LEID Si ZH H DAG BLl iü - .-xx-icigte, Duidelijk Drie reizigers buiten met touw om de nek DE KEUS VAN NEDERLAND DONDERDAG 26 MEI 1977 OPGERICHT 1 MAART 1860 TRA EDOTiH DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 35251 fS* x'prV-'j TT<t E j BUI*. f i fApr«ll - fe -XO Ék I :|K' DEN HAAG (ANP) - De verkiezingsuitslag maakt de vorming van een nieuwe regering met PvdA en CDA het meest voor de hand liggend. Dit kan worden geconcludeerd uit de politieke reacties op de grote winst van de PvdA en de kleinere winst van het CDA. Samen zijn deze twee partijen gisteren op 102 zetels gekomen. Een regering van CDA en WD is overigens evenmin uitgesloten, omdat liberalen en christendemocraten sa men ook aan een meerder heid in het parlement ko men (77 zetels). De grote winnaar bij de Tweede- Kamerverkiezingen is de PvdA. Zij klom van 43 naar 53 zetels en is daarmee de grootste partij van Ne derland. De andere winnaars: het CDA (van 48 naar 49 zetels) de WD (van 22 naar 28 zetels) en D'66 (van 6 naar 8 zetels). De Nederlandse kiezer heeft zich gisteren meer dan ooit tevoren tot de grote partijen gewend. De kleine partijen hebben daarvoor het gelag moeten betalen. Grote verliezers waren dan ook de PPR en de CPN. De radikalen zakten van zeven naar drie Kamerzetels en de CPN van zeven naar twee. Van de in de Ka mer zittende partijen komt alleen de RKPN niet meer terug. Geen enkele groepering die nog niet in de Kamer zat, haalde voldoende stemmen voor een zetel. Weinig Uit de reacties van de leiders van de grote partijen is nog weinig op te maken voor wat de formatie be treft. PvdA-lijsttrekker Den Uyl toonde zich vooral verrukt over de grote opkomst, 87,5 procent. Dat is bijna vijf procent boven die van vijf jaar geleaen. Uit de uitslag blijkt volgens hem voorts dat de verkie zingscampagne niet mat is geweest zoals is gesuggereerd, maar wezen lijk is aangeslagen. "De mensen zien gelukkig dwars door alle inci denten heen". Den Uyl toonde zich verder terughoudend in zijn com mentaar in verband met de Mo lukse gijzelingsacties, die als een schaduw over de verkiezingen hebben gelegen. Voor CD A-lijsttrekker Van Agt wa ren de gijzelingen de reden dat hij zich van commentaar wenste te onthouden. Van Agt en ook pre mier Den Uyl hielden zich gister avond intensief met de Molukse ac ties bezig. Leeggegeten WD-leider Wiegel constateerde dat de PvdA met haar winst de kleine partijen heeft leeggegeten. De Wl) heeft volgens hem een grote achterstand in de campagne opgelopen door de achterstelling van de liberalen bij de media. Daarom kan de winst van PvdA en CDA ook niet als steun aan het ka binet worden gezien, zo meende Wiegel. Niet alle CDA-politici reageerden gelijkluidend op de vraag wat de mogelijkheden zijn voor de ko mende kabinetsformatie. ARP- leider Aantjes toonde fcich terug houdend en wilde het oordeel over laten aan Van Agt. Wel noemde hij het onvermijdelijk dat de PvdA de primeur krijgt bij de formatie. De eerste verantwoordelijkheid ligt nu bij de PvdA, meende hij. ARP- voorzitter De Boer en enkele an dere AR-politici spraken zich zon der omwegen voor een PvdA- CDA-combinatie uit. Radicaliseren CHU-leider Kruisinga daarentegen constateerde dat de PvdA zijn winst vooral bij PPR en CPN heeft gehaald en dat de PvdA daardoor wel eens zou kunnen radicaliseren. Als dat zo is, is het niet uitgesloten dat een CDA-PvdA-kabinet een grote instabiliteit zal vertonen. Een kabinet zou in dat geval volgens hem de vier jaar niet volmaken. Droog en zonnig Droog en zonnig. Matige tot vrij krach tige, aan de kust tijdelijk krachtige oostelijke wind. Mamima van 18 gra den op de Wadden tot 25 graden plaat selijk in het binnenland. (opgemaakt om 23.15 uur) PvdA-fractieleider Van Thijn schaarde zich achter degenen die een voortzetting van de oude coali tie willen. Een combinatie van PvdA, D'66 en CDA is de meest voor de hand liggende zaak, zo zei hij. Overigens is het niet uitgeslo ten dat de formatiebesprekingen geruime tijd in beslag zullen ne men. Van progressieve zijde ligt er het regeerakkoord tussen PvdA en PPR. De radikalen hebben zich echter wat regeringsverantwoorde lijkheid betreft buitenspel gezet door te verklaren dat zij niet meer met het CDA in een kabinet willen zitten. Na het sluiten van het rege erakkoord heeft de PvdA zichzelf een aantal voorwaarden opgelegd dat garanties moet geven dat er een echt progressief beleid gevoerd kan worden. Een van die voorwaarden is dat de progressieven (inclusief D'66) minstens acht van de zestien ministers moeten kunnfen leveren in een nieuw kabinet plus Den Uyl als minister-president. Vier voorstellen Dan ligt er de eis van de socialisten dat de vier zogenaamde hervor mingsvoorstellen (ondernemings raden, grondpolitiek, vermoge- nsaanwasdeling en investeringsre kening) minstens zoals zij zijn in gediend bij de Kamer, door het CDA aanvaard moeten worden. Daarover moet volgens de PvdA bij de kabinetsformatie eerst over eenstemming worden bereikt. K VP-leider Andriessen zei gisteren dat de formatie wel erg moeilijk gaat worden als de socialisten aan die eisen vasthouden. Hij bena drukte dat er voor het CDA nog steeds twee mogelijkheden zijn. Het CDA staat ook op winst en is van plan taai te gaan onderhande len. "Zeker niet met de hoed in de hand", aldus Andriessen. vf: Éi - S DEN HAAG/ASSEN (ANP, SP) - "Een herhaling van de Am sterdamse balkonscène in 1975". Zo werd gisteravond om streeks half elf in het beleids centrum in Assen het haast twee uur durende dramatische intermezzo in de kapingsge schiedenis van de trein bij De Punt genoemd. Nadat een dag lang de indruk was gewekt dat kapers en on derhandelaars een "basis van gesprek" hadden bereikt, werd 's avonds omstreeks kwart voor negen een deur van de trein geopend en werden twee gijzelaars, een man en een vrouw, naar buiten gedwon gen. Ze waren wit aangekleed (on dergoed?), geblinddoekt en hadden een touw om de hals, dat van binnenuit door een kier van de deuren werd vast gehouden. Drie kwartier stonden ze in het vallende duister langs de trein, nog net zichtbaar vanaf de Oude Straatweg Assen-Gro- ningen. Om half tien werden ze weer binnengelaten, maar tien minuten later kwam opnieuw een gijzelaar naar buiten, nu met een jasje aan, doch eve neens geblinddoekt en aan een touw. Tot vijf minuten voor half elf duurde het tot ook deze man de trein weer binnenging. "Het was een machtsgebaar, een 'vuist die getoond werd om duidelijk te maken dat de treinkapers met hun gijzelaars kunnen doen wat ze willen", zo legde een woordvoerder van justitie het dramatische inci dent uit. "We hebben geprobeerd om via de telefoon opheldering te krijgen over wat er gebeurde, maar de hoorn werd er ruw op- gesmeten, toen wij ons meld den". Met de "Amsterdamse bal konscène", waaraan herinnerd werd gisteravond, wordt het moment bedoeld waarop kort na de aanvang van de bezet ting van het Indonesische con sulaat in de hoofdstad in de cember 1975, door de bezetters een van de gijzelaars met ge bonden handen en ook ge blinddoekt lange tijd op een balkon van het gebouw buiten werd gezet, zichtbaar voor de hele straat. Voor meer nieuws over de gijzelingen zie pagina 6. Nederland heeft zich een volwassen, democratie betoond. Dat is veruit de belangrijkste constatering in een eerste analyse van de verkie zingen. Ondanks de gruwelijke gebeurtenissen, waarmee wij mo menteel als natie worden gecon fronteerd, heeft de Nederlandse kiezer het hoofd koel gehouden. Hij is gaan stemmen en hij heeft zich niet onder de druk van het moment laten verleiden tot on verantwoord electoraal gedrag. Het mag best gezegd worden dat velen dat meer vreesden dan zij in de dagen vlak voor de verkiezin gen naar buiten durfden bren gen. De verkiezingen hebben ook een verheugend stuk duidelijkheid aangedragenDe nadelen van het systeem van de evenredige verte genwoordiging, de verkruime ling in veel kleine groeperingen zijn duidelijk teruggedrongen. Nederland is inderdaad op weg een drie-stromenland te worden. De Partij van de Arbeid is met een in de parlementaire geschiedenis ongehoorde winst van tien zetels onbetwist de grote winnaar. Daarbij verzwolgen de socialis ten natuurlijk veel stemmen die tevoren naar de kleine partijen ter linkerzijde gingen, maar zij trokken eveneens een groot deel van de nieuwe kiezers aan en bo vendien kwam er nogal wat steun van mensen die vroeger op de con fessionelen stemden. Verrassend daarbij was vooral dat de KVP- component in de grote steden van het katholieke zuiden nogal wat veren moest laten. De PvdA als grootste partij in Maastricht of Den Boschwie had dat nog maa r tien jaar geleden durven denken? De reformatorische inbreng van het CDA leed veel minder dan was verwacht onder de fusie van calvinistische en katholieke par tijen, integerLdeei de rechtse par tijtjes van de orthodoxie werden het slachtoffer. De groei van de VVD is gestopt. In vergelijking met de statenverkie zing uit 1974 hebben de liberalen zelfs een stap terug moeten doen. Maar onmiskenbaar is ook bij hen het appèl op de jonge kiezers. Even onmiskenbaar wijst de uit slag in een verlenging van een mandaat voor een coalitie PvdA-CDA. Dat de uitslag in de richting wijst van een tweede ambtstermijn van Den Uyl als premier lijdt evenmin twijfel. Daarbij moeten de socialisten overigens wel zoveel werkelijk heidszin betonen te beseffen dat de uitslag onvoldoende het CDA en zijn lijsttrekker als de brok kenmakers bij het verscheiden van het eerste kabinet-Den Uyl heeft aangewezen. Het CDA ligt maar nauwelijks achter. De loop gravenoorlog zal natuurlijk ge voerd worden rond de vier voort ijdig gestrande hervormings plannen. Daarbij zal vooral de grondpolitiek een harde noot zijn om te krakenomdat met name in de landelijke gebieden het CDA zijn aanhang heeft be houden en soms heeft uitgebouwd De onverwacht forse groei van de PvdA zal de socialisten veel min der aanspreekbaar maken voor D'66 in een brugfunctie. Trou wens, de tendens tot politieke schaalvergroting zal de club van Terlouw, ondanks de winst, per manent in de gevarenzone hou den. Natuurlijk kan deformatie van een PvdA-CD A-kabinet mislukken. Het is echter niet te hopen. Het enige alternatief is een combina tie van CDA en VVD.Met een frêle' meerderheid van 77 in de Kamer en een CDA dat nu pas zijn iden titeit kan gaan zoeken is de leef baarheid van zo'n combinatie waarschijnlijk niet groet. Een derde combinatie, die van PvdA en VVD, is ditmaal nog niet aan de orde. Toch is met deze ver kiezingsuitslag dit alternatief wat minder academisch gewor den. Om een aantal redenen. De belangrijkste daarvan zijn ten eerste beider appèl op de nieuwe kiezers en ten tweede beider poli tieke onbevangenheid. Met name de zuigkracht die het CDA op al lerlei traditionele stemmers heeft gehad, zou de VVD kunnen be vrijden van veel wat haar in waarlijk liberaal stellingnemen tot nu toe belemmerde. ZETELS PROCENTEN STEMMEN 1972 1917 1972 1977 1977 CDA 48 49 31.29 31,91 2653416 PvdA 43 53 27.34 33,81 2810636 WD 22 28 14.45 17,95 1492188 PPR 7 3 4.80 1,69 140662 CPN 7 2 4.47 1,73 143420 D'66 6 8 4.15 5,43 451739 DS'70 6 1 4.12 0,72 59508 SGP 3 3 2.21 2,13 177038 BP 3 1 1.94 0,84 69854 GPV 2 1 1.77 0,96 79455 PSP 2 1 1.50 0,94 77790 RKPN 1 0 0.92' 0,40 33349 DAC 0 0,03 2232 FBN 0 0,05 4492 SP 0 0,29 24425 NVU 0 0,40 33268 VAW 0 0,05 4172 ECU 0 0,00 267 KEN 0 0,03 2722 RPF 0 0,64 52959 NMP 0 0 0.45 0,00 0 Griek 0 0,00 0 PvdB 0 0,00 0 Jusia 0 0,00 0 AWA 0 0 0.00 0,00 0 NRP 0 0 0.00 0,00 0 DMP 0 0 0.56 0,00 0 PvhR 0 0 0.01 0,00 0 Stam 0 0 0.02 0,00 0 FNP 0 0,00 0 Gron. B. 0 0,00 0 Vrouw - 0 - 0.00 0 Totaal Opkomst 150 150 82.94 87,53 8314082 Dramatische scenes bij gekaapte trein In deze tabel zijn de cijfers van ie KVP, de ARP en de CHU uit 1972, toen deze partijen nog niet samen gingen, bijeengebracht ir. het CDA, onder welke vlag zij ditmaal gemeenschappelijk mee deden. Oorspronkelijk hadden deze partijen (nu CDA) in 1972 een aantal van 48 zetels. De heer J. Huijsen heeft zijn fractie echter op 30 maart 1976 verlaten. D'66 haalde oorspronkelijk 6 zetels, maar hier verliet de heer G. Nooteboom op 4 december 1976 zijn fractie, die daarmee tot 5 zetels terugviel. Beide kamerleden hebben thans zitting als onafhankelijke leden. De heer Nooteboom was bij de verkiezingen van gisteren lijstaanvoerder van het DAC. Elders geven wij 'n verklaring van de in deze krant gebruikte afkortingen van partijnamen. In die opsomming zijn weggelaten de volgende afkortingen die in bijgaande staat over de verkiezingsresultaten in het gehele land voorkomen, maar niet elders in dit blad. Het zijn: AWA voor Anti-Woningnood Aktie, NRP voor Nieuwe Roomse Partij, DMP voor Democratische Middenpartij, PvhR voor Partij van het Recht, Stam voor Liist Stam, FNP voor Fries Nationale Partij, Gron. B. voor Grönniger Bond en Vrouw voor Vrouwelijke Ratio in Overleg en Uitvoering Wettelijke bepalingen. 4 weken lang het JLEIDSCH DAGBLAD ter kennismaking voor de HALVE PRIJS O Ik ga liever met over 1 nacht i|s en wil het Leidsch Dagblad eerst 4 weken voor halt geld en Ik beslis meteen en U kunt mij m.i.v. heden als abonnee noteren en ik krijg dan de eerste 2 weken de krant gratis. Naam Adres Woonplaats Gironr. Hokje aankruisen en bon ingevuld in een open envelop zonder postzegel 1 i Dagblad Antwooi

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1977 | | pagina 1