Geur van de dood in nieuwe opera 'Axel'
Zoon
vandaag
JöëgéSjcht^
voor C/ RADIO \Rrggramma
Der
Rudi
Weinig kennis over
positie van de NOS
TV-
WOENSDAG
zipkstiilpn. arhterppnvnlppns in Hp
DEN HAAG - Reinbert
de Leeuw, Jan van
Vlijmen en Harry Mu-
lisch: twee componis
ten en een schrijver, die
de barricades van het
politieke stuk mu
ziektheater „Recon
structie" (1969) de rug
hebben toegekeerd om
gezamenlijk af te dalen
in de afgrond van het
uit de tweede helft van
de vorige eeuw stam
mende Symbolisme,
een van de diepste en
donkerste ravijnen van
het Europese cultuur
landschap.
Zij zochten daarin voor hun r
opera zo ongeveer alles wat binnen
het kader van het ethisch reveil
verboden is: occultisme, perversie,
fatalisme, vrijwillige dood. Nie
mand kan beweren dat ze met lege
handen zijn teruggekomen. „Axel",
het resultaat van hun gezamenlijke
inspanning dat eind vorige week
als onderdeel van het Holland Fes
tival bij de Nederlandse Operas
tichting in het Circusgebouw in
premiere ging, barst werkelijk uit
z'n voegen van de symbolen.
We worden niet alleen geconfron
teerd met de duistere gedachten
^super.symbol.st Villiersde Nuo,[Qmo
L'Isle d'Adam, wiens toneelstuk
„Axel" door Mulisch werd be
werkt; we zien op het ingewikkelde
verkeersplein van Villiers in deze
vorm ook nog hier en daar een af
slag naar het heden en meer spe
ciaal het Derde Rijk.
De onmetelijke schat die in het kas
teel van Axel von Auersberg ver
borgen is zou - zo legt Mulisch de
verbinding - van nazi-slachtoffers
afkomstig zijn. De naam Auschwitz
valt en dekorontwerper Heinrich
Wendel laat meteen een doods
hoofd op het voqrdoek van het to- gewelven onder het kasteel van ko- danseressen in doorschijnende
neel projecteren. Niets mag ons ningArkel. Bij een diepe put vraagt gewaden en met bloemen (een aar-
ontgaan, daarop is het werk van Golaud aan Pelleas: „Ruik je de- dige parallel met de bloemenmeis-
zowel Wendel als regisseur Georg - geur van de dood?".
Reinhardt (beiden van de in Dus- In „Axel" snuiven we bijna drie uur bewegingen uit.
lang die geur op. De reuk die in de Het idee om de stijlen van Satie
eerste scene door de wierookpotten Wagner bij wijze van tegenstelling durend verrassë^
seldorf gevestigde Deutsche Oper
am Rhein) kennelijk gericht ge
weest.
Het meest perfecte voorbeeld van
symbolisme in de operaliteratuur is
wellicht Debussy's „Pelleas et Me-
lisande". Een van de kortste scenes
van die opera speelt zich af in de
ziekstijlen, achtereenvolgens 1
diverse scenes, zijn onmogelijk als
kwalificatie onder een noemer te
brengen. Het Satie-idioom in de
eerste scene is heel mooi volgehou
den. Discutabel is echter de toepas
sing van veel lage blaasinstrumen
ten die de muziek soms het karak
ter van een stroom losgeweekte
modder geven. Maar een belangrijk
positief punt, niet alleen in deze
scene trouwens, is de aandacht
voor grote muzikale lijnen. Dit is
geen sprokkelWerk.
Tegenover de overwegend stati
sche muziek van de eerste acte staat
de dynamische stijl van de tweede,
sterk motorisch van beweging
(noch Satie, noch Wagner) en met
duidelijke reminiscenties aan Va-
rese („Integrales") in het duel van
Axelen Kaspar.
In de slotscène van de opera wordt,
voordat Axel zijn geliefde Sara
heeft overgehaald vrijwillig met
hem te sterven, op een welhaast
liederlijke manier het oeuvre van
Wagner (althans de late werken)
overhoop gehaald. Dat is - natuur
lijk weer door die o zo intelligente
dubbele bodem - zo geforceerd en
rommelig gedaan dat de oude mee
ster uit Bayreuth zich wel de moeite
zal besparen zich in zijn graf om te
draaien. De afbraak van die muziek
aan het slot is wel heel functioneel.
De muzikale realisatie van dit alles
was, vooral op het vocale vlak, zeer
respectabel. Vooral Urpu Nuot-
tamo en Michael Devlin als Sara en
Axel waren heel indrukwekkend.
Lieuwe Visser had als Kaspar ook
een belangrijk aandeel. In de eerste
acte waren er uitstekende typerin
gen van Marjanne Kweksilber (zus
ter Aloyse) en Annett Andries-
sen (abdis).
Hans Vonk zette zich voor het Ra
dio Philharmonisch Orkest op een
voortreffelijke manier voor hon
derd procent in. Maar de grote man
van deze productie was toch uit-
Wagners „Parsilal sensuele eindelijk dekorontwerper Heinrich
n,t Wendel, die voor een geweldige vi-
suele dieptewerking en een voort
in het klooster wordt verspreid is in te voeren is, gezien de aard
maar huichelarij. Religie, perversie het onderwerp van de opera niet zo
en dood uit vrije wil gaan hier im- vreemd als het misschien lijkt,
mers hand in hand. Terwijl de non- Maar die verbinding is historisch 15
nen met een inwijdingsceremonie gezien, een puur literaire. en
bezig zijn voeren een etage hoger De volkomen verschillende mu-
gezorgd. Deze opera met evenveel
pretenties als symbolen en met een
nogal opgeklopte inhoud is nog op
en 18 juni in Amsterdam te zien
op 21 juni in Rotterdam.
AAD VAN DER VEN
PAGINA 5
LEIDEN - Jennifer Muller is een
niet onbetekenende Amerikaanse
choreografe, die in haar vak goede,
leuke en acceptabele dingen heeft
gedaan. Ze heeft zich in de afgelo
pen jaren veelvuldig in dienst ge
steld van het Nederlands Danst
heater, dat vorig jaar nog met suc
ces haar avondvullende spektakel
„Strangers" op het podium heeft
gebracht.
haar eigen Newyorkse groep „The
Works" in ons land op. Over haar
vorig jaar tot stand gekomen
strandparodie, „Beach" dus, is al
veel gezegd en geschreven. Dit
sterk overdreven beeld van het
Amerikaanse strandleven was gis
teravond te zien in de met overwe
gend jong publiek gevulde Leidse
Schouwburg. Van wat ik tot nog toe
tijdens het festival elders aan dans
kunst heb gezien was dit de minst
boeiende voorstelling. Met dansen
bleek deze toestand op het laatst
maar weinig te maken te hebben en
met kunst nog minder. Zulke
goedkope effecten als hier worden
gebruikt ziet men bij een zichzelf
respecterend balletgezelschap ge
lukkig zelden of nooit.
Een misser van Jennifer Muller, die
veel meer in haar mars heeft dan
het bedenken van deze duizelig
makende ongein Erg jammer,
vooral omdat haar uit drie delen be
staande onevenwichtige werkstuk
wel enkele uitstekende elementen
bevat. Met name het eerste deel,
welk deel zich wel onder de noemer
ballet laat vangen, is een school
voorbeeld van hecht ensemble-
werk met sterke individuele presta
ties. Mooie, modern Amerikaanse
bewegingspatronen, in verbluffend
hoog tempo en zonder ook maar
éen hiaat uitgevoe?5 door vier dan
sers en vier danseressen. Soepele
en knap gecoördineerde bewegin
gen, die met op de achtergrond het
geluid van krijsende
de genoegens van het
zee symboliseren. Tot zover geen
teleurstelling dus. In het tweede
deel van „Beach", meer een bewe-
dan puur ballet, tekent de
parodie, mede door gebruikmaking
van de menselijke stem (het thena
van dit Holland Festival overigens),
zich wat al te nadrukkelijk af. Dan
sen op zich zelf is al een taal, die de
als ironie bedoelde prietpraat van
Jennifer Mullers recreatiebezoe
kers overbodig moet kunnen ma
ken. Men kan er zijn schouders over
ophalen of niet, indrukwekkend is
dit tweede deel geenzins.
De hoop van de argeloze balletlief
hebber is dan inmiddels gevestigd
op het laatste deel. Maar die hoop
wordt al meteen de bodem ingesla
gen. Wat een anti-climax! Geen
spoortje ballet meer te bekennen
op het met tientallen figuranten
bevolkte toneel. Alleen maar het
beeld van een zich voorzichtig met
zonnebrandolie insmerende, op
een enorm luchtbed gezeten Jenni
fer Muller als een tevergeefs naar
rust zoekende zwangere vrouw,
omringd door kakelbont uitge
doste massa compleet met draag
bare radio's, snorkels, badlakens,
zwemvliezen, werpringen en nog
meer van dat soort stranduitmon-
HILVERSUM - De positie van de
NOS als zendgemachtigde blijkt bij
het Nederlandse volk niet goed be
kend te zijn. Dit blijkt uit een on
derzoek dat Intomart b.v. heeft ver
richt voor de afdeling kijk- en luis
teronderzoek van de NOS, die de
vragen samenstelde. Meer dan een
kwart van de ondervraagden mee
nde dat men lid kan zijn van de
NOS en 62 procent weet niet dat de
NOS alle t.v.-studio's op haar naam
heeft. Bij het spontaan noemen van
een omroep waarbij de a-omroepen
met 84 tot 89 procent werden aan
geduid, kwam de NOS met 52 pro
cent ver achteraan. Hier naar ge
vraagd dacht 8 procent dat de NOS
een particuliere onderneming is, 22
procent hield het op een semi-
overheidsorgaan, 54 procent op een
overheidsinstelling en 16 procent
wist het niet. Op de vraag naar het
verschil tussen de NOS en andere
omroepen zei 24 procent van de on
dervraagden dat de NOS nieuws en
sport brengt en de andere omroe
pen niet en 19 procent dat de NOS
een overkoepelende organisatie is.
NEDERLANDl
18.15 - Nascholing huisartsen, les 5 (TELEAC)
18.45 - Barbapapa (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
19.04 - Rexi, het hondje, tekenfilm (NCRV)
19.15 - Black Beauty, jeugdserie (NCRV)
19.40 - La Boheme, opera van Puccuni (NCRV)
21.35 - Journaal (NOS)
21.50 - Kojak, politieserie (NCRV)
22 40 - Kerkepad, tips voor cultureel toerisme (NCRV)
22.55 - Journaal (NOS)
23.00 - De Massale Kerk, impressie van een kerkelijk congres in
Berlin (NCRV)
NEDERLAND 2
18.45 - Kortweg, informatie over Holland Festival evenementen
(NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
19.05 - De Nationale Hitparade (AVRO)
20.00 - Journaal (NOS)
20.25 - Superstars-wereldfinale (AVRO)
21.40 - Gibbsville, tv-serie (AVRO)
22.30 - Televizier Magazine (AVRO)
23.10 - Den Haag vandaag (NOS)
23.25 - Journaal (NOS)
DUITSE TV
DUITSLAND I (Re
gion. progr.: NDR: 19.00 Sheriff ohne
Colt und Tadel, tv-serie. 19.30 Aktual.
19.45 Zandmannetje. 19.55 Nordschau
Magaz. 20.26 Sheriff ohne Colt und Ta-
del, tv-serie. 20.59 Progr.overz. WDR:
19 00 Nws. uit Noordrijnland-Westfalen.
19.05 Intermezzo, progr.inform. en te
kenfilm. 19.10 Burger, tv-serie. 20.15
Hier und Heute. 20.45 Hit urn 4tel vor 8.)
18.05 Tom und die Temse (4), speelfilm
r kinderen 18.25 Kmderprogr 18.55
WDF 18.00
Schooltelevisie. 18.30 Tv-cursus Spaans.
19.00 Sesamstrasse. 19.30 Tv-cursus
Mathematik -' Geometrie. 20.0 Zand
mannetje. 20.05 Progr. voor Griekse
werknemers. 20.15 Tv-cursus retorische
communicatie. 20.45 Nws. uit
Noordrijnland-Westfalen. 21.00 Journ.
en weerber. 21.15 Altual. 21.30 Inform,
progr. 22.00 Discussieprogr. 22 45 Re
stering. Veel leven om niets en een
hoop Flauwekul. Misschien zou er
van „Beach" als geheel nog iets te
redden zijn geweest als de choreo
grafe de hele zaak had omgedraaid,
de groei van kinderachtig en uiter
mate kitcherig gedoe naar een artis
tiek verantwoorde climax is beter
dan een doodlopende weg, die door
Jennifer Muller is ingeslagen.
Pieter C. Rosier
DUITSLAND II ia.00
Journ. 18.10 Bilder unserer Erde, tv-
serie. 18.40 Aktual. en muz. 19.20 Kimba
der weisse Lowe, tekenfilmserie. 19.45
Poppenfilm. 20.00 Journ. 20.30 Der
Seerauber, (The Black Swan), speelfilm.
Aansl.: tips voor bioscoopbezoekers
DUITSLAND III 19 0o
Sesamstrasse. 19.30 Progr.overz. 19.35
Progr. voor Griekse werknemers. 19.45
Inform, progr. 20.15 Gym. en popmuz.
20.30 Tv-cursus voor werknemers. 21.00
Journ. en weerber. 21.15 Aktueel week-
journ. 22.00 Discussie. 23.00 Mit Schirm,
BELGISCHE TV
BELGIE VLAAMS 18.55
Tekenfilmserie. 19.00 Toeristische film.
19 10 Gastprogr. 19.40 Meded. 19.45
Journ. 20.15 Laurel and Hardy, komi
sche tv-serie. 20.35 Docum. serie. 22.40
Charme und Melone, t
Nederland 1
woensdag 15 juni
15.30 Kijkdoos (NCRV)
16.10 De beste Karlsson van de
wereld, jeugdserie (NCRV)
16.35 Bootspian. Kinderfilm
(NCRV)
16.55 De reizen van Kim.
Jeugdserie (NCRV)
Af en toe brengt de NCRV een grote operavoorstelling op het
scherm. Voor vanavond staat een opname van Puccini's "La Bohè
me" op het programma, in een Engelse voorstelling die met direct
aeluid werd opgenomen in "Covent Garden Het verhaalspelend in
het negentiende
Parijs, komt in het kort hierop r
Rodolfo,een verarmde dichterschrijverwoont in het Quartier Latin
met zijn vrienden Marcello schilder), Colline (filosoof) en Schaunard
(musicus). Door een toeval komt hij in contact met het meisje Mimi,
dat aan tbc lijdt. Tussen hen bloeit een liefde op. Marcello is intussen
herenigd met Musetta die hem in de steek had gela ten voor de oudere
en rijke Alcindoro. Tussen Rodolfo en Mimi ontstaat verwijdering
Rodolfo wordt jaloers en wil van haar af. Tegenover Marcello ver
klaart hij wel dat hij veel om haar geeft, maar dat hij het zieke meisje
nooit een verzorgd leven zal kunnen bieden Musetta gaat terug naar
Alcindoro, en Rodolfo en Marcello nemen hun vroegere leven weer op.
Dan komt op een avond Musetta binnen stormen met de doodzieke
Mimi. Rodolfo verzoent zich met haar voordat ze sterft.
Medewerkenden zijn een groot aantal solisten, koor en orkest van
"The Royal Opera House - Covent Garden", het geheel onder leiding
van Robin Stapleton. De uitzending begint om 19.40 uur op Neder
land I.
De NCRV-televisie zal vanavond op Nederland 1 twee extra
programma-onderdelen uitzenden De voornaamste is een reportage
van Henk Mochel onder de titel "Cubaanse avonturen op Curacao",
die van 23.30 tot 24.00 uur op het scherm komt Daaraan vooraf gaat
om 23 20 uur een samenvatting van de voetbalwedstrijd DOVG-
IJ sselmeervogels
AVRO's Televizier Magazine zal vanavond een reportage brengen
over de drankenoorlog tussen verschillende bedrijven die de mini
mumprijzen trachten te ontduikenVerder is er informatie over de
nasleep van de gijzelingen en over de ontspanningsconferentie die
morgen in Belgrado begint.
Rudi Carrell, in West-Duisland
nog steeds populair als televisiepre
sentator, heeft een zoon. Het kind
heet Alexander en verkeert evenals
de moeder in blakende gezondheid.
Op deze foto laten "Der Rudi" en
zijn vrouw Anke trots de baby zien
bij het verlaten van het ziekenhuis
in Bremen.
Ook op Nederlandse tv
Toneelstukken met Olivier
Zes toneelstukken die Sir Lau
rence Olivier voor Granada Televi
sion heeft geproduceerd zullen
naar verwachting dit jaar bij bui
tenlandse tv-stations de grootste
furore maken. De Nederlandse te
levisie heeft reeds enkele van die
stukken aangekocht. De zes to
neelstukken zijn "Kat op een heet
zinken dak" van Tennessee Wil
liams met Sir Laurence, Nathalie
Wood en Robert Wagner in de
hoofdrollen, "The Collection" van
Harold Pinter met Sir Laurence,
Alan Bates en Helen Mirren;
"Hindle Wakes" van Stanley Hor
ton; "Daphne Laureola" van James
Bridie; "Come back little Sheba"
van William Inge met Sir Laurence
en Joanne Woodward en "Zater
dag, zondag, maandag" van de Ita
liaanse toneelschrijver Eduardo Fi-
lipo waarin Sir Laurence met zijn
vrouw Joan Flowright optreedt.
HILVERSUM I AVRO:
18.00 Toppers van toen (vervolg). PP:
18.19 Partij van de Arbeid. AVRO: 18.30
Nws. 18.41 Per saldo, zakelijke bespiege
lingen. 18.55 Happy and Glorious, jubi-
leumprogr. rond Koningin Elisabeth II.
NOS: 19.15 (S) Acooord, kroniek van
amateuristische muziekbeoefening.
AVRO: 20.00 (S) Lions International, ju-
bileumprogr. 21.00 De avonturen van de
(gezusters Wiedmeijer, vervolgverhaal.
21.35' Want zonder kunnen we niet.
Lichte muz. 22.30 Nws. 22.40 Radio-
joum. 22.55 (S) Dichter bij muziek. 23.20
(S) AVRO Skymasters show. 23.55
HILVERSUM II NOS:
18.00 Nws. KRO: 18.11 Aktual.magaz.
18.30 (S) Op vleugels, pianomuz 18.50
Verkenning, inform, progr. 19.00 (S) Bel
Canto op de zomeravond. 19!30 Kerk in
meervoud, over liturgie, kerkopbouw en
missie. 20.00 Nws. NOS: 20.05 (S) Hol
land Festival 1977: Het Omroep Orkest
en Groot Omroepkoor met solisten.
23.00 (S) Met het oog op morgen: 23.05
Aktual.overz. Radio en TV, 23 10 De
krant van morgen, 23.20 Den Haag van
daag, 23.52 Even ontspannen voor het
slapen gaan...yoga. 23.55 Nws.
HILVERSUM III NOS:
18.03 De vakaturebank. 18.10 (S) NOS-
maal. VARA: 19.02 <S) Pop
reconstructie. 20.02 (S) Nashville 21.02
(S) Popdonder. 23.02 (S) Wachten op
middernacht. 0.02 (S) Nacht-dne-draai
2.02 (S) Help. 3.02 (S) Peter Holland. 5.02
(S) Truck.
WOENSDAG 15 JUNI
HILVERSUM I
TROS: 7.00 Nws. 7.02 (S) Ontbijt-soos:
lichte en populair klass. muz. (7.30 Nws.
7.41 Aktua-ochtendeditie. 8.30 Nws. 8.36
Gym. voor de huisvrouw) 10.00 (S) Een
oude hit in nieuwe snit. 10.30 Nws. 10.33
(S) Pierewaaien, licht progr. 11.45 (S)
Cafe-chantant: Liedjes en muz. uit de
goede oude tijd. 12.26 Meded voor land
en tuinb. 12.30 Nws. 12.41 (S) Aktua II.
13.00 (S) Hoogtepunten uit musicals.
13.30 (S) Sport na sport. Voor jongens en
meisjes. 14.00 (S) Specialiteiten a la car
te. Muzik. wensprogr. 15.00 (S) Als dat
zou kunnen, verzoekprogr. (15.30 Nws.).
16.30 (S) Kernpunt. Gesprek. OVER
HEIDSVOORLICHTING: 17.20 Uitz.
Min. van Volkshuisvesting en ruimte
lijke ordening. TROS: 17.30 Nws. 17.32
(S) Aktua-magazine.
HILVERSUM II VARA: 7 00
Nws. 7.11 Ochtendgym. 7 20 In de Roode
Cirkel: nws progr. (8.00 Nws.) 9.35 Wa-
terst. 9.40 Schooltelevisie. 10.00 Radio
weekblad. 11.00 Nws. 11.03 De VARA fe
liciteert; verzoekpl.pogr. 12.00 Wijk bij
Duurstede - Centraal; gesprekken. 13.00
Nws. 13.11 Dingen van de dag. 13.30 Een
middagje Stoomradio; jeugdherinne
ringen en inf. 16.00 Nws. 16.03 Paniek op
Ganymedes, hoorspelserie. 17.00 (S) Me-
tropole Orkest. RVU: 17.35 Vergelijkend
luisteren (3). VARA: 17.55 Meded. SOS-
en politieber.
HILVERSUM III KRO: 7 02 (S)
Drie op je boterham. Muz. en inf. 9.03 (S)
Pep op drie 11.03 (S) Drie draait op ver
zoek. Verzoekverhalen. 12.03 (S) Drie
tussen de middag. 14.03 (S) Popkontakt:
De Theo Stokkink Show. 16.03 (S) Hib
HILVERSUM IV NCRV: 7 00
Nws. 7.02 Het levende Woord. 7.08 (S) Te
Deum Laudamus: gewijde muz. 7.30 (S)
Preludium. 9.00 Nws. 9.02 (S) Missen
rde Bergkerk m Eisenstadt. 10.00 (S)
(S) P
o <S)
13.00 (S) In de schaduw v
14.00 Nws. 14.02 (S) Een uur natuur
15.00-17.00 (S) La Spinalba owero II
vecchio matto, opera van De Almei-
ADVERTENTIE
Enorme koliek tie meubelen
in onze showroom van 1500 m1
Geintje van Colijn,
fraai bewerkte
in een gobelin jasje.
Colijn biedt 'm
u aan voor de
ongelofelijke
prijs van
398,-
}f*.
