MOEIZAAM CONTACT MET KAPERS
Leiders amateuristisch
TOïïTOl
Geen verzet gezien tegen kapers
Politie zou door
buurtbewoners
zijn gealarmeerd
Draaiboek van
Wijster wordt
weer gebruikt
99
BVD wist niets over mogelijke Zuidmolukse actie
99
DINSDAG 24 MEI 197
9?
ASSEN (ANP) - ..Dat zit fout.
dacht ik meteen toen vanmorgen
in de trein naar Groningen aan
de noodrem werd getrokken Dit
vertelt de heer K. Prins, een 38-
jarige rijksambtenaar uit het
Drentse Yde. Prins zat in de in
tercity die gistermorgen werd ge
kaapt. Hij werd zo'n 20 minuten
na het stilstaan van de trein vrij
gelaten, om onduidelijke rede-
De heer Prins baseerde zijn ver
denkingen dat er iets mis was op
het gedrag van een jonge Zuidmo-
lukker, die bij hem in de coupé
zat. de grootste coupé in het voor
ste treinstel. De Zuidmolukker
gedroeg zich nerveus en ongedu
rig".
Nadat de trein tot stilstand was
gekomen, wisten de meeste reizi
gers niet wat eraan de hand was,
aldus Prins. De jonge Molukker
was opeens verdwenen. Even la
ter verscheen een oudere Moluk
ker, ongeveer 38 jaar oud ,die vol
gens Prins de leider van de ka
ping is. Deze riep de reizigers toe
iedereen moet blijven zitten".
Vervolgens hoorde Prins twee
schoten uit een volgens hem au
tomatisch wapen. Vanuit de hal
van het treinstel werd in het pla
fond van de restauratie gescho
ten.Ook de leider van de gijzeling
droeg een automatisch wapen,
waarvan de loop voortdurend
naar het plafond wees. .Na de
schoten kon je de kruitdamp als
het ware door de coupé zien trek
ken", zegt Prins. Hij schat de an
dere overvallers jonger dan hun
leider: begin twintig.
Jk had de indruk dat zeker in
begin de gegijzelden rustiger
ren dan hun overvallers. Er
het
bij niemand paniek. Ik heb ook
niets van verzet gezien of ge
hoord. De machinist kwam nog
langs lopen, maar die heb ik niet
meer gezien".aid us Prins over het
begin van de kaping.
Enkele minuten nadat de trein
stil stond, dreven de kapers de
passagiers bijeen in de grote
coupé waar Prins ook zat. Er wa
ren niet genoeg zitplaatsenmen
sen moesten ook op de grond zit
ten Op een gegeven moment riep
een Molukker tegen een passagier
met een zonnebril: .Deruit"! Na
hem mochten weer enkele mensen
vertrekken.
Na enkele groepjes mocht ook
Prins de trein verlaten. .De
grond waarop de passagiers de
trein mochten verlaten is volgens
mij geheel willekeurig geweest",
zo zegt Prins. In het begin werden
vooral oudere mensen, vrouwen
en kinderen aangewezen, maar
later gebeurde het aanwijzen
volgens Prins „in het wilde weg".
Nadat hij uit de trein was ge
sprongen. liep Prins met een ou
der echtpaar de spoorbaan af,'
naar het één a anderhalve kilo
meter verder gelegen café Sijts-
ma. Daar werden zij opgevangen
door enkele politiemensen en de
caféhouder.
Er ontstond in het café een run op
de telefoon. Veel mensen zijn vol
gens Prins niet op het hoofdbu
reau van politie in Groningen ge
hoord. .De mensen die ik bij
Sijlsma heb gesproken, heb ik la
ter niet allemaal teruggezien in
de bus die ons naar het bureau
Groningen vervoerde". zegt
Prins.
VRIES (SP) - "Ik heb vorige week de politie al verteld dat er Zuidmoluk-
kers aan het oefenen waren op precies dezelfde plaats waar nu de trein
staat". Dat is het verhaal van een landbouwer wiens boerderij in de buurt
van de trein staat.
"Ik heb gistermorgen om vijf uur de politie gebeld, en ze verteld dat de
Zuidmolukkers, gewapend en al, in de greppel lagen. Ja, vlakbij de
plaats waar nu die trein staat. Ik ging met mijn trekker juist het land op".
Het verhaal van een andere landbouwer.
"Vorige week al vertelden Zuidmolukkers uit Assen open en bloot in de
trein van Assen naar Groningen: als je leven je lief is ga dan volgende
week niet met deze trein". Dat is het verhaal van een jongeman die nu vol
belangstelling van een afstandje naar de trein staat te kijken.
De politie ontkent al deze verhalen. "Ons niets van bekend", is het com
mentaar. Ook minister Van Agt vertelde ons gisteren: "Het is voor het
eerst dat ik dit allemaal hoor".
Gisteravond laat stond de gekaapte trein roerloos midden in het veld. Er
was geen enkele beweging in de buurt waar te nemen. Met de kapers was
ook nog geen enkel contact geweest. De spoorlijn ligt in een moerassig
gebied dat de Idermaden heet. De Idermaden liggen in een rui)verkave-
lingsgebied. Omdat het een beschermd natuurgebied is wordt het echter
ongemoeid gelaten. Aan de ene kant dus het moeras, aan de andere kant
eerst de Drentse Aa en de autosnelweg Groningen-Assen Het bos van
Glimmen, dat tegen het moerasgebied aan ligt, is gistermiddag door de
politie onderzocht omdat geruchten wilden dat er nog Zuidmolukse
helpers verborgen lagen. Er is niemand gevonden.
In een wijde kring ligt een politiecordon. De wegen zijn afgezet In de
weilanden liggen leden van de mobiele eenheid, gewapend met kara
bijn. Op honderden meters afstand ligt hier en daar een boerderij. Langs
de buitenste ring van de afzetting reden gisteravond al vele honderden
nieuwsgierigen hun rondje.
De bovenleiding van de trein is tegen half zes gisteravond naar beneden
gelaten. Dat betekent dat de trein geen stroom meer heeft. Vroeg in de,
middag probeerden enkele fotografen dichter bij de trein te komen,
maar ze vertrokken weer nadat de kapers enkele malen op hen hadden
geschoten.
Een dramatisch beeld va
dichtgeplakte school opent
schot gehouden
191
i de gijzeling van de schoolkinderen in Bovensmüde .Terwijl hoofdonderwijzer Eef van der Vliet d
>m de voedselpakketten in ontvangst te nemen wordt hij dooreen geweer uit het geopende raam
ASSEN (ANP, SP) - Sinds gisteravond tien uur heeft het
crisiscentrum in Assen een directe verbinding met de
door Zuidmolukkers gekaapte trein. Twee mannen
mochten een veldtelefoon naar de trein brengen, zo ver
telde NS-voorlichter A. J. Meinsma. Het verzoek daartoe
was gedaan per megafoon. Volgens Meinsma werd er na
het installeren heel kort met de kapers gesproken „maar
alleen om te zien of de veldtelefoon werkte."
Ook had gisteravond contact plaats
tussen het crisiscentrum en de
openbare basissschool in Bovens-
milde. In een telefoongesprek tus
sen het gegijzelde schoolhoofd en
het crisiscentrum werd afgespro
ken dat eten en dekens naar de
school zouden worden gebracht.
Kort na tien uur werden 110 voeds
elpakketten met o.a. belegde
broodjes en vruchten en 110 dekens
op een karretje de school binnen
gebracht.
Politiestaat
Noch bij de binnenlandse veilig
heidsdienst, noch bij het speciale
terreurteam van de politie waren
inlichtingen binnengekomen over
een mogelijke Zuidmolukse actie.
,,Maar", aldus minister Van Agt gis
teren in het beleidscentrum in As
sen, „dat kan je niemand kwalijk
nemen. Als je zoiets wilt voorko
men, wilt uitsluiten, moet je een
reeks van maatregelen nemen die
de rechtsstaat om zeep brengen.
Dan worden we een politiestaat en
daar moet ik niet aan denken. Dan
zou je alle telefoongesprekken
moeten afluisteren van Zuidmo
lukkers, dan zou je ook alle Moluk-
kers moeten laten schaduwen en
voortdurend hun woningen door
zoeken". Minister Van Agt noemde
de beide gijzelingen afschuwelijk.
Hij zei verder: ,,Ik ben er kapot van,
wat is dat nou toch, kinderen gijze
len, onbeschrijflijk ellendig. We
zullen dan ook alles doen om de
kinderen en natuurlijk ook de
treinpassagiers, te bevrijden."
Instructies
De minister was gisteren naar het
beleidscentrum gekomen om de
meest wezenlijke instructies te ge
ven en de algemene beleidslijn
duidelijk te maken. Daarna vertrok
hij weer naar Den Haag. Van Agt:
„De minister hoort niet op de plaats
des onheils. Hij moet daar verre van
zijn, om in alle rust de meest moei
lijke beslissingen te kunnen ne
men. Overigens, al mijn aandacht is
nu geconcentreerd op de gijzelin
gen en niet op de verkiezingen". De
minister dacht dat er duidelijk ver
band bestond tussen de verkiezin
gen en het plannen van de gijzelac-
ties. Van Agt: „Het is erg moeilijk
om in toeval te geloven".
Consternatie
Consternatie ontstond gisteravond
over een mededeling in het NOS-
journaal dat in Vlaardingen ook een
treinkaping zou hebben plaatsge
vonden. Later bleek dit bericht on
juist te zijn.
Een machinist van de stoptrein
Rotterdam, richting Hoek van Hol
land, zag bij het passeren van het
station Vlaardingen aan de over
kant op het perron zes Molukkers
staan. Buiten Vlaardingen stopte
hij daarop zijn trein en waar
schuwde zijn collega van de stop
trein Hoek van Holland, richting
Rotterdam. Deze weigerde toen het
station Vlaardingen binnen te
rijden. Hij bracht zijn trein tot stil
stand en die trein heeft daar een
tijdlang gestaan.
De gemeentepolitie van Vlaardin
gen is na het alarm uitgerukt en
heeft de vijf Zuidmolukkers voor
onderzoek meegenomen.
Volgens de politie in Vlaardingen
waren de zes „verdachte" mannen
op het station Vlaardingen-Oost
geen Zuidmolukkers, maar Indo
nesische zeelui die per trein naar
Rotterdam wilden gaan om daar te
passagieren. Zij waren gisteren met
hun schip aangekomen in de Vul
kaanhaven in Vlaardingen. Nadat
de Vlaardingse politie de zes door
de spoorwegen van kapingsactivi
teiten verdachte mannen had ge
fouilleerd en geen wapens had ge
vonden werden de zeelui terugge
bracht naar hun schip.
Zelfbeheersing
Minister-president Den Uyl heeft
gisteravond opgeroepen tot zelfbe
heersing tegenover de twee gijze
lingsacties, door hem omschreven
als „terreurdaden".
Den Uyl: „Het roept ontsteltenis
op. woede ook. ontzaglijke woede,
maar ik denk dat ons hele volk en
de regering ook in deze dagen en
uren vooral een grote mate van
zelfbeheersing aan de dag moet
leggen. We moeten dit afschuwe
lijke feit onder ogen zien en al onze
aandacht daarop richten, dat we zo
snel mogelijk de kinderen en de
passagiers uit de trein bevrijden".
DEN HAAG (SP) - Rijkspolitie, le
ger. justitie en psychiaters in het
crisiscentrum in Assen zullen ge-
Voornaamste
grief jonge
radicalen:
CAPELLE AAN DEN IJSSEL
(SP) - De vriendelijke mededeel
zaamheid, die de Zuidmolukse
leiders de laatste jaren bij diverse
acties van hun rebelse jongeren
aan de dag hadden gelegd, is
sinds gisteren gekanaliseerd in
het ten huize van RMS-minister
Lokollo in Capelle aan den IJssel
ingerichte crisiscentrum. Alle
RMS-ministers, ooit altijd bereid
tot commentaar, verwezen giste
ren naar het crisiscentrum van
Lokollo. En daar bleek uit alles
wat er (niet)gebeurde een van de
belangrijkste motieven waarom
de geradicaliseerde jongeren uit
de Zuidmolukse gemeenschap in
Nederland weer tot zelfmoordac
ties zijn overgegaan: zij verwijten
de RMS-leiders al lang naïviteit
en amateurisme.
De heer Lokollo gisteren: "Vo
rige keer kwam alles op het hoofd
van Manusama neer. Hij moest al
les doen en als er kritiek was, was
dat ook op hem. Daarvoor willen
we hem sparen. We kunnen nu
verschillende Zuidmolukkers in-
Lokollo
zetten, die respect bij het volk
afdwingen
En: "Ik had er geen enkel vemoe-
den van, dat er iets stond te ge
beuren. We hebben de laatste tijd
helemaal geen ontevreden gelui
den gehoord"
Het mag achteraf makkelijk pra
ten zijn om te zeggen: dat had
juist aanleiding moeten zijn tot
enige ongerustheid, het mag ook
een enormiteit heten in het licht
van recente gebeurtenissen.
Het is immers nog maar iets meer
dan een maand geleden dat dui
delijk werd, hoe verdeeld de
RMS-leiding is, hoe zich nu voor
het eerst duidelijk een afschei
ding tussen "duiven" en haviken
aftekende. Die haviken-vleugel
wordt geleid door dominee Me-
tiary, de dominee zoals hij in Mo
lukse kring heet. Metiary was vo
rig jaar de leider van een kleine
delegatie van de Badan Perga-
tuan, die in Parijs tweemaal be-
van de republiek Vietnam,
Charpentier.
Jonge Zuidmolukkers zouden in
Vietnam getraind worden in
guerilla-technieken en de RMS
zou door Vietnam worden er
kend. De enige voorwaarden die
Ho Tsji Minh-stad stelde was dat
de RMS zich vóór het commu
nisme/socialisme zou verklaren.
Manusama wist van dit alles niets
af en de enthousiast uit Parijs te
ruggekeerde delegatie zou Ma
nusama onder druk zetten en
hem dwingen af te treden. Maar
Manusama wist zich bij alle
mildheid die hij tentoonspreidt
genoegzaam te handhaven.
Manusama verklaarde dat Char
pentier als een oplichter moest
worden beschouwd en dat Me
tiary zich had laten "inpakken".
Vlak voordat de 27e herdenking
van de proclamatie van de RMS
op 25 april in de Haagse Hou-
trusthallen werd gevierd, raakte
de escapade van Metiary bekend,
verwacht dat de breuk in de Hou-
trusthallen wel zou blijken, maar
het werd niet zo duidelijk. Welis
waar was er voor Metairy geen
plaats meer op de eerste rij, waar
Manusama en zijn ministers ge
zeten waren, maar Metiary had de
RMS-president wel degelijk de
hand geschud, geassisteerd bij
het traditionele vlag hijsen en een
korte bijbeltekst voorgelezen
Manusama ging het bekend ge
worden conflict niet uit de weg,
maar deed het voorkomen als een
poging van buitenaf om ver
deeldheid te zaaien in de RMS-
gelederen. Zelfs het ronddelen
van een pamflet in Houtrust
waarin stond dat de Zuidmo
lukse republiek een progressief
socialisme nastreefde, werd door
Manusama als een misverstand
verklaard: Metiary zou de pam
fletten niet laten vervaardigen,
maar ze waren de deur al uit.
Wel veroordeelde hij de in het
pamflet verwoorde voorwaarde
van de Vietnamezen.
Toch had iedereen het gezien:
Metiary lag dwars.
Nog vorige week verklaarde hij in
een weekblad-interview dat hij
iets concreets bereikt wil hebben
voordat hij over twee jaar het
voorzitterschap van de Badan
Persatuan neerlegt.
Over Manusama in hetzelfde
vraaggesprek: "De heer Manu
sama is natuurlijk anti-geweld,
maar er moet iets gebeuren. Want
hij heeft zelf meegemaakt hoe de
jongeren zijn. Als leider moet je
niet alleen zo (armen over elkaar)
zitten en alleen maar komen als er
iets fout is gegaan. Dat is mijn
ondervinding na de gijzelingen in
Wassenaar, Beilen en Amster
dam".
De geweldloze Manusama heeft
in de loop van de jaren ook wel
enige contacten met diverse re
geringen van andere landen ge
had, maar het leek meer bedoeld
om de radicale jongeren rustig te
houden dan dat er sprake was van
structurele contacten.
De jongeren zien veel meer in be
vrijdingsbewegingen als het Fre
tilin op Oost-Timor, Swapo in
Namibië en de Papoea's. Boven
dien hebben ze belangstellend
minister Pronk gevolgd, toen die
aankondigde dat hij een herzie
ning wilde van ontwikkelings
hulp aan Indonesië. (De aanwe
zigheid van minister Pronk by
het overleg op het crisiscentrum
in Den Haag mag waarschijnlijk
in dat licht bezien worden).
De door Palestijnen en andere
bevrijdingsbewegingen geïnspi
reerde radicale jonge Zuidmo
lukkers hebben uit reactie op de
voorzichtige lijn van Manusama
c.s. naar het wapen van weer een
gijzeling gegrepen. Van welke
omvang die radicale groep is we
ten ook de RMS-leiders niet. Als
er iemand van hen is, die dat wël
weet is het dominee Metiary.
En ook hy zal het ver van zich
werpen, dat onschuldige kinde
ren en wederom wreed overval
len treinpassagiers de inzet zijn
van een onwerkelijk streven.
Want wat kan de Nederlandse re
gering bieden? En wat hebben de
Molukken hen te bieden?
bruik maken van het draaiboek dat
naar aanleiding van de gijzeling in
Wijster eind 1975 is samengesteld.
Een team van psychologen houdt
zich nog steeds bezig met het ver
volgonderzoek van de eerste groep
ex-gijzelaars. Het streven is volgens
de beleidsvoerders op gericht, via
megafoons of andere verbindings
mogelijkheden, een "gespreksthe
rapie" op gang te brengen.
Psychiater Dick Mulder (53) die
ook bij de treinkaping in Wijster
was ingeschakeld, wilde gisteren
bij het contact met de bezetters van
de school in Bovensmilde aanvan
kelijk liever niet met een megafoon
werken.
Hij zei. dat te moeilijk te vinden,
maar later bleek het de enige moge
lijkheid. Dr Mulder heeft in tegen
stelling tot anderhalf jaar geleden
een heel team van artsen en psy
chiaters achter zich staan. In een
openbare leeszaal in Smilde is een
centrum ingericht voor de ouders
van de gegijzelde kinderen. In dat
centrum zijn een psychiater en
enige maatschappelijk-werkers
aanwezig.
In het Academisch Ziekenhuis in
Groningen is gisteren in de loop
van de dag een communicatiecen
trum ingericht. Hier is het begelei
dingsteam van de overheid, dat ook
belast is met de nazorg van de ge
gijzelden van de trein in Wijster.
gevestigd om sociale opvang te
bieden aan mogelijke passagiers uil
de nu gekaapte trein.
