Is de sociale
werkplaats nog
wel sociaal?
\w
centrum bij
Hooigracht
Actiefin
vakantie
Klachten over opvoering produktie
LEIDEN
- Is de Sociale Werk
plaats nog wel zo so
ciaal? Ligt de nadruk
niet te veel op het pro
duceren in plaats van
op de begeleiding van
de werknemers? Deze
vragen houden op het
ogenblik medewerkers
van de Leidse onder
wijs winkel en van het
Juridisch Adviesbu
reau bezig, na een aan
tal klachten van werk
nemers op de Leidse
Werkplaats.
De meest concrete is die van Paul
Rosemeijer (49), die sinds zestien
jaar in het kader van de WSW (Wet
Sociale Werkvoorziening) op de
werkplaats werkt, omdat hij als in
valide moeilijk op een andere ma
nier aan een baantje kan komen. Hij
werkt daar halve dagen op de
montage-afdeling. Of eigenlijk
werkte, want een paar maanden ge
leden werd hij naar een andere af
deling overgeplaatst, omdat hij de
op de montage-afdeling geldende
produktienorm niet kon bereiken.
Verschillende pogingen om op zijn
oude afdeling terug te komen, lie
pen op niets uit.
Voor Paul een bittere pil ,,Ik woon
alleen, wil niet de hele dag mijn fa
milie of buren lastig vallen en vind
juist op mijn werk veel contact. Ik
voel me gediscrimineerd. Als ik die
baan kwijt ben, verlies ik een be
langrijk stuk van mijn leven. Ik kan
toch niet de hele dag thuis gaan zit
ten. Ik ben altijd met plezier naar
mijn werk gegaan. Op die manier
heb je tenminste nog het gevoel dat
je meetelt".
Representatief
Het geval yan Paul Rosemeijer is
representatief voor een tendens,
zoals die zich op het ogenblik op
vrijwel alle sociale werkplaatsen in
Nederland voordoet.
Vijfentwintig jaar geleden werd de
WSW van kracht, een regeling om
lichamelijk of geestelijk gehandi
capten of mensen die in verband
met psychische problemen tijdelijk
niet aan een baantje konden ko
men, toch werk te geven. Deels ge
beurt dat op zg. „buitenprojecten"
(WSW'ers werken bijvoorbeeld bij
de overheid, bij scholen en in mu
sea), de rest krijgt werk op de so
ciale werkplaats. Zo op het oog een
gewoon bedrijf waar werkzaamhe
den worden vervuld in de sfeer van
toeleveringen aan fabrieken en be
drijven. Montage van fietsen, fabri
cage van onderdelen voor motoren,
verpakkingen, samenstellen van
stalen voor interieurverzorgers.
Werk dat in eerste instantie niet al
te plezierig is, maar waar WSW'ers
toch kunnen laten zien dat ze wel
degelijk een plaats in een produc
tieproces kunnen waarmaken. Als
de omstandigheden dat toelaten
wordt geprobeerd WSW'ers te laten
doorstromen naar het bedrijfsle-
In die 25 jaar dat deze mogelijkheid
voor aangepast werk bestaat is er
echter wel het een en ander veran
derd.
In principe is er de WSW-
commissie van deskundigen en be
trokkenen die zich bezig houdt met
de toelating. Wie mag wel en wie
mag niet van de regeling gebruik
maken. In het verleden is die toela
tingsregeling nogal soepel gehan
teerd. Klassieke voorbeelden zijn
inmiddels kleuterleidsters, waar
van het aanbod de vraag meer dan
Door
Ton van Brussel
overtrof en die een paar jaar gele
den veelal zonder dat er van een
handicap sprake was, tot de rege
ling werden toegelaten om zo de
met geldgebrek kampende creches
en kinderdagverblijven uit de
brand te helpen.
Toelatingsnorm
Veel langer geleden werd met de
geldende toelatingsnorm ook al de
hand gelicht op het moment dat het
voor vrijwel alle gehandicapten, in
welke moeilijke omstandigheden
ook, mogelijk werd gemaakt om op
de werkplaatsen te komen. Voor bij
ouders of familie inwonende ge
handicapten bijvoorbeeld, een uit
komst voor de betrokkenen, die
zich daardoor niet de hele dag met
de verzorging hoefden bezig te
houden.
Bij het soepel hanteren van de rege
ling werd echter een belangrijke
zinsnede in de wet over het hoofd
gezien: de sociale werkplaatsen
dienen te streven naar een produc
tie van 1/3 van het niveau dat in het
bedrijfsleven wordt gehaald.
Door het boven aangegeven beleid
kwamen veel gehandicapten in de
WSW, maar bleef de produktie laag.
De kosten van de regeling werden
daardoor veel hoger dan het minis
terie van Sociale Zaken plezierig
vond. In de achterliggende rege
ringsperiode is daarom begonnen
met een strenger toelatingsbeleid
en een stringenter hanteren van de
1/3 produktienorm.
Ondankbaar
Directies van sociale werkplaatsen
kregen daardoor de ondankbare
taak om personeel opnieuw te gaan
testen, de produktie naar het ge
Veel niet zo plezierig werk
wenste niveau op te voeren en
werknemers die dat niet haalden
over te plaatsen. Betrokken werk
nemers spelen de Zwarte Piet uit
eraard aan hun directies toe, hoe
wel deze in feite thuishoort in de
broekzakken van degenen die het
verleden te weinig acht hebben ge
slagen op een juiste uitvoering van
de wet, of zo men wil, bij het minis
terie, dat niet van zins is van de
norm af te wijken.
Dit ondanks toenemende weers
tanden die er bij betrokkenen ont
staan. In een recentelijk in Leiden
gepubliceerd proefschrift over de
WSW vroeg de promovendus Dr.
Dijkstra van het Instituut voor
Praeventieve geneeskunde TNO
zich af of het werk op de sociale
werkplaatsen wel voldoende is
aangepast, of er niet teveel naar het
produkt en te weinig naar de men
sen werd gekeken. Een van zijn
stellingen luidde: „er wordt te veel
gepraat over mensen? die arbeid
songeschikt zijn en te weinig over
arbeid die ongeschikt is voor men-
Wat gaat er nu met de Paul Rose-
meijers, die een toch niet te onder
schatten deel van de WSW'ers op de
Nederlandse sociale werkplaatsen
uitmaken gebeuren?
De Gemeentelijke Dienst Sociale
Werkvoorziening gevestigd op het
industrieterrein De Waard, heeft
sinds kort een speciale afdeling
waar personeel getest en geobser
veerd wordt, om zodoende te bepa
len welk soort werk voor hen het
meest geschikt is. Op die afdeling
werkt Rosemeijer nu ook. Zelf be
seft hij dat zijn handicap hem niet
in staat stelt het produktieniveau
dat verwacht wordt te halen. In
principe zou dat betekenen dat de
deur van de Sociale Werkplaats
voor hem definitief dicht blijft.
Vervelend
Directeur Smits zegt evenwel: „Het
is in principe natuurlijk al verve
lend genoeg dat we gedwongen
worden om tot deze maatregelen
over te gaan. Er is geen andere mo
gelijkheid. Het ministerie contro
leert ons en als de boeken te lage
cijfers laten zien, komen wij in
moeilijkheden. We kunnen wel één
afdeling in stand houden voor
mensen die de norm niet halen. Ro
semeijer kan hier zeker blijven
werken, hij zal niet hoeven te ver
dwijnen, maar hij komt wel op een
andere afdeling. Voor hem is dat
natuurlijk net zo moeilijk als voor
een elke andere werknemer van
zijn leeftijd, die hoort dat er over
plaatsing komt."
Nu de WSW zich wel aan de tela-
tingsnorm gaat houden, wordt nog
een ander probleem actueel: ge
handicapten die nog niet in de
WSW zitten, maar zich aanmelden,
terwijl vast staat dat ze de produk
tienorm niet zullen halen, wat ge
beurt daarmee?
Directeur Smits: „Voor die mensen
is er de mogelijkheid tot werk in de
verschillende dagverblijven. Ik zou
er zelf een groot voorstander van
zijn om die dagverblijven op te ne
men in de sociale werkplaatsen,
omdat het in principe in beide ge
vallen gaat om sociale werkvoor
ziening. Tot nu toe is die integratie
nog niet tot stand gekomen. Maar ik
ben er van overtuigd dat het voor
onze mensen plezieriger zal zijn".
LEIDEN - De vakantievierende
jeugd kan morgen op de volgende
plaatsen terecht:
Jeugdvakantiedorp Zuid-West:
Geopend van 9.30-15 uur. De activi
teiten staan in het teken van „Ne
derland waterland". Er worden
bruggen gebouwd, slootjes gegra
ven en er wordt een maquette ge
bouwd. De organisatie berust bij de
"Tanboerijn". 's Morgens van half
tien tot twaalf uur is er ook een op
vang voor peuters van 2 tot 4 jaar.
De Vrolijke Ark, Pieterskerkkoor-
steeg 15: Morgenmiddag wordt er
een sportmiddag georganiseerd in
het Leidse Hout. De middag begint
om twee uur en het duurt tot half
vijf.
Club Groenoord, Musschen-
broekstraat 25: Dit clubhuis orga
niseert morgen een dagje uit voor
de jeugd van alle leeftijden. Het
vertrek is 's morgens om negen uur
en rond vijf uur is de jeugd weer
terug.
De Zevensprong, Bernhardstraat:
Morgenochtend is er vanaf tien uur
een kreativiteitsinstuif, waarbij
met allerhande materialen gewerkt
kan worden, 's Middags om twee
uur begint de schatgraverij.
Europees dans-
kampioenschap
1 september in
Stadsgehoorzaal
LEIDEN - Op donderdag 1 sep
tember zullen de Europese dam
kampioenschappen Latijns-
Amerikaans. in de Leidse Stadsge
hoorzaal worden gehouden. De
kampioenschappen zijn bestemd
voor die groep die dansen als pro
fessie beoefent, Van de kampioen
schappen zal een televisieuitzen
ding worden verzorgd door de
KRO. De organisatie van de weds
trijden is in handen van het over
koepelend orgaan de Nederlandse
Dans Organisatie (NDO).
Zoekt U een goed
Ankerhorloge
reeds vanaf 40,- of
Electronic-QUARTS
De beste merken brengen wij
U
SEIKO - CASIO - CERTINA -
PRISMA - CITIZEN - JUNG-
HANS-EWE- ANKER
Horloger v. d. Water
Haarlemmerstraat 181
Altijd voordelig.
EIGEN ATELIERS.
LEIDEN - LPV "De Snelvlieger"
hield een vlucht met 138 oude dui
ven vanaf Orleans. De uitslag was:
1,2 N. Bink, 3,9 F. Compier, 4,8 M.
de Lange en Zn., 5,6 Comb. Koop
man, 7. Comb. Montanje, 10. A. Wit-
teveen.
LPV "De Vriendenclub" hield een
wedvlucht vanaf Orleans met 114
duiven in concours. De uitslag was:
1. Comb. B.B. 2,8. Jac. Siera, 3. T.
Gijsman, 4. W. Vijlbnef, 5. H.
Blouw, 6,7 S. Pracht sr, 9. A. J. Link,
10. P. Vinkesteyn. Voor de jonge
duiven was er een vlucht vanaf Es
sen. De uitslag daarvan was: 1, W.
Rietkerk, 2. W. Vijlbrief, 3,5 Comb.
B.B. 4.7.8.10. P. de Jong, 6. T. Gijs
man, 9. L. Koopman.
PV "De Sleutelstad" hield een
wedvlucht vanaf Orleans. De uit
slag was: 1,2 A. Pracht en Zn., ij. W.
v. Berk, 4.7 A.v.d. Dop en Zn., 5. H.
Sladek, 6,9, S. Koster, 10. N. Nie-
vaart.
PV "Het Oosten" hield een wed
vlucht vanaf Orleans met 82 dui
ven. De uitslag was: 1.2 W. Gijsman,
3,5,10 J. Gijsman, 4,8, D. Koet, 6,7,
P. Juffermans, 9. T. van As.
Meerburg knapt
speelplaats op
LEIDEN - De Stichting Meerburg
is samen met een groepje buurtbe
woners bezig om de speelgelegen-
heid in de wijk Meerburg uit te
breiden. In het najaar zal een begin
worden gemaakt met het opknap
pen van de speelplaats aan de Lin-
gestraat. De tegels zullen vervan
gen worden door asfalt en de speel-
rekken worden voorzien van zacht
boomschors. Er wordt nog gewerkt
aan plannen voor basketbalveldjes.
Dit is het vierde artikel i
serie van vijf waarin de vijf
ontwikkelingsschetsen be
licht worden die de project
groep voor de Binnenstad on
langs gepubliceerd heeft. Na
de eerste nota van aanpak en
de tweede nota Berichten uit
de binnenstadswinkel hoopt
de projectgroep op basis van
de meningsvorming over de
vijf schetsen in september te
beginnen met het opstellen
van een definitieve regeling
voor de binnenstad.
LEIDEN - De gemeente heeft
in Pancras-Oost (tussen
Hooigracht en Herengracht)
veel grond in handen. Dat
biedt de mogelijkheid om
vooral van daaruit de ontwik
kelingen in de binnenstad te
sturen. In de vierde ontwik-
kelingsschets lanceert de pro
jectgroep binnenstad het idee
om de ruimte in Pancras-Oost
niet zozeer voor woningen te
gebruiken maar meer voor
kantoorruimte. Langs de
Hooigracht zou zich dan ook
nog het aantal winkelvesti
gingen kunnen uitbreiden.
Dat geeft de mogelijkheid om
optimaal gebruik te maken
van eventuele parkeergara
ges aan de Garenmarkt en ir.
Driessenstraat.
In de eerste ontwikkelings-
schets werd de mogelijkheid
aangegeven van een heel
nieuw zaken- en winkelcen
trum bij het station (zie krant
dinsdag). In schets twee werd
het zakencentrum op het
Schuttersveld geprojekteerd,
een kleiner winkelcentrum
dan het huidige zou in het
hartje van de stad gehand
haafd blijven.
In schets drie ging een,gedeelte
van het zakencentrum naar
de Langegracht waarbij
plaats voor woningen op het
Schuttersveld zou vrijkomen.
In de hier afgebeelde vierde
schets blijft de situatie op het
Schuttersveld zoals in schets
drie; maar het zakencentrum
bevindt zich nu niet meer ge
deeltelijk aan de Langegracht
maar langs de Hooigracht en
Middelstegracht.
De projectgroep verwacht van
deze ingreep dat er rond de
Hooigracht een vervlechting
ontstaat van zakencentrum
en winkelcentrum; deze
beide kunnen elkaar onder
steunen waarbij de nevencen
tra (eventueel met parkeerga
rages en busstations) bij de ir.
Driessenstraat of Kaasmarkt
en Garenmarkt prima aan
sluiten. Het zwaartepunt van
het stadscentrum komt meer
oostelijk te liggen.
Wie schets drie en vier verge
lijkt ziet dan ook dat het win
kelcentrum van Haarlem
merstraat en Breestraat niet
meer doorloopt tot de Vrou-
westeeg; een gedeelte heeft
zich verplaatst naar de Hooi
gracht. Er kan zo een winkel
circuit ontstaan langs de
Breestraat, Hooigracht en
Haarlemmerstraat. Het kan
een levendig gebied worden,
waar niet één functie (bij
voorbeeld winkels of kanto
ren) overheerst.
Deze regulering van alle bin
nenstadsactiviteiten brengt
een aantal problemen met
zich. De Hooigracht kemt on
der een nog sterkere druk van
het autoverkeer; waarschijn
lijk is ter ontlasting een ver-
beterdeverbinding via de
Herensingel nodig (zie kaar
tje). Het wonen in Pancras-
Oost kan niet gestimuleerd
worden. Het verschil met de
situatie aan de Langegracht is
dat de ligging van de be
schikbare terreinen meer be
perkingen stelt aan de ont
wikkeling van kantoren. De
bereikbaarheid van dit ge
deelte van de binnenstad
vanaf het station is slecht; per
bus en auto is het gebied ma
tig bereikbaar, meent de pro
jectgroep.
Het buurtcomité Pancras-oost
zal het idee van een zakencen
trum in de wijk niet in dank
afnemen. In de voorafgaande
besprekingen met inspraak-
v [fBQjaeïïQBQGP BDaaoqg'D'/AB no mg Ba 04
coördinator Hans van Gelder
en in het enige tijd geleden
opgestelde verbeteringsplan
voor de wijk is naar voren ge
komen dat men vooral het
wonen wilde stimuleren. Veel
van de hinderlijke bedrijven
zouden uit de wijk moeten
verdwijnen.
De hoop van ds projectgroep is
- daarvoor zijn de ontwikke
lingsschetsen gemaakt - dat
er een discussie ontstaat
waarbij bijvoorbeeld
Pancras-Oost aangeeft
waarom welke ontwikkeling
gewenst of ongewenst is in de
wijk. Wil men de. kantoren
bijvoorbeeld niet hebben dan
zal daarbij aangegeven moe
ten worden waar wel ruimte
gereserveerd moet worden
voor het zakencentrum. De
gevolgen moeten worden on
derzocht van elke ingreep
waarmee men het binnens
tadsleven tracht te sturen.
Het feitenmateriaal dat de ar-
gumenten voor en tegen moet
ondersteunen kan groten
deels gevonden worden in de
nota Berichten uit de bin
nenstadswinkel. Daarin, en in
de nota van aanpak, kan men
ook de algemene doelstellin
gen vinden waar de ideeén bij
aan moeten sluiten.
TOM MAAS
