Ontslag
uitbarsting
in
Brabants
industrie
stadje:
honderden
werklozen
Burgemeester Jansen:
'Stemming emotioneel'
DONDERDAG 30 JUNI 1977
Oss is ontmoedigd.
De middelgrote Noordbrabantse
gemeente tussen 's Hertogenbosch
en Nijmegen, voornamelijk ver
maard vanwege nuttige produkten
als de Organon-anticonceptiepil, de
Zwanburgers van Unox en het oer-
huiselijke kamerbrede tapijt van
Desso en Bergoss, is in één klap na
tionaal bekend geworden door een
plotselinge uitbarsting van massa
ontslagen.
Burgemeester L. F. J. Jansen over
ziet vanuit zijn splinternieuwe ge
meentehuis gelaten het epicen
trum. De cijfers liegen er niet om:
de Barwick-tapijtfabriek zet 55
man op straat, het door Japanners
opgekochte grafische concern Ro-
tobrite-sluit midden-juli definitief
de poorten waardoor 330 vaklieden
werkloos worden, en de Unilever-
vleesgroep (met Oss als hoofdkwar
tier) zet de komende twee jaar 1800
arbeidsplaatsen „op de tocht" -
zoals het snel ingeburgerde vak
bondsjargon dat noemt.
Door
Theo de Jong
Koesterde Oss zich vorige maand
nog behaaglijk in de weelde van
een relatief klein aantal mensen
zonder baan (4 procent van de be
roepsbevolking, dus nog lager dan
het landelijk gemiddelde van 4,3(,
de komende maanden schiet dat
percentage met pijnlijke precisie
omhoog naar 10, wellicht 12. Eén op
de acht Ossenaren in de werkloos
heidswet - hoe voelt dat aan?.
Geladen
„De stemming is natuurlijk emo
tioneel en geladen - dat spreekt
vanzelf', aldus burgemeester Jan
sen. „We wisten al lang dat Unilever
de vleesgroep wilde saneren van
wege de tegenvallende ontwikke
lingen. Maar als zo'n bericht tens
lotte officieel bekend wordt ge
maakt, komt het wel erg hard over.
Onze eerste zorg is dan ook - hoe
vangen we de mensen maatschap
pelijk zo goed mogelijk op? Ze
moeten hun problemen kunnen ui
ten. Daarom is hier onmiddellijk
een crisiscentrum in het gemee
ntehuis geopend. Onze burgers
hebben recht op begrip en hulp.
Oss is een sterk geïndustrialiseerde
gemeente, en dat maakt ons natuur
lijk bij een teruglopende conjunc
tuur extra kwetsbaar. Het afgelo
pen jaar zijn er hier al een paar dui
zend arbeidsplaatsen verdwenen.
Omdat de arbeidsmarkt toen nog
flexibel was, ging dat vrij geruis
loos. Maar nu worden we keihard
met de problemen geconfron
teerd".
De eerste gesprekken op het
Haagse ministerie van Economi
sche Zaken hebben de burgemee
ster van Oss tot nu toe weinig aan
leiding tot optimisme gegeven:
„We hopen vanzelfsprekend op
steunmaatregelen, maar daarvoor
zijn nog weinig aanwijzingen.
Vroeger waren wij als „kernge
meente" aangewezen, en kregen
bedrijven die zich hier vestigden
een overheidssubsidie van 25 pro
cent in hun investeringen. Nu zijn
we teruggevallen tot 15 procent,
terwijl 's Hertogenbosch en Nijme
gen 40 procent Krijgen* Waar moet
het met Oss heen?"
De mensen op de werkvloer héb
ben diezelfde twijfels.
Somber
Arnold Au wens (41), 27 jaar werk
zaam bij Unox (voorheen op de af
deling hammen), nu al geruime tijd
vrijgesteld als ondernemingsraads
lid voor Unox/Zwanenburg/Har-
tog, secretaris van de- centrale
Unilever-ondernemingsraad, is
eveneens uitermate somber ge
stemd. Tussen twee drukke verga
deringen in het crisiscentrum door,
zegt hij dat de massa-ontslagen
voor Oss "een regelrechte ramp"
betekenen. Auwens: "Wedraaien al
vier jaar met zware verliezen in de
vleessector, dus we zagen de bui
wel hangen. De ondernemingsraad
onderkende de problemen, en de
vakbonden óók. Maar we vinden al
lemaal dat massa-ontslagen nooit
een oplossing kunnen en mogen
zijn. We eisen een stuk vervange
nde werkgelegenheid, binnen het
Unileverconcern en desnoods er
buiten, én een garantie voor de toe
komst. Daarvoor zijn nog harde ge
sprekken nodig met de directie van
Unilever, maar ook met de bonden,
gemeente, provincie en rijk. En
misschien is er via de politieke par
tijen het nodige te bereiken".
Over de wijze waarop de honder
den Unilever-ontslagen worden
verdeeld zegt Auwens, aangesloten
bij de Voedingsbond-FNV: "Wij
willen het liefst de jongeren aan de
slag zien te houden, en voor de oud
ste werknemers een vervroegd
pensioen zien te bereiken via de
57-plus en de non-
activiteitsregelingen. Door het in
schakelen van een centraal infor
matie en bemiddelingskantoor, en
door de toezegging van Unilever
om in het hele Unileverconcern een
pesoneelsstop te hanteren (om zo
doende eerst mensen die met ont
slag worden bedreigd aan een baan
te kunnen helpen) hopen we het
aantal ontslagen te kunnen druk
ken. In het bedrijf is de stemming
onder het personeel natuurlijk bar
slecht, dat is logisch. De kans dat er
harde acties komen, sluit ik dan
ook beslist niet uit".
Vredig
Buiten, in de zon, ziet Oss er vredig
uit. In het centrum is wat kaalslag
gepleegd voor nieuwe winkels en
andere voorzieningen, de kassa's in
de Vendet- en C A-filialen rinke
len nog opgewekt, en in het gemee
ntewapen staat een os afgebeeld,
die (onkundig over de slachtbank
die hem wacht) vrolijk uit z'n ogen
kijkt. De plaatselijke verbruikers-
markt heet "Weltevreden".
Wethouder C. van de Hakt (PvdA),
belast met de portefeuilles grond
zaken, stadsontwikkeling en
volkshuisvesting, en drieëneen
halve dag per week werkzaam bij
de afdeling planning van
Unox/Zwanenburg/Hartog, oogt
minder ontspannen. De vergade
ring van bouwvereniging St. Willi-
brordus even ontvluchtend om zijn
visie op de problemen van Oss te
kunnen ventileren, noemt v. d.
Rakt de ontwikkelingen "zorg
wekkend. "Dit is werkelijk te gek.
Een groot deel van het personeel
van de vleesgroep is aan het ver
grijzen, en is dus moeilijk her
plaatsbaar. En wat moetje bijvoor
beeld met die sterk gespeciali
seerde grafici van Rotobrito? Hier
komen ze niet aan de slag. Moeten
ze dus allemaal maar verhuizen? In
heel Nederland is te zien dat het
goed fout zit met de werkgelegen
heid in de grafische sector, de
vleessector en de tapijtfabricage.
En uitgerekend rust Oss in belang
rijke mate op die drie pijlers.
Geschokt
Voor de oudere werknemers is dit
alles 't ergst. Ze zijn de afgelopen
tientallen jaren in een bepaalde
functie gegroeid, en worden nu
plotseling met ontslag geconfron
teerd. Bovendien, ons vertrouwen
in een wereldconcern als Unilever
is opnieuw geschokt.
Oss is nog niet vergeten dat onze
gemeente de bakermat is geweest
van dat gigantische internationale
bedrijf. Eind vorige eeuw begon
nen Van den Bergh en Jurgens hier
hun boter- en margarinefabriekje.
Aanvankelijk als concurrenten, la
ter als partners - en daaruit is Uni
lever ontstaan. Generaties-lang
hebben inwoners van Oss bij Uni
lever gewerkt - meestal ging zo'n
traditie over van grootvader naar
vader en zoon. „Jij moet maar bij
Unilever gaan werken" was hier 'n
gevleugeld gezegde. Dat zeiden va
ders soms letterlijk tegen hun kin
deren, omdat zij ze graag goed on
derdak zagen. Dat vertrouwen is
eerstal beschaamd toen Unilever in
1929 z'n hoofdvestiging van Oss
naar Rotterdam overplaatste. Men
van Unilever heeft fouten ge
maakt Waarom geen hand in
eigen boezem gestoken? Dat zou de
Unilever-directie hebben gesierd".
Hoe zijn ontslagen in aantal zoveel
mogelijk te beperken? Van de-
Rakt: „Ik geloof in een aanpak via
'arbeidstijdverkorting. Den Uyl
heeft naar mijn mening groot gelijk
met zijn comcliisie dat de ware oor
zaak van de werkloosheidsproble
men elders ligt: de consumptie in
het Westen is aan z'n verzadigings
punt toe, we hebben te maken met
schaarste aan grondstoffen en
energie, en er is buiten de ontwik
kelingslanden een bevolkingssta
bilisatie. Hoe moeten we dan met
minder mensen méér verdienen?
We leven in de nadagen van een
post-kapitalistische maatschappij,
en ik geloof niet datje ooit nog kunt
stellen: er is voor iedereen vol
doende werk. Daarom - we moeten
bereid zijn een aantal jaren stil te
blijven staan met ons inkomen - ie
dereen. Dat is konsekwent, anders
komen we nooit meer uit de pro
blemen".
Woongenot
Terug in het gezellige gedruis van
het naderend weekeind blijkt on
der veel inwoners van Oss, naast
ontmoediging, een gelaten stem
ming te heersen „Wat komen moet,
komt tóch". Enkele niet-
representatieve steekproeven leren
dat de animo om te verhuizen naar
delen van het land waar wél vol
doende banen zijn, uitermate ge
ring is. „We wonen hier rustig, we
hebben allemaal een eengezinswo
ning en nauwelijks of geen flats, we
zitten ruim in het groen, en betalen
huren van hooguit 200 a 250 gulden
per maand. Op 'n etage in de volle
randstad ben je veel meer kwijt".
Zelfs enkele managers van Unile
ver, die ooit tegen hun zin uit Rot
terdam naar Oss werden overge
plaatst, zingen eensgezind de lof
van het woon- en leefklimaat ter
plaatse. „Als we onverhoopt weer
terug naar Rotterdam moeten, gaan
we wel pendelen. Want we willen
voor geen prijs naar een ander
huis".
De heer G. Steverink, directeur van
het Gewestelijk Arbeidsbureau in
Oss, onderschrijft die mening.
„Ook mijn persoonlijke ervaring
wijst in' die richitng. Ik ben ook
oud-Rotterdammer. En ik vind het
best begrijpelijk dat mensen van
hier niet zo snel willen verhuizen.
Want zelfs bij gelijkblijvend salaris
gaan ze er in feite op achteruit qua
woonomgeving en hogere lasten".
Geen paniek
De plotselinge ontslaggolf van vele
honderden arbeidsplaatsen ziet hij
als „zorgelijk", al wil hij „nog niet"
spreken van een calamiteit. „Daar
voor is het beeld nog niet duidelijk
genoeg. In welke categorieën val
len die ontslagen - produktiear-
beiders, geschoolden, manage
ment? Over al die zaken weten we
nog te weinig. Mensen met admini
stratieve functies zijn moeilijk te
plaatsen, grafici weer wat gemak
kelijker, maar niet hier in Oss. In
hoeverre zijn andere bedrijven be
reid mensen over te nemen - kun
nen we meer werkgelegenheid in
was toen gedwongen mee te ver
huizen, of kwam op straat te staan -
dat leverde toen al duizenden werk
lozen op, en dat heeft sporen nage
laten, die nu nog te zien zijn. En nu
hebben we die massa-ontslagen
wéér. Dat kweekt toch ontevre
denheid?"
Die „sporen van vroeger" zijn vol
gens wethouder Van de Rakt ook in
het stemgedrag van de Ossenaren
tot uiting gekomen. „Er is hier nog
steeds een groot wantrouwen je
gens overheid en bedrijfsleiding.
Het zwarte volksfront had voor de
oorlog veel aanhang in Oss en om
geving. En we hebben hier verschil
lende grote boerenpartijen gehad,
ook na de oorlog".
Verzadiging
De massa-ontslagen van Unilever,
Rotobrite en Barwick noemt v. d.
Rakt „onaanvaardbaar": „Natuur
lijk, het zal best nodig zijn om het
mes in de vleessector te zetten.
Maar ik kan niet inzien dat het op
deze manier moet. En in het analy- Zondebok;
serapport heb ik een opsomming
gelezen van een hele serie oorzaken
voor de problemen. .Maar nergens
heb ik gelezen: het management
de dienstensector scheppen? Kor
tom - ik voel weinig voor paniek.
We moeten, als alle cijfers en an
dere informatie beschikbaar zijn,
de zaken rustig analyseren. Daar
naast blijf ik hopen dat mensen
tóch bereid zijn vanwege een baan
zich elders te vestigen. En wellicht
is de arbeidsmarkt nog flexibeler
dan wij denken".
Rotobrite-directeur H.A. Bloemers
is aanmerkelijk minder optimis
tisch. Zijn bedrijf, waar hoogwaar
dig drukwerk wordt vervaardigd
(o.a. verpakkingen) werd in 1973
door het Japanse concern Dai Nip
pon overgenomen. Het was toen ei
gendom van de heer A. van Loos
broek. Resultaten ten goede bleven
uit, want Rotobrite (zoals de
nieuwe naam toen ging luiden)
boekte over 1975 ruim 1 mihoen
verlies, en in 1976 ruim 3 miljoen.
Alle 330 werknemers staan per 16
juli a.s. op straat. Een curator is nu
bezig met de afwikkeling van de
bedrijfssluiting.
Bloemers (47), als directeur ook
ontslagen: "Ik weet dat de bedrijfs
leiding wordt verweten dat er niet
is geïnvesteerd, dat er kostbare re
visies aan de vierkleurenpersen
zijn geweest, dat de overgenomen
rotatiepers te duur was, en dat de
eenhoofdige directie 'dictatoriaal'
opgetreden zou hebben. Wat ik
daarop heb te zeggen? Wel, als je
wordt geconfronteerd met ontslag,
is zo'n emotionele en ongenuan
ceerde reactie best begrijpelijk -
men zoekt een zondebok. Maar wat
is het geval? De toenmalige druk
kerij Van Loosbroek kon het fina
ncieel niet meer bolwerken; dat za
gen we al in 1972-1973. We zijn toen
op zoek gegaan naar een partner,
die met ons zou kunnen samen
werken - eerst in Nederland, toen
in Europa Tenslotte zijn we opge
nomen in Dai Nippon, uit Japan.
Na langdurige onderhandelingen,
want we wilden dat de continuïteit
van ons bedrijf verzekerd was. Dai
Nippon zei 'ja', maar liet na veel
;aandringen, ook van mijn kant en
'van de staf, niets horen over de door
ons voorgestelde investeringen.
Uiteindelijk werden die voorstellen
niet gehonoreerd. Men heeft ons uit
Japan financieel niet gesteund.
Technische specialisten uit Japan
hebben het bedrijf wel doorgelicht,
en onze verouderde apparatuur ge
zien. Niettemin werd ons uitge
breide meerjarenplan niet geaccep
teerd.
Totdat Dai Nippon, van de ene dag
op de andere, zich terugtrok. Toen
wij zeiden: "Wat dan?", antwoord
den ze: "Dan vraag je maar faillis
sement aan".
En dat gebeurde niet alleen bij ons,
maar ook bij hun vestigingen in
Noord- en Zuid-Amerika en in
West-Duitsland bij Halva, een be
drijf dat ze pas in 1975 hadden
overgenomen. Daar staan nu 500
man op straat. Als je nagaat wat dat
alleen al aan kapitaalverlies bete
kent...
Een verklaring voor dis handel
wijze heb ik niet. Oost is Oost, en
West is West. Je komt er niet achter
bij die Japanners.
Hoop op hulp
Even leek het erop, dat er voor Ro
tobrite hulp zou opdagen in de
vorm van steun van de Staatsdruk
kerij uit Den Haag. PvdA-Tweede
Kamerlid Ko Wierenga lanceerde
het idee om het orderpakket, dat de
Staatsdrukkerij elders uitbesteedt
(40 miljoen per jaar) bij Rotobrite
onder te brengen, terwijl de
Staatsdrukkerij toch al plannen
had om in 1980 op een andere plaats
in het land uit te breiden.
Bloemers: „Staatsdrukkerij-
directeur Th. Oltheten heeft al ge
zegd dat als je elders werk weg
haalt, er daar weer arbeidsplaatsen
open vallen. Niettemin hebben we
hier mensen en fabrieksruimte
voor uitbreiding, en zou die ge
plande nieuwe vestiging van de
Staatsdrukkerij hier kunnen
plaatsvinden. We blijven hopen."
Y. Iepma, vertegenwoordiger van
de Algemene Nederlandse Grafi
sche Bond zegt dat het Rotobrite-
personeel over de Japanse ontslag
techniek „uitermate verbolgen" is.
Iepma: „We hadden de verwach
ting dat het ministerie van Econo
mische Zaken wilde helpen. We
kregen van EZ. wel „kleine" steun
bedragen om het bedrijf door de
tijd van surseance van betaling "te
laten komen. Maar de grote steun
van 8 miljoen en nog eens 3 miljoen
voor noodzakelijke herstructure
ring van het bedrijf en voor investe
ringen, werden in Den Haag „te
veel bevonden."
Dezelfde sombere grijstinten over
heersen in de woorden van Ger Al-
bers en Roel Dik, bestuurders van
de Voedingsbonden FNV als het
gaat over Unilever: „Unilever heeft
afgelopen jaar 1,2 miljard gulden
winst gemaakt. Dat concern kan
best een stootje velen. Bovendien
zagen wy drie jaar geleden al een
gevaarlijke schaalvergroting door
de expansiedrift van de onderne
mers. Tóén hebben we al aange
drongen op een structuuronder
zoek
Ir. N. H. M. Blonk, voorzitter direc
tie Unilever Vleesgroep Nederland,
oud-inwoner van Leidschendam en
nu belast met de sanering van de
UVGN-bedryven in Oss (Unox en
Zwanenberg), Olst (Olba) en Uit
hoorn (UBC): „Emotioneel begrijp
ik die verwijten wel, maar die ver
wijten zijn niet terecht. Als ik pijn
aan m'n teen heb, denk ik ook niet-
m'n lichaam is zó groot - ik laat me
er niet aan helpen. Unilever is op
gesplitst in onderdelen, die streven
elk naar rentabiliteit."
Voor de slechte bedrijfsresultaten
wijst hij verschillende oorzaken
aan. Ir. Blonk: „Er is een ver
scherpte internationale concurren
tie, met name uit Oost-Europa (Po
len), we hebben een „harde" gulden
(waardoor we internationaal moei
lijk kunnen concurreren met namei
naar Amerika), de slachtvarkens
worden met duur graan gevoederd,
en we opereren nu in een Europese
markt, Vroeger bepaalde de indus
trie min of meer de prijs van de var
kens. Nu kunnen Frankrijk, Italië
en Duitsland zelf hun varkens ko
pen, ook in ons land, waardoor de
vraag groter wordt, en dus de prijs
hoger. Als wij die hoge exportprijs
niet betalen, krijgen wij de varkens
niet. En dan hebben we natuurlijk
de hoge loonkosten in Nederland -
de hoogste ter wereld op Denemar
ken na, maar daar heeft men een
hogere produktiviteit en een lager
ziekteverzuim".
Overnemen
Unilever-directeur Blonk zegt te
hopen dat het aantal geplande ont
slagen nog zal meevallen door vrij
willig vertrek, natuurlijk verloop,
en de non-activiteitsregeling. "Aan
de andere kant hebben al verschil
lende bedrijven bij ons geïnfor
meerd, of zij van ons mensen kon
den "overnemen", en daarbij gaat
het nu al om ruim honderd man.
Natuurlijk kun je mensen niet a la
minute overhevelen - je moet dat
zorgvuldig begeleiden, ook uit
maatschappelijk oogpunt. Maar
aan de andere kant moeten we rea
listisch zijn - onze vleesgroeppro-
blemen zijn niet van voorbijgaande
aard, maar structureel. Iets wat
duidelijk ziek is, en ten dode is op
geschreven, moet je afsnijden. De
binnenlandse Unox-handel gaat
goed. Voor de hammen- en schou
dersector zie ik 't somber in. In de
export van vers vlees zie ik nog wel
enig perspectief, al zijn de winst
marges in die sector niet groot. En
als antwoord op de verwijten van
de vakbonden, wil ik zeggen: bij het
opstellen van onze toekomstplan
nen hebben wé'^duidelijk niét voor,
de risicoloze wegen gekozen. Als
we dat wél hadden gedaan, zouden
nog eens 1400 arbeidsplaatsen in
het geding zijn geweest".
FNV-bestuurder Roel Dik, wiens
vakantie er door de actuele ont
wikkelingen bij inschiet: "De in
itiatieven moeten van de werkvloer
komen. Maar wij sluiten niks uit:
stakingen, prikacties, werkonder
brekingen enzovoort. Wij hebben
als bond alle steun toegezegd aan
onze mensen". Y. Iepma van de
Grafische Bond, over Rotobrite:
"De zaak gaat dicht - wat kunnen
wij nog doen? Puinruimen, dat is
allés".
Burgemeester Jansen van Oss,
tenslotte: "We moeten in gezamen
lijk overleg naar een oplossing zoe
ken. Hoe? Dat weet ik niet".
Het is duidelijk - Oss blijft voorlo
pig nog ontmoedigd.
Anita Bryant heeft alles mee om "de" vrouw van Amerika,
ja van de wereld in deze eeuw te worden. Als winnares van
schoonheidswedstrijden werd ze vanzelfsprekend tv-ster
en prees zij tegen ferme bedragen sinaasappelsap aan. Al
licht schafte ze zich een eenvoudig onderkomen van
300.000 dollar aan in Miami Beach. Maar aldaar op eenvou
dige wijze de Heer, haar gezin en zichzelf dienende begreep j
ze tot hogere zaken geroepen te zijn.
Ze richtte een organisatie op: "Redt onze kinderen BV".
Dankzij haar ijver stemde 70 pet. van de bevolking van r\nnr
Florida tegen de verordening die ernstige discriminatie op
het gebied van woningen en werkgelegenheid wilde tegen- pjg{ WeSSeliflQ
gaan van personen met homofiele gerichtheid.
Anita Bryant heeft de strijd ge
wonnen in Florida. Homofie
len zijn daar weer vogelvrij.
En vanuit deze door de zon
verwende vakantiestaat is ze
van plan als een moderne
Jeanne d'Arc heel Amerika
door te snellen. Haar roeping
zal haar kruistocht voor geen
enkele landsgrens doen te
rugdeinzen.
Van alle kanten bereiken haar
uitingen van enthousiaste
bijval. Ook vanuit Nederland.
In een plaatselijk dagblad in
Florida hebben vlak voor
Anita succes had o.a. Neder
landse politici de Amerika
nen gewaarschuwd dat haar
actie tegen fundamentele
mensenrechten gericht was. en zigeuners ook de minder- de hand van de bijbel de
Zonder succes. heidgroep van de h'omofie- apartheidspolitiek van Vor-
Bij de groep Nederlandse poli- len gruwelijk afmaken. ster verdedigde,
tici waren de voorzitters van Daarna is er bij de Kerken
de Pvda, de WD, de PPR en eindelijk pas enige kentering Voel blclUW
D'66. De CDA-voorzitter te bespeuren, hoewel zij ook
ontbrak. in dit opzicht bepaald niet Op het ogenblik is men bezig
voorop liepen. met de formatie van een
De EO veroordeelt de homo- nieuw kabinet. Een moeilijke
sexualiteit nog in alle hevig- 1000-stukjes puzzle met veel
heid, evenals de aan de hand blauw. Naast de vele kwesties
van de Romeinse Congregatie over zeer materiële zaken zul-
van de Geloofsleer braaf jen er ongetwijfeld ook zg.
voortstappende mgr. Gijèen. immateriële kwesties aan de
Maar er groeide postieve be- orde komen. De heiligheid
langstelling waarvan pastor van het gezin zal weer verde-
W. de Graaf in Amsterdam digd worden,
één van de voorlopers mag Niemand zal de waarde van het
genoemd worden. Er is nu "normale" huwelijk en het
een Centrale Pastorale Werk- "normale" gezin willen ont-
groep Homofilie. kennen. Dat is onzinnig. Wel
Twaalf leden van deze groep wordt het zeer bedenkelijk als
hebben nu een fraai boekje men door de volle schynwer-
uitgegeven: "Een mens hoeft pers op de heilige familie te
niet alleen te blijven". Dit richten, daarmee andere
boekje kwam uit onder lei- groeperingen binnen onze
ding van dr. H. A. C. Kamp- samenleving wil discrimine-
huisen. De Raad van Kerken ren, zoals vrijgezellen, homo
had op deze publicatie aan- fielen, gescheidenen en ver
gedrongen, maar nu het der allen die om welke rede
werkje uit is schijnt dat en- nen dan ook niet binnen een
thousiasme wat bekoeld. gezinsverband willen of kun-
Van de Raad van Kerken zijn nen leven,
we zo'n terughoudendheid in Het is volkomen duidelijk, dat
deze materie wel gewend. Het het gezin in de loop der ge-
is de laatste eeuwen ook niet schiedenis, bij alle bekende
om bij te houden! Nog in 1742 volkeren en in alle bekende
promoveerde de negerdomi- beschavingen niet die plaats
nee Jacobus Captein uit W.- ingenomen heeft die het CD A
Afrika op een proefschrift er met veel stemverheffing nu
waarin de wettigheid van de aan toe wenst te kennen,
slavernij werd aangetoond op Nogmaals: het is heel tekenend
grond van de Heilige Schrift, dat het CDA niet tot de onder-
aldus vernam ik van Rudy tekenaars behoorde van het
Kousbroek in de NRC van 24 protest tegen de dwaze actie
juni. van Anita Bryant.
Dat is het gruwelijke bij dit Lief kijkbuisvolkje, neem me
soort zaken, dat men zich tel- niet kwalijk, maar dit moest
kens weer volkomen ten on- er even uit. Ik vind dat juf-
rechte beroept op de H. frouw Anita Ooievaar haar
Schrift. We kunnen er hier in grote bek moet houden. Waar
ons land over meepraten. Wie kwam trouwens dat vreemde
herinnert zich niet de bij- pikkeltjes-ei vandaan, dat we
drage aan het debat over nu alweer dagen missen? Ze
kerncentrales in Z.-Afrika mag niet in ons nieuwe praet-
van Bart Verbrugh (GPV) die huys. We sturen haar naar 't
ook doodgemoedereerd aan grote enge bos.
Twintig eeuwen
Twintig eeuwen lang zijn de
homofielen door de christe
nen veroordeeld. Tot voor 30
jaar geleden werd op alle
groot-seminaria geleerd, dat
de homofiel die aan zijn af
schuwelijke, tegennatuur
lijke neiging toegaf zware
doodzonden bedreef.
De moraal-theologie beriep zich
op de bijbel, zoals het verhaal
van de ondergang van Sodom
en Gomorra uit 't Boek Gene
sis; uit 't Boek Leviticus 18,
22: "Gij moogt niet bij een
man liggen als bij een
vrouw"; uit de brief van Pau-
lus aan de Romeinen - waar
hij schrijft over de heidenen -
de verzen 26 en 27: "En
daarom heeft God hen over
gelaten aan onterende drif
ten. Hun vrouwen hebben de
natuurlijke omgang met de
tegennatuurlijke verwisseld;
ook de mannen hebben de na
tuurlijke omgang met de
vrouw laten varen, zijn in lust
voor elkander ontvlamd en
i plegen ontucht met
Deze teksten waarmee nog al
tijd vlot gezwaaid wordt, zeg
gen niets. De auteurs van deze
teksten wisten nl. niets af van
't bestaan van homofilie als
geaardheid, als een in het we
zen van de desbetreffende
mensen ingebouwde neiging.
Dankzij de vorderingen van
de "menswetenschappen"
zijn we nu verder.
Gruwelijk
Tijdens de Tweede Wereldoor
log liet Hitier naast de joden
