CDA eist evenveel
ministers als PvdA
Tv-interviews
met Menten in
proces getoond
Aanbod voor
Almere is
VAN DER WIEL
Kruisinga op CHU-congres:
Lachmon: „Uitstellen
staatsbezoek logisch"
Ik kies'n bril van
van der Wiel
Weet u waarom?
„Martelen lijkt wel
besmettelijke ziekte"
IR. MANUSAMA:
„MEESTEN VAN ONS
KEUREN ACTIES AF"
BUITENOM
BINNENDOOR
ZATERDAG 4 JUNI lü7
UTRECHT (SP, ANP) - Het CDA eist evenveel ministersposten op in het nieuwe
kabinet-Den Uyl als de PvdA.
Dit heeft dr. R. J. H. Kruisinga, de derde man van het CDA, vanmorgen duidelijk gemaakt
op het congres van de CHU in Utrecht.
..Het CDA laat zich niet via allerlei kunstgrepen in een positie drukken, waar zij krachtens Qj
de verkiezingsuitslag geen genoegen mee hoeft te nemen", zei hij onomwonden.
Tussen de regels door liet Krui
singa doorschemeren dat PvdA (53
zetels) en CDA (49 zetels) volgens
de verkiezingsuitslag recht hebben
op evenveel ministersposten. Voor
de zetels die de PvdA meer heeft
mogen de socialisten dan de
minister-president leveren.
Kruisinga staat dus kennelijk een
ogen waarin geen
kabinet
plaats is
De voormalige CHU-
fractievoorzitter vertrouwde er op
dat Den Uyl zich als „een correct
„kabinetsformateur zal gedragen
en „niet zal proberen de partijen te
gen elkaar uit te spelen".
Voor de bestaanzekerheid van het
kabinet is het onontbeerlijk
dat een basis van vertrouwen aan
wezig is ook tussen de fracties
waarop het kabinet zal steunen, al
dus Kruisinga.
Als die basis van vertrouwen er tus
sen de regeringsfracties niet is vol
doet het bouwsel niet aan een
noodzakelijk fundament. „Ik zeg
dat ook tegen de Partij van de Ar
beid".
In dit uitgangspunt wordt, volgens
Kruisinga, de wens van de
christen-democraten naar een wer
kelijk homogeen kabinet onder
streept.
De problemen over de bezetting
van het fractiepresidium acht dr.
Kruisinga overtrokken weergege
ven. „Wij hebben een oplossing ge
vonden. Daar is de fractie in over
grote meerderheid mee akkoord
gegaan. Wij hebben daar nu een
dikke streep onder gezet en gaan
verenigd samen verder".
SOESTD1JK - De Surinaamse president Ferrier heeft gisteren de Ko
ningin onderscheiden met de grootordeketen in de ere-orde van de gele ster
van de republiek Suriname. Koning in Juliana kreeg als eerste buitenlands
staatshoofd deze onderscheiding .Terwijl de Koningin de Surinaamse pre
sident dankt (zie foto) schikt mevrouw Ferrier behoedzaam de keten.
AMSTERDAM - De gefilmde in
terviews die 'Tros Aktua tv* in de
zomer van 197G uitzond, met twee
getuigen van de executie in augus
tus 1941 in Urycz, waarbij Pieter
Menten 78) wordt verdacht betrok
ken te zijn geweest, zijn gistermid
dag op de zitting van de bijzondere
strafkamer van de rechtbank te
Amsterdam vertoond.
Deze twee getuigen, ir Micharl
Hauptman uit Stockholm' en Abe
Pollak uit New 'York. zijn op een
der zes zittingen van de rechtbank
in mei j.l. gehoord.
Mentens raadsman, mr. L. van
Heijningen, zei dat de bedoeling
ervan was om de verschillen in deze
getuigenverklaringen die Haupt
man en.Pollak voor de tv hebben
afgelegd en die welke ze op de
rechtszitting gaven, aan te toneji.
Op 14 juni vertrekt een Amster
damse justitiedelegatie naar Rus
land om in Urycz tegenwoordig te
zijn als daar een uit de stukken in de
Mentenzaak bekend massagraf
door de Russische autoriteiten zal
worden geopend.
Mr. Van Heijningen zei dat alleen
als Menten gaat hij hem wil bege
leiden. "Als wij gaan. wilt u dan
mee?", vroeg mr. Schroder. Daarop
antwoordde mr. Van Heijningen
bevestigend.
Mmr. Van Heijningen maakte en
kele kanttekeningen bij de ver
toonde films en zei dat Menten het
slachtoffer is geworden van het
nieuwe wapen, de tv, een massa
hysterie. "Wij staan daar machte
loos tegenover", aldus pleiter.
Getuige-deskundige Van der
Leeuw van het Rijksinstituut voor
oorlogsdocumentatie zei dat de
Duitse distributiekaart waaruit zou
moeten blijken dat Menten in au
gustus 1941 in Berlijn zou zijn ge
weest "absoluut een vervalst stuk
moet zijn".
Voorts had de getuige-deskundige
een stuk opgesteld dat een inzicht
geeft in de betrekkingen van Men
ten sedert 1940 met de Sicherheit-
spolizei. de Sicherheitsdienst en de
S.S. Daarin is ook materiaal ver
werkt ui( een uit 1942 daterend
Duits dossier over een onderzoek
tegen Menten.
Na vluchtelige lezing zei mr. Van
Heijningen dat dit stuk in hoofd
zaak gaat over zaken, waarvoor
Menten na de oorlog is berecht. Hij
noemde het "een ongewenste
stemmingsmakerij".
Officier van justitie mr. Habermehl
deelde nog mee dat hij van Michael
Hauptmann. na diens verhoor dooi
de rechtbank, een brief had gekre
gen. Hauptmann levert daarin
commentaar op een verwijt dat
Menten's raadsman hem ter zitting
had gemaakt dat zijn verklaringen
voor de tv (in de zomer van 1976)
niet in overeenstemming waren
met zijn late'", voor de rechter
commissaris in Amsterdam en ter
zitting afgelegde verklaringen.
Samengevat kwam het er volgens
mr. Habermehl op neer dat Haupt
mann indertijd niet was ingesteld
op het interview dat hij aan Tros-
aktua reporter Ad Horvers in juni
*76 had gegeven over de executie
Urycz. Het interview had van mid
dernacht tot ongeveer 4 uur *s
nachts geduurd. Hij had zich niet
kunnen voorbereiden en "voor de
vuist weg" dingen gezegd die latei-
niet correct bleken Na het tv-
interciew had hij de zaken op een
rijtje gezet en daaruit was de meer
gedetailleerde verklaring voor de
rechter-commissaris en ter zitting
voortgekomen, aldus mr. Haber-
mehl's samenvatting van Haupt-
mann's brief.
Menten wordt ervan verdacht be
trokken te zijn geweest bij een exe
cutie van 20 tot 30 -personen onder
wie acht Joden, op 7 juli 1941 in
Podhorodce en op 27 augustus van
dat jaar in Urycz, waar 175 tot 200
mannen, vrouwen en kinderen,
merendeels joden zouden zijn
doodgeschoten. Menten ontkent
elke schuld aan deze executies in
de twee voormalige Poolse dorpen.
Hij zegt nimmer op die tijdstippen
daar te zijn geweest.
Minimum
leeftijd
radio-amateurs
omlaag tot 16 j.
DEN HAAG - De minimumleeftijd
voor radiozendamateurs wordt op 1
januari 1978 verlaagd tot zestien
jaar. Het kabinet-Den Uyl heeft dat
gisteren op vo_orstel van staatsse
cretaris Van Huiten (verkeer en wa
terstaat) besloten. Tot nu toe moest
men achttien zijn om - na geslaagd
te zijn voor het amateurzendexa-
men - in bezit te komen van een
amateurzendmachtiging. In de af
gelopen jaren is gebleken dat veel
jongeren al op 16-jarige leeftijd vol
doende technische kennis hebben
te kunnen afleggen.
LELYSTAD (ANP) - Vanwege
het enorme aantal belangstel
lenden voor een woning in Al
mere - inmiddels opgelopen tot
ongeveer twintigduiénd - heeft
de rijksdienst voor de IJssel-
meerpolders besloten tot voor
lopige stopzetting van de moge
lijkheid voor opname in de
huisvestingsadministratie.
Deze twintigduizend gegadig
den, in feite zo'n zestigduizend
mensen vertegenwoordigend,
overtreffen verre de in de ko
mende jaren in Almere be
schikbaar komende hoeveel
heid huizen, namelijk: tot 1980
ongeveer drieduizend. Binnen
afzienbare tijd bestaat er
daarom voor de meeste gega
digden niet of nauwelijks kans
op toewijzing van een huis daar
Temeer, omdat de stroom men
sen uit Amsterdam, die voor
een andere woning in aanmer
king komen, nog zal toenemen.
In overeenstemming met de
taakstelling van Almere, een
bijdrage te leveren aan de
stadsvernieuwing van Amster
dam en het behoud van het
Gooi, hebben bewoners van
Amsterdam, wier huizen wor
den gesloopt, en urgente wo
ningzoekenden uit het Gooi en
de Vechtstreek voorrang bij
toewijzing. Ook wordt rekening
gehouden, aldus de rijksdienst,
met economische binding.
ADVERTENTIE
V.d. Wiel is gastvrij. Is vakkundig. Heeft
enorme keuze in perfekt geslepen glazen, al dan niet
ontspiegeld, ja dan nee met kleurverloop. V.d. Wiel
zorgt dat je er opvallend uitziet. Daarom:
Nieuwe Rijn 62, Leiden. Tel: 071-124108
DEN HAAG (ANP) - "Het is begrij
pelijk en logisch, dat de Neder
landse regering het staatsbezoek
van de Surinaamse president Fer
rier aan Nederland heeft uitge
steld". Dit zei de leider van de Suri
naamse oppositiepartij VHP, J.
Lachmon, gisteren als reactie op
een uitspraak van zijn partijgenoot
Nurmohammed, die het uitstel een
trap tegen het scheenbeen van heel
het Surinaamse volk noemde.
De heer Lachmon, die voor een pri-
vèbezoek in Nederland is, vond het
overigens wel begrijpelijk dat zijn
plaatsvervanger in Suriname dit
commentaar op het niet doorgaan
van het bezoek heeft gegeven.
"Maar als hij de sfeer hier in Neder
land zou proeven, zou de heer
Nurmohammed begrijpen dat de
gijzelingen iedere andere gebeur
tenis overschaduwen", aldus- de
leider van de Surinaamse Hervor
mingspartij.
Medische groep Amnesty:
AMSTERDAM (ANP) „Het marte
len in de wereld neemt toe, wij zou
den willen dat artsen overal ter we
reld dit verschijnsel gaan be
schouwen als een besmettelijke
ziekte, waarin zij zich dienen te
verdiepen uit hoofde van hun be
roep". Dit heeft de Deense arts Inge
Lunde Nielsen gisteren i A.mster-
dam verklaard bij de officiële pre
sentatie van het rapport ..martelin
gen. het bewijs geleverd", dat door
de Deense medische groep van
Amnesty International is samenge
steld. Het rapport is inmiddels in
verscheidene talen vertaald, ook in
Stockholm en Londen werd het
gisteren officieel gepresenteerd.
De Deense medische groep van
Amnesty International werd in ok
tober 1974 opgericht door een aan
tal artsen met het doel deze organi
satie bij te staan in haar strijd tegen
het martelen. De voornaamste aan
leiding tot dit initiatief waren her
haalde bewijzen dat in een groot
aantal landen artsen betrokken wa
ren bij folteringen, hetzij door be
paalde martelmethoden aan te ge
ven, hetzij door te bepalen in hoe
verre een bepaald slachtoffer mar
teling kon doorstaan. Voornaamste
dóel van de Denen was ook hun col
lega's overal ter wereld eivan te
weerhouden aan martelingen mee
te werken. De groep zet zich verder
in voor een betere opvang en bege
leiding van slachtoffers van folte
ring. zowel psychisch als lichame
lijk. Derde doel is verbetering van
de medische research op het gebied
van marteling, en daarvan vormt
dit rapport de neerslag.
In Nederland bestaat op dit gebied
sedert 1975 de "medische beroeps
groep", zo vertelt de arts Jeanne
Smeulders. die van deze groep deel
uitmaakt. De groep bestaat uit
veertien artsen, vier verpleegkun
digen en drie medische studenten.
Het ligt in de bedoeling de gege
vens te bundelen, zo mogelijk in de
vorm van een medische publicatie.
ASSEN (SP) - Ir. J. A. Manusama,
president van de Repubhk Meluku
Selatan weet vanavond of het me
rendeel van zijn Zuidmolukse volk
achter hem staat. Scherper gesteld:
of een meerderheid de daden in De
Punt en Bovensmilde goedkeurt.
De president en zijn kabinet heb
ben zich immers tegen de acties
verklaard en vanmiddag en van
avond zal op een congres in Capelle
aan de IJssel duidelijk worden of
de afgevaardigden uit de Zuidmo
lukse wijken die visie delen.
Hij zelf gaat de confrontatie met de
leiders uit zijn volk vol vertrouwen
tegemoet.
„Mijn leiderschap heeft al eens eer
der ter discussie gestaan. Bij de vo
rige gijzelingsacties heb ik bemid
deld. Die pogingen werden mij niet
door allen in dank afgenomen,
maar het vertrouwen bleef. On
langs heeft in onze rijen de Vietna
mese kwestie gespeeld. Na aan
vankelijk enthousiasme, vooral in
de jongere, wat radicalere kringen,
ging de overgrote meerderheid
achter mij staan op het Moord-
rechtse congres.
Het was een duidelijke nederlaag
voor dominee Metiary uit Assen,
che steeds duidelijker de radicale
jongeren opzoekt. De verhouding
tussen ir. Manusama en de Asser
dominee is wel z;eer bekoeld en vol
gens uitlatingen'in de nabijheid van
Metiary weigert deze nog met de
president te spreken.
Vanmiddag kon een confrontatie
toch niet uitblijven. Ir. Manusama:
„Het congres is samengesteld uit
twee tot drie afgevaardigden uit
elke woonwijk. Uit Assen komt on
der andere de dominee met wat
jongeren. Mocht er een notie van
wantrouwen worden ingediend en
mocht die motie door veel mensen
worden gesteund, dan moet ik mijn
consequenties trekken."
Ir. J. A. Manusama is weliswaar
president „voor het leven", maar hij
heeft er nooit een geheim van ge
maakt, dat hij zal opstappen als een
meerderheid zijn standpunt, visie,
en in dit geval veroordeling van de
acties niet deelt.
„Ik kan natuurlijk niets voorspel
len", vertelde hij voor het begin van
het congres, „maar ik geloof nog al
tijd d t de meesten van ons volk
acties als Wijster, De Punt en Bo
vensmilde niet goedkeuren.'*
Bemiddelaars
Over de bemiddelaars was ir. J. A.
Manusama zeer tevreden.
Dr. Hassan Tan (56) heeft vele jaren
van 1966 tot 1973 in ons kabinet ge
zeten als minister van Volksge
zondheid en Soc. Zaken. Hij was de
voorganger van dr. Tutuhatunowa,
die wij als bemiddelaar hadden
voorgesteld."
Dr. Tan, die in Grollo woont, en in
Enschede werkt, is een heel rustige,
bedachtzame man. Hij is zeer ge
schikt voorde positie, waarin zowel
het crisisteam als ook de jongens in
de trein hem goed achten. Mis
schien dat ik me wel heb verbaasd
over het feit, dat deze jongeren hem
hebben geaccepteerd, maar tens
lotte heeft hij na Vaassen lange tijd
ir. Assen gewerkt. Hij is een echte
Zuidmolukker."
Ook ten aanzien van mevrouw
Soumokil, de weduwe van dr. Chris
Soumokil. zijn voorganger als pre
sident, is ir. Manusama tevreden:
„Ja, ook mevrouw Soumokil lijkt
mij tenslotte geschikt."
Dokter (1)
Ja, ja, die geneesheren toch.
Dokter tegen u en mij maar
steeds erop hameren, meer be
weging nemen, de benen strek
ken enzovoorts, maar zelf'
moord en brand schreeuwen,
als dokter een stukje moet lo
pen. Ik begrijp nu ook ineens
waarom het blad "Arts en Auto"
de Story is van de medische
stand.
Die vertoning bij het acade
misch ziekenhuis op donderdag
sloeg natuurlijk alles. Gelukkig
dat dokter Oetker en dokter
Dralle dat niet meer hebben
hoeven mee te maken. De me
dicijnmannen en hun verpleeg
kundig gevolg rukten in geslo
ten blikken colonnes op: verbe
ten het in een schaapsbonten
foudraal gestoken stuurwiel
omklemmend.
Wat was hier aan de hand?
Had men de geneesheren mee
gedeeld dat zij verplicht waren
om een bijscholingscursus in de
acupunctuur te volgen? Neen.
Was hun dan misschien opge
legd om voortaan punctueel te
werken mét een agenda en zón
der lange wachttijden van de
patiënten? Opnieuw, neen.
Kwam dan de ergernis mis
schien voort uit de in het och
tendnieuws vernomen tijding
dat het opperwezen de ziekten
had afgeschaft? Ook dat niet.
Alle emotie wortelde in de
rampzalige beslissing om het
aantal parkeerplaatsen op het
ziekenhuisterrein drastisch in
te krimpen, omdat de brand
weer er niet gemakkelijk in en
de patiënten er niet gemakke
lijk uit kunnen komen.
Een arts die gewoon was, zich
per automobiel van zijn woning
van de Rijnsburgerweg naar het
academisch ziekenhuis te ver
plaatsen. zag zijn wereld instor
ten. Een andere heelmeester bij
wie uitgerekend de dag tevoren
de olie en het water ververst wa
ren, moest zich spoorslags on
der psychiatrische behandeling
laten stellen.
De vraag of het leven nog wel
zin had zonder parkeerplaats
werd opeens weer van een grote
actualiteit. Een wanhopige ver
pleegster legde de thermometer
aan in de uitlaat van haar lelijke
eend en constateerde dat het
speelgenootje hoge koorts had.
Dokter (2)
Iedereen die in een overbe
volkte binnenstad werkt, kent
het euvel van het parkeren.
Voorzover hij in zijn vervoer-
sgewoonten volhardt en zich
van huis naar arbeid per bolide
verplaatst, is hij gewend dat hij
het troeteldier niet voor de deur
van het kantoor kan laten gra
zen. Hij raakt vele honderden
meters verderop verzeild en
maakt van de nood een deugd
door er ferm de pas in te zetten.
Uit de mond van zo'n employé
in onze binnensteden verneemt
men zelden de klacht dat het
hem te veel is om na overwerk
nog eens vijf minuten naar de
auto te moeten lopen. Evenmin
hoort men dat dit gezonde on
gerief de te leveren arbeidspres
tatie ongunstig beïnvloedt. Dit
soort flauwekul wordt daaren
tegen wel door die opgewonden
artsen van het AZL te berde ge
bracht. Je ziet het voor je, die
chirurg heeft een stukje moeten
lopen van zijn Volvo naar de
operatiekamer en hij weet in
eens niet meer waar de blinde
darm zit.
Dokter (3)
Daar blijft natuurlijk wel de
dolle statuskant van de nieuwe
regeling: hoogleraren en lecto
ren krijgen sowieso het bege
erde vignet dat toegang geeft tot
het beloofde land, de elyseische
parkeervelden.
Onderscheid moet er zijn, niet
waar. En als hooggeleerde he
ren inderdaad van die schnab
belaars zijn, zoals een progress
ief weekblad ons wil laten gelo
ven, dan is tijd geld en een par
keerplaats bij de hand money.
Begrip
Ik werk nu verder de verkeers-
paragraaf van deze week maar
af. Dan maak ik u graag deelge
noot van mijn grote ergernis
over de één of andere televi
siespot van het Verbond voor
Veilig Verkeer. Het doel van het
filmpje is om begrip voor de
mede-weggebruiker op te wek
ken. Hij rijdt je wel tegen de
vlakte, hij spot wel met de ver
keersregels, maar hij is ook
maar een mens en feilbaar.
Op de film davert zo'n grote
vrachtwagen met aanhang over
de weg. Dan slaat de chauffeur
zonder op of om te kijken recht
saf en kwakt een bromfietsend
meisje dat rechtdoor wil en dus
voorrang heeft bij deze ma-
nouevre pardoes tegen de trot
toirtegels. Het loopt nog goed
af. Alleen de bromfiets is gemal
traiteerd. Een normale vrouw-
zou vervolgens de chauffeur de
ogen uitkrabben. Het meisje
balt slechts vol gramschap de
vuist. Als ik nou de bedoeling
van de filmmakers goed vat dan
zou ze dat zelfs niet moeten
doen. Ze zou juist begrip moe
ten opbrengen voor die vracht
wagenchauffeur die zijn ver
keersregels niet kent en zijn
mede-weggebruikers aan z'n
laars lapt.
Als dat nou een bijdrage aan
veilig verkeer moet betekenen,
dan weet ik nog wel een aardig
scenariootje. Zet een wandelaar
op een zebrapad, laat hem
scheppen door een auto en toon
hem daarna op zijn ziekbed, in
het gips, terwijl hij telefonisch
een bloemetje voor de automo
bilist bestelt. Het komt immers
op begrip aan. En zo'n wande
laar moet toch inzien dat een au
tomobilist ook liever zijn gas
pedaal indrukt dan zijn rem?
Politiek
Helemaal godsdiensttwisten
waren het de afgelopen dagen
nog niet, maar het ging er wel
aardig op lijken. De stembussen
waren nog maar nauwelijks van
hun papieren last verlost, of het
CDA raakte op drift. Om het
met een variant op Joost van
den Vondel te zeggen: drie par
tijen gloeiende aaneengesmeed
dat had het moeten wezenmaar
het werd een gelijmde kop en
schotel. En zoiets blijf je altijd
zien.
Rome tegenover Calvijn. Daar
leek het op. Alle Roomsen lie
pen te hoop achter de tengere
schouders van Frans Andries-
sen, tenminste zoon van de hei
lige moederkerk. Aantjes daar
entegen is een zoon der refor
matie. Daar zijn heel goede
mensen onder, zo leerde, ik
vroeger op mijn katholieke
schooltje, maar het blijven na
tuurlijk wel dwalenden.
Eenheid maakt macht. Het
CDA maakt daar dan een potje
van voor ophet vuur en als het
gerecht is opgediend mag ie
dereen naar de lekkerste hapjes
zoeken; asperges van de KVP,
bruine bonen voor de AR, een
roomsoes voor de club van
Kruisinga.
Uit het bedrijfsleven is bekend
dat na fusies de mensen van het
dan gecombineerde manage
ment toch altijd het meeste op
hebben met de collega's die ze
vóór de fusie al hadden. Soms is
er zelfs sprake van argwaan en
men houdt zeker terdege in de
gaten dat het benoemingsbe
leid in overeenstemming is met
de verhoudingen. Meestal doet
men nog wel pogingen om die
tegenstellingen naar buiten toe
enigszins bij te schilderen. Het
CDA is, alle fraaie bespiegelin
gen ten spijt, natuurlijk ook de
fusie van drie politieke be
drijven die sinds jaar en dag de
omzet zagen slinken. Het ver
schil met het bedrijfsleven is
echter dat men in de eerste poli
tieke beslissingen bij het CDA
niet eens de schijn meer heeft
willen ophouden dat er met
schone, algemeen christelijk
geïnspireerde leien zou worden
begonnen. Er lag ook geen
,zakelijk-pol itieke overweging
ten grondslag aan dat kiezen
voor Andriessen door die kat
holieke CDA'ers. De progress-
ievelingen zouden bij Aantjes
een goed-gunstiger houding te
genover de PvdA kunnen ver
wachten en zouden derhalve op
Aantjes hebben kunnen en -
voor de geloofwaardigheid -
hebben moeten stemmen. Maar
zij stemden op Andriessen,
want die kenden ze nog van de
KVP. Zo werd nummer twee
van de lijst één louter een hokje
op het stembiljet. Dat tweeë
neenhalf maal de kiesdeler uit
dat stemhokje werd gebraden,
wisten we toen nog niet.
Enfin, u kent het vervolg. Aan
tjes is alsnog voorlopig tweede
man na Van Agt geworden. "Ik
ben niet bitter gestemd", zei een
CDA-politicus eergisteren. Dat
was zeker Aantjes zult u zeggen
na alle gesol. Nee, het was Aan
tjes niet die dat zei. Het was
Frans Andriessen. Het marte
laarschap heeft in de katholieke
zedenleer altijd een prominen
ter plaats ingenomen dan in de
reformatorische. Soms maakt
de politiek het mooiste in ons
wakker.
Twaalf dagen in een trein. Die
duren 288 uur, 17.280 minuten,
1.036.800 seconden.
Soms duren ze een heel mens
enleven.
HAN MULDER
