Partijen en combinatie
Kryptogram
Harm Wiersma
favoriet voor
eindzege in
KSH-toernooi
Verdediging was n
1Kom-er-ACHT-er
4
i
a
r
's
•4
'i 't i
1 I i
r
r
E
r
r
n
1
r
r
r
r
n
n
r
nnnm
r
H
A
r
4
A
4
I
A
A
wm
nu
nrr
9
mnnn
nnn
A
PI
L\
i
22
r
pi
rw
m
H
H
A
A
A
s
A
m
H
nnnnn
n
H
j
Oplossing
-orige
eek
i!
i
i
m
if
n
4
1
I
if
s
if
si m,M
m m
9
mm mm m
"1 s
mm m mm
rjöy®.®r.
*90^9 H
m n m
msQ, si;
m, M
voel u eens een dagjê^
Vliegende Hollander
«TERDAG 23 JULI 1977
EXTRA
PAGINA 23
tunt u de acht afwijkingen in bovenstaande tekeningen vinden?
'>e juiste oplossing vindt u elders op de pagina.
Er bestaan duizenden eindspelcomposities die nauw ver
wantzijn met de praktische partij. Zij hebben dan ook voor
de leergierige jeugd die in de grote schaakwereld iets wil
bereiken een zeer instructieve betekenis. Vandaag zal ik u
van beide thema's enkele voorbeelden geven.
Op het eerste diagram zien we een
prachtige compositie van een ze
kere Sebastian Antonio da Silva uit
Rio de Janeiro. Het aanwezige ma
teriaal K+P+L+pion contra K+T
+L op het bord opgesteld kan ook
voorkomen in de praktische partij.
t g h
!ft|
Remise, want zwart kan zijn loper
niet dekken. Een geweldige
vondst!
Op het tweede diagram zien we een
stelling welke voorkwam in de par
tij Capablanca-Janowski (New
York 1916). Het had evengoed een
compositie kunnen zijn, want het
thema L+pionnen contra L+pion
komt in het eindspelstudie veel
vuldig i
Ik geef u allereerst het verloop van
de partij en kom daarna terug op de
slotstelling.
57 .Lf6 58. Lf4 Kf7 59. Ke4 Ke6 60.
Le3 Le7 61. g5 Ld8 62. Kf4 Lc7 63.
Kg4 Le5 64. Kh5 Kf7 65. Kh6 Kg8
66. Lc5 Lc3 67. Kg6 Ld2 68. Kf6
Lc3+ 69. Ke6 Ld2 70. g6 Lc3 71. Kd5
Ld2 72. Ld4 b5 73. Ke4 b4, 74. Le3
Lc3 75. Kd3 Lel 76. Ld2 Lf2 77. Ke4!
Lc5 78. Kd5 Le7 79. Kc4 Kg7 80.
Lb4: Ld8 81. Lc3+ Kg6 (En er is
weer een nieuwe eindspelsituatie
ontstaan!) 82. b4 Kf5 83. Kd5 en
zwart gaf op.
Slotstelling
F1
e
9
to
s
A
/5
H
a
A
E
E
E
E
E
n
1
A
13
r
n
4
nu
17
78
29
A
A
Zkl
}l
A
32
L
1
HORIZONTAAL
1. Dat is een leuk meisje!
4. Soms bevleesd en behaard,
soms besuikerd en lang.
8. B, tot mijn leed moet ik zeg
gen dat 't geen mooie copie
eerste prijs van ƒ10,- werd toe-
kend aan mevr. F. J. A. Meyer-de
lyter, Noordeinde 32a te Aarlan-
rveen. De tweede prijs van 7,50
ird toegekend aan de heer G.
isterom, Kon, Julianalaan 50 te
lorschoten. De twee prijzen van
i,- werden toegekend aan de heer
Bos, Huigsloterdijk 35 te Abbe-
s en aan mevr. J. P. van Delft-den
ian, Koestraat 51 te Rijnsburg.
prijzen worden de winnaars
.'gezonden.
•lossingen met in de linkerbo-
nhoek vermelding „Kruiswoord-
idsel" vóór donderdag zenden
ji Redactie Leisch Dagblad, Witte
igel 1, Leiden.
OM ER ACHTER
jeui ajsjappiui uba sjnuysaaj g
say uga ;a^ya 'i
uaAoqs^qoaj sfjnsf 9
japuosiqaaj say japuo SBjd q
ubui jaiqoaj yvz UBA daj^ q?
I uaAoqsjjuti sej3 ut jaddrup g
Ippptui >jBz ut lafyq ja;qoaj 'z
apuos^uq sjnuysaaj uba dop
11. Dat is, zo te zien, lang geen
slechte.
12. Een smal iemand laat als
een ledenpop met zich sol
len.
13. Als hij het laat gaan, is hij er
niet.
14. Dat is het wie dit oekomt.
15. Het zachte ietsje?
17. In deze tijd gaan we weer
van alles telen.
20. Kan boter zijn volgens de
ster!
23. Vlak E iet uit met zijn stuk
land.
26. Is E al bij zijn meisje ge
weest?
27. 't Muntstuk ziet er niet hel
der r
29. Een rups op een paal is 't
niet als het regent.
31. Ai, om mijn bil ziet U dat ik
daar niet ben geweest.
32. Moeder, sta nu eens stil an
ders wordt U ziek.
33. Een vrij onverstandige
plaats in het hart van Neder
land.
34. Twee dieren in de lamp.
VERTIKAAL
1. Kwaad zijn als U bij onze
Zuiderburen ingelijfd
wordt!
2. De vredesmaagd!
3. Het vriendje voor een oge
nblik in bepaald tempo.
5. Voorbij zien aan een Afri
kaan en zo.
6. Hij veert helemaal op als hij
zijn naam ziet.
7. Een klein hoofddeksel kan
eraan los zijn.
9. Men lacht om hem toen
men hem eergisteren niet
tergen wilde.
10. Achter de huid is dit het
centrale punt.
16. Zo te horen een vliegtuig
van een meid.
18. Van dat vliegtuig had deze
meid nog geen weet!
19. Voldaan zal ik U dat zetten.
21. Hij moest spelen deze hit en
boos is hij daarover gewor
den!
22. De goede maatjes van het
meisje.
23. Hij vliegt de kerk in en uit!
24. Wat men van vérre haalt is
lekker, zegt de geschiede
nis; als het maar geen thee
25. Behoorlijk pittig lichaams
deel kan de arts adviseren.
28. Van het podium gaan, D,
voor Uw verdoving.
30. E gaat er prat op tot. het kat
holieke geloof te behoren.
Wit aan zet maakt remise
Oplossing:
1. Lh6-f8 Lc5-d4 2. Ph7-f6 Th5xe5
3. Ka5-b4! Te5-f8 4. Pf6-8! Tf5xf8. 5.
Pe8-c7 Ka8-b7 6. Pc7-e6.
Sinds 1916 zijn er over deze slotstel
ling heel wat pennen in beweging
gebracht. Had Janowski ten on
rechte opgegeven?
Zo gaf Awerbach in een van zijn
eindspelboeken aan, dat zwart als
volgt remise kon maken: 1 Kf4ü
2. Ld4 Kf3ü 3. b5 Ke2ü 4. Kc6 Kd3 5.
Lb6 Lg5 6. Kb7! Kc4 7. Ka6 Kb3! 8.
.Lf2 Ld8 9. Lel Ka4 remise.
Er bleek echter een addertje onder
het gras te zitten, want enkele
Duitse studiecomponisten vonden
een hiaat in deze „oplossing". We
gaan weer van bovenstaande slot
stelling uit: 1 Kf4 2. Ld4 Kf3 3. b5
Ke2 4. Kc6 Kd3 5. Lb6 Lg5 en nu
geen 6. Kb7 (volgens Awerbach),
maar 6. Lc7! Le3 7. Kd5ü Kc3 (Wat
anders?) 8. Ld6 Kb3 9. Lc5 Ka4 10.
Kc6 Lf4 11. b6 Ka5 12. b7 Ka6 13.
Lb6 Lb8 14. Ld8! Ka7 15. La5 Ka6
16.,Lb6 en wint.
Ik denk dat dit eindspel vele lezers
een groot genoegen zal doen, in
het bijzonder zij die hun hart ver
pand hebben aan de eindspelstu
die! Janowski had dus terecht op
gegeven
De nu volgende pionnenstudie ont- Remise gegeven,
stond in de partij Awerbach
Karpow, Riga 1970.
accuraat spelen om dit resultaat te
kunnen bereiken. Er geschiedde:
37. e3-e4! f5xe4 38. Kf4xe4 Kd6-d7
39. Ke4-c5 Kd7-e7 40. h2-h3 Ke7-d7
41. h3-h4 Kd7-e7 42. f2-f3 Ke7-d7 43.
Ke5-f4! Kd7-e7! 44. Kf4-g5 Ke7-f7.
(Het is niet te zien hoe wit moet
winnen, maar de jeugdige Karpow
(in Riga werd hij gedeeld vijfde met
slechts verlies tegen Kortsjnoj en
Liberson) geeft de moed nog niet
op. Zijn tegenstander is echter een
groot eindspelkenner, wellicht de
beste uit de Sowjet-Unie!)
45. g3-g4 Kf7-e7 46. h4-h5 Ke7-f7 47.
h5-h6 g7-g6! 48. Kg5-f4 Kf7-f6 49.
g4-g5+ Kf6-f7 50. Kf4-e5 Kf7-e7 51.
f3-f4 Ke7-f7 52. Ke5-d6 Kf7-f8ü
(Gebaseerd op pat na 53. Ke6: Kg8
54. Ke7 Kh8 55. Kf6 (Kf7 is pat!) Kg8
56. f5 gf5: 57. Kf5: Kh8 en wit kan
niet winnen).
Na de 57e zet van wit.
Is zwart inderdaad verloren?
Wit: Kf4, pi: e3, f2, g3, h2
Zwart: Kd6, pi: e6, f5, g7, h7.
WIT AAN ZET
De eerste indruk die men krijgt
luidt: remise, maar zwart moet
Jammer voor wit, maar Karpow
heeft zich als een Titan verdedigd!
De huidige wereldkampioen was
toen 19 jaar jong en men voorspelde
hem toen reeds een grote schaak-
Dat was nu eens een prog-
die werkelijk uitkwam!
BISHOP
Zonder enige twijfel is wereldkam
pioen Harm Wiersma de grote favo
riet voor de eindzege van het KSH-
dam-toernooi dat over 2 dagen be
gint. Als Wiersma zijn zwakke punt,
de tijdverdeling, weet te controle
ren dan wint hij dit toernooi met
een score van om en nabij de tach
tig procent. Remises zal hij spelen
tegen de Amerikaan Smith, de Se
negalese grootmeester Baba Sy en
de Nederlanders Clerc en Janssen.
De rest van de partijen moet norma
liter door hem gewonnen kunnen
worden.
De favorieten voor de tweede en
derde plaats zijn m.i. Clerc en Jans
sen, van wie ik Janssen de tweede
plaats gun, maar die waarschijnlijk
wel derde zal worden. Clerc heeft
bewezen met al zijn tweede plaat
sen (altijd achter Wiersma) dat hij
inmiddels tot de Groten gerekend
mag worden. Hij heeft een brood
nuchtere stijl en een gezonde stra
tegische behandeling en dat zijn
dingen die een dammer ver kunnen
brengen. Janssen, het talent uit
Emmen, is en blijft
soort Bronstring. Geniaal in het
uitdenken van strategieën, daarbij
gesteund door een fabelachtig in
zicht. Maar het kost hem punten,
want de genialiteit wordt door de
meesten niet begrepen en achter
het bord heeft dit de consequentie
dat men het geniale idee reeds in
de kiem zal willen smoren.
De rest van het deelnemersveld,
bestaande uit de ex-Russen Kaplan
en Gendlerman, de Amerikanen
Smith en Liddell, de Surinamer
Malahé, de Malinees N'Diaye en de
Nederlander Van der Borst, zullen
onderling gaan uitmaken hoe de
verdere klassering zal zijn.
Uit het KSH-Tournooi van twee
jaar geleden het volgende schitte
rende fragment van de favoriet:
Wit: Marcel Hisard (Frankrijk)
zwart: Harm Wiersma. Hisard heeft
het in de diagramstand al niet meer
zo best. Het verband tussen zijn ver
9 i i
O -
S O' 0 0: M 0
vooruitgeschoven schijven en zijn
achterland is bijna nihil en van een
aanval kan nauwelijks sprake zijn.
Zwart controleert de stelling volle
dig. Met zijn laatste zet 21. 3-8
speculeert hij ook nog op een fe
nomenale slagwending. Het ver
volg was: 22. 37-32 26:37; 23. 32:41!
Op 42:31 zou Wiersma een mooie
grap hebben uitgehaald: (15-20)
24:15 (13-19) 23:3 (18-23) 29:7 (8-12)
7:18 (21:26) 3:21 (14:49!) Geweldig.
In de partij ging het na 32:41 verder
met 23. 21-27. Er dreigt nu
schijfwinst door 5-10-14, 17-22:22
en 13-19. 24.44-39 en niet 41-37 we
gens 27-31, 37:26, 17-22, 28:17,
12:21,23:14,4-10,26:17,10:50! 24.
5-10, 25. 42-38 10-14, 26. 45-40? en
Wiersma won nu een schijf door 26.
27-31, 27. 36:27 17-22, 28. 28:17
12:43, 29. 23:3 13-19 30. 24:13 9:18,
31. 3:20 15:24, 32. 29:20 25:14, 33.
41-37 43-49, 34. 48-42 49-21, 35.
37-32 21:15, 36. 39-33 15:38, 37.
42:33!
De zet 45-40 werd gespeeld om
24-20 mogelijk te maken, ten einde
aan de dreiging 17-22:22 en 13-19 te
ontsnappen. V/iersma benutte ech
ter de combinatie. Een fraai staaltje
van het samengaan van positiespel
en slagspel.
PROBLEEM VOOR DAMMERS
Het probleem van de vorige week
had als opgave: Wit speelt en wint.
*3 P
0 9 9
m m 0
De stand is uit een tentamen voor
de opleiding tot Damleider. Bij zo'n
tentamen moet men de oplossing
zoeken, echter zonder gebruik van
een bord met schijven. Van de
twintig kandidaten, van wie er en-
kelen de halve finales van het Ne
derlands kampioenschap hebben
gehaald, was er niemand die de op
lossing vond, die er zo uitziet: 1.
30-24 19:28, 2. 40-35 23:34, 3. 37-31
2(>:37, 4. 41:23 18:29, 5. 36-31 27:36,
6.*46-41 36:47, 7. 35-30 (de verras
sing) 47:33, 8. 30:10!
Even hoog als een gebouw van acht verdiepingen is deze
autoband die Amerikanen tegen kunnen komen als ze De
troit komen binnenrijden.
ADVERTENTIE
Met echte historische vliegtuigen van Fokker Spin en
Fokker F VII A tot en met de ruimtevaart.
Elke dag geopend van 10-17 uur
(Van 1/11 tot 1/4 's-maandags gesloten).
ter oplossing voor deze week: Wit
speelt en forceert de winst! Oplos
sing in de volgende rubriek.
JOOP BURGERHOUT
AVIODOME.
suggestie voor een gevleugeld dagje uit
inlichtingen Aviodome, Schiphol C.-020 - 173640
In het eerste spel van deze week
vond de westspeler een goede ver
dediging maar deze was niet goed
genoeg. Noord was gever en beide
partijen waren kwetsbaar.
9 H 4
H 8 5 3
O H B 8 5 2
9 AH
B9652 10 8 3
V 9 2 A B 10 4
OA 7 6 3 c
B 6 5 3 V98
9 A V7
7 6
O V 10 9 4
9 10 7 4 2
Noord opende 1 Ru, waarop NZ be
landden in 3 SA, te spelen door
zuid. Tegen dit contract kwam west
uit met Sch 5 en zuid dacht zijn te
genstanders te misleiden door de 10
met het aas te nemen. In werkelijk
heid maakte hij de plaats van Sch V
bekend want west wist natuurlijk
drommels goed dat zijn partner wel
de vrouw zou hebben gespeeld als
hij die had.
Toen zuid hierop in slag 2 Ru V
speelde was west er zeker van dat
zuid geen hoge kaarten in harten
bezat. Zuid had de eerste slag dan
ook met de vrouw moeten nemen
zodat west niet weet wie Sch A
heeft en op dezelfde gronden had
zuid in slag 2 een kleine ruiten moe
ten spelen. De bedoeling van het
spel is immers niet de tegenstan
ders te helpen, maar de eigen be
langen te dienen.
Na de slag met Ru A te hebben ge
nomen realiseerde west zich dat hij
naar harten moest switchen en hij
koos de vrouw. Zuid beoordeelde
de situatie goed door in noord klein
te leggen en nu was oost genood
zaakt de volgende hartenslag te
nemen, waardoor de verdediging
niet meer dan vier slagen kon ma
ken.
West had kritiek op zijn partner
omdat die Ha 10 niet onder de
vrouw had gegooid maar daarmee
zou het contract niet zijn down ge
gaan, omdat zuid de 9 hierna met de
heer dekt en aldus de 8 van dummy
hoog maakt. De juiste verdediging
geeft de leider geen kans. Als west
eerst Ha 9 voorspeelt en daarna de
vrouw krijgen de verdedigers vier
hartenslagen. Dit tegenspel is dooi
de leider eenvoudig genoeg te zien,
maar als verdediger niet zo gemak
kelijk te vinden.
Dat blijkt ook uit het volgende spel,
waarin de zuidspeler een briljante
verdediging vond die voor de te
genpartij te moeilijk bleek om te
weerleggen.
A H 6
7 5 3
O 9 7 6 3
9 AH 8
B 8 7 4 A V 10 3 2
CAV10 6 C> H B 9 8 4
O V 5 2 <>B10 8
9 B 6 5
9 9 5
2
O A H 4
9 V 10 97432
Noord als gever (OW kwetsbaar)
opende 1 Ru, zuid 2 KI, noord 3 KI
en zuid tenslotten 5 KI
West kwam uit met Sch 4 en het
kostte Zuid slechts een korte
denkpauze om een speelwijze te
vinden die kans gaf op een over
slag: hij speelde een kleintje in de
dummy bij! Hiermee kon veel wor
den gewonnen en niets verloren,
want de ruitenverliezer kan nu weg
op een hoge schoppen, zodat in we
zen slechts twee verliesslagen zijn
geruild.
Het stelde oost evenwel voor on
verwachte problemen. Hij begreep,
dat zuid bezig was iets te versieren -
maar wat? Een switch naar een
rode kleur was dringend geboden -
maar welke? Bij gebrek aan aan
wijzingen koos oost Ru B om mee
na te komen en hierna maakte zuid
op zijn sloffen een "onmogelijke"
overslag voor een topscore.
Zuid nam de tweede slag in de
hand, haalde de troeven, incas
seerde de hoge ruiten en stak over
naar Sch A. Een ruiten verdween
op Sch H en een ruiten werd afge
troefd. Toen de kleur 3-3 bleek te
zitten was KI 8 de entree voor de
vrije ruiten, waarop de verliezende
harten wegging.
T. SCHIPPERHEYN
