Zambia in staat
van oorlog
met Rhodesië
Opnieuw
botsingen
in Spaans
Baskenland
12.5%
Z0MERK0KI1NG
Schotse vissers
in geweer voor
een 50 mijlszöne
2 GULDENS VOORDEEL
Geen garanties
groei defensie
Nu bij 3 Suisses
leiden
#3 SUISSES - Botermarkt 13
Onlusten op Azoren
Privé, metat
DINSDAG 17 MEI 1977
BUITENLAND
LOESAKA (AP/UPI/Reuter) - President Ken
neth Kaoenda heeft gisteren in Loesaka op een
persconferentie gezegd dat Zambia in "staat
van oorlog" is met het buurland Rhodesië.
Kaoenda verklaarde dat het Zambiaanse leger in staat van
paraatheid is gebracht en dat hij opdracht heeft gegeven
dat elk vliegtuig dat vanuit Rhodesië het Zambiaanse
luchtruim binnenvliegt moet worden neergeschoten.
BILBAO (UPI/DFP)
Baskenland, waar vakbonden
hadden opgeroepen het werk gis
teren neer te leggen, is de staking
algemeen. Naar schatting hebben
bijna 500.000 mensen gehoor ge
geven aan de oproep die bedoeld
was om te protesteren tegen
bruut optreden van de politie en
bestraffing te eisen van degenen
die verantwoordelijk zijn voor de
dood of verwonding van burgers
tijdens vier dagen van straaton
rust.
Kaoenda verklaarde dat de Britse
minister van Buitenlandse Zaken
David Owen hem had geschreven
dat premier Ian Smith van Rhode
sië gewaarschuwd had dat Rhode
sië een aanval zou kunnen doen op
guerrilla-bases in Zambia, van
waaruit Rhodesische nationalisten
opereren. Zambia grenst in het
zuidoosten aan Rhodesië en biedt
uitvalsbases aan guerrillastrijders
van de Zimbabwe Afrikaanse
Volksunie (Zapu) van Josjoea
Nkomo, die samen met Robert
Moegabe aan het hoofd staat van
het patriottisch front. De Zimbabwe
In Spaans Afrikaanse Nationale Unie (Zanu),
het guerrilla-leger van Moegabe,
opereert voornamelijk vanuit Mo
zambique.
Óflensief
Volgens Kaoenda luidde de brief
van Owen als volgt: "Ik heb van Ian
Smith een boodschap ontvangen
waarin hij zegt over betrouwbare
inlichtingen te beschikken dat de
Zapu van plan is een groot offensief
tegen Rhodesië te beginnen. Hij
(Smith) heeft wellicht geen ander
alternatief dan een aanval te doen
op de bases van de Zapu in uw land.
Hij vraagt mij van mijn goede
Er ontstonden gisteren
singen. Volgens de eerste berich
ten werd een aantal personen tacten met u gebruik"te maken
gewond, van wie sommige ern
stig. Er werd melding gemaakt
van felle botsingen in Bilbao, San
Sebastian, Pamplona en Vitoria,
de respectievelijke hoofdsteden
van de vier Baskische provincies.
In Bilbao barricadeerden demon
stranten de hoofdstraten en werd
het openbaar vervoer tegenge
houden. Er werden stenen en
brandbommen gegooid en er
werden auto's - sommige met de
inzittenden - omvergegooid.
Volgens ooggetuigen gooide
zwaargewapende oproerpolitie
rookbommen. Voorts werd met
rubberkogels gewerkt en hier en
daar werden echte kogels afge
schoten om de menigte te ver-
Het genees- en verpleegkundig
personeel van de sociale dienst in
Bilbao heeft gisteren besloten
geen hulp te verlenen aan poli
tieagenten die bij betogingen
worden gewond. „Wij hebben dit
besluit genomen", aldus een ver
tegenwoordiger van het person
eel, „omdat de sociale dienst
wordt onderhouden met geld van
de arbeiders die door de politie
worden belaagd."
In San Sebastian heeft het person
eel van de sociale dienst besloten
alle lakens voor de ramen te han
gen, die besmeurd zijn met het
bloed van de Basken die bij beto
gingen zijn gewond.
In Madrid waarschuwde de rege
ring dat „de openbare orde met
de uiterste vastberadenheid zal
worden gehandhaafd". Zij be
schuldigde linkse extremisten
ervan geweld en onderm^nende
activiteit in de onrustige noord
elijke provincies te bevorderen.
crscherping van het conflict te
voorkomen, waarvan hij gelooft dat
deze onze pogingen een politieke
regeling te bevorderen in de war
kan sturen".
De regering van Rhodesië heeft gis
teren officieel verklaard, nadat
Rhodesische troepen Botswana
waren binnengedrongen, dat zij
niet van plan is enig land aan te val
len, maar zich het recht voorbe
houdt haar grenzen te verdedigen
en terroristen tot over de grens te
vervolgen. Als de aanvallen uit
Zambia voortduren, zal Rhodesië
zich genoodzaakt zien tot "preven
tieve acties tegen terroristische ba
ses" over de grens.
VN-conferentie
De bekendmaking van Kaoenda
dat zijn land in staat van oorlog
verkeert, viel samen met een confe
rentie van de Verenigde Naties over
zuidelijk Afrika, die gisteren in de
Mozambikaanse hoofdstad Ma-
poeto werd geopend.
De Mozambikaanse president Sa-
mora Machel verklaarde in zijn
openingsrede dat het verkeerd was
van vreedzame oplossingen te
spreken als er reeds een oorlog
woedde. Dit was kennelijk een af
wijzing van Westerse vredesinitia
tieven in Rhodesië en het door
Zuid-Afrika bestuurde Namibië.
Secretaris-generaal Kurt Waldheim
van de V.N. had gisteren een kort
onderhoud met Kaoenda toen hij
op weg naar Mapoeto in Zambia
een tussenlanding maakte.
Waldheim heeft gisteren het blanke
minderheidsbewind in Rhodesië
beschuldigd van agressie tegen de
buurlanden Zambia, Mozambique
en Botswana. Het optreden van het
regime van Ian Smith heeft niet al
leen in eigen land, maar ook in
buurlanden veel mensenlevens ge
vergd en grote schade aangericht,
aldus Waldheim in zijn openings-
ADVERTENTIE
rl op 3 Suisses breigarens,
op sokken, kousen, ankiets
|J of Fitalon
gezondheidsondergoed.
M Kom tijdig profiteren
handwerk speciaalzaak w
rede van de VN-conferentie in de
Mozambikaanse hoofdstad Mapoe-
Tegengewerkt
"Het is te betreuren dat de inspan
ningen van de afgelopen twee jaar
om een oplossing te vinden werden
tegengewerkt door het illegale re
gime en zijn weigering de realiteit
te aanvaarden. In plaats daarvan
heeft het zijn onderdrukking ver
hevigd met als gevolg zinloze
moorden, en zo het volk van Zim
babwe gedwongen de strijd te in
tensiveren. De bedreiging van de
internationale vrede en veiligheid
is verergerd door herhaalde daden
van agressie die het regime van
Smith heeft gepleegd tegen het
grondgebied van aangrenzende Af
rikaanse staten".
Na Waldheim hield president Sa-
mora Machel van Mozambique,
gastheer van de conferentie, een
opvallend gematigde rede, waarin
hij de weg naar een politieke rege
ling van de kwestie-Rhodesië
openhield. Hij zag positieve ele
menten in dë nieuwe Brits-
Amerikaanse bemiddelingspoging,
vooropgesteld dat men niet zal
proberen "het kolonialisme te lega
liseren", maar zich slechts zal rich
ten op de machtsoverdracht aan de
Afrikaanse meerderheid. Hij mee
nde dat de besprekingen gehouden
moeten worden tussen Engeland,
als koloniaal machthebber, en de
bevrijdingsbewegingen zonder
deelneming van de regering-Smith,
die hij een "groepje rebellen en ko
lonisten" noemde. Volgens de Mo
zambikaanse president is er geen
reden om na de onafhankelijkheid
speciale waarborgen en privileges
voor de blanke kolonisten te ver
langen.
In Brussel hebben gistermiddag ongeveer honderd Schotse vissers, som
migen gekleed in kilt en spelend op de doedelzak, gedemonstreerd voor het
hoofdwartier van de EG. Zij protesteerden tegen de weigering van de
Europese Gemeenschap om landen het recht op een exclusieve 50-mijls
visserszone voor te behouden
BILJARTEN - Christ van der
Smissen heeft gisteren zijn derde
ontmoeting in het toernooi om het
wereldkampioenschap vijfkamp
gewonnen. Hij versloeg de Japan
ner Komori met 8-2 en staat nu op
de derde plaats.
BRUSSEL - Schotse vissers, ge
wapend met doedelzakken, hebben
gistermiddag in Brussel gedemon
streerd voor het gebouw waar de
Europese ministers van Landbouw
het trachtten eens te worden over
gemeenschapsmaatregelen voorde
bescherming van het visbestand in
de 200-mijlszone die de EG per 1
januari van dit jaar als gemee
nschappelijke visserijzone uitriep.
De voornaamste reden van het tot
dusver mislukken van het bereiken
van overeenstemming hierover is
de Engelse houding. De Engelsen
wensen vijftig mijl rond hun kust
voor hun vissers te reserveren. De
Schotse demonstranten kwamen
betogen, dat een visserijzone van
vijftig mijl ook voor hen een le
vensbehoefte is.
De voorzitter van de Europese
landbouwraad, de Britse minister
van Landbouw John Silkin, ont
ving gistermiddag de Schotse vis
sersdelegatie. "Hij heeft ons toege
zegd voor onze rechten te zullen
vechten", aldus een woordvoerder
van de Schotse vissers. "Aan het
thuisfront hebben we onze strijd al
gewonnen. Heel Schotland en alle
afgevaardigden in net Britse La
gerhuis staan nu achter onze eisen.
We zijn vandaag naar Brussel ge
komen om onze rechten daar nu te
verdedigen, aldus de woordvoer
der. "Als er voor ons geen bevredi
gende regeling uit de bus komt dan
zullen we de Britse regering vragen
eigenmachtig op te treden om onze
belangen te verdedigen", aldus de
woordvoerder van de Schotse vis
sers.
Voor het Charlemagne-gebouw in
Brussel (de vergaderplaats van de
Europese ministers) demonstreer
den ook Britse varkenshouders,
compleet met biggen. Zij kwamen
protesteren tegen de houding van
de Europese Commissie, het "dage
lijks bestuur" van de EG, die bij het
Europese Hof van Justitie in
Luxemburg een procedure tegen
het verenigd koninkrijk aanhangig
gemaakt heeft. Groot-Brittannië
geeft namelijk aan Britse varkens-
telers een nationale subsidie. Dat
mag niet volgens de EG-
concurrentiespelregels en daarom
is de Europese Commissie naar het
Hof,
PONTA DELGADA (Reuter)
Leger- en politie-eenheden zijn gis
teren de hoofdstad Ponta Delgada
van het eiland Sao Miguel op de
Portugese Azoren binnengetrok
ken om een opstand van separatis
ten, die de onafhankelijkheid van
de eilandengroep eisen, de kop in te
drukken. Het marine-radiostation
werd door een bomexplosie ver
nield, evenals een legervoertuig in
Angra do Heroismo op het eiland
Terceira. Generaal Galvao de Fi-
gueiredo, Portugees minister in de
semi-autonome archipel, noemde
de schietpartijen en bomaanslagen
de ernstigste incidenten tot nu toe
in de campagne van de separatisten
voor totale onafhankelijkheid.
De politie heeft meegedeeld dat een
grote groep gewapende mensen
hun hoofdkwartier hebben be
stormd. Met traangas werden zij
verdreven. De politie zei niet op de
aanvallers te hebben geschoten,
de lucht. Vijf politiemen
sen en vier burgers moesten met
schotwonden in een ziekenhuis
worden opgenomen.
De onrust begon zondag toen mili
tairen op bevel van de Portugese
president Antonio Eanes blauw
witte vlaggen van de separatisten
weghaalden. Militanten, voorna
melijk lid van het front voor de be
vrijding van de Azoren (FLA), zijn
ontevreden over een recent decreet
dat een regionale autonomie toe
kent aan de Azoren en Madeira. Zij
willen een algehele onafhankelijk
heid en zij hebben demonstraties
georganiseerd en bomaanslagen
gepleegd om hun eisen kracht bij te
zetten. Het geweld laaide op toen de
Amerikaanse vice-president Walter
Mondale in Lissabon besprekingen
voerde met de Portugese leiders.
De Verenigde Staten hebben stra
tegische luchtmachtbases op de
Azoren.
NEW YORK (UPI) - Vijf perso
nen hebben gistermiddag het le
ven verloren doordat op het dak
van een Newyorkse wolkenkrab
ber (het 59 verdiepingen tellende
Pan-Am buildingeen helikopter
van New York Airways doorzijn
landingsgestel zakte en omsloeg,
juist terwijl de passagiers aan het
instappen waren.
Drie mensen werden door de
draaiende rotorbladen gedood.
De helikopter was even tevoren
aangekomen van Kennedy Air-
port, waarop New York Airways
met hefschroefvliegtuigen een ge
regelde dienst onderhoudt. De
passagiers wa ren juist uitgestapt
en de nieuwe passagiers stonden
in de rij om aan boord te gaan
toen het ongeluk gebeurde. Er zijn
acht gewonden.
Minister Stemerdink:
BRUSSEL (ANP) - Minister
Stemerdink heeft gisteren in
Brussel verklaard, dat Neder
land zich niet kan vastleggen
op een vast percentage voor
de toekomstige groei van de
defensiebegroting als geen
garanties kunnen worden ge
geven dat nieuwe wapensys
temen niet veel meer zullen
kosten dan oorspronkelijk is
overeengekomen. Hij heeft
bovendien een duidelijk ver
band gelegd tussen de om
vang van de Amerikaanse
aankopen van defensie
materieel in Europa en de
Nederlandse defensie
inspanning.
Hij deed dit in een bijeenkomst
van de zogenaamde Euro-
groep, waarin ministers
defensie van elf van de der
tien Europese NAVO-landen
spreken over samenwerking
op militair gebied. (Frankrijk
en IJsland maken geen deel
uit van deze groep).
"Enkele andere ministers", al
dus Stemerdink, reageerden
positief op zijn betoog. De
Westduitse minister van de
fensie, Georg Leber, was het
in grote lijnen met hem eens.
De kwestie van de toekomstige
defensie-inspanning komt
overigens ook vandaag aan de
orde wanneer, in aanwezig
heid van de Amerikaanse en
Canadese ministers, de be
reidheid van president Carter
om het tweerichtingsverkeer
te bevorderen wordt bespro
ken. Dit tweerichtingsver
keer houdt in dat de Ver
enigde State meer, bij voor
keur gestandaardiseerd, Eu
ropees defensiematerieel ko
pen om de defensiebalans, die
thans voor Europa sterk ne
gatief is, iets meer in even
wicht te brengen.
Carter heeft tevens voorgesteld,
een "passend instrument" te
vormen om de defensie
inspanning van de indivi
duele NAVO-landen te toet
sen aan de algemene defens
iedoelstellingen en, tegen de
achtergrond van de inspan
ning die het Warschau-pact
zich getroost, binnen een jaar
een studie van het defensie
beleid voor de jaren tachtig te
voltooien.
Drie procent
De huidige Nederlandse de
fensieplanning voorziet in
een jaarlijkse groei van drie
procent. Minister Stemerdink
zei niet te verwachten dat op
een hoger percentage zal
worden aangedrongen, en
wees er bovendien op dat hij
als demissionnair minister
een nieuwe kabinet niet kon
binden.
Op de NAVO-topconferentie
die begin vorige week in
Londen werd gehouden heeft
president Carter gepleit voor
een grotere defensie
inspanning. De Verenigde
Staten zijn hiertoe bereid, en
verwachten dat hun bondge
noten hetzelfde zullen doen.
Het Amerikaanse staatshoofd
drong niet met zo veel woor
den aan op verhoging van de
defensiebegrotingen. "Een
grotere inspanning", aldus
minister Stemerdink, "be
hoeft niet altijd te worden
vertaald in een procentuele
stijging. Men kan ook nagaan
voor welke onderdelen van de
begroting meer geld moet
worden uitgetrokken. In
West-Duitsland zijn de ex
ploitatiekosten terugge
draaid, waardoor meer geld
beschikbaar kwam voor in
vesteringen".
Minister Stemerdink legde er
sterk de nadruk op dat de al
gemene wens van president
Carter om na te gaan hoe de
Europese defensie-industrie
een groter aandeel kan leve
ren aan de gemeenschappe
lijke defensie, nader moet
worden uitgewerkt.
Minister Stemerdink was het
duidelijk niet eens met die
genen die menen dat het
tweerichtingsverkeer slechts
op toekomstige projecten kan
worden toegepast, en dat
Amerikaanse of Europese
projecten die al worden uit
gevoerd zich hiervoor niet le-
De Verenigde Staten liggen
duidelijk achter op Europa
wat betreft luchtverdediging
onder het niveau van Haw-
kraketten, dat wil zeggen met
klassiek luchtafweergeschut.
Men zou zich kunnen voor
stellen dat de Verenigde Sta
ten besluiten niet hun eigen-
materieel te ontwikkelen en
Europese installaties kopen.
Indien met het "tweerich
tingsverkeer" alleen op toe
komstige projecten wil toe
passen dreigt het gevaar dat
de geschiedenis zich herhaalt
(en de Europese industrie niet
de kans krijgt Amerikaanse
orders'te boeken), aldus mi
nister Stemerdink.)
Het voorstel dat minister Vre-
deling een jaar geleden deed,
meer eenheid te brengen in de
cijfers die in de divrse
NAVO-landen worden gepu
bliceerd over de sterkte van
de strijdkrachten van het
Warschau-pact, heeft nog
geen resultat opgeleverd.
ADVERTENTIE
verhalen waarover
Nederland praat!
PRINS CLAUS wil dat zijn
zonen een écht vak leren!
Hij is niet zo zeker van de
toekomst voor zijn prinselijke
zonen.
OPZIENBAREND:
DE TWEE BESTE
GEBOORTEMAANDEN
VOOR UW BABY!
Een Leidse onderzoeker
ontdekte dat kinderen die in
die maanden worden geboren
gezonder en intelligenter zijn.
ROBERT REDFORD, de held
van Arnhem.
De stajt van een onthullende
PRIVE-serie over de door
i
Een CHIRURG maakte
HUGO METSERS weer mooi
voor de T.V.
In Privé leest u ook waarom
Hugo weer smokkelaar wordt.
Dit schilderij mag MARY
DRESSELHUYS nooit zien...
Een komische verdwijntruc zet
de schouwburg op steltern^^
^LF
LIEFDE OP HET
BINNENHOF...
Nieuwe onthullingen over de
romances en uitstapjes van
onze ministers.
Waarom wilde WIM KAN niet
met DEN UYL op de buis?
PRIVÉ onthult de ware reden
waarom hij in de Sonja
Barend-show ontbrak, \ffy-i
i_j
PRIVÉ opent deuren,
die voor anderen
gesloten blijven.
Nu overal te koop, 1.25
