oermensen on
der leiding van een ex-kolonel die
beschuldigingen dat hij een fascist
is, probeert te ontzenuwen met de
merkwaardige mededeling dat hij
nationalist en socialist is.
De kans dat zo'n regering de Turkse
problemen kan overwinnen, wordt
niet bepaald verhoogd door de
coalitie-afspraken die Demirel
heeft moeten maken met de twee
andere partijleiders, die zich zeer
duur verkocht hebben. „Dit is geen
programma van een coalitie-
Demirel maar van een regering van
de Heilspartij", zei een veront
waardigde Turkse politicus.
De neo-fascisten zijn op 5 juni van
de drie naar zestien kamerzetels
geklommen en hebben nu vijf por
tefeuilles weten te bedingen in
plaats van drie, maar de beste on
derhandelingspositie had de ge
halveerde Heilspartij, die bij de
verkiezingen van 48 naar 24 zetels is
gezakt maar daarmee voor Demirel
toch zo onmisbaar is gebleven dat
zij haar acht ministersposten heeft
behouden.
De mohammedaanse leiders, die
zich in de laatste halve eeuw hun
greep op de Turkse politiek en de
samenleving hebben zien ontglip
pen, hebben er grote concessies
voor geëist. Mohammedaanse on
derwijsinstellingen zullen opge
waardeerd worden, gediplomeer
den van godsdienstscholen krijgen
gemakkelijker toegang tot univer
siteiten en er zal overwogen wor
den om artikel 163 van de grondwet
in te trekken, dat beperkingen op
legt aan extremistische godsdiens
tige agitatie. Dezelfde coalitie is van
plan om alles te onderdrukken wat
zij „anarchistisch" of „communis
tisch" vindt.
OBSERVER-DIENST
