Vrouwelijke politici komen er heus welsc™,yEIV
Leger Ethiopië
op terugtocht
voor rebellen
In Argentinië: onderdrukking als systeem
Oorlog in Eritrea
Kamerlid Til Gardeniers-Berendsen gaat nog zeker vier jaar door
LEZERS
Twintig vrouwen zaten er de afge
lopen vier jaar in de Tweede Kamer
Nu de kandidatenlijsten voor de
komende kamerverkiezingen be
kend zijn gemaakt, ziet het er niet
naar uit dat dat er de komende vier
jaar meer zullen worden.
Geen optimistische gedachte voor
vrouwen die streven naar emanci
patie.
Door
Ria Schuurhuizen
Bovendien heeft een aantal vrou
wen die de afgelopen jaren in de
kamer hebben gezeten laten weten
dat ze het allemaal niet meer zo zien
zitten, dat je er toch eigenlijk
weinig kunt doen, dat er toch niet
naar de vrouwen wordt geluisterd.
Til Gardeniers-Berendsen (42
jaar) van de KVP en nu kandidaat
voor de CD A-fractie ziet het anders.
Zij heeft besloten na zes jaar „Ka
mer" daar nog eens vier jaar aan toe
te voegen.
„Ik heb daar echt wel over nage
dacht", aldus de pittige Leidse,
„wantje anonimiteit ben je na zo'n
aantal jaren natuurlijk wel kwijt.
Maar de politiek boeit mij enorm,
het is steeds op je tenen lopen, het is
een erg ongeregeld leven, maar er
gebeurt enorm veel en dat trekt me
aan. Ik heb natuurlijk het voordeel
dat ik in Leiden woon, ik kan 's a-
vonds altijd nog naar huis. Voor
vrouwen uit het noorden en het
zuiden ligt dat natuurlijk heel an
ders. Het is moeilijk om dan enge
banden te hebben, want je gaat
's maandags de deur uit en je komt
er vrijdags doodmoe weer in. Maar
laten we niet vergeten, dat mannen
dat precies zo hebben. Die zijn heus
ook wel gefrustreerd dat ze hun ge
zin zoveel alleen moeten laten".
Niet somber
Toch blijft het opvallend dat kenne
lijk zo weinig vrouwen iets voelen
voor een politieke carrière. Zijn ze
er dan toch niet voor geschikt?
Til Gardeniers: "Natuurlijk wel,
de vrouwen die in de kamer zitten
weten ontzettend goed waar ze mee
bezig zijn, maar het feit is dat er te
weinig vrouwen lid zijn van een po
litieke partij, want dat is toch de
manier om verder te komen in de
politiek. Maar ik zie het allemaal
niet zo somber in. Emancipatie is
een geleidelijk proces, dat kun je
niet zomaar even veroveren. Vrou
wen hebben nu eenmaal een be
paalde drempelvrees en dat kun je
ze ook weer niet kwalijk nemen.
Vrouwen zijn niet gewend om in
het openbaar te spreken. Daar heb
ben ze een enorme angst voor. Maar
ook mannen zijn de eerste keer echt
wel nerveus, daar moet je door
heen. En dan blijkt dat vrouwen
vaak veel opener en concreter-
zijn dan mannen.
Wat kunnen vrouwen eigenlijk
doen als ze eenmaal in de Kamer
zitten? Kunnen ze dan te vuur en te
zwaard de vrouwenbelangen ver
dedigen?
„Nee, dat kunnen ze niet. Wat je
kunt doen is in je fractie wat zeggen
als bepaalde zaken aan de orde ko
men, daar kun je stem je stem als
vrouw laten horen. En als dan later
de woordvoerder van de partij daar
iets van meeneemt, dan heb je het
goed gedaan. Wat ik al eerder zei,
het moet geleidelijk Worden opge
bouwd. Natuurlijk zou het een
enorme vooruitgang zijn als bij
voorbeeld bij debatten die op de te
levisie worden uitgezonden, vrou
wen aan het woord zouden zijn.
Maar dan gaat het vaak over fina
ncien, en daar zijn nu nog geen
vrouwen mee bezig. Ik geef toe, een
vrouwelijke minister van fina
ncien, dat zou enorm stimulerend
werken. Dan krijg je die wisselwer
king. Publiciteit lokt nu eenmaal
reacties uit en daardoor zouden
meer vrouwen zich waarschijnlijk
tot de politie voelen aangetrok
ken."
Solidair?
Solidariteit is een woord dat veel
door geemancipeerde vrouwen
wordt gebruikt. Zijn alle vrouwen
in de kamer solidair?
„Nee, zeker niet, maar we hebben
wel een erg goed contact met el
kaar, meer dan mannen uit diverse
partijen, maar ik vind het ook niet
juist als alle vrouwen solidair zou
den zijn, want het is gewoon niet zo.
Ook vrouwen denken verschillend
en dat vind ik juist erg goed", aldus
Til Gardeniers.
Buiten haar drukke werkzaamhe
den heeft zij ook nog een gezin. Is
dat geen probleem?
„Nee, zeker niet. Aan vrouwelijke
politici wordt altijd gevraagd hoe
veel kinderen ze hebben. Aan man
nen nooit. Bij mij thuis gaat het uit
stekend. Ik kan gelukkig vroeg op
staan en daardoor ontbijt ik altijd
samen met mijn jongste zoon. de
twee anderé zijn de deur al uit. Bo
vendien houd ik altijd de zaterdag
avond en de zondag vrij, die zijn-
voor mijn gezin."
Het gezin, daar moet volgens Til
Gardeniers ook de emancipatie be
ginnen. In kleine kring en zo lang
zaam maar zeker verder. Daaraan
hoopt ze als tweede-kamerlid te
kunnen bijdragen. Als er onder
werpen aan de orde komen die gaan
over emancipatie zal ze zeker haar
stem laten horen, maar zonder ver
heffing, wel met kennis van zaken.
Anders zal het onmiddellijk wor
den uitgelegd als anti-vrouwelijk
en daar doe je de emancipatie zeker
geen goed mee.
Uit het CBS-bijvoegsel bij het
orgaan van het ministerie van
O. en W. Uitleg d.d. 16 feb. 77
blijkt dat er méér studenten
Geschiedenis studeren (nl.
3569) dan Engels (2212) en
Duits (1120) samen!!
Uit het CBS-bijvoegsel bij Uit
leg d.d. 19 jan. 77 blijkt dat er
1974/75 258 personen kandi
daats Geschiedenis deden te
gen Engels 177 en Duits 81.
In Het Weekblad, het orgaan
van het NedGenootschap van
Leraren d.d. 28 okt. 76 blz. 477
zegt minister Van Kemenade
"dan zitten we bovendien met
een dalend aantal leerlingen
na 1983 dat betekent dat er
duizenden leraren niet meer
aan het werk kunnen".
De toestand is nu al zo slecht
dat voor een onnozele ziekte
vervanging de wachtkamer
van de rector vol zit met werk
loze Geschiedenisleraren, al
lemaal bezitters van doctoraal
of de mo-acte.
De leraren moderne talen of
de B-vakken kunnen altijd bij
het bedrijfsleven terecht, ter
wijl voor de werkloze leraar
Geschiedenis alleen slechtbe-
taalde baantjes op een archief
(als die er zijn!!) overschieten.
A. P. BRANDES,
Leraar Geschiedenis,
Haarlem.
Aanhangers van het Eritrese Volksbevrijdingsfront oefenen in het gebruik van RiLSsisch anti-vliegtuig geschut.
Tessenei, Eritrea - De nu zestien
jaar oude oorlog tussen de Eritrese
Bevrijdingsbeweging en de Et
hiopische overheersers wordt he
viger op een moment dat Russen en
Cubanen steeds meer betrokken
raken bij het wel en wee van de Et
hiopische militaire machthebbers.
De militaire raad van Ethiopië - de
Dergue - heeft geprobeerd de in
eenstorting van zijn legers in Eri
trea en in de grensprovincies met
Soedan te verdoezelen door twee
weken geleden alle Westerse cor
respondenten en meer dan 100
Amerikanen uit te wijzen.
Door
Richard French
Observer-dienst
De VS waren tot dusver de belang
rijkste wapen-leveranciers van het
Ethiopische leger. De toegenomen
stryd wordt zowel door de Et-
hiopiërs als de Eritreër voorgesteld
als een strijd om de controle van de
Rode Zee. Tesfai Wolde Michael,
secretaris-generaal van het Eritrese
Bevrijdingsfront, vertelde ons in
een exclusief interview: „De Rus
sen en Cubanen zullen geen succes
hebben omdat de Dergue volgens
ons ineenstort".
Het offensief begon op maandag,
vier uur 's middags op de vierde dag
van de vierde maand, toen 1500
guerrillastrijders van het Bevrij
dingsfront, bewapend met kalash-
nikovs in de ene en granaten in de
andere hand, de rivier Gash over
staken en in kleine groepen opruk
ten tot in het centrum van de stad
Tessenei aan de grens met Soedan.
Bij zonsopgang hadden ze de stad
veroverd.
Forten
De Ethiopische soldalen die ont
snapten, trokken zich terug naar
twee gunstig gelegen forten. Een op
400 meter van Tessenei, de andere
op verscheidende kilometers van
de stad Ali Chider, die zich vorige
week aan de bevrijdingsbeweging
overgaf.
Twee langdurige belegeringen be
gonnen. Bij Tessenei beschoot het
Front vanuit een nabij gelegen
bananen-plantage de Ethiopiers
met zwaar mortier-geschut. „Ik heb
hun radio, werkplaats en tank ver
nietigd", zei Hamid Abu Barka Is
mail, voormalig student van de Ira
kese Militaire Academie.
Naast een zwaar mortier beschikte
hij over twee anti-vliegtuig
kanonnen en een groep burger
wachten om die kanonnen te be
waken. Ze waren ouder dan de
guerrillastrijders, droegen
boeren-kleding en schreeuwden
„bismallah" (in Godsnaam), tel
kens als het mortier afging.
Soms werd zijn mortierbombar
dement onderbroken door Ethiopi
sche vliegtuigen, F-5's van Ameri
kaanse makelij, die als diamantjes
in de lucht hingen en Tessenei
bombardeerden. Hamid had een
buitgemaakte Ethiopische radio
afgestemd op de golflengte van de
vliegtuigzender en kon zo de pilo
ten horen terwijl ze neerstreken op
de stad totdat het geluid verdronk
in het lawaai van antivliegtuig-
kanonnen.
Bizar
Het was bizar een door de
Sowjet-Unie gesteund regime dat
Amerikaanse vliegtuigen gebruikt
tegen een nationalistische, door de
Arabieren gesteunde beweging die
zichzelf met Russische anti-
vliegtuig kanonnen verdedigt.
Dezelfde week valt het Bevrij
dingsfront de stad Barantu aan, die
momenteel onder belegering is,
evenals de provincie-hoofdstad
Asmara en de Rode Zee-haven As-
sab, waar de guerrillastrijders het
vliegveld en de olie-raffinaderij
vernietigden. Wal de Ethiopische
kolonel Mengistu Haile Marian er
toe bracht van een „Soedanese in
vasie" te spreken.
Het was noch een „Soedanese inva
sie" noch een grootscheepse aan
val. Het was een hergroepering als
voorbereiding voor een groot
zomer-offensief. Tot dusver heeft
het Bevrijdingsfront benadrukt dat
de overwinning niet mogelijk is zo
lang de drie Eritrese nationalisti
sche groeperingen geen gezamen
lijk front vormen. Vorige week be
gonnen in Eritrea onderhandelin
gen tussen de voorzitters van het
Bevrijdingsfront en het Eritrese
Volks Bevrijdingsleger, Nassir en
Mohammect Nur, over een geza
menlijk commando. De derde
groepering heeft in principe toege
zegd zich met de andere te vereni
gen. „De komende drie maanden
kunnen beslissend zijn", zegt Ib-
hab Mahmud, belangrijk autoriteit
binnen het politiek bureau van het
Front. „Als we verenigd zijn staat
niets ons in de weg om Asmara en
het gehele land te veroveren".
„Onze overwinning kerit drie, as
pecten", zegt Mohammed Osman,
commandant in het gebied rond
Tessenei. „Ten eerste een sociaal
aspect. Tessenei is de grootste stad
die we bevrijd hebben. Ten tweede
een economisch aspect. We hebben
nu een kwart millioen hectaren ge
cultiveerd land in handen, genoeg
om oris leger en de burgers te voe
den. En ten derde een militair as
pect. De Soedanese grens is nu
schoon, onze achterhoede is veilig
en we kunnen nu beginnen de over
ige steden te bevrijden".
Vervolgens sprak hij over de Rus
sen en de huidige machtsstrijd om
de Rode Zee. „Onze revolutie is niet
afhankelijk van wat het Oost- of
Westblok doet. Zij is afhankelijk
van het volk. De Russische en Cu
baanse steun maakt niet zoveel ver
schil. We bevochten Haile Selassie
niet omdat hij een „reactionair"
was en wij bevechten de Dregue
niet omdat zij zichzelf „progress
ief' noemt en door de Sowjet-Unie
gesteund wordt. We vechten omdat
we het recht opeisen als zelfstan
dig volk te leven".
Snelle zege
Vanwege dé huidige machtsstrijd
om de Rode Zee wil het Bevrij
dingsfront een snelle overwinning
behalen voordat een van de we
reldmachten het gebied zo domi
neert dat daardoor de zege wordt
tegengehouden. Het Bevrijdings
front is niet onbekend met machts
spelletjes. Sinds 1961, toen een
handvol Eritrese nationalisten een
zending Italiaanse geweren be
machtigde op gunstige financiële
voorwaarden, werd het Front ge
holpen door China, Cuba en de
Arabieren terwijl zijn tegenstan
ders varieerden van het door de VS
gesteunde bewind van Haile Selas
sie de gematigde militaire regering
van generaal Aman Andoli, het so
cialistische regime van brigadier
Fefere Benti en het huidige bewind
van kolonel Mengistu.
In Tessenei waren guerillastrijders
die hun opleiding hebben gekregen
in Cuba en die zich nu voorberei
den op het gevecht met Cubaanse
„militaire adviseurs".
„Wij kennen het belang van de
Rode Zee", aldus Wolde Michael.
Het is de verbinding tussen drie
continenten waar de belangrijkste
olie-producerende landen geves
tigd zijn en waar Israel de zuidelijke
zee-route controleert. Het is een
buit zowel voor het „socialistische"
als het „imperialistische" kamp.
Daarom steunen de Russen de
Dergue. Maar ze realiseren zich niet
dat de Dergue de Rode Zee niet
controleert. Het regime heeft
slechts Massawa en Assab in han
den, en zelfs die steden zijn om
singeld".
„Zij zullen geen succes hebben
omdat de Dergue, die in zichzelf
verdeeld is, bezwijkt door tegen
stand van binnenuit en omdat de
beslissende slag in de revolutie al
heeft plaats gehad. „De Russen en
Cubanen mogen dan de Dergue
steunen, de Irakezen, Syriërs, Soe-
danezen, Saoediërs en Somaliërs
helpën ons. Ze mogen dan alleen
hun eigen redenen voor die steun
hebben, wij hebben hen nodig en
we zullen van iedereen hulp accep
teren zolang daaraan geen voor
waarden vooraf worden gesteld".
Toen op 24 maart vorig jaar de pre
sident van Argentinië, mevrouw
Isabel Peron werd afgezet, heerste
er aanvankelijk een gevoel van op
luchting. Men hoopte, dat er een
eind zou komen aan de verwarde
economisch^ toestand, de hollende
inflatie, het terrorisme, het op grote
schaal gevangen nemen van men
sen om politieke redenen, de vele
verdwijningen en de corruptie tot
in de hoogste kringen. Generaal
Jorge Rafael Videla die tot presi
dent werd uitgeroepen, beloofde te
zullen ijveren voor de naleving van
de mensenrechten.
De werkelijkheid is anders. De toe
stand in Argentinië is nog veel er
ger geworden dan zij al was. Ge
welddadige onderdrukking is een
op zichzelf staand systeem gewor
den in Argentinië aldus Amnesty
International. Het aantal van de po
litieke gevangenen wordt door de
autoriteiten niet genoemd - dat
geldt als „militair geheim" - maar
Amnesty schat, dat het er tussen de
'5000 en 6000 moeten zijn. Boven
dien zijn er tenminste 2000 tot 5000
mensen spoorloos verdwenen, ter
wijl veel politieke vluchtelingen
naar hun landen van herkomst zijn
teruggezonden.
De Argentijnse autoriteiten werken
samen met de geheime diensten
van de buurlanden Uruguay en
Chili en krijgen uitvoerig hulp van
de rechts-extremistische organisa
tie AAA (Argentijnse Anticommu
nistische Alliante), waartegen nooit
maatregelen zijn ondernomen.
Generaal Iberico Saint-Jean, een
van de „steunpilaren" van het re
gime, heeft gezegd: „Eerst zullen
wij de ondermijnende figuren do
den, dan de mensen die met hen
samenwerken, daarnfi hun sym
pathisanten, vervolgens de onver
schilligen en tenslotte de mensen
die alleen maar bang zijn".
Rapport
Amnesty International heeft nu een
rapport over de toestand in Arge
ntinië samengesteld, dat in Neder
landse vertaling is verschenen en
verkrijgbaar is bij de afdeling Ne
derland, 3e Hugo de Grootstraat 7
in Amsterdam. Amnesty heeft pre
sident Videla niet kunnen spreken.
Wel heeft een commissie, be
staande uit lord Avebury, lid van
het Britse Hogerhuis en van de
Britse parlementaire commissie
voor de mensenrechten, het Ame
rikaanse Congreslid Robert Drinan
en Patricia Feeney van het interna
tionaal secretariaat van Amnesty in
Londen van 6 tot 15 november Ar
gentinië bezocht en daar gesprek
ken gevoerd met een aantal andere
hooggeplaatste regeringsfunctio
narissen, alsmede met ex-
gedetineerden en andere slachtof
fers van het regime. Hun getuige
nissen zijn volledig in het rappor-
t opgenomen.
In volle vrijheid kon de commissie
van Amnesty echter niet haar werk
doen. Zij werd voortdurend ge
volgd door circa twintig politie
mannen, zogenaamd „ter bescher
ming". Enkele mensen werden
aangehouden nadat zij met de
commissie hadden gesproken en
tijdens een bezoek aan twee pens
ions voor vluchtelingen werden de
leden van de commissie begeleid
door vier auto's met zestien gewa
pende mannen. Hun aanwezigheid
droeg er bepaald niet toe bij de
vluchtelingen gerust te stellen.
Martelingen
Het rapport geeft eerst een over
zicht van de jongste Argentijnse
geschiedenis en van de gewapende
verzetsorganisaties, waarvan de be
langrijkste de Montoneros en het
Revolutionaire Volksleger ERP zijn.
Na een opsomming van de vele be
perkende wetten en bepalingen die
het laatste jaar zijn uitgevaardigd,
Generaal Videla
volgt een beschrijving van de di
verse gevangenissen voor politieke
gedetineerden. Overal werd mis
handeld en gemarteld. Een verzoek
om een persoonlijk onderhoud met
26 gevangenen werd geweigerd;
wel kon de missie van Amnesty een
gevangenis, Villa Devoto bezoe
ken. Een nieuwe, maximaal bevei
ligde gevangenis is die van La Plata
in de provincie Buenos Aires, met
cellen van 1 meter 70 bij 2 meter,
waar soms twee mensen in worden
gestopt.
Tot de meest gebruikelijke marte
lingen hoorde, dat een gevangene
een uur lang gebukt moest blijven
zitten met het hoofd en een hand
door het doorgeefluikje geperst.
„In dat'uur amuseerden de bewa
kers zich door ons op het hoofd te
slaan met hun sleutelbossen waar
aan meer dan 150 sleutels zaten. Dit
kwam dan nog neer op het „nor
male regime", aldus een ex-
gevangene
Afschuwelijk zijn ook de over
plaatsingen waarbij de gevangenen
voortdurend worden geschopt en
geslagen. De wettelijke voorschrif
ten die een arrestatie rechtvaardi
gen, worden genegeerd, zelfs als
men de huidige staat-van-beleg in
aanmerking neemt. Tegen een
priester zeiden een paar politie
mannen: „Nu, zul je erachter ko
men, dat de Romeinen erg be
schaafd waren tegen de eerste
christenen, vergeleken met wat jou
gaat gebeuren". Deze priester een
Ier, kon tenslotte door bemiddeling
van de ambassadeur van zijn-
land vrijkomen.
Bijzonder geliefde martelmetho
den zijn die-met de „picana" (elek
trische prikker) en de „submarino"
(onderdompeling in water met het
hoofd bedekt met een kap).
Rechteloos
Vluchtelingen in Argentinië zijn
Vrijwel rechteloos. Slechts vier da
gen na de coup van vorig jaar wer
den de vluchtelingencentra'in het
hele land door de politie overvallen.
Ongeveer zeventig Uruquayanen
zijn sindsdien ontvoerd; sommigen
zijn vermoord, anderen bleken in
gevangenissen te zitten in Uru-
quay, waar eveneens een terreur
bewind heerst; en van weer ande
ren is nooit meer iets vernomen.
Het rapport van Amnesty komt tot
de conclusie dat de officiële tijde
lijke intrekking en de onofficiële
verontachtzaming van wettelijke
rechten alarmerende gevolgen
heeft gehad". Sinds de staatsgreep
is het aantal politieke gevangenen
toegenomen. Meer dan drie kwart
van hen wordt ter beschikking van
de regering gehouden; zij zijn nooit
ergens van beschuldigd, hebben
geen proces gehad en kunnen voor
onbepaalde tijd worden vastge
houden. En het ziet er niet naar uit
dat aan deze toestanden binnen
kort een einde zal komen".
„Het is waar", zo besluit Amnesty,
„dat iedere onpartijdige waarne
mer de gewelddaden van linkse ex
tremistische groeperingen zal ver
oordelen: zij hebben bommen laten
ontploffen in legerkazernes en poli
tiebureaus; zij hebben militairen en'
zakenmensen ontvoerd en
vermoord."
Toch vindt Amnesty International,
dat „terroristische geweldpleging
niet mag worden aangevoerd om de
extreme verstrekkende maatrege*
len te rechtvaardigen die sinds de
coup door de regering zijn geno
men. Acties die zijn ondernomen
hebben een averechtse uitwerking
gehad: om de veiligheid in het land
te herstellen, is een sfeer van terro
risme geschapen; om illegale ge
weldpleging tegen te gaan, heeft de
regering wettelijke garanties inge
trokken en gewelddadige illegale
handelingen door de vingers ge
zien". Men zal moeten afwachten
hoe de regering van president Vi
dela op dit alles reageert en of zij
niet - zoals onlangs de president
van het ook dictatoriaal geregeerde
Guatemala - met het onzinnige ar
gument zal komen, dat Amnesty
International een „communisti
sche mantelorganisatie" zou zijn.
ETHIOPIË
(A8ESSIMIË)
AFRIKA
ETHIOPIË*
t*OebraTaborJ
©Hoofdstad
Spoorlijn
