Aanval van
Carter
op Congres
Wat kwam terecht
van acte Helsinki?
NAAST HET NIEUWS
Dash doet niet
mee aan
coalitie Israël
EG moet ordelijker energiebeleid voeren
„Energieprogramma
niet afzwakken
Aanslagen
in Spanje
UW
EIGEN
DAGBLAD
0ÓK IN DE VAKANTIE?
n
Tim
DINSDAG 14 JUNI 1977
BUITENLAND,
PAGINA 13
Olieprijsverhoging zou 700 miljoen extra kosten
BRUSSEL (ANP) - Als Saoedi-
Arabië er toe zou overgaan,
(waarvan sprake is) de olieprijs
met 5 pet te verhogen dan kost
dat de Europese Gemeenschap
per jaar 700 miljoen dollar extra.
Dat heeft Europees commissaris
Guido Brunner (energiezaken)
gisteren gezegd op een perscon
ferentie in Brussel.
Vandaag vergaderen de EG-
ministers voor energievoorzie
ning in Luxenburg. Aan de voor
avond van bijeenkomst on
derstreepte Brunner nog eens de
noodzaak van een gemeenschap-,
pelijke eriergiepolitiek, bij ge
breke waarvan -de negen EG-
landen tot dusverre erg wanorde
lijk op elke olieprijsverhoging
hebben gereageerd.
De Europese Commissie "dage
lijks bestuur" van de EG) heeft
voor de ministersbijeenkomst
«n pakket voorstellen gereed
gemaakt in een poging om nu
eindelijk een (sinds de oliecrisis
uitgebleven) gemeenschappe
lijke energiepolitiek van de
grond te krijgen.
Die Voorstellen omvatten maatre
gelen om het energieverbruik (bij
verwarming, vervoer etc) te be
perken, om nieuwe technieken
(steenkoolvergassing, geother
mische energie) te ontwikkelen,
om het gebruik van steenkool bij
elektriciteitsproduktie te bevor
deren, om de raffinagecapaciteit
in de EG aan de behoefte aan te
passen en om investeringen in de
ontwikkeling van nieuwe ener
giebronnen te beschermen.
hangend geheel vormen en dat de
lidstaten ("niet alsof ze naar een
international^ conferentie ko
men") er niet het hun passende
moeten uitsorteren. Maar evenals
vele malen eerder werd gisteren
in Europese kring in Brussel
sterk betwijfeld of de "energie-
ministers van de negen (Neder
land is vertegenwoordigd door
minister Lubbers van economi
sche zaken) werkelijk spijkers
met koppen zullen slaan.
Brunner herinnerde er aan dat in de
noord-zuid-dialoog in Parijs, wat
energiezaken betreft, geen resul
taten behaald zijn. De
secretaris-generaal van de VN
heeft nu de vorming van een
"wereld-energie-instituut" voor
gesteld waarin het overleg tussen
energieproducenten en
consument ondergebracht zou
moeten worden.
Als de EG ooit de kans heeft gehad
om een beslissende rol te spelen
in een wereldomvattende ener
giestrategie dan is het nu. Maar
dan moet Europa eerst en zeer
snel aantonen dat het hem ernst
is met een eigen energiebeleid,
aldus Brunner in Brussel.
WASHINGTON - (UPI/REUTER) - De Amerikaanse pre
sident Jimmy Carter heeft op een persconferentie in het
Witte Huis een beroep gedaan op het congres zijn energie-
programma niet aan te tasten. Hij deed een scherpe aanval
op de "niet
normale" invloed van de olie- en autoindustrieën in het
congres. Volgens hem is het energieprogramma „ernstigste
binnenlandse kwestie". Hij eiste een eerlijk energiepro
gramma, waarbij niet bepaalde groepen bevoordeeld wor
den.
Carter zei te hopen dat het congres
terugkomt op haar besluit een aan
tal wijzigingen in zijn programma
aan te brengen. „Ik zeg niet dat alles
geaccepteerd moet worden, maar
wij moeten voorkomen dat er een
chaos ontstaat". Een congrescom
missie had vrijdag zijn voorstel om
premies te geven op zuinige auto's
sterk afgezwakt. Een sterke belas
tingverhoging voor energiever
slindende grote auto's werd afge-
In zijn scherpe verklaring sprak de
Amerikaanse president van de
„Buitensporige invloed van olie
maatschappijen en autofabrikan
ten". Carter is van mening dat de
MADRID (UPI) - In San Sebastian
in het Spaanse Baskenland is giste
ren een herdenkingsmonument
voor de nationalistische gevallenen
in de burgeroorlog door een bo
montploffing geheel vernield.
In het naburige Renteria werd de
belangrijkste spoorlijn tussen
noord en zuid dooreen bomaanslag
afgesneden, anderhalf uur nadat
verder naar het zuiden in Vitoria
een bomaanslag op de lijn was ge
pleegd.
Spanje was dit weekeinde al opge
schrikt door een nieuwe reeks aan
slagen, hoofdzakelijk in Basken
land. Een 22-jarige student kwam
om het leven toen hij een bom
plaatste onder een politie-auto in
Baracaldo, in de Baskische provin
cie Bisk^e. Bij Vitoria, in de Baski
sche provincie Alava, is de spoor
weg opgeblazen.
De militaire tak van de ETA heeft
de verantwoordelijkheid opgeëist
voor twee aanslagen in Pamplona.
De regering in Madrid kondigde
gisteren de tweede fase af van
"operatie-Ram", bedoeld om een
ordelijk verloop van de verkiezin
gen te verzekeren, en terreuraans
lagen zoveel mogelijk te verhinde
ren. In de eerste fase werden vorige
week de verloven van leger en poli
tie ingetrokken. Gisteren betrok
het leger bewakingsposten op stra
tegische plaatsen.
Amerikanen sterk moeten gaan be
zuinigen op energie, aangezien an
ders binnen afzienbare tijd een
energietekort dreigt te ontstaan.
Mensenrechten
De Amerikaanse president uitte
zich opnieuw over de mensenrech
ten, en zei dat hij hier de nadruk op
wil blijven leggen, ondanks de kri
tiek die hij hierover ontvangt van
uit het Kremlin. Als ik over mens
enrechten spreek, wil dat niet zeg
gen dat ik persoonlijk iets heb te
gen het Russisch volk of de Russi
sche staat". Hij toonde zich gema
tigd optimistisch over de komende
topconferentie in Belgrado over de
mensenrechten. Volgens hem is de
verhouding in het algemeen met de
Sowet-Unie niet slecht, gezien de
gesprekken over de beperking van
de strategische wapens (SALT).
Speciaal ging Carter in op het geval
van de Russische strijder voor de
mensenrechten Anatoli Schtscha-
ranski die door de Russische rege
ring wordt beschuldigd van hoog
verraad. Volgens Carter bestaat er
geen enkel contact tussen de Ame
rikaanse geheime inlichtinge
ndienst CIA en Schscharanski. Hij
zou zich hiervan persoonlijk op de
hoogte hebben gesteld. Volgens
hem moet iedere staatsleider te
genwoordig sterk de aandacht
schenken aan de mensenrechten.
Young
Carter schonk ook aandacht aan
zijn veel verguisde ambassadeur
voor de Verenigde Naties, Andrew
Young. Volgens hem is Young in
staat de problemen van de zwarten
te begrijpen. "Wat hij voor ons ge
daan heeft, is zeer goed". Hij vond
wel dat de VNambassadeur wat
meer aandacht moest besteden aan
andere delen van de wereld, dan al
leen maar aan Afrika.
De Amerikaanse president was van
mening dat eerst de kwestie van de
politieke gevangenen op Cuba
moet worden opgelost, voordat er
sprake kan zijn van een volledige
normalisatie tussen beide landen.
Ook de aanwezigheid van Cu
baanse troepen in Angola was hem
nog een doorn in het oog. Hij ver
wachtte niet dat in de nabije toe
komst ambassadeurs zullen wor
den uitgewisseld. Onlangs hebben
Washington en Havanna voor het
eerst sinds 1961 diplomaten uitge
wisseld.
Twee doden bij schiet
partij in Johannesburg
JOHANNESBURG (Reuter/UPI)-Drie met machinepistolen gewapende
zwarte mannen hebben gisteren in het centrum van Johannesburg het
vuur geopend op vier blanken die hun koffiepauze hielden in een werk
plaats. Twee mannen werden dodelijk getroffen, een derde ligt zwaar
gewond in een ziekenhuis. Twee overvallers zyn aangehouden, de derde
wist te ontkomen.
Minister van politie en justitie James Krugër riep de Zuidafrikanen op hun
kalmte te bewaren. Hij zei dat er geen aanwijzingen zijn dat er verband
bestaat tussen de aanslag en onrust in de zwarte woonwijken. De bevol
king van de zwarte woonwijken bereidt zich voor op de herdenking van de
opstand in Soweto, die vorig jaar op 16 juni uitbrak.
CHUR -Inde Zwitserse plaats Chur zijn gisteren ongeveer 50 lilliputters uit verschillende landen aangekomen.
Zij zullen daar deelnemen aan een congres waar wordt gesproken over hun specifieke sociale en medische
problemen.
Morgen begint voorbereiding Belgrado
BELGRADO (SP) - Twee jaar gele
den beloofden de leiders van vij
fendertig grote en kleine landen uit
Oost- en West-Europa, VS en Ca
nada in hun befaamde slotakte van
Helsinki om samen naar veiligheid
en samenwerking te gaan streven.
Wat is daar van terecht gekomen?
Morgenochtend begint de voorbe
reidende conferentie waar verte
genwoordigers van de vijfendertig
die vraag aansnijden. In een zomers
Belgrado arriveerden vandaag de
ambassadeurs van de oostelijke,
westelijke en niet-gebonden lan
den.
Zij gaan in een ultra modern confe
rentieoord van vijftig duizend vier
kante meter in conclaaf.
Door letterlijk dag en nacht te wer
ken heeft men het gebouw tijdig
klaar weten te krijgen. Een jaar ge
leden moest de eerste steen hier
nog worden gelegd. Een welvarend
Joegoslavië presenteert zich voor
de internationale pers als "blok-
vrij", dat wil zeggen onafhankelijk
van de Russen.
Het doet deze week wat onwerke
lijk aan om over vrede en veiligheid
te schrijven. Veiligheid is welis
waar actueel maar dan in andere
verhoudingen. Behalve de proble
men rond de Molukkers in Neder
land is er een dreiging van oorlogen
in Afrika en het Midden-Oosten.
Met verregaande consequenties
voor de vrede hier.
De verhouding is op het eerste ge
zicht niet slecht, zeker niet als men
haar afzonderlijk van de ontwikke
lingen elders wil beoordelen. Maar
de bewapeningswedloop ging ook
de afgelopen twee jaar door. De
"overkill-capaciteit", de garantie
dat bij een treffen de bevolking en
de troepen van de tegenstander vol
ledig kunnen worden uitgeroeid, is
verder vergroot.
In Belgrado komen de militaire as
pecten echter niet aan de orde. Daar
wordt elders over gesproken. De
slotakte regelt vooral de verhou
ding tussen vijfendertig landen en
beïnvloedt ook het leven van hon
derden miljoenen individuele bur
gers,. Dat alles uitgaande van de
gedachte dat vreedzaam naast el
kaar leven uiteindelijk wel voor in
ternationale stabiliteit en veilig
heid moet zorgen.
Mensenrechten
De ondertekening in Helsinki is
destijds gepaard gegaan met felle
protesten in het Westen. Zij legt
immers de na de oorlog door de
Sowjet-Unie getrokken grenzen
vast en nog wel met medewerking
van een doormidden geknipt land
als de Bondsrepubliek. "Brezjnew
heeft gewonnen", zo was de me
ning van velen in 1975.
Twee jaar later blijkt de discussie
echter naar een totaal ander on
derwerp verschoven. Bijna dage
lijks horen we hoe in de communis
tische landen mensen met de akte
in de hand vechten voor hun fun
damentele rechten.
Er zijn keiharde beschuldigingen
aan het adres van de heersende
machten daar verspreid. Zoals het
handvest '77 in Tsjechoslowakije.
Ook in de DDR, Polen, Roemenië
en andere landen volgden acties. In
de Sowjet-Unie is het zover geko
men dat actiecomitees er op toezien
of de slotakte wel wordt uitge
voerd.
Nu kan men tegenwerpen dat er in
die landen altijd mensen zijn ge
weest die zulke moed opbrachten.
Voor het eerst echter hebben zij - al
worden ze dan onderdrukt - in de
akte een legitieme bron van inspi
ratie. En voor het eerst hebben wij
op basis van die akte het recht om
ons met het lot van de dissidenten
te bemoeien. De "winnaar" van de
eerste ronde, partijleider Brezjnew,
heeft zich achteraf bezien destijds
toch een beetje in de vingers ge
sneden.
Wat als gevolg van de enorme pu
bliciteit rond de mensenrechten
vaak wordt vergeten, is dat de slo
takte veel meer omvat. Het gaat om
een boekje van meer dan vijftig pa
gina's. Dat geheel overziende kan
men vaststellen dat de Sowjet-Unie
en haar vrienden op andere punten
wèl hebben geprobeerd de beloften
waar te maken.
Zo mochten tweehonderdduizend
Duitsers terugkeren en werd de
samenwerking tussen Oost en West
op cultureel en opvoedkundig ter
rein verstevigd. Ook kondigden de
Russen (evenals de NAVO en de
neutrale landen) keurig alle grote
militaire manoeuvres tevoren aan.
Er kwam daarentegen weinig te
recht van samenwerking op eco
nomisch en op technologisch ter
rein, maar dat is mede de schuld
van het Westen.
Van de beloofde toelating van wes
terse kranten kwam vrijwel niets.
Kort nadat zijn land de slotakte had
getekend schreef de Russische
theoreticus Arbatow in de Izwestia
dat zijn land zich er niet toe had
verplicht "haar deuren wijd open te
zetten voor anti-Sowjet-
propaganda".
„ZONNIG" TELEFONEREN
De kans is groot dat afgelegen wonende Britten binnenkort zullen
kunnen telefoneren met behulp van zonne-energie.
Onlangs is namelijk een zeer succesvol experiment afgesloten waar
bij de wachtruimte van een boswachter in een vogelreservaat, was
voorzien van zonnepanelen. Deze leverden de energie die benodigd
was voor het onderhouden van een draadloze telefoonverbinding
met een telefooncentrale in het gebied.
Door het grote succes van het experiment en doordat in afgelegen
gebieden draadloze telefoon de enige reeële manier is om een tele
foonverbinding te onderhouden, denken de Britse posterijen er hard
over om op grote schaal gebruik te maken van zonne-energie voor
,deze wijze van telefoneren.
NAZI-VEILING
Op 25 juni heeft in graf Klenau bij München een veiling plaats van
zaken uit de Nazi-tijd.
pe vraagprijs voor een aquarel van de hand van Adolf Hitler uit
J915/T6 is 7000 mark. Het schilderij stelt een straatbeeld voor in een
Noord-Franse stad en meet 28 bij 40 cm.
pen zware bronzen kop van Hitier en een 18 kilo zware portretbuste
van zijn plaatsvervanger Rudolf Hess, moeten minstens 1000 en 1500
inark opbrengen.
puurste veilingstuk in de catalogus is een "commandovlag" van
rijksmaarschalk Herman Goering uit 1941. Er wordt 15.000 mark
voor gevraagd.
PAUL GETTY
De vorig jaar overleden Amerikaanse oliemagnaat Paul Getty mee
nde een reïncarnatie te kunnen zijn van de Romeinse keizer Hadria-
nus, zo blijkt uit een boek "Getty: the stately gnome",(de grootse
kabouter), dat een jaar na zijn dood is verschenen van de hand van
zijn juridisch adviseuse Robina Lund.
Getty geloofde stellig in reïncarnatie en zei Lund eens zich al jaren te
hebben afgevraagd waarom hij zich zo verwant voelde met Hadria-
Het J. Paul Getty museum in Californië werd doorhem ontworpen in
de stijl van Hadrianus villa in Herculaneum. Tegen Lund zei hij: "Ik
zou mijzelf graag als een reïncarnatie van zijn geest zien en wil hem in
zoveel mogelijk nadoen. Hadrianus en ik stemmen overeen. We hou
den van grootse dingen, paleisachtige bouwwerken, mooie schilde
ringen en goud- en zilverwerk. Beiden zijn we zelfs verzot op zwem
baden.
Dat kan, doch uitsluitend met deze bon. Graag 14 dagen voor
u vertrekt opzenden naar: Alphens Dagblad, Juliar.astraat 19,
Alphen aan den Rijn.
Leidsch Dagblad, Witte Singel 1, Leiden.
Plakt u dan wel een postzegel? (55 cent).
Hul# adraa: S.v.p. In Woklattara Invulton! In ladar vakja a.v.p. Mn tetter
Vakarrtlaadraa:
NIET INVULLEN
NIET INVULLEN
Postnummer Wijknummer
Opzending is gratis in Nederland en België. Overige landen 1.90 per dag.
De praktijk heeft geleerd dat ondanks al onze goede
zorgen de bezorging in sommige landen te wensen
overlaat
Wij kunnen dus helaas geen verantwoording nemen -
voor het niet tijdig arriveren van kranten op uw va-
kantieadres.
MINDER
LOSGELD
GEVRAAGD
VOOR FIAT-
DIRECTEUR
PARIJS (AFP) - De ontvoerders
van de Franse Fiat-directeur Re-
velli Beaumont hebben het bedrag
van het vereiste losgeld vermin
derd van 150 miljoen tot 40 miljoen
francs (ca. 20 miljoen gulden). Dit is
van welingelichte zijde vernomen.
Het Italiaanse Fiat-concern had
geweigerd het losgeld te betalen en
de familie van de ontvoerde had te
kennen gegeven het gevraagde los
geld niet te kunnen verschaffen.
Zondag verlengden de ontvoerders
het ultimatum voor de "terechtstel
ling" van hun slachtoffer met 48
uur. Het nieuwe loopt vannacht om
twaalf uur af.
JERUZALEM (Reu-
ter/AFP/UPI) - De democrati
sche hervormingsbeweging
Dash heeft besloten niet deel te
nemen aan een coalitieregering
onder leiding van het Likoed-
blok, dat bij de recente verkie
zingen in Israël de grootste par
tij werd.
Tijdens het partijberaad, dat
gisteravond begon, verklaarde
Jigael Jadin, leider van Dash,
dat de door Likoed voorge
stelde voorwaarden Dash op
geen enkele wijze invloed op
het politieke beleid geven. De
twee partijen verschillen fun
damenteel van elkaar over de
kwestie van de teruggave van
bezette Arabische gebieden.
Volgens Dash is dat nodig om
bij te dragen tot vrede in het
Midden-Oosten. Likoed voelt
daar niets voor.
Na het partijberaad verklaarde
Jadin dat er in de toekomst nog
wel met hem gepraat kan wor
den over deelneming aan de re
gering, maar dat dan eerst de
voorwaarden geschapen moe
ten worden die zulks mogelijk
kunnen maken. Hij zei -dat
Dash, die bij de verkiezingen
vijftien zetels kreeg, tegen de
regering-Begin zal stemmen als
deze zich in het parlement pre
senteert. Begin had gezegd dat
hij volgende week met een re
gering hoopt te komen. Hij
heeft daarvoor ook de steun ge
vraagd van de Nationale Reli
gieuze Partij.
Het op 17 mei gekozen Israë
lisch parlement is gisteren voor
het eerst bijeengekomen en
heeft de 62-jarige Likoed-
afgevaardigde Jitzhak Shamir,
oud-leider van de joodse ex
tremistische organisatie de
Stern-groep, tot voorzitter ge
kozen.
De Stern-groep voerde tijdens
de Tweede Wereldoorlog en te
gen het einde van het Britse
mandaat over Palestina veel
aanvallen uit tegen Britse en
Arabische doelen.
Lid Charta in
ballingschap
NEU-NAGELBERG (Reuter/UPI)
- Zdenek Mlynar, ëën van de open
hartigste critici van het Tsjechos-
lowaakse bewind en topadviseur
van de vroegere partijleider
Alexander Doebtsjek, is gisteren de
grens overgestoken en aangeko
men in de Oostenrijkse grensplaats
Neu-Nagelberg.
De 46-jarige advocaat was gister
morgen met zijn vrouw Irena
Dubska in zijn auto uit Praag bij de
grens aangekomen.
"Ik ben blij in Oostenrijk te zijn",
zei Mlynar. "Het weer is heerlijk en
ik hoop dat al het andere net zo
goed zal gaan".
Mlynar was in januari ontslagen bij
het Nationaal Museum in Praag,
nadat hij het manifest over de réch
ten van de mens "Charta '77" had
ondertekend.
De Sowjetrussische overheid heeft
de dissidente geleerde Joeri Me-
noekh gezegd dat hij naar het wes
ten mag vertrekken.
De 50-jarige Menoekh en zijn 40-
jarige vrouw Nella zullen met een
lijnvliegtuig van Aeroflot naar We
nen mogen gaan.
Menoekh verzocht al een jaar om
toestemming voor vertrek naar het
buitenland. Onlangs had hij zich
aangesloten bij de onofficiële groep
die toezicht houdt op naleving door
de Sowjet-Unie van de verklaring
van Helsinki.
De Menoekhs zijn beiden gespecia
liseerd in biofysica.
