Van Agt: geen complete impasse
Geloogd Massief Eiken
daQje
'Beide zijden werden
wijzer door Wij ster'
EgS3SiÏÏ«<
Xé Meubelfabriek Oisterwijk
Journalist Ger Vaders
betrokken bij nazorg
v^r^benjeb-«-
"Samen in Smilde 99
achterhaald rapport
SÜP de Meubelmakers uit het zuiden des lands
VRIJDAG 3 JUNI 1977
BINNENLAND
PAGINA 7
GRONINGEN - Ger Vaders, jour
nalist, is misschien de meest be
trokkene van de haast 200
nieuwsgaarders die zich met de
voortdurende gijzelingen in
Drente bezig houden.
Ger Vaders .hoofdredacteur van het
Nieuwsblad van het Noorden,
was in december 1975 een van de
gijzelaarsin de trein.die bij Wijs
ter door Zuidrr\olukse jongeren
tot stilstand werd gebracht en
daar twaalf dagen bleef staan.
Op het moment van de overval, op 2
december, begon Ger Vaders aan
een dagboek, dat hij na zijn be
vrijding, twaalf dagen later, bij
zijn krant inleverde voor onver
korte publicatie.
Vaders oogstte lof en felle kritiek.
Emotionele kritiek en %elfs be
dreigingen, omdat hij het
waagde een vorm van begrip
voor de motieven vany zijn Zuid-
molukse overvallers op te brengen
in het relaas van de periode, dat
Neen, ik heb de trein bij De Punt ^en gijzeling
niet gezien maar ik kan mij le- 1
vendig voorstellen hoe de zaak er
uitziet, van binnen nog beter dan
van buiten. De beperkte ruimte,
zoveel meter lang, zoveel breed,
het halfduister, vermoedelijk
minder dan in Wijster, want het is
langer licht.
Door
Ger Vaders
De stank die je meer weet dan
raadt, maar die je toch benauwt.
En elke dag weer het wachten, 's
Morgens met hoop maar naar
mate de uren verstrijken met
wanhoop. Op het laatst ben ie
murw en maak je wrange grapjes
op de komende bevrijding, maar
het komt er op neer dat je eigen
lijk niet durft te geloven dat het
ooit nog zal eindigen.
Ik geloof dat ik de trein eigenlijk
wel zou willen zien, niet uit
sensatie-zucht, want normaal
krijg je mij voor dit soort dingen
met geen stok het huis uit en de
auto in. Als er ergens een ver
keersongeluk is, ga ik er met een
grote boog omheen. Waarom-
dannu wel?
Omdat ik deze kaping helemaal van
de andere kant meemaak. Ik zit
dagelijks in het medisch-sociale
crisiscentrum in het academisch
ziekenhuis te Groningen om mee
te denken hoe de opvang van ge
gijzelden en familieleden moet
worden geregeld. Men zegt dat
mijn praktische inbreng erg
waardevol is en dus zal het wel zo
zijn. In dit soort omstandigheden
heeft men geen tijd voor niets
zeggende complimenten.
Het zal vermoedelijk zijn om de
problemen van degenen die vlak
rond de trein moeten opereren ter
plekke te ervaren. Het zal er wel
niet van komen, maar wie weet.
De kaping is nog niet afgelopen.
Natuurlijk vraagt men mij op het
ogenblik: „Je was zo kritisch op
het gevoerde beleid toen je uit de
trein kwam. Ben je dat nu nog?"
Sommige idioten schreeuwen het
weer door de telefoon, vergezeld
van de gebruikelijke bedreigin
gen.
Wel, in anderhalfjaar is veel veran
derd. De Amsterdamse psychia
ter W. G. Mulder, de min of meer
officiële leider van het crisiscen
trum te Groningen, die mij kent
van het werk in de projectgroep,
zei kortgeleden: „Je praat nu heel
anders dan vlak na Wijster".
Dat zal ongetwijfled kloppen.
Blunders
Desondanks is mijn mening er
het toen door de overheid ge
voerde beleid niet zo gek veel
veranderd. Het was chaotisch,
zwakke figuren hadden teveel te
vertellen, veel informatie ging
tussen Beilen en Den Haag verlo
ren en bij tijd 'en wijle werd er-
geblunderd.
Intussen ben ik van vreemdeling in
Jeruzalem ingewijde in de tem
pel geworden en weet ik dat dit
ook de mening (mét variaties uit
eraard) van insiders is. Ik vrees
dat het neerschrijven van deze
woorden een nieuwe stroom van
telefoontjes zal opleveren. Het
zij zo.
ën oorlog: je
bent vriend of vijand. En een
vriend is kritiekloos tegenover de
partij. Een vriend met kritiek is
erger dan een verrader: in de
ogen van sommigen is hij gevaar
lijker voor de eigen zekerheid.
Ongetwijfeld zullen er op het oge
nblik ook fouten worden ge
maakt, maar geen blunders van
de eerste orde, lijkt mij. Al sinds
anderhalfjaar wordt er al gedacht
aan c het opvangen van nieuwe
gijzelingen, waarbij de ervarin
gen van de Scheveningse gevan
genis, de Franse ambassade, de
trein in Wijster en het consulaat-
generaal in Amsterdam worden
gewikt en gewogen.f Er was geen
„blauwdruk" aan deze kant -
daar wordt nog steeds aan ge
werkt. Maar er waren mensen, die
sinds december 1975 diepgaand
over de zaak hadden nagedacht
en die nu beschikbaar waren om
de hulpverlening te improvise
ren. Naar mijn gevoel met suc-
Om een voorbeeld te
les van Wijster werd in de prak
tijk gebracht: de nazorg moet ge
lijk met de gijzeling beginnen, en
niet passief worden bedreven,
maar actief. Alle praatjes, pro
fessoraal of niet, die het tegen
deel suggereren, berusten op ge
brek aan kennis.
Maar ook de tegenpartij heeft ge
leerd, en zoals vaker in oorlogen
heeft de verliezer meer geleerd
dan de winnaar.
Dick Mulder, die in Amsterdam het
contact met de kapers heeft on
derhouden en ook nu weer de
grote man is bij het ondermijnen
van de weerstand van de Moluk-
kers zal (zonder dat ik hem ge
sproken heb) vermoedelijk wel
willen toegeven dat hij voor ver
rassingen is komen te staan.
Lessen
er van de kant van de Zuidmo-
lukkers in de trein en de school
geen ultimatum. Ze hadden ge
leerd dat men crisis- en beleids
centrum de kans moet geven zich
te organiseren voor men er eise-
n aan stelt.
LES NUMMER TWEE (en die is erg
bemoedigend): zodra er slachtof
fers zijn gevallen, valt er met de
Nederlandse overheid niet meer
te praten en is er geen sprake
meer van een vrije aftocht.
LES NUMMER DRIE (en minder
leuk): het hoort tot de tactiek, ze
ker in de.eerste dagen, om de ka
pers wat besef van de realiteit bij
te brengen (het heet, hun geïnfla-
teerde super-ego moet tot nor
male proporties worden terugge
bracht). Hoe doe je dat? Door te
chicaneren. Ze vragen bijvoor
beeld om eten en handdoeken op
een bepaalde tijd. Je brengt wel
eten, ondermijnen: komt het eten
te laat, dan weiger je het.
Men zegt dat een superbrein deze
acties te Bovensmilde en De Punt
heeft opgezet. Het is mogelijk.
Maar waarom? De Molukkers
kunnen uitstekend lezen en over
al dit soort zaken is gepubliceerd.
En als verliezer heb je, nog meer
dan de winnaar, er belang bij om
te ontdekken wat er de vorige
keer is fout gegaan.
Dat brengt mij op LES NUMMER
VIER: tussen kapers en gegijzel
den ontstaan persoonlijke ver
houdingen, die aan de ene kant
bij de passagiers begrip doen
ontstaan voor de motieven van de
Molukkers, maar aan de andere
kant de vastberadenheid van de
kapers ondergraaft.
Zij hebben dus meer passagiers
dan de vorige keer gegijzeld, zo
dat er minder kans is dat zij „de
gezichten gaan herkennen". Als
ik dat allemaal overdenk, dan
vrees ik dat de kaping nog lang-
zal duren.
Ik hoop dat ik ongelijk heb.
druk gemaakt over de manier
waarop "Den Haagde nazorg
van de gijzelaars van Wijster
deed. Samen met "de dokter"
(Prins), "de dominee" (Timmer)
en nog enkele ex-gegijzelden uit
1975 kwam hij een halfjaar gele
den naar het Binnenhof om over
het gebrek aan een behoorlijke
begeleiding van de gijzelaars
van-toen een protest te brengen.
Vaders is vrijwel direct na het in
richten van de crisis- en beleids
centra in Den Haag en Drente be
trokken geworden bij het vooruit
lopen op de nazorg van diegenen
die nu in de trein bij De Punt ge
vangen worden gehouden. Als
deskundige ditmaal.
Als journalist, toch ook, leverde hij
vanaf de andere kant de volgende
beschouwing over de gijzeling
van 1977.
Nog steeds gesprek over de gewenste bemiddeling
VVWl trampolines mS9t9«ol>beHietsen
'""■"wËircwwGhet'~
DE PUNT-Ten behoeve van de politie heeft de PTT in een weiland, niet
ver van de gekaapte trein bij De Punt, een zendmast geplaatst. De politie
kan de trein nu van alle kanten in het oog houden. De mast wekte de woede
op van de kapers die er een paar maal op schoten. De apparatuur raakte
daardoor gedeeltelijk defect.
BOVENSMILDE (SP) - De op
bouwwerker van de Drentse
gemeente Smilde zat er gis-
ermiddag wat verslagen bij.
Vóór hem op tafel lag een klein
geschrift, dat "Samen in Smil
de" heette. Het zou afgelopen
vrijdagavond huis-aan-huis
bezorgd zijn geworden in het
lintdorp aan de oostkant van
de Drentse Hoofdvaart, dat nu
al tien dagen in de ban van een
gijzeling is.
Het had een rapport zullen zijn
van hoe het in Smilde had
kunnen zijn als 'dit' niet ge
beurd was", zei men nog. Met
'dit' werd de gijzeling in de
school bedoeld; meer dan hon
derd kinderen waren in Bo
vensmilde haast vier etmalen
lang vastgehouden door verte
genwoordigers van het meest
'luidgebekte' deel van het
dorp: de Zuidmolukkers.
Het rapport "Samen in Smil
de" doet onder meer lezen:
"Vanuit de Molukse gemee
nschap komt de wens naar vo
ren accomodatie te krijgen
voor congressen, negorijfees
ten en trouwpartijen".
En bij het hoofdstuk onderwijs
zegt het rapport, "de wensen
betreffen een integratie van
kleuter- en lager onderwijs en
een verdergaande opvang van
de Molukkers, door hun tweet
aligheid en andere cultuur".
En zo verder, een rapport lang.
"Ons onderzoek zal zijn
waarde niet verliezen", verze
kerde de opbouwwerker in
Smilde tegen de toege
stroomde wereldpers, "maar
het is nu wel achterhaald na
tuurlijk".
Van de zestien mensen van het
onderzoeksteam waren er vier
uit de Zuidmolukse gemee
nschap aangeworven. Zij wa
ren niet op de persconferentie.
DEN HAAG/ASSEN/BO-
VENSMILDE/DE PUNT
(ANP) - De contacten met
de kapers in de trein bij
De Punt en de bezetters
van de school in Bovens
milde bevinden zich niet
in een complete impasse.
Er wordt nog steeds ge
sproken, vooral over de
gewenste bemiddeling.
Minister Van Agt van Jus
titie heeft dit gisteravond
verklaard.
Het is nog niet bekend wie er a!s
bemiddelaars zullen gaan funge
ren tussen de Zuidmolukse ka
pers in de trein bij De Punt en de
autoriteiten. Sinds de afwijzing
door zowel autoriteiten als
Zuidmolukkers van de door elk
der partijen voorgestelde bemid
delaars wordt nog steeds driftig
gezocht naar nieuwe bemidde
laars. Gisteravond was nog niet
bekend of inmiddels nieuwe con
tactpersonen zijn gevonden.
Vanuit het crisiscentrum in het mi
nisterie van justitie in Den Haag
is gisteren v/el meegedeeld dat
zich een aantal Molukkers heeft
aangemeld om de rol van bemid
delaar op zich te nemen. De
woordvoerder van justitie in het
beleidscentrum in Assen zei gis
teravond dat er 's middags enkele
gesprekken met de treinkapers
waren geweest.
Zowel van de kant van de Zuidmo
lukkers als van de kant 1
regering vielen w
mogelijke bemiddelaars. Geen
van de hiervoor in aanmerking
komende personen is al afgewe-
koord bereikt over het aanwijzen
van een bemiddelaar, aldus de
woordvoerder. Alle mogelijke
bemiddelaars die over en weer
genoemd zijn zijn Zuid-
Molukkers.
Gisterochtend waren er ook enkele
contacten geweest tussen het be
leidscentrum en de treinkapers,
maar toen ging het uitsluitend
om eten en drinken en medi
cijnen. Er gingen ook genees
middelen naar de trein die vol
gens de woordvoerster van justi
tie een doorsnee vormen van wat
de Nederlandse burger in het al
gemeen pleegt te slikken. Zodat
er niets uit af te leiden valt over de
gezondheidstoestand van de gij
zelaars. In het beleidscentrum is
niet bekend hoe het met de man
is die woensdag in de trein flauw
viel.
Zowel naar de gekaapte trein als
naar de bezette school is gisteren
weer eten en drinken gebracht.
Bij het pakket voor de trein zat
een bijbel die een particulier liet
bezorgen voor de zwangere me
vrouw P. Ellenbroek-Prinsen.
Wat bij dit transport opviel waren
vier gebaksdozen. Of er in deze
dozen gebak zat. wat zou kunnen
wijzen op de viering van een ver
jaardag of zo, of iets anders is niet
bekend gemaakt. De recher
cheurs die de voedseltransporten
verzorgen meenden' dat het
voedseltransport niet zo gespan
nen meer verloopt.
De betrekkelijke rust rond de ge
kaapte trein bij De Punt werd gis
termiddag verbroken door scho
ten vanuit de trein. Het bleek dat
de kapers zich stoorden aan een
zendmast die woensdag was
neergezet voor het gesloten tele
visiecircuit van de politie. De Mo
lukkers eisten in een gesprek met
het beleidscentrum dat de mast
weggehaald zou worden. Men
maakte de treinkapers echter
duidelijk dat zij zich er niet over
op hoefden te winden en dat de
mast zou blijven staan, omdat de
politie deze nodig heeft.
Op het ministerie van justitie waren
in de loop van gisteren nog geen
reacties binnengekomen op de
tweede brief van Zuidmolukse
jongeren, waarin deze stellen dat
het allerminst hun bedoeling is
geweest om de regering te chan
teren in de gijzelingszaak. Een
zegsman van justitie zei het wel
positief te beoordelen dat er op
heldering is gegeven en dat er de
nadruk is gelegd op de mens
elijke kant en wel dat men zegt
dat de passagiers en het onder
wijzend personeel vrij moeten.
"Infaam" blijft men het vinden
dat in de brief doorklinkt dat voor
bepaalde doeleinden kinderen en
volwassenen gegijzeld mogen,
worden
Prinses Margriet is gisteren de
rode-kruisposten in Drente, ook
die in de omgeving van trein en
de school in Bovensmilde langs
gegaan.
ADVERTENTIE
Logen geeft een diepe, warme kleur aan eikehout en accentueert de natuurlijke structuur van het hout.
Alleen eerste klas Europees eiken is bestand tegen logen. Vandaar12 jaar garantie.
eerste kwaliteit eikehout goed uitgewerkt in eigen droogkamers geloogd volgens oud recept
eigen originele modellen gemaakt in eigen werkplaatsen verkoop uitsluitend in eigen toonzalen 12 jaar garantie ongekende service
gratis thuisbezorgd door geheel Nederland
Expositie in toonzaal Berkel (Z.H.), Noordeindseweg 116 (langs het water) tel. 018914670. Ma t/m za 9-18 uur. vrijdagavond tot 21 uur.
