Ihilenen exposeren
"ASTERIX VEROVERT ROME"
J
moim
JE
TEMPEL''
VERBORGEN
7mj
féEis:
\f%itml
OENSDAG 4 MEI 1977
V
VARIA
PAGINA 25
Vorige week schreef ik over de
V-l en V-2 naar aanleiding van
de Panoramïek-uitzending over
dr. Wernher von Braun. Wat m ij
verbaasde was, dat de Duitsers
ook aan het eind van de oorlog
nog, toen de geallieerde legers al
in Zuid-Nederland stonden, in
staat waren iedere maand meer
dan honderd van die 15 meter
lange kolossen vanaf de Neder
landse kust af te vuren. Ze wer
den overigens niet in Nederland
gefabriceerd, maar in het
Duitse Nordhausen. Een lezer
die daar in de oorlog heeft geze
ten, belde me op om te zeggen
dat het hem wat verdriet had
dat in het programma over Von
Braun niet gerept was over de
concentratiekam pgeva n gen en
die via dwangarbeid gedwon
gen werden de V-2's te maken. Ik
heb hem verzocht zijn ervarin
gen even op schrift te stelllen.en
hij is zo vriendelijk geweest dat
te doen. Hier volgt zijn verhaal:
„De juiste plaats waar die berg
staat en waarin de ,£tollen"
mijngangengemaakt werden,
waarin de machines stonden
die de onderdelen van deze ra
ketten vervaardigden, heet
I Niedersachswerfen en is onge-
I veer 8 kilometer van Nordhau
sen verwijderd. Die Stollen
(gangen dus) waren verschil-
i lende kilometers lang. Na an
derhalve kilometer, waarin ge-
wone buitenlandse arbeiders
hun werk verrichttenkwam een
met gaas afgezet hekwerk waar
J niemand zonder speciaal pasje
doorkomen kon, en dat bewaakt
werd door SS-wachten. De gang
liep dus na die anderhalve ki
lometer door en daar werkten
,JHaftlinge"die tot levenslang
veroordeeld waren en het dag
licht nooit zager}Zij monterden
daar de onderdelen tot een ge
heel".
,f)eze gegevens heb ik van een
Poolse Haftling die Nederlands
sprak. Zijn vader had namelijk
voor de oorlog in Limburg in de
kolenmijnen gewerkt, en,daar
had deze Pool als kind onze taal
geleerd. Andere gevangenen
breidden die Stollen uit door
met pneumatische boren gaten
in de wand te maken. Daarin
werden dan dynamietstaven
geplaatst die tot ontploffing
werden gebracht. De stukken
natuursteen moesten vervolgens
door de gevangenen zonder
hulpmiddelen in treinwagons
getild worden. U voelt wel hoe
verschrikkelijk zwaar dit werk
wasen dat dan 12 uur per dag,
iedere dag oprtieuw".
,£en keer waren er een paar
staven verdwenen. Een gevan
gene vertelde de dag daarop:
„We moesten de hele nacht op de
appèlplaats staan, zonder eten
of drinkenmaar we zijn geluk
kig niet geslagen Het vroor die
nacht „maar" 4 a 5 graden: niet
voor niets vochten deze mensen
om een lege papieren cement-
zak, die ze onder hun kleren de
den om wat warm te vast. te hou
den. Een andere gevangene, die
met anderen bezig was met een
pikhouweel een sleuf in de
grond te makenvroeg mij toen
ik langs liep: Hollander? Ik zei:
Ja. ,Hoe is het met de oorlog?".
Ik fluisterde: Goed, ze zitten al
bij Brussel. Dat was in septem
ber 1944. Ik heb nog vaak aan
die Hollander gedacht, of hij het
overleefd heeft of niet".
Hans Moser
Tot zover deze lezer, die ook nog
een kranteknipsel insloot van 2
januari 1948: Dachau, 30 Dec.
(Reuter) - De vroegere com
mandant van het concentratie
kamp Nordhausen, de SS-
generaal Hans Moser, is door
het Amerikaanse militaire tri
bunaal tot de strop veroordeeld.
Vijftien leden van het kamp
personeel kregen celstraffen
van vijf jaar tot levenslang.
Hun proces duurde vijf maan
den. De gevangenen van Nord
hausen werden tewerkgesteld in
ondergrondse werkplaatsen
voor het vervaardigen van
V-2's. Het proces-Nordhausen
was het laatste
concentratiekamp-proces in de
Amerikaanse zone".
U ziet, er is nog gerechtigheid in
de wereld. Dr. Wemher von
.Braun, die de V-2's ontwierp en
Hitier ervan wist te overtuigen
dat het V-2-project moest wor
den. voortgezet, werd na de oor
log een gevierd man in Ameri
ka, maar het kamppersoneel
dat erop toe moest zien dat die
krengen gemaakt werden, kre
gen hun verdiende straf. In de
Amerikaanse zone. (Van Hans
Moset valt het me trouwens te
gen.)
Koffie
Kreeft, champagne, kaviaar,
schildpadsoep - ik heb het alle
maal wel eens geproefd natuur
lijk, maar ik kan moeilijk bewe
ren dat het dagelijkse kost voor
me is. Daarom zie ik nu al met
verlangen uit naar de dag dat
ik mijn ongelovig kijkende
kleinkinderen kan vertellen dat
opa, jazeker, vroeger elke dag
wel drie, vier koppen koffie
dronk! als het niet meer was!).
NICO SCHEEPMAKER
In de Leidse Waag
LEIDEN - Het Chili Front Leiden
loudt tot en met zaterdag in sa-
nenwerking met het centrum voor
"hileense Cultuur en de Stichting
Solidariteit van Chilenen voor Chi-
en een verkooptentoonstelling
Chileense grafiek en kunstnij-
rerheid in de Waag. De in ons land
verblijvende Chileense vluchteling
Fernando Quilodran, die onder zijn
andgenoten bekendheid geniet als
lichter, heeft de expositie vanmid-
geopend.
riet tentoongestelde werk bestaat
•en collectie zeefdrukken,
loutsneden, etsen en tekeningen
de Chileense muurschilderbri-
gade "Venceremos" (wij zullen
pverwinnen) uit Parijs, wandkleed-
vervaardigd door de familiele-
n van Chileense politieke gevan-
nen, kleine voorwerpen van
vaardeloos materiaal die door de
)olitieke gevangenen zelf zijn ge-
(naakt, handvaardigheidsproduk-
)en van Chileense ballingen in Ne-
lerland.
De groep "Venceremos" wordt ge
vormd door vijf Chileense vluchte
lingen, te weten Irene Dominguez,
Magali Meneses. Carlos Solano,
Paul Schneider en Raul Sotelo. Ze
zijn met een groot aantal werk
stukken op de tentoonstelling in de
Waag vertegenwoordigd.
De twintig wandkleedjes, die hier
geëxposeerd worden, waren eerder
in Nederland te zien tijdens een
tentoonstelling eind vorig jaar in
het Congresgebouw in Den Haag.
Deze "brodelas" zijn gemaakt door
Chileense vrouwen, die allen een of
meer familieleden hebben die in
één van de gevangenissen voor po
litieke gevangenen zitten. De on
derwerpen van de wandkleedjes
hebben betrekking op de huidige
situatie in Chili en de manier
waarop het Chileense volk op die
situatie reageert. Veel van deze
wandkleedjes drukken de .dajjje^
lijkse strijd vai
uit. Het
is de strijd voor het dagelijks be
staan in Chili.
Behalve grafiek, wandkleedjes en
de door politieke gevangenen ge
maakte voorwerpen zijn op de ten
toonstelling ook kunstnijverheid-
sprodukten te zien die door in Ne
derland verblijvende Chilenen zijn
gemaakt. Deze Chilenen hebben
een collectief gevormd onder de
naam Stichting Solidariteit van
Chilenen voor Chilenen. Zij probe
ren door de verkoop van zelf ge
maakte kunstnijverheidsartikelen
geld te krijgen om het verzet in
Chili te steunen.
Belangstellenden kunrien op de
tentoonstelling ook informatie
verkrijgen over Chili. Het Chili
Front Leiden is gedurende de ge
hele expositie aanwezig met een in
formatiestand waar brochures, af
fiches e.d. kunnen worden aange
schaft. Speciaal ter gelegenheid
van deze tentoonstelling heeft het
Chili Front Leiden een informatie
krant uitgebracht over het cultu
reel verzet in Chili.
Galerie "Ja", Prinsenweg/Zanderijlaan
Sportfondsenbad), Wassenaar schilde-
ijen, gouaches en tekeningen van Joop
agerbrug, beeldhouwwerk van Jan
i Ipenburg. Van 21 april t/m 8 mei.
Openingstijden: woensdagavond 20-
22.00 uur, dond. t/m zond. 10-17.00 uur.
Morsstraat 13. Foto-expositie Jolande
jBoer. Geopend gedurende de weekein-
op donderdagavond t/m 31 mei.
Galerie Kerkdam in Wassenaar Ten
toonstelling van olieverfschilderijen van
Hendrik Valk ter ere van zijn 80ste ver
jaardag 16 april t/m 7 mei. Woe. t/m zat.
10-16.00 uur, dins 14-20.00 uur.
Galerie de Poort Herensteeg 11, Leiden:
Greet Rosin (keramiek) en Leny Noyen
(olieverf, aquarel, pastel, etsen). Van 16
april tot 14 mei: di. t/m zat. 12-17.30 uur,
do. 19-21 uur.
Galerie v d. Vlist, Bote^rrfarkt 3, Leiden:
Bettien Scherft (tek), Jan Bos (gouaches;
en Ine van Oudenhoven (metaal plastie
ken) van 19 april - 21 mei, dinsdag t/m
zaterdag 10-17 uur.
Galerie De Ouden Rijn, Oude Rijn 40,
Leiden: schilderijen en gouaches van
Lucia Steinbach. Van 22 april t/m 25 mei.
Openingstijden: di. t/m zat. 10.30 - 17.00,
dond. 19 - 21.00 uur.
wijl de remtoestellen zoodanig
zijn ingericht, dat bij volle snel-
leuiM heid dadelijk gestopt kan wor
den op den lengte-afstand van
het rijtuig zelf.
- In Engeland heeft een nieuwe
proef plaats gehad met het ge
bruik van stoom op tramways.
De "locomotief' was aan het
eene einde voorzien van een
staanden stoomketel, aan het
andere einde, onder het balkon,
van een koudwaterbak die te
vens voor het evenwicht zorgt,
terwijl de machine in het mid
den is aangebracht. Met een
snelheid van 8 mijlen per uur
was de loop nog zeer zacht ter-
- De spoorwegmaatschappijen
in Algerië hadden op 1 Juni
1870 langs de wegen en op open
plaatsen 457.000 bomen aange
plant. Nu wordt het getal boom-
en, door die maatschappijen
geplant, reeds op 4 millioen ge
schat. Daar het voorbeeld van
de spoorwegmaatschappijen
door de particidieren is ge
volgd, zal, na verloop van twin
tigjaren, in het klimaat van Al
gerië een aanmerkelijke verbe
tering zijn ingetreden, aldus de
verwachtingen.
Vijftig jaar geleden:
- Het peil van de Mississippi is
yiog steeds niet gedaald. De was
houdt aan en gaat bovendien
gepaard met hoogen vloed in de
Golf van Mexico. De ingenieurs
van den waterstaat zullen nog
meer dynamiet gebruiken om
dijken te vernielen en daardoor
het-waterpeil te verlagen. Het
aantal steden, dat min of meer
onder water staat, bedraagt
thans dertig. In de staten Ar
kansas, Mississippi en Loui
siana hebben de overstroomin
gen nieuwe gebieden onder wa
ter gezet. Volgens staatssecreta
ris Hoover zijn tweemaal hon
derdduizend mensen geruïn
eerd. Duizenden personen
wachten op-verlossing Uit hun
tijdelijke vluchtoorden.
Adine p2 260 z Dakar nr Dakar
Amark p 3 Theems nr Ashdod
Antartica 3 te Vlaardingen
jAsk 3 te Rotterdam
Atlanta 2 vn Rotterdam nr Mistley
Audrey Johanna 28 te Brevik
Brage p2 Cork nr Antwerpen
jBreevoort 2 110 zo Monrovia nr Warri
Carebeka-3 3 30 o Sardinië nr Arbatax
Clarissa 28 vertr. Tegnmouth
Comtesse p 2 Southend nr Antwerpen
Constance p 29 Gotenburg
I Dependent 29 vertr. Groningen
Diana-V 3 te Amsterdam
Douwe-s 3 vn Rotterdam nr Korshor
Dutch Mate 2 te Dordrecht
Elisa Johanna 29 vn Karlstad
Flinsthire 2 110 wnw Kreta nr Genua
Gerda Maria 2 vn Rotterdam nr Kalmar
Haico Holwerda 2 te Amsterdam
Inger 28 vertr. Delfzijl
Neutron 2 vn Heems nr Antwerpen
Philip Broere 3 te Botlek
Primas 29 vertr. Gunness
Prinses Margriet 2 vn Amsterdam nr
Plymouth
De Rode Tulp 2 vn Rotterdam nr Bre-
nemarken
Wilhelmina-V 3 te Botlek
Willy-B 29 vertr. Selby
Wilma 29 te Flensburg
Grote vaart
Abel Tasman 3 te Sydney
Acmaea 2 vn Casablanca nr Cardiff
Amersfoort 3 te Barcelona
Amstelstad 2 70 nw Kaapstad nr Walvis
baai
Atlantic Star 2 p Fastnet nr Halifax
Batjan 2 te Bangkok
Broere Emerald 2 60 n Azoren n
Buena Vista 2 40 n Cabo Villano nr I.a
Palmas
Galerie Denise Stephan, Bakkersteeg
18, Leiden; Ronald Tolman exposeert
bronsplastieken en etsen. De tentoon
stelling duurt tot en met 12 juni.
Geopend: zaterdag- en zondagmiddag
van 2-6 uur.
Lakenhal, Oude Singel 28-32, Leiden:
schilderijen en tekeningen van Fer Hak
kaart. Tot en met 1 mei.
Rijksmuseum van Oudheden (Rapen
burg 28). Werkd. 10 uur voorm.-5 uur
nam. zondag 1-5 uur nam.
Galerie De Pomp, Dorpsstraat 38, War
mond. Tentoonstelling wandkleden van
Milly de Vroom-Boer en poppen van
Lidy Moreau. Geopend dag. van 13-17
Galerie Van Zwieten, Hooftstraat 121,
Alphen. Tentoonstelling Joh. Timmers -
aquarellen, t/m 21 mei.
Chevron Kentucky 2 25 nw Brest nr Rot
terdam
Chevron Madrid 4 te Pascagoula
Cinulia 2 130 nno St Maarten nr Stanlow
Coral Maendra 3 nv Bilbao nr Rotterdam
Esso Bonaire 2 50 z Grande Comore nr
Esso Saba 2 130 zw Bissan nr Rotterdam
Eumeus 2 te Amsterdam
Freetown 2 70 zw Abidjan nr Apapa
Gooiland 3 vn Bremen nr Amsterdam
Katelysia 3 réde Lagos
Katendrecht 3 te Philadelphia
Lion of Ethiopië 2 300 zo Sicily nr Ham
burg
Machaon 2 vn Port Harcourt nr Cotonou
Merwelloyd 2 te Kaapstad
Neder Rijn 3 te Gotherburg
Nedlloyd Kembla 3 te Djibouti
Nedlloyd Kyoto 2 40 z Malaga nr Jeddah
Nedlloyd Nile 2 320 z Dakar nr Dakar
Nedlloyd Rochanje 2 12 nno Malta ni;
Port Said
Straat Algoa 2 t.a. rede Recife
Straat Nagasaki 5 te Lome
Talamanca 2 135 zzw Cork nr Tampa
PANDA EN DE MEESTER-REIZIGER
r stapte een driftig figuurtje
"Welkom in de Vallei der Koningen"sprak Joristerwijl hij zwierig
voorwaarts trad. "Fortuna! Fortuna! kunt ge met de Klassieken
uitroepen - want ge treft het: Ge zijt namelijk de eerste, die een blik
kan werpen op een door mij gevonden graftombe."
"Deksels!" riep de ander uit. Ging dat maar zo?"
"O, nee", hernam Joris, terwijl hij de bezoeker voorging naar het gat
in de rotswand. "Met gevaar voor eigen leven heb ik de schatten van
de oude Paph bloot moeten leggen en als deskundige heb ik vastges
teld dat het hier de grootste schat van deze eeuw betreft. Ge zult dan
ook begrijpen, dat ik u niet zo-maar binnen kan laten. Om mijn
kosten te dekken, moet ik u om een toegangsgeld vragen. Duizend
piasters, om precies te zijn. En voor nog eens duizend priesters krijgt
ge een klein souveniertje mee". "Aha", sprak het heertje scherp.
"Staat het zo?! Net wat ik al dacht. Maar we zijn nog net op tijd. Ik
kom van het Departement van Oudheden. Wat is je naam?"
WINA BORN
CHAMPIGNON
SCHOTEL
Neem voor dit ge
recht 600 g grote
champignons. Snijd
de steeltjes eraf en
hak deze fijn. Fruit 1
gesn grote ui in 4 eetl
zonnebloemolie licht
goudgeel, boven laag
vuur. Voeg de fijn
gehakte champig
nonsteeltjes toe, een
ragfijn gesnipperd
teentje knoflook, 1
theel majoraan en
laat dit samen boven
hoog vuur 2 min
bakken. Temper het
vuur weer tot laag en
voeg 6 eetl azijn toe
en evenveel water, 1
theel suiker en zout
en versgemalen pe
per naar smaak. Laat
het mengsel 15 min
sudderen. Laat 50 g
boter smelten en laat
hierin de champig
nonkoppen zachtjes
smoren, niet langer
dan 10 min.
WINA BORN
Ivauo', IK B&v BBO
l/O^EC UltlBAjD
r~
'o
i JH?i' ii u>yf1.
De
avonturen
van
Join m eke
Deksels, c/ie Flip heeft
3/ goede antwoorden
gegeven/ De ano/eren
hebben geen kans meer^
p Jammer voor
ons Low/ske'.
Altveer een punt voor F)ipi
Die is zeker ergens professor
-laa/7 een universiteit
LUXOR: „Reis naar het binnenste
der aarde", dag. 2.30, 7.00 en 9.15
zo. 2.15,4.30,7.00 en 9.15 uur. 14
jaar.
CAMERA: „Cousin, cousine", dag.
7.00 en 9.15 uur. 14 jaar.
Kindermatinee: „Het raadsel van
de Spookplaneet", za. en woe. 2.30
uur, zo. 2.00 en 4.15 uur. 14 jaar.
Nachtvoorstelling: „Mariken van
Nieumeghen", vr. en za. 11.30 uur.
18 jaar.
LIDO I: „Battle of Midway", dag.
2.30, 7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45
uur. 14 jaar.
LIDO II: „Papilon", dag. 2.30, 7.00
en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur. 14 jaar.
LIDO III: „Cabaret", dag. 2.30, 7.00
en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur. 18 jaar.
STUDIO: „l'Important c'est d'ai-
mer", dag. 2.30, 7.00 en 9.15 uur, zo.
ook 4.45 uur. 18 jaar.
TRIANON: „Het ijzeren kruis",
dag. 2.30, 7.00 en 9.15 uur, zo. 2.15,
4.30, 7.00 en 9.15 uur. 18 jaar.
REX: „Zwoele vakantiedagen",
dag. 7.00 en 9.15 uur. 18 jaar.
Kindermatinee: „Peter en de vlie
gende autobus", zo. en woe. 2.30
.AL.
Nachtvoorstelling: „In het zondige
klooster gaan de rokjes omhoog",
vr. en za. 11.30 uur. 18 jaar.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Bezoekuren ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur; 14.00-14.45 uur.
Avondbezoekuur: 18.30-19.30 uur. Kin
derafdeling dagelijks van 14.00-19 00 uur
alleen voor ouders zondag 14.00-15.00
uur voor overige familieleden. Kinderen
beneden 14 jaar hebben geen toegang op
de kinderafdeling.
Sint Elizabeth-ziekenhuis:
3e KLASSE: Volwassenen dagelijks van,
14.00-14 .45 uur en van 1830-19.30 uur.
Kraamafdeling: dag van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot) van 15.00-16.00
uur en van 18.30-i9.30uur. Laatste kwar-
en avondbezoek ba
byshow.
Kinderafdeling:
15.00-18.30
2e KLASSE: Volwassenen dagelijks v
11.15-12 00 uur en van 14.00-14.45 uur
van 18.30-19.30 uur.
i van 18.30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van middag- en avond-
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30
Academisch-Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur.
18.30-19.30 uur.
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
Maandag tlm vrijdag:
18.30-18.45 uur.
Zaterdag en zondag
14.45-15.00 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten:
Wanneer voor ernstige patiënten door
lopend bezoek wordt toegestaan kan de
hoofdverpleegkundige hiervoor spe
ciale kaarten verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek
Dagelijks:
15.00-15.45 uur.
18.30-19.00 uur
Bezoektijden kinderüfdeling:
Elke dag:
Alphen aan den Rijn
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Sehjp-
hol (020-175000).
