Gemenebest nit
beschuldigingen
aan adres Amin
Kaoenda heeft aanklacht
olieconcerns in petto
Rossen gaan
met modder
gooien
Suarez en Gonzalez: leiders in het nieuwe Spanje
"Schending mensenrechten"
n
Westduitse tanks
mogelijk in Libië
DONDERDAG 16 JUNI 1977
BUITENLAND
PAGINA 9
Twee jaar na de dood van Franco:
Adolfo Suarez (rechts) en Fe
lipe Gonzalez, de belang
rijkste politieke leiders uit
het "nieuwe Spanje". Nauwe
lijks twee jaar na de dood van
dictator Franco zijn zij de
grote overwinnaars in de
eerste vrije verkiezingen
sinds 1936. Hier twee korte
persoonsbeschrijvingen.
MADRID (SP) - „Stem sexy", aldus
de tekst onder een spotprent in een
Spaans weekblad waar vrouwen in
aanbidding opkijken naar het por
tret van premier Suarez op een ver
kiezingsposter.
Reclamemensen hebben hem in de
verkiezingscampagne zoveel mo
gelijk afgeschilderd als symbool
van de Spaanse mannelijkheid, net
als de stierenvechters, geïllus
treerde tijdschriften vullen pagina
na pagina met foto's van het gezin
Suarez in het Madrileense
Moncloa-paleis: de 44-jarige Adol
fo, zijn vrouw Illana en hun vijf-
kinderen.
Afgezien van de glamour vinden de
meeste Spanjaarden dat de premier
het afgelopen jaar een van de sterk
ste staaltjes staatsmanschap in de
Spaanse geschiedenis heeft laten
zien. Er bestaat weinig twijfel over
dat het koning Juan Carlos was die
Spanje de weg naar de democratie
liet inslaan. Maar in Suarez had hij
een grote tactische steun. Hij moest
de hervormingen uitdragen. Aan
vankelijk werd de nieuwe premier
door links met sarcasme ingehaald.
Socialisten en communisten heb
ben hun kritiek nu grotendeels la
ten varen.
De zoon van een advocaat in Avila
(Midden-Spanje) begon zijn car
rière in het administratieve appa
raat van het Franco-regime. Toch
was hij volgens collega's en journa
listen nooit een aanhanger van de
caudillo. Zijn voornaamste tegen
stander, de socialistische leider
Gonzalez: „Suarez is een intellige
nte man, zonder ideologie".
In 1969 werd hij hoofd.van de staat
somroep. Uit die tijd stamt zijn
band met de latere koning Juan
Carlos. Later klom Suarez op tot
plaatsvervangend secretaris
generaal van de Moviemento de
enige toegestane politieke bewe
ging. Volgens waarnemers werkte
hij toen vooral aan de geleidelijke
afbraak van het logge apparaat.
Spanje en de buitenwereld waren
verrast toen de koning in juni van
het vorig jaar niet een van Franco's
getrouwen maar Suarez tot premier
benoemde. De nieuwe regerings
leider kreeg de opdracht om de
Cortes, het door Franco benoemde
schijnparlement, zichzelf te laten
opheffen. Dat gebeurde ondanks
tegenstand van ultra-rechts toen de
Cortes-leden akkoord gingen met
het regeringsvoorstel om vrije par
lementsverkiezingen te houden.
Suarez' besluit om de communisti
sche partij te legaliseren zorgde
voor woedende reacties in de top
van de strijdmacht, die al getart was
door het geweld in Baskenland en
dat met nog hardere maatregelen
de kop wilde indrukken.
Suarez kon echter rekenen op de
steun van de Spaanse middenklas
se, met wie hij veel gemeen heeft.
Hoewel conformistisch, was die
grote bevolkingsgroep best bereid
veranderingen te accepteren, onder
voorbehoud dat die de goedkeu
ring van de koning hadden.
Met zijn 35 jaar is de socialistische
leider Felipe Gonzalez de enige
Spaanse politicus van naam die de
burgeroorlog niet heeft meege
maakt. (Al geldt dat ook enigszins
voor Suarez; die was toen nog e-
en kind).
De Spaanse Socialistische Arbeid
erspartij (PSOE) was tot Franco's
dood in december 1975 volstrekt il
legaal, daarna konden de socialis
ten steeds meer in de openbaarheid
treden. Maar pas toen premier Sua
rez verleden jaar een eind maakte
aan het verbod op de politieke par
tijen, kon de PSOE van Gonzalez
volwaardig meedoen aan de politiel
De jonge advocaat uit Sevilla (An-
dalusie) is de zoon van een pacht
boer. Als student sloot hij zich aan
bij de Socialistische Jeugd, die toen
weer op poten werd gezet. Door zijn
activiteit als organisator van pro
testdemonstraties tegen het
Franco-regime kwam hij korte tijd
in de gevangenis terecht en werd
zijn pas ingetrokken.
Aan het begin van de jaren zeventig
kwam het tot een harde strijd bin
nen de PSOE-top in ballingschap.
De jonge garde, onder leiding van
Gonzalez, eiste meer invloed op de
leiding Het partijcongres in het
Franse Suresnes bezegelde de
overwinning van de jeugd. Daar
werd Felipe gekozen tot secretaris
generaal onder zijn naam uit de il
legaliteit: „Isidoro".
Al in de nadagen van Franco werd
steeds meer de hand gelicht met het
verbod op de partijen en na diens
dood steeg Gonzalez' populariteit
snel. Niet het minst door zijn jeug
dig uiterlijk, waarvan de publici-
teitsmensen handig gebruik maak
ten.
Naarmate de datum van de verkie
zingen naderde, werden Gonzalez'
uitlatingen gematigder. Hij be
perkte zijn kritiek op premier Sua
rez, met wie hij vaak contact heeft,
en legde de nadruk op het sociaal
democratisch karakter van zijn par
tij.
Voor de verkiezingscampagne be
gon was de algemene verwachting
dat de PSOE op een tweede plaats
zou eindigen, flink achter premier
Suarez' UCD, een niet erg hechte
coalitie rond het centrum. Maar te
gen het eind werd steeds vaker de
voorspelling gehoord dat de PSOE
wel eens de grootste partij kon
worden.
Daardoor aangemoedigd hield
Gonzalez op het laatst wel vier ver
kiezingsbijeenkomsten per dag in
verschillende delen van Spanje.
Waarbij hij zich er steeds over be
klaagde dat hij zich wel zo moest
uitsloven omdat Franco-
aanhangers op hoge posten de op
positie zoveel mogelijk van radio en
televisie weerden.
LONDEN (Reuter) - De leiders van Gemenebest-landen hebben gisteren
president Idi Amin van Oeganda beschulc
schaal van de mensenrechten in Oeganda.
president Idi Amin van Oeganda beschuldigd van schendingen op grote tmZlltPiIti%nt7en^aBnostiek «oor kinderen. Kacnd» 9i«««» ook i» wo»™»,;
persconferentie gaf.
In een communiqué na afloop van
de achtdaagse conferentie in Lon
den noemen zij „de excessen in Oe
ganda" zo groot, dat zij de bezorgd
heid van de wereld rechtvaardigen.
De leiders van 33 landen hebben
voorts de plechtige verzekering ge
geven, dat zij „maximale druk" zul
len uitoefenen teneinde het blanke
minderheidsbewind van Rhodesië
ten val te brengen. Zij zeggen ervan
overtuigd te zijn dat de zwarte
guerrilla-strijd in Rhodesiè moet
worden voortgezet, gelijktijdig met
vreedzame pogingen, een zwart
meerderheidsbewind tot stand te
brengen.
De leiders van de 33 landen dron
gen voorts aan op een onmiddellijk
wapenembargo voor Zuid-Afrika.
Volgens het communiqué moet
ontbinding van de veiligheids-
treoepen van premier Smith van
Samenwerking
tussen Bonn
en Moskou
wordt hechter
MOSKOU (DPA) - De Bondsrepu
bliek en de Sowjet-Unie willen hun
samenwerking en de praktijk van
regelmatig overleg verdiepen. Dit
blijkt uit een communique dat gis
teren aan het slot van een ruim twee
dagen durend bezoek van de West-
duitse minister van buitenlandse
zaken, Hans-Dietrich Genscher,
aan Moskou gepubliceerd werd.
Voor het eerst sedert driejaar gele
den heeft de Sowjet-Unie in een of
ficieel document weer de in 1973
door de toenmalige bondskanselier
Willy Brandt en partijleider Leonid
Brenzjnjew gevonden formule over
de "strikte naleving en volledige
toepassing" van het akkoord van
Berlijn aanvaard. In het communi
qué staat: "tijdens de bespreking
onderstreepten beide zijden, eve
nals vroeger, het belang van de
strikte naleving en volledige toe
passing van het vier-
mogendhedenakkoord van 3 sep
tember 1971".
Beide partijen stelden de vooruit
gang in de betrekkingen tussen de
Bondsrepubliek en de Sowjet-Unie
op prijs en onderstreepten dat een
"versterking en uitgebreide ont
wikkeling van deze gunstige ten
dens" in het belang van beide sta
ten was. De hiervoor bestaande
vooruitzichten kunnen en moeten
benut worden.
Over ontwapening "en andere be
langrijke kwesties" die in VN-
verband behandeld worden, wer
den "speciale consultaties" aange
kondigd.
Genscher confereerde in Moskou
ruim zeven uur met zijn Russische
ambtgenoot Gromiko en sprak
voorts ongeveer twee uur met
Brezjnjew.
Rhodesië deel uitmaken vn welke
regeling ook voor Rhodesië, die
door onderhandelingen tot stand is
gekomen.
De Gemenebest-leiders leggen
vooral de nadruk op pogingen om
te voorkomen, dat Rhodesië olie
krijgt. Zij doen tevens een beroep
op landen buiten het Gemenebest,
olie-uitvoer naar Rhodesië te belet
ten en bepleiten doeltreffende ac
tie, gericht op spoedige bevrijding
van ,,de verdrukte volken van
zuidelijk Afrika". Zuid-Afrika
wordt veroordeeld wegens „het
verstrekken van militaire en eco
nomische steun aan Rhodesië".
Veroordeeld wordt ook, de voort
gezette aanwezigheid van Zuid-
Afrika in Namibië.
De Gemenebest-leiders zijn voor
standers van een onmiddellijk wa
penembargo tegen Zuid-Afrika.
De volgende Gemenebest-top zal in
1979 in de Zambiaanse hoofdstad
Loesaka worden gehouden.
Reactie
President Amin heeft van de giste
ren geëindigde top gezegd dat het
een „imperialistische en racistische
club" is geworden en dat Zuid-
Afrika, Rhodesië en Israël waar
dige leden zouden zijn. Volgens de
Oegandese radio zei een rege
ringswoordvoerder dat er volgens
Amin niets belangrijks uit de top
was gekomen, al scheen er wel veel
tijd te zijn besteed aan het bezoede
len van zijn naam.
In plaats van mensenrechten in
Oeganda te bespreken zou men
naar Ierland hebben moeten
kijken.
ADVERTENTIE
UW
EIGEN
DAGBLAD
OOK IN DE VAKANTIE?
Dat kan, doch uitsluitend met deze bon. Graag 14 dagen voor
u vertrekt opzenden naar: Alphens Dagblad, Julianastraat 19.
Alphen aan den Rijn.
Leidsch Dagblad, Witte Singel 1, Leiden
Plakt u dan wel een postzegel? (55 cent).
Hult tdraa: S.v.p. In bloklettefa Invullen! In leder vakje e.v.p. een letter
NIET INVULLEN
NIET INVULLEN
Wijknummer
Opzending is gratis in Nederland en Belgie. Overige landen 1.90 per dag.
De praktijk heeft geleerd dat ondanks al onze goede
zorgen de bezorging in sommige landen te wensen
overlaat.
Wij kunnen dus helaas geen verantwoording nemen
voor het niet tijdig arriveren van kranten op uw va
kantieadres.
DEN HAAG (ANP) - De Zam
biaanse president Kenneth
Kaoenda overweegt een aantal
oliemaatschappijen voor de rechter
te dagen, omdat ze nog steeds olie Uitwijzing
leveren aan Rhodesië. Op een pers
conferentie gisteren in Wassenaar
zei Kaoenda dat hij de zaak van de
verboden leveranties wil voorleg
gen aan de rechter in Zambia.
Kaoenda had vannacht nog een ge
sprek met president-directeur van
de Shell over deze verboden ex
port.
Volgens de Zambiaanse president
zijn het niet alleen Shell, BP, Mobil
Oil en Total die zich schuldig
De Zambiaanse minister van bin
nenlandse zaken, Aaron Milner,
heeft gisteren de opdracht tot uit
wijzing van 55 zwarte buitenlan
ders uit naburige landen getekend.
Zij worden ervan beschuldigd op
illegale wijze Zambia te zijn bin
nengekomen.
In
ken aan leveranties die verboden
zijn door de Verenigde Naties.
"Alle oliemaatschappijen zijn
schuldig", aldus president Kaoen
da.
Hij vindt dat er een internationale
samenzwering gaande is om het re
gime van Ian Smith in Rhodesië in
stand te houden. "Het Westen
schijnt niet te beseffen dat er niet
veel tijd is voor een vreedzame op
lossing van de blanke overheersing
in zuidelijk Afrika", zei hij.
Kaoenda heeft tijdens zijn bezoek
aan Nederland onder meer een be
zoek gebracht aan Philips in Ein
dhoven.
sen verklaring in het parlement
zei de minister dat er sterke aan
wijzingen waren dat sommigen van
hen huurlingen waren van het
blanke minderheidsbewind in Sa
lisbury.
"Deze buitenlanders kwamen
Rhodesië binnen om de weg te be
reiden voor een invasie in Zambia.
Door hen bij ons te houden nemen
wij het risico dat onze belangrijkste
installaties bespioneerd worden en
dat sabotage gepleegd wordt".
De minister onthulde niet uit welke
buurlanden de betrokkenen af
komstig waren. In Loesaka meent
men echter dat de meesten uit Zaïre
kwamen.
Bezoek
De Zuidafrikaanse minister van
buitenlandse zaken Roelof "Pik"
Botha heeft gisteren een onver
wacht bezoek aan Rhodesië ge
bracht. Hij sprak met premier Ian
Smith en andere leden van het
Rhodesische kabinet over "zaken
van wederzijds belang". Smith zei
dat Botha hem op de hoogte had
gesteld van de besprekingen tussen
premier Vorster en de Ameri
kaanse vice-president Walter Mon-
dale. Botha gaat dezer dagen naar
Washington voor verder overleg
met de Amerikaanse regering over
Zuidelijk Afrika.
Winst Janata
in India valt
achteraf tegen
Raadsels rond verdwijning
BONN (DPA) - De Westduitse regering beschikt over documenten waar
uit zou blijken dat Libië in het bezit is van enkele tanks van het type
Leopard. Dit heeft de voorzitter van de commissie voor defensie uit de
Bondsdag, de christen-democraat Manfred Woerner, gisteren verklaard.
Volgens een woordvoerder van de commissie is het niet duidelijk hoe de
tanks in Libië terecht zijn gekomen. De commissie heeft zich uitvoerig
beziggehouden met persberichten, als zouden Russische deskundigen in
Libië de Westduitse tanks beproeven. Bijzonderheden kon de woordvoer
der echter niet meedelen.
De Westduitse minister van Defensie, Georg Leber, heeft in het begin van
deze maand de bewuste berichten nog tegengesproken.
Volgens een in Genua verschijnend blad zou op 16 februari van het vorig
jaar het vrachtschip "Sirius een" uit de Italiaanse stad La Spezia zijn
vertrokken met 20 Leopards aan boord. Officieel zou de lading bestemd
zijn geweest voor Marseille. Aangezien Frankrijk geen Leopards gebruikt,
zouden de tanks vandaar naar Libië kunnen zijn gegaan.
De onderneming Oto Meiara, die in Italië in licentie Leopards bouwt, heeft
nadrukkelijk verzekerd dat zij nooit Leopards uit Italië heeft verscheept.
Tot dusver beschikken alleen West-Duitsland, Australië, België, Dene
marken, Italië, Canada, Nederland en Noorwegen over tanks van dit type.
NEW DELHI (Reuter) - De staten
verkiezingen in India, waarvan de
uitslagen nog steeds binnenstro
men, gaan een overwinning opleve
ren voor de regerende Janata-
partij. Het succes van de Janata-
partij blijft echter achter bij de uit
slag van de algemene parlements
verkiezingen in maart, toen de
Congrespartij werd weggevaagd.
In zes noordelijk en centraal gele
gen staten, Uttar Pradesh, Madhja
Pradesh, Rajasthan, Orissa, Har-
jana en Himachal Pradesh, boekte
de Janata-partij een duidelijke
overwinning. Maar vooral in het
zuiden, en ook in de oostelijke en
westelijke stroken, maakte de par
tij aanmerkelijk minder indruk op
de kiezers. Bij de verkiezingen in 10
staten is de Congrespartij van de
voormalige premier Indira Gandhi
een flinke slag toegediend.
De Janata-partij kreeg tegenslagen
te verwerken in de staten Tamil
Nadu en West-Bengalen, en in
mindere mate ook in Bihar. In Ta
mil Nadu verloor zij duidelijk de
strijd om een voet aan de grond te
krijgen in het zuiden. Tot nu
kreeg de Janata-partij in deze staat
slechts 3 van de 120 aangewezen z
tels.
De regionale partijen hebben zich
bij deze verkiezingen sterk gemani
festeerd.
In Belgrado
BELGRADO (SP) - De Russi
sche delegatie heeft een lange
lijst klachten achter de hand
voor het geval president Car
ter blijft hameren op de
schending van de mensen
rechten. Daarop staan se
rieuze klachten, zoals de ras
sendiscriminatie in de Ver
enigde Staten en het verbod
om sympathisanten voor het
communisme in de Bondsre
publiek een overheidsfunctie
te geven.
Minder zwaar kunnen we til
len aan de klacht dat Neder
land de samenwerking op het
terrein van radio en tv met
Hongarije nog niet heeft ver
sterkt. De Sowjet-Unie houdt
haar waslijstklachten voorlo
pig geheim.
Partijleider Brezjnjew gaat er
in eerste instantie vanuit dat
wij ons niet hebben te be
moeien met zijn land voor wat
in de slotacte is aangeduid als:
"De eerbiediging van de rech
ten van de mens en van de
fundamentele vrijheden, met
inbegrip van denken, gewe
ten, godsdienst of overtui
ging".
De Brezjnjew-doctrine moet
dus kennelijk van kracht
blijven. Dit houdt niet-
inmenging in de binnenlandse
aangelegenheden van Moskou
in, ook voor de betrekkingen
met de andere landen van het
Warschau-pact. Dit in tegen
stelling tot het westelijke
standpunt dat de slotacte zon
der meer van toepassing is op
de betrekkingen tussen alle
deelnemers, wat hun politieke
systeem ook mag zijn.
Men verwacht hier dat presi
dent Carter er bij blijft dat hij
de schendingen in de com
munistische landen wel dege
lijk mag signaleren. In dat ge
val zal ook de Sowjet-Unie
gaan roepen dat het hier met
de mensenrechten niet goed
zit.
Een aantal andere klachten
die de Sowjets achter de hand
hebben:
De slotacte is in het westen
niet in voldoende mate volle
dig gepubliceerd, zodat velen
er geen kennis van hebben;
met onze publiciteit over de
mensenrechten proberen wij
onrust te zaaien in de commu
nistische landen. De meeste
dissidenten zijn echter agen
ten van het westen, die er toe
worden aangespoord om her
rie te trappen. De communis
tische landen passen funda
mentele mensenrechten in het
algemeen wel degelijk toe;
de westelijke landen pro
beerden in Italië en in Portu
gal te voorkomen dat de
communisten aan de macht
kwamen, hetgeen in flagrante
strijd is met de letterlijke tekst
van de Helsinki-
overeenkomst;
in Amerika en de EG-
landen zitten vijftien miljoen
mensen zonder werk;
Russische vakbondsbe
stuurders mogen niet Ame
rika binnen. "Daar wordt een
eind aan gemaakt", zo heeft de
VS-regenng al laten weten;
in de communistische lan
den wordt driftig Engels ge
leerd, maar in het westen is het
in veel mindere mate mogelijk
om bijvoorbeeld Russisch te
studeren;
de uitwisseling op cultureel
gebied is eenzijdig. Sedert
1945 zijn er in de Sowjet-Unie
zevenduizend westerse boe
ken in het Russisch vertaald.
Dat staat in geen verhouding
tot de weinige Russische wer
ken die hier vertaald zijn.
Tenslotte signaleert het rap
port dat Groot-Brittannië
heeft geweigerd om een Rus
sisch schip dat daarom verle
gen zat water en voedsel in te
laten slaan, hetgeen ook in
strijd met de geest van Hels
inki wordt genoemd.
Het ziet er naar uit dat de
Sowjet-Unie er in geslaagd is
om bij haar actie tegen het
westen steun te vinden bij de
groep van niet-gebonden lan
den. De Joegoslavische pre
mier Mimic sprak in zijn ope
ningsrede over duistere en si
nistere krachten die met een
propagandacampagne probe
ren de vredelievende geest
van de Helsinki-
overeenkomst te verstoren.
Dit wordt door de Neder
landse delegatie gezien als een
mogelijke aanwijzing dat ook
Joegoslavië zich in de kwestie
van de mensenrechten achter
de Sowjet-Unie blijft scharen.
Dit hoewel het land in het al
gemeen zoveel mogelijk wil
laten zien niet aan de leiband
van de Sowjet-Unie te lopen.
