De politieagent als mens
Commissie bezoekt Leiden
EXPOSITIE DIER EN KLEUR
Je mag best zeggen
dat het hier in de
stad een rommeltje is
Plan voor
woningen
op plaats
Overdekte
ZATERDAG 18 JUNI 1977
LEIDEN - "Meneer, bent u Ted de Braak?". Een brede
glimlach en een bevestigend antwoord. "Ja hoor kind, wou
je een handtekening. Op je pols maar doen. Zo goed? Toi,
toi, toi, hè".
Later op weg in het busje naar het bureau aan de Zonne
veldstraat: "Zo gaat dat. Je hebt een snor hè. De ene keer
ben je Ted de Braak en de andere keer, hoe heet die piloot
ook weer, die toen bij die gijzelingen..., Pim Sierks, ja".
Het asfalt van de Lammenschans-
weg glimt door de regen. Ter
hoogte van het benzinestation is
een fraai stukje speelgoed tot stil
stand gekomen. Een wit volkswa
genbusje, met niet alleen deuren
opzij, maar ook één aan de voor
kant. Achter die deur een impone
rend apparaat, dat in verbinding
staat met een teller binnen in de au
to, waarop de exacte snelheid
wordt aangegeven van passerende
automobilisten.
Radarcontrole heet dat. In het uur
voor ons zou de teller 46 keer een
snelheid boven de 62 km aan
wijzen. Er wordt hard gereden, on
danks de regen.
Een dikke 600 meter verderop staat
bij de bushalte een ander busje,
bemand door brigade 2 van de
Door Ton van Brussel
Leidse gemeentepolitie. Per walkie
talkie worden de hardrijders door
gegeven, ("groene Volvo, 73 km")
en ter plekke staande gehouden.
Een sluitende systeem, nog niet zo
lang geleden in deze vorm inge
voerd. Vroeger werd wel met radar
gewerkt, maar werden de auto's
niet aangehouden. Het kenteken
werd op film geregistreerd en drie
weken later gleed de bon dan door
de brievenbus. De huidige met
hode wordt als sympathieker erva-
Vanuit het gras in de berm kijkt een
jong en verliefd stel toe hoe een
snelheidsmaniak binnen in de bus
op de bon gaat. "Het zijn beste
mensen die politieagenten", zeg
gen ze, "niks op tegen. Er wordt
hier veel te hard gereden. Levens
gevaarlijk voor de kinderen". De
bekeurde zegt: Het is vervelend,
maar ze hebben gelijk. Die jongen
deed het netjes hoor, niks op aan te
merken. Het is voor mij de eerste
keer ja. Ik vraag me af of ze nou juist
hier moeten controleren. Ik woon
zeifin de binnenstad. Als je ziet hoe
hard ze daar rijden. Dat is veel ge
vaarlijker dan hier".
De agent zegt: "Ze komen meestal
van de grote weg en dan zit de gang
er nog stevig in hier. Ach, het is best
te begrijpen hoor, als ik vrij ben en
ik moet snel ergens heen, dan is
vijftig ook langzaam, voor mij net
zo goed. Vandaar die grens van 62.
Als we dat niet zouden doen, dan
blijf je schrijven".
Zesenveertig bonnen in een uur.
Het is niet niks. Toch is er best tijd
om met de leden van brigade 2 over
wat anders te praten. De problema
tiek van de Nederlandse politie
korpsen is meer dan ooit actueel.
Corruptie in Amsterdam, person
eelstekorten in vrijwel alle grote
steden, ook in Leiden, een toene
mende verjonging van de korpsen,
en de intensieve selecties die wor
den toegepast en waardoor van bij
voorbeeld 117 aanmeldingen voor
het Leidse korps, maar zeven kan
didaten werkelijk geschikt worden
geacht. Hoog percentage ziektever
zuim, vooral onder de oude korps
leden. Veel politietaken blijven lig
gen.
De nieuwe commissaris vond zij
zijn komst uit Alphen de hond in de
pot. Een gebouw dat te wensen
overlaat en een onderbezetting. In
de betrokken raadscommissie trekt
hij voortdurend aan *de bel. "We
hebben er nog nooit zo slecht voor
gestaan als nu. Als er werkelijk iets
gebeurt, ben je snel uitgepraat" (2-
11 -*76) en "deze situatie is een dui
delijke uitschieter naar beneden"
(26-4*77) en "met zorg vermelden
wij dat de toegestane korpssterkte
nog steeds niet is bereikt" (jaarver
slag).
Het liegt er niet om. Is het dan zo'n
honden-baanbij de politie.
"Welnee", zegt een lid van brigade
2, "helemaal niet. Er is ook best be
langstelling, maar die eisen zijn zo
zwaar. Er komen er maar weinig
door de selectie".
Waf heb jij dan wat die andere niet
hebben?
"Je zou jezelf bijna uniek gaan vin
den hè. Nou ja, een beetje zelfver
zekerd moet je wel zijn in dit vak
hoor. Ik ben nu twintig, maar ik zie
er dus ouder uit en dat is wel pret
tig. Ik vind, die verjonging in het
korps: het is toch niet altijd goed.
Hij daar met die snor, hij doet dit
werk al een tijd. Dat kun je ook zien.
Als hij iemand aanhoudt, dat gaat
niet autoritair of zo, maar hij heeft
een zekere uitstraling. De mensen
nemen het van hem aan. Dat is be
langrijk".
Nemen ze dat van jou niet?
"Nou, ik heb daar zelf niet zo'n last
van. Kijk, ik zet de dingen nogal
makkelijk van me af. Dat moet ook,
maar niet iedereen kan het. Het ene
moment help je een vrouw in een
99
99
geven. Maar daar kun je ook niet te
ver in gaan. Je hebt een bepaalde
sterkte nodig die er uit kan. Daar
zitten we nu nog onder ja, maar per
1 juli gaan er weer zeven naar de
school. We hebben nog 10 man in
elk geval te kort. Het innen van boe
tes, vaak om sociale redenen met
een soort afbetalingssysteem, dat
kost een hoop mankracht. Parkeer-
controle, heeft ook meer mensen
nodig. Recherche, zelfde laken en
pak. Op die afdeling moet je toch
ervaren krachten hebben."
"Er wordt natuurlijk ook veel over
een nog grotere uitbreiding ge
praat. we hebben in Nederland in
vergelijking met andere landen
weinig politie. Maar als je meer po
litie hebt, krijg je ook meer werk.
onmiskenbaar. Er zal meer worden
geconstateerd. Meer controle zijn,
waar we nu geen tijd voor hebben."
"Ik zie wel heil in uitbreiding, maar
persoonlijk vind ik eigenlijk dat we
hard moeten trekken aan de regio-
taxi bevallen en het andere mo
ment ben je bij een zelfmoord. Ik
bedoel dat gebeurt niet dagelijks,
maar het komt toch voor. Meestal
kan ik er goed tegen hoor, maar
soms blijft het wel eens door je
hoofd spelen thuis. Gewoon de
rotte dingen, die je bijblijven. Op
school, bereiden ze je wel goed
voor. Ze laten je ook allerlei verve
lende foto's zien, dus je weet wat je
tegen kunt komen".
"Je hebt natuurlijk in het korps
veel jonge jongens. Zeventien,
achttien, magere gezichten enzo».
Onderschat ze niet hoor, want ze
hebben net zoals wij, ook die oplei
ding gehad, maar op straat hebben
ze het niet altijd zo gemakkelijk. Ik
heb er ook wel eens een meege
maakt, die loopt dan met zijn
schouders zo hè, stoer doen. Ach,
als hij dat vol blijft houden, heeft ie
het over vijfjaar aan zijn rug. Dus je
zegt dat tegen die jongen: doe maar
gewoon. Dat is voor hem ook be
langrijk. Hij liep eerst met een ge
zicht van: hier komt Dick Bos. Dat
is nergens voor nodig, toch."
Merken jullie wat van de corruptie
in Amsterdam?
"We krijgen er weinig reacties op
hier. Kijk, dat komt bij ons niet zo
voor geloof ik. Je hebt natuurlijk de
kans, als jij bij een inbraak bij een
juwelier bent, om wat in je zak te
steken. Dat is helemaal niet moei
lijk. Nou, als je die verleiding niet
kan weerstaan, dan ben je geen
agent, dan hoor je in het korps niet
thuis", zegt een ander brigadelid.
"De sfeer is goed bij ons. De
Nieuwe commissaris? Nou bij Ba-
rends de vorige was het duidelijk
hè. Hij nam geen blad voor de
mond. Als je het slecht deed, zei ie
het midden in je gezicht. Van Voor
den is vriendelijker, lijkt minder
hard. Maar ik weet het niet hoor.
Het duurt altijd een tijd voor datje
precies weet wat je aan iemand
hebt."
Een-oudere agent komt langs en
zegt: "We hebben een hoop jonge
jongens, er zijn collega's die hét
daar moeilijk mee hebben. Ze zijn
wat nonchalanter. Het vak veran
dert. ze doen het anders dan wij.
Maar dat wil niet zeggen dat ze het
verkeerd doen natuurlijk. Als je
niet meer kunt samenwerken, moet
je er een punt achterzetten. Vrou
wen? Nou, die kunnen natuurlijk in
principe evenveel als wij. O ja, er
zijn er die schieten je hardstikke
dood hoor, beter dan ik. Maar ik
vind persoonlijk dat je ze niet op
alles alleen kunt afsturen. We gaan
er trouwens zelden alleen op uit.
Meestal met een collega. Dat is ook
anders dan vroeger."
"Er zijn zeker korpsleden die het er
moeilijk mee hebben", vertelt
commissaris Van Voorden, in zijn
onlangs verbouwde werkkamer in
het hoofdbureau, "er is natuurlijk
een hoop veranderd in het werk. Er
is wel naar gestreefd om degenen
die daar moeite mee hebben een
rustiger baantje in het bureau te
nalisering. Het is eigenlijk te gek,
dat al die gemeenten eigen korpsen
hebben. Het aantal bijstandverle
ningen aan korpsen in de omgeving
stijgt. De rijkspolitie zit ook met
een tekort van 30%. Veel taken zou
in een groter apparaat sneller en be
ter aangepakt kunnen worden. De
brandweer is daar veel verder in."
"Huisvesting ook een probleem. Ja
natuurlijk, als de brandweer een
nieuwe kazerne krijgt en wij de
oude erbij zouden krijgen, zijn we
een stuk uit de brand, maar het doel
blijft toch een nieuw bureau. We
hebben een voordeel tegen over
veel andere korpsen: ons materieel
is zonder meer goed."
De belangstelling voor het ambt
van politieman is stijgende. Reac
ties van decanen op de verschil
lende scholengemeenschappen in
Leiden leren dat de motivatie van
meisjes veelal gericht is op kinder
politie en dat de jongens over het
algemeen wat meer twijfelen tus
sen agent zijn, of kort verband vrij
williger of beroepsmilitair. Be
hoefte aan hulpverlening en een
sociale betrokkenheid zijn bij de
jongens veelal geen reden om toe te
treden.
Scholieren denken wel meer posi
tief over de politie dan voorheen,
vinden de decanen. Pesterijen van
"ga je bij de politie, net wat voor
jou, lekker rechts en autoritair",
zijn niet langer aan de orde van de
dag. De selectie wordt wel als
"nogal streng" ervaren en schrikt
vele twijfelaars af.
"Het is ook aanpoten op de school,
zeker", zegt een brigade-lid, "je
bent echt een paar jaar flink bezig,
maar als je eenmaal aan het werk
bent merk je dat je die opleiding
ook echt nodig hebt gehad, dat je
het allemaal kunt gebruiken. Als je
net als agent begint, heb je het niet
makkelijk. Vroeger kreeg je met
een groepje een soort mentor, die
een jaar met je optrok. Daar leerde
je een hoop van. Nu is het anders
opgezet. De sfeer is goed, zonder
meer. Je kunt elkaar opvangen als
dat nodig is. Politieagenten zijn an
ders dan je denkt. Het klinkt mis
schien raar hè, maar ik wilde erzelf
bij, maar had toch vroeger ook vaak
het gevoel van eigenlijk zijn het
nare lui. Dat zijn het niet, dat merk
je zelf ook wel."
"Kijk, als wij met met al die ver
keersmaatregelen in de stad ie
mand op het Rapenburg aan hou
den, die op de verkeerde kant rijdt.
Dan kun toch rustig zeggen dat je
het er zelf ook niet mee eens bent.
Dat je ook vindt dat het hier in de
stad zo langzamerhand een rom
meltje wordt. Dat vinden mensen
eerst vreemdwant ze denken dat jij
het als agent met het hele verkeers
beleid eens bent. Later bedenken
ze zich dat dat natuurlijk nooit waar
kan zijn. Mensen zien heus wel aan
je gezicht datje je werk ook niet zo
maar doet. Dat is net het verschil,
waardoor we op de goede weg zijn."
LEIDEN - Het Leiderdorpse
bouwbedrijf Noorlander werkt
momenteel een plan uit voor de
bouw van woningen in de sociale
sector op de plaats van het zwem
bad De Overdekte in de Haarlem
merstraat. Het bedrijf heeft een op
tie op het gebouw. De directie van
het zwembad zou het bad zo snel
mogelijk willen sluiten.
Sinds het schoolzwemmen ver
dwenen is van De Overdekte naar
het nieuwe zwembad De Zijl in de
Kooi is het voortzetten van de ex
ploitatie van deze tot zwembad
omgebouwde kerk niet meer ren
dabel, verklaart de directie. Men
zou het bad het liefst zo snel moge
lijk willen sluiten. Van de zijde van
projectontwikkelaars is geen
overweldigende belangstelling ge
toond tot nu toe om het gebouw
over te nemen. Het knelpunt was
meestal de beperkte mogelijkheid
om plannen uit te werken voor dit
gebied tussen de Haarlemmers
traat en de Oude Vest langs de Ma
ria Gijzensteeg. In de nota Mare-
dorp in de steigers, een verbete
ringsplan voor Maredorp in welk
gebied De Overdekte ligt, wordt
geopperd om woningbouw te reali
seren op de plaats van het zwem
bad. Een dertiental woningen zijn
getekend in het verlengde van de
huisjes van het St.-Janshofje.
Overigens heeft ook de gemeente
Genève 454,-
24/9-15/10 AMS-Los Angeles
voor slechts 2 pax 1199.- p.p.
Nog enige appartementen in Zwit
serland v a f 480.- p/w.
Weekend Londen f 150,-.
Wij verzorgen ook alle benodigde
hotel/appartementreserveringen,
autohuur of bootverbindingen.
Haarlemmerstraat 65
Leiden-071-131041*
VLIEGRETOURS PER
LIJNDIENST:
o a. vanaf Amsterdam
Djakarta1650,-
Sydney 2800,-
Barbados 1100,-
Miami 1325,-
NewYork v a. 725,-
Nairobi 1295,-
LEIDEN - De provinciale commis
sie voor monumentenzorg en mo
lens zal maandag een bezoek bren
gen aan Leiden. De commissiele
den zullen in de ochtenduren een
wandeling door de binnenstad ma
ken en verschillende monumenten
bezoeken, terwijl de middaguren
zijn gereserveerd voor een rond
gang door het molenmuseum "De
Valk".
De tussenliggende uren zal de
commissie in Leiden een korte ver
gadering houden in restaurant
Nieuw Minerva. Belangrijkste punt
dat in die commissievergadering
aan de orde zal komen is een ver
ruiming van de subsidiemogelijk
heden bij het restaureren van parti
culiere woningen, die van monu
mentale waarde zijn.
Volgens de huidige regeling is het
mogelijk bij een woonhuisrestaura
tie een subsidie van dertig procent
van de subsidiale kosten te krijgen
van het rijk via het ministerie van
CRM. De gemeente geeft ook nog
eens dertig procent. Als de nieuwe
regeling doorgaat zal de provincie
naast die bestaande 6% nog eens 5%
extra uitkeren, waarmee de totale
subsidie voor een woonhuisrestau
ratie wordt gebracht op 71 procent
van de subsidiale kosten.
Op de begroting van de provincie
Zuid-Holland is dit jaar een bedrag
van 4V2 miljoen gulden gereser
veerd voor restauratie-subsidies.
Daarvan gaat anderhalf miljoen
naar restauraties van kerken en
driekwart miljoen naar restauraties
van gebouwen die in handen zijn
van gemeenten en andere publie
krechtelijke organen, als bijvoor
beeld waterschappen. Voor woon
huizen is een bedrag gereserveerd
van 1.375.000 gulden. Er resteert
dan nog een bedrag van 625.000.
De provincie verwacht dat ook te
kunnen uitkeren, nu de subsidië
ringsmogelijkheden zijn uitgebreid
en er meer aanvragen worden ver
wacht. De provincie Zuid-Holland
heeft inmiddels ook beslist tot het
instellen van een fonds voor de
stadsvernieuwing. Voor 1977 zal
het fonds een bedrag van twee mil
joen gulden bevatten, waarmee
stadsvernieuwingsprojecten zullen
worden gestimuleerd.
Fraai en leerzaam beeld in Leidse Hortus
De ingang van De Overdekte aan de Haarlemmerstraat.
tot nu toe nog geen belangstelling
getoond om het zwembad op te ko
pen.
Noorlander, die nu een optie op het
gebouw heeft, zou de woning
bouwplannen in overleg met de
gemeente willen ontwikkelen. Ge
dacht wordt aan een mogelijkheid
dat de gemeente met tachtig pro
cent lokatiesubsidie het geheel
aankoopt waarna Noorlander daar
zou kunnen bouwen. Tot nu toe zijn
slechts "verkennende gesprekken"
hierover gevoerd met de gemeente.
Hoeveel woningen gebouwd kun
nen worden is nog onzeker; dat
hangt af van de hoogte waarin men
bouwt en van de prijs die tenslotte
al cfan niet met subsidie betaald
moet worden voor het complex.
Noorlander wil verder nog onder
zoeken in hoeverre er mogelijkhe
den zijn om aan de zijde van de
Haarlemmerstraat winkels te bou
wen, en in hoeverre daar behoefte
aan bestaat. Men wijst erop dat dit
gebied niet makkelijk te ontwikke
len is; slechts heel zorgvuldig, via
de gemeente zouden plannen te
realiseren zijn.
Ter afsluiting wordt op de expositie
de relatie gelegd tussen de kleur en
de camouflage (het vlekkenpatroon
van de slang), de misleiding (wan
delende takken) en de combinatie
van felle kleuren met giftigheid.
Het idee van de expositie is van
conservator dr. L. v. d. Hammen en
nader uitgewerkt door medewer
kers van de universiteit van Na
tuurlijke Historie. De tentoonstel
ling is dagelijks geopend van 10 tot
16.30 uur en op zondag van 12.30 tot
15.30 uur. De toegang is gratis, maar
wel moet de normale entree voor de
Hortus - een kwartje - worden be
taald.
LEIDEN - "Wanneer wij buiten lo
pen vertoont de natuur om ons
heen prachtige kleuren. Vele men
sen lopen daaraan voorbij. Zij zien
de mooie dingen maar oppervlak
kig. Vaak weten zij later niet eens
meer of ze kleuren gezien hebben".
Deze tekst vormt de inleiding van
de tentoonstelling "Dier en kleur",
die vanaf maandag te bezichtigen is
in de Oranjerie van de Leidse Hor
tus. De tentoonstelling, die is sa
mengesteld door het Rijksmuseum
voor Natuurlijke Historie in Lei
den, confronteert de bezoeker met
tal van zaken die met kleuren in de
dierenwereld te maken hebben.
Om zaken als pigment, structuur-
kleuren, camouflage, kleurpatroon
en verfstoffen duidelijk te maken
zijn in de vitrines tientallen opge
zette dieren bijeengebracht. De
dieren zijn vrijwel allemaal afkom
stig uit de collectie van het museum
voor Natuurlijke Historie aan de
Raamsteeg, die in verband met de
beperkte ruimte, geen exposities in
eigen huis kan organiseren.
Om het publiek attent te maken op
kleuren bij dieren zijn de eerste vi
trines gevuld met meest exotische
dieren, zoals Surinaamse ara's en
exotische vlinders en schelpen. Het
ontstaan van een bepaalde kleur
wordt in beeld gebracht door een
aantal schijven met hoofdkleuren,
die door een druk op de knop in
beweging worden gebracht. Een
flink deel van de expositie is gere
serveerd voor het effect van de
pigmenten. Zoals de carotenoiden,
bekend van het worteltje en de
goudvis. De goudvis is overigens
een van de weinige dieren die in
levenden lijve op de expositie aan
wezig zijn. Datzelfde geldt voor een
viertal parkieten. Opgezette dieren
zijn er in alle kleuren en formaten.
Zoals de rode ibis, ook een voor
beeld van pigmentwerking. Overi
gens: groene en blauwe pigmenten
zijn zeldzaam in de dierenwereld.
"Dier en kleur" wijst erop, dat het
niet alleen pigmenten zijn die kleur
veroorzaken, maar ook bepaalde
natuureigenschappen. Aandacht
wordt verder besteed aan zogena
amde interferentiekleuren. Dat is
bijvoorbeeld de blauw-groen kleur
van de kop van een eend, die ont-
sttat door de weerkatsing van het
licht aan de boven- en onderkant
van de baardjes van de veren. Een
ander voorbeeld: de staartveren
van een pauw.
Om het verschil in kleurpatronen
bij dieren te laten zien zijn in een
vitrine dieren ondergebracht als
een zebra, een zwarte panter, een
vos en een bruine beer. Kleurwisse-
lingen in de natuur hebben vaak
een functie zoals bij de sneeuw
hoen en de hermelijn, maar soms
ook niet zoals het kleuren van de
boombladeren in het najaar.
