Engeland
beschermt
kolonie Belize
Bemiddelingen in impasse
Eis van anderhalve eeuw
ER KOMT SCHOT IN
TURKSE FOR
NAAST HET NIEUWS
Immoraliteits-
wet overbodig"
Neutronenbom
door Amerika
al beproefd
VRIJDAG 8 JULI 1977
NEW YORK (UPI) - Guatemala eist
Belize, laatste Britse kolonie in
Noord-, Midden- en Zuid-
Amerika, al anderhalve eeuw als
deel van zijn eigen grondgebied
op en heeft gedreigd er binnen te
vallen als Groot-Brittannië zijn
voornemen uitvoert en het volle
dig onafhankelijk maakt.
Belize wil onafhankelijkheid maar,
pas nadat zijn conflict met Gua
temala is bijgelegd en alleen
wanneer Groot-B rittannië doel
treffende waarborgen geeft tegen
een invasie uit Guatemala na het
Britse vertrek.
Groot-Brittannië voelt voor zo'n
alle-kanten-waarborgniet veel
en alle partijen zijn in Washing
ton aan de ronde tafel gaan zitten
om te proberen eruit te komen.
De Verenigde Sta en hebben sinds
1965 geprobeerd te bemiddelen.
Britse kolonisten arriveerden voor
de eerste keer in het tropische Be
lize in het midden van de zeven
tiende eeuw, op zoek naar tim
merhout. Het gebied werd al
gauw een handelscentrum, ook'
voor kokosnoten, rijst, bananen
Spanje gaf de souvereiniteit over
het gebied op 10 september 1798
op,na de nederlaag tegen de Brit
ten in de slag van St. Georges
Cay.
In 1821 eiste Guatemala Belize als
eigen grondgebied op. Hoewel het
op 30 april 1859 een verdrag met
Engeland ondertekende waarin
het van die eis afzag, zijn de ver
dragsartikelen nooit vn het pa
pier gekomen en heeft Guatemala
zijn eis gesteld tot op de huidige
dag.
Aanvankelijk Brits Honduras ge
heten, kreeg Belize in 1964 zelfbe
stuur op alle gebied uitgezonderd
defensie, buitenlandse zaken en
binnenlandse veiligheidDaartoe
werd een nieuwe grondwet van
kracht.
Belize heeft een bevolking van
125.000 mensen, van wie ruw ge
schat 70 procent mulat en 24 pro
cent indiaan is. Ruim de helft der
inwoners is rooms-katholiekeen
groot deel van de rest protestant.
Hoewel Engels de officiële voer
taal is, wordt in brede kring
Spaans gesproken.
Conflict met Guatemala
LOKDEN, BELIZE STAD (Rcuter/UPI) - Een dreigend conflict in Midden-Amerika tus
sen Guatemala enerzijds en het buurland Belize, een Britse kolonie, anderzijds, zal moge- graus bij de plaats Graus aan de voet van de Pyreneeën is een
lijk langs diplomatieke weg worden opgelost zonder dat er een gewapend conflict hoeft te autobus in een ravijn van 18 meter gevallen.
komenVierentwintig inzittenden zijn daarbij om het leven gekomen en vierender-
Dit werd vanmorgen door waarnemers bericht, nadat in Washington de onderhandelaar tiganderenwerdengewond.IndebuszatenbejaardeSpanjaardendieeeT,
van Guatemala met Londen, minister van buitenlandse zaken Adolfo Molina Orantes, had g®* Beweat m teru<>keerden naar hun benplaats aan de
verklaard, dat de basis van een overeenkomst met zijn Britse gespreksgenoot Ted Row- Er wordt nog naar slachtoffers gezocht. Over de oorzaak is nog niets be-
lands aanwezig is.
LAS VEGAS (UPI) - De Ver
enigde Staten hebben al
proeven gedaan met hun con
troversiële "neutronenbom"
-een wapen dat de mensen in
een doelgebied door hevige
straling doodt, maar gebou
wen en installaties onverlet
laat. Medewerkers van "Er-
da" - het overheidsbureau
voor energie-research en
ontwikkeling - bevestigde
gisteren dat er onder de
woestijn van Nevada op zijn
minst een proefexplosie van
de neutronenbom is uitge
voerd.
De proef of proeven vonden
"waarschijnlijk" vorig jaar
plaats in de ondergrondse
testzone, 112 kilometer ten
noorden van de gokstad Las
Vegas. De Erda-medewerkers
wilden of konden geen na
dere tijdsaanduiding geven.
De regering Carter moet vol
gende maand een beslissing
nemen ever de eventuele
verdere ontwikkeling van de
neutronenbom. Een groot
aantal senatoren heeft zich
reeds uitgesproken tegen dit
zuiver op de vernietiging van
mensenlevens gerichte wa
pen.
De neutronenbom is een
kleine tactische kernkop die
ondermeer zou kunnen wor
den aangebracht op de
Lance-raket. Hoewel het wa
pen bij explosie wel de typi
sche "paddestoel" veroor
zaakt zijn de drukgolven en
de radio-actieve neerslag
aanmerkelijk minder intens
dan die van conventionele
tactische kernwapens.
De "angel" van het wapen is
een verhoogde neutronens
traling die al het hogere le
ven in een straal van een
kleine kilometer doodt of do
delijk kwetst. De afgegeven
straling is 8000 maal zo groot
als die van een neormale
röntgenfoto bij arts of tan
darts. Aangezien de straling
van betrekkelijk korte duur
is, zouden soldaten het ge
troffen gebied vrij kort na de
explosie al kunnen binnen
rukken en bezetten.
Voorstanders beschouwen de
neutronenbom als een aan
winst voor het geval de
NAVO in oorlog zou komen
met de numeriek talrijkere
landstrijdkrachten van het
Warschau-pakt. Als een ver
der voordeel wordt in die
kring beschouwd dat men bij
het oprukken niet hele steden
of materieel hoeft te ver
woesten.
Het ministerie van Defensie
in Washington wilde de
Erda-mededeling uit Las Ve
gas gisteren niet met even
veel woorden bevestigen.
Pentagon-woord voerder
Tom Ross bepaalde zich tot
de mededeling: "De bewuste
oorlogskop is in ontwikke
ling en wapens die in ont
wikkeling zijn worden ge
test". Ross leek het bericht
uit Las Vegas daarmee impli
ciet te bevestigen.
Groot-Brittannië had gisteren mili
tairen, gevechtsvliegtuigen en oor
logsschepen naar Belize gestuurd
ter versterking van de kolonie te
gen het buurland Guatemala.
De regering in Londen motiveerde
haar besluit met te verwijzen naar
„recente stappen in Guatemala",
onder meer het concentreren van
soldaten aan d grens en het oproe
pen voor actieve dienst van reser
visten.
In Guatemala verklaarde ondermi
nister van buitenlandse zaken Al
fredo Obiols, dat de Britse verster
kingen zouden kunnen „ontaarden
in een gewapend conflict".
Guatemala vond dat de versterkin
gen niet bevordelijk zijn voor de bi
laterale besprekingen die over de
toekomst van Belize gaande zijn in -
Washington, zetel van de Organisa
tie van Amerikaanse Staten.
Defensief
Maar de Britse regering betitelde
haar besluit als zijnde „zuiver de
fensief bedoeld".
„De regeringen van Belize en
Groot-Brittannië verklaren met'
nadruk dat dit defensieve maatre
gelen zijn, die niet impliceren, dat
zij minder vastbesloten zijn om te
streven naar een vreedzame oplos
sing", aldus een gisteren uitgege
ven verklaring.
Tegen het volk van Belize werd in
de verklaring gezegd: „U kunt
bouwen op onze paraatheid en de
strijdkrachten van Belize en
Groot-Brittannië zijn zeer wel in
staat aan elke situatie het hoofd te rel- heeft gisteren bekendgemaakt
NEW LONDEN-De generatiekloof ten voeten uit. Het uitstapje van de bejaarden in het Amerikaanse
New Londen werd verstoord door de komst van de wat schaars geklede juffrouw rechts. Misprijzend
werd zij gadegeslagen door de vakantiegangers.
i kunnen 1
Een radiostation in Belize maakte
melding van groeiende bedrijvig
heid van troepen aan de Guatema-
laanse kant van de grens. Toen pre
sident Kjell Eugenio Laugerud
Garcia van Guatemala over de
Britse „luchtbrug" hoorde, gaf hij
de generale staf van zijn 15.000 man
sterke leger opdracht, versterkin
gen naar de grens te sturen.
Belize heeft een „krijgsmacht" van
1.000 man. De kolonie, vroeger
Honduras, geniet binnenlands
zelfbestuur en Engeland wil haar
volledige onafhankelijkheid verle
nen. Guatemala zegt dat he het ge
bied in de zestiende eeuw erfde van
Spanje.
dat met Necmettin Erbakan die het
parlementaire evenwicht in han
den heeft, overeenstemming in
principe is bereikt over hernieu
wing van de rechtse coalitie die tot
aan de verkiezingen van vorige
Uitgeweken piloot:
„In China geen
mensenrechten"
maand aan de macht was geweest.
Erbakan is leider van de Islamieti-
sche Partij voor Nationale Red
ding. Op een persconferentie zei
deze dat hij en Demirel ongeveer
eender denken over de problemen
van het land.
De derde mogelijke deelnemer aan
de coalitie van Demirels rechtvaar
digheidspartij en de NSP van Er
bakan is de ultra-rechtse partij voor
de Nationale Beweging van Alpas-
lan Turkes. Demirel schijnt alzekr
te zijn van deelneming door Tur
kes.
De wankele coalitie die 26 maanden
aan de regering geweest was bleek
in die tijd niet te kunnen komen tot
ingrijpende maatregelen ten aan
zien van de kritieke betali gsba-
lans van Turkije en tegen de stijge
nde politieke geweldpleging en liet
de kwestie Cyprus ook grotendeels
zoals zij was.
De coalitie greep echter opnieuw
de kans tot regeren nadat de so
ciaaldemocratische leider Bulent
Ecevit niet in staat bleek voldoende
steun te verkrijgen voor de min
derheidsregering die hij na de ver
kiezingen had gevormd.
De drie partijen die mogelijk in een
nieuwe rechtse coalitie gaan sa
menwerken beschikken over 229
van de 450 zetels in de nationale
vergadering.
NEDERLANDS „BIMBAM"
De "Gloriosa"een monument van Nederlandse klokkengiet-
kunst, heeft de Oostduitse plaats Erfurt gisteren met eigen stem
herinnerd aan haar 480ste verjaardag
De klok, gegoten door meester Gerhard Wou van Kampen, is het
sieraad van de Erfurter domkerk.
Zij werd in 1497 op de heuvel van de domkerk gegoten. Dat
gebeurde op een vrijdag en de laat-middeleeuwse kronieken
maken gewag van een groot "geboortefeest".
Met haar diameter van ruim 2,5 meter en haar gewicht van
13.750 kilogram is de „Glomiosa" één van de grootste kerkklok
ken van Europa. Zij werd enkele jaren geleden gerestaureerd en
laat op bijzondere hoogtijdagen haar bronzen stem weer horen.
VAN ZICH AFBIJTEN
Een politieagent in Lafayette in de Amerikaanse staat Indiana
die gebeten werd door een jongen van 14 die hij naar zijn naam
vroegwil nu de ouders vervolgen wegens vergaande onbe
schoftheid
De agent had het incident van 6 juni aanvankelijk willen verge-
ten. maar de beet veroorzaakte een infectie die hem 28 dagen
thuis hield.
De ageiit heeft een advocaat in de arm genomen en van zijn
collega's 28 dollar gekregen als bijdrage in de kosten...
KRANT PER SATELLIET
Voor het einde van dit jaar zal in de Sovjet-Unie gebruik worden
gemaakt van satellieten om het zetsel van krantenpagina's over
te seinen, zo is gisteren bekendgemaakt door het Russische rege
ringsdagblad Isvestia.
Hierdoor wordt het mogelijk dat belangrijke Russische dagbla
den als de Pravda en Isvestia nog dezelfde dag verschijnen in
plaatsen als Chabarovsk, aan de kust van de Stille Oceaan.
Bij proeven is gebleken dat het ongeveer 2,5 minuut duurt om en
hele krantepagina over te seinen. De kwaliteit van de reproduk-
tie is uitstekend wat niet gezegd kan worden van het systeem dat
nu wordt toegepast in de SovjetUnie: telefoto. Dit geeft vaak
vertekening en en eist dat na elke 200 a 300 kilometer de kopij in
een tussenstation wordt gecorrigeerd.
In eerste instantie zal het nieuwe systeem worden toegepast voor
het overseinen van pagina's tussen Moskou en Chabarovsk. La
ter zullen ook afgelegen dorpen en steden in Siberië en
Centraal-Azië er vermoedelijk op worden aangesloten, aldus
Isvestia.
Minister Botha:
JOHANNESBURG (UPI) - Wetten
die sexuele omgang tussen men
sen van verschillend ras. verbie
den (de "immoraliteitswetten")
zijn niet noodzakelijk voor de
overleving van Zuid-Afrika. Dat
zegt minister van Buitenlandse
Zaken Roelof Botha in een inter
view met de Rand Daily Mail. De
uit de jaren vijftig daterende wet
ten verbieden sexuele omgang en
huwelijken tussen mensen van
verschillend ras.
Botha heeft zich al eerder uitge
sproken voor geleidelijke af
schaffing van de kleine apartheid
(de rassenscheiding in het dage
lijks leven). In mei zei hij op een
verkiezingsbijeenkomst dat hij
Zuid-Sfrika zou verdedigen,
maar dat hij niet "bereid was te
sterven voor apartheidsbordjes
in de lift". Botha beklemtoonde
in het interview dat hij zijn pers
oonlijke mening gaf, en dat ande
ren anders kunnen denken over
deze "netelige zaak".
Eerder deze week zei minister van
Landbouw Hendrik Schoeman
dat Zuid-Afrika de immorali
teitswetten niet nodig heeft. "We
zullen wel het enige land ter we
reld zijn met zo'n wetgeving".
De wetten zijn overbodig, meende
Schoeman, want "negers zijn niet
geneigd een blanke vrouw te
trouwen, en niemand in deze zaal
zou met een zwarte vrouw trou-
Maar gisteren nam Schoeman zijn
uitspraak terug, en zei dat het
hem speet dat hij een controverse
de wetten op gang had ge
lichting Connie Mulder staat zelfs
op het standpunt dat deze wetten
"nooit" ingetrokken mogen wor
den. Ter verdediging voert de re
gering onder meer aan dat de wet
zwarte vrouwen beschermt tegen
misbruik door blanke mannen.
De wet heeft geleid tot tal van pijn
lijke rechtszaken, waarvoor door
bespieding van de partners het
bewijsmateriaal voor de "on
tucht" moest worden verzameld.
In sommige gevallen wordt één
van de partners veroordeeld en
de ander vrijgesproken. Volgens
het Zuidafrikaans instituut voor
de betrekkingen tussen de rassen
heeft de staat in 1975 235 mensen
op grond van deze wet vervolgd,
waarop 199 veroordelingen volg
den.
Premier Egypte
maant moslims
CAIRO (Reuter/UPI) - Premier
Machmoed Aalem van Egypte
heeft de fanatieke moslims die een
terreurcampagne hebben aange
kondigd, gewaarschuwd dat de re
gering hard tegen hen zal optreden.
In een verklaring voor het dagblad
Al Achram zei de premier dat
Egypte "terreur, ondergrondse ac
tiviteit en fanatisme" afwijst, en
degenen die zich eraan schuldig
bracht. Hij verklaarde dat hij het maken, hard zal aanpakken.
met het regerings- De premier werd tot zijn verklaring
>m de aanbevelingen bewogen door een bedreiging van
de {noslimbroeder-
schap die een oudminister heeft
ontvoerd en vermoord en twee bo
maanslagen heeft gepleegd die tien
an de kleurlingen mensen verwondden. De broeder-
gemengd ras) in de schap, die van Egypte een mo
hammedaanse theocratie wil
standpunt
van het rapport-Theron op dit de kant
punt niet te volgen.
Het rapport
der leiding van Erica Ther
de plaats
(mensen v£
Zuidafrikaanse samenleving
vroeg om afschaffing van de im
moraliteitswetten wat betreft de
contacten tussen kleurlingen en
blanken, maar de regering wees
dat van de hand.
Premier John Vorster heeft eerder
verklaard dat de immoraliteits
wetten gehandhaafd moeten
worden, en minister van voor
ken, heeft president Sadat de "oor
log verklaard".
President Dadat heeft een militaire
rechtbank belast met het berechten
van sekteleden. Hij deelde mee dat
reeds 150 aanhoudingen zijn ver
richt en dat het zoeken naar de kop
stukken van de broederschap ver
der gaat.
TAIPEI (UPl-Reuter)- De Chinese
vlieger, die gisteren met zijn Mig-19
straaljager naar Taiwan uitweek,
had volgens plaatselijke radio-
verichten belangrijke militaire do
cumenten bij zich.
Stoom afblazen
De twee partijen hebben elkaar
toegezegd „snelle en terzake die
nende maatregelen" te zullen ne
men, om de snel gestegen spanning Het Taiwanese persbureau bericht- T/-.-,OAT, a
rond de kolonie stoom af te blazen, te, dat de uitgeweken 41-jarige Fan LUESAKA (Reuter) - Tijdens ge-
Juan-jen een hoeveelheid goud ter ^ss®n afgezanten
In een communiqué dat Rowlands waarde van ongeveer 2 miljoen *wT" 3~ c"*~'
en Molina gezamenlijk uitgaven, guln als beloning zal ontvangen,
stond dat beide partijen hadden be- Fan zou de Taiwanese militaire
Amerikaans-Britse poging in Rhodesië:
Engeland en de Verenigde Staten
met Josua Nkomo, een van de lei-
vij^ü uuuuvu ders van het Patriottisch Front in
sloten eikaars voorstellen te zullen functionarissen gezegd hebben, dat diepgaande
bestuderen.
Rowlands vliegt zo spoedig moge
lijk naar Guatemala om te spreken
over middelen om de spanning te
verminderen en over de volgende
fasen der onderhandelingen.
Op de vraag of de Britse troepen in
Belize zouden blijven tot aan zijn
bezoek in Guatemala en wat daar
het resultaat van is, antwoordde
Rowlands ja".
hij uitgeweken is "omdat er op het ningsverschillen aan de dag getre-
Chinese vasteland geen mensen- ?en' Nkomo sprak na afloop van
rechten zijn". et onderhoud met John Graham
en Stephen Low, van „verschillen
in benadering" op belangrijkepun-
Zijn toestel, de Mig-19 en rugge- ten, zoals het tijdschema voor het
graat van de Chinese luchtmacht, opstellen van een grondwet voor
landde op een basis in Zuid- een onafhankelijk Rhodesië en de
Taiwan. regeling van een overgangsrege-
r an had een onbekend aantal vlieg- ring.
tuigen aangevoerd op een pa
trouille over de Straat van Taiwan
toen hij plotseling afweek in de De Brit Graham zei dat „het erg
richting Taiwan. 'moeilijk zal zijn. Verscheidene
ontwikkelingen maken het niet
gemakkelijker", et Patriottisch
Front is juist deze week door de Or
ganisatie van Afrikaanse Eenheid
erkend als „speerpunt van de be
vrijdingsoorlog" in Rhodesië.
Nkomo meent dat over een grond
wet pas gesproken kan worden na
dat een Afrikaans overgangsbe
wind tot stand is gekomen. Hij had
geen bezwaar tegen de vier gronds
lagen die Engeland in een grond
wet vastgelegd wil zien: paragrafen
over de burgerlijke vrijheden, al
gemeen kiesrecht, onafhankelijke
rechtspraak en een democratisch
gekozen regering. „Maar we willen
zinloos is", aldus Nkomo. Wat nu
aan de orde is, aldus Nkomo, zijn
vragen als wie zal zeggenschap
hebben over leger en politie nadat
een wapenstilstand van kracht
wordt, en hoe het overgangsbe
wind er uit zal zien. De nationalisti
sche leider zei dat hij verdere be-
Volgens waarnemers is Londen
ook niet bereid - of in staat - Smith
te dwingen tot aanvaarding van die
gang van zaken.
Engeland meent dat een verklaring
over de burgerlijke vrijheden opge
steld moet worden voordat een
sprekingen wil
die de besluiten
in de Britse regering, en niet met de
Brits-Amerikaanse missie.
Nkomo heeft de laatste dagen dui
delijk gemaakt dat hij streeft naar
een, overgangsbewind onder de
hoede van het Patriottisch Front,
dat tevens de zeggenschap moet
krijgen over leger en politie. Pre
mier Ian Smith van Rhodesië wijst
geen mooie grondwet die verder dat idee volkomen van de hand.
met de overgangsregering de macht
neemt, opdat de 270.000 blanke
Rhodesiërs enige waarborgen heb
ben tegen een mogelijke antiblanke
reactie in een onafhankelijk Zim
babwe. Maar Nkomo wil eerst de
machtsoverdracht geregeld zien.
Graham en Low zijn gisteravond
naar Salisbury vertrokken, en zul
len mogelijk daarna nog terugke
ren naar de Zambiaanse hoofdstad
Loesaka.
