U kunt nu
iedereen
voor u
laten
stemmen
Wat blijft er over van
Carters schone
LTS'ers
liever
op school
dan in
de WW
DONDERDAG 28 APRIL 1977
- EXTRA
PAGINA 19
f
Op woensdag 25 mei is het weer zo ver. Met
z'n allen maken we op die dag de gang
naar de stembus om 150 Tweede Kamer
leden aan te wijzen die ons vier jaar lang
zullen vertegenwoordigen. U stemt toch
mee?
Iedereen die ouder dan achttien is en mag
stemmen krijgt minstens veertien dagen
van te voren een witte oproepingskaart
in de bus. Daarop staat in welk stembu
reau u het zwartomrande hokje rood
mag maken.
Misschien kunt u die dag onmogelijk. Bent
u op reis of brengt u een bezoek aan uw
achternicht in Uithuizermeeden. Geen
nood. Ook in Uithuizermeeden wordt er
die dag gestemd.
Het is mogelijk om uw stem overal in het-
land uit te brengen.
Maar dan moet u dat wel even van te voren
regelen. Dat kan schriftelijk. Daar
voor moet u een formulier invullen dat
op het gemeentehuis verkrijgbaar is. Te
gelijk met uw oproepingskaart indienen
(als u 'm al hebt). Uiterlijk 11 mei. Uw
oproepingskaart wordt dan omgezet in
een kiezersligitimatiekaart, waarmee u
kunt stemmen waar u wilt. Het gemeen
tehuis stuurt hem toe. Misschien
weet u nu nog niet of u op 25 mei weg
bent. Ook daar is een oplossing voor ge
vonden. Tot vijf dagen voor de verkie
zingen kunt u mondeling het verzoek
doen om ergens anders in het land te
mogen stemmen. Daarvoor moet u zelf -
uiterlijk 20 mei - een bezoekje brengen
aan de gemeentesecretarie van uw
woonplaats. Oproepingskaart meebren
gen.
Als uw verzoek wordt toegestaan, wordt
die kaart waar u bijstaat omgezet in een
kiezerslegitimatiekaart. De weg om in
een ander stembureau uw stem uit te
brengen is daarmee open. Niet
iedereen kan zelf gaan stemmen op 25
mei. Je kunt ziek of oud zijn, het vrese
lijk druk hebben, in het buitenland zijn,
ergens in de Stille Oceaan ronddobbe
ren. Of gewoon geen zin hebben. Dan
mag je een ander voor je laten stemmen.
Bij volmacht stemmen, heet dat.
Je hoeft tegenwoordig geen reden meer op
te geven waarom je niet zelf naar het
stemhokje gaat, maar iemand anders
stuurt.
Vroeger konden alleen familieleden, huis
genoten of heel goede vrienden toe
stemming krijgen om uw (vol-
macht)stem uit te brengen. Of moest u
zich met de man of vrouw die u wilde
machtigen melden op het gemeentehuis.
De gemachtigde moet uw volmachtstem
tegelijk met zijn eigen stem uitbrengen.
Misschien machtigt u toch liever een verre
vriend dan een goede buur. Of wilt u uw
neef in Amsterdam of die achternicht in
Uithuizermeeden in uw plaats het hokje
rood laten maken. Ook dat kan. Uiterlijk
11 mei een schriftelijke aanvraag doen
door een formulier in te vullen dat op het
gemeentehuis verkrijgbaar is. Is het ak
koord, dan krijgt u bijtijds bericht. De
man of vrouw die u gemachtigd hebt,
ontvangt thuis een groene „volmachtle-
gitimatiekaart" waarmee hij of zij in zijn
eigen stembureau uw volmachtstem kan
uitbrengen.
Uw eigen oproepingskaart is dan natuur
lijk waardeloos. Probeert u op 25 mei
toch zelf een stem uit te brengen, dan
wordt u op het stembureau flink op de
vingers getikt. In het ergste geval krijgt u
zelfs een boete. De leden van de stembu
reaus beschikken over liisten waarop
staat wie iemand anders zijn volmacht
stem laat uitbrengen.
U kunt een ander geen volmacht geven, als
uw oproepingskaart al is omgezet in een
kiezerslegitimatiekaart. Een ding tege
lijk dus. Ook kunt u niet aan uw zoon of
dochter, uw neef of nicht die jonger zijn
dan achttien of aan iemand die - om
welke reden dan ook - van het kiesrecht
is uitgesloten een volmacht geven.
Iemand mag ook niet meer dan twee vol
machten accepteren.
U ziet er is geen enkele reden meer om uw
stem op 25 mei verloren te laten gaan.
Bij de verkiezingen voor de Tweede
Kamer op 25 mei heeft de kiezer
drie mogelijkheden om zijn stem uit
te brengen:
1. - De kiezer gaat zelf stemmen in
het stembureau waarvan het adres
vermeld staat op de oproepingskaart
die hij thuis gekregen heeft.
2. - De kiezer kan ergens anders in
het land gaan stemmen, in een
stembureau dat hij zelf heeft
uitgekozen. Daarvoor moet hij zijn
oproepingskaart laten omzetten in
een kiezerslegitimatiekaart.
3. - De kiezer kan iemand anders volmacht
geven om voor hem te gaan
stemmen. Daarvoor moet hij zijn
oproepingskaart zelf omzetten in
een volmachtlegitimatiekaart (voor
een goede buur) of dat door het
gemeentehuis laten regelen (voor een
verre vriend).
Dat is allemaal veranderd. Nu kunt u in
principe iedereen voor u laten stemmen.
Als u uw volmacht wilt geven aan een
buurman of iemand anders uit de buurt,
kan dat nu zelfs zonder tussenkomst van
het gemeentehuis. Dat kunt u zelf even
regelen. Daarvoor moet u - al is het een
kwartier voor het sluiten van de stembus
- de voorkant van uw oproepingskaart
invullen. Uw handtekening en die van
de gemachtigde er onder - en klaar i^
kees. U hebt uw oproepingskaart over
gedragen, omgezet in een „volmachtle
gitimatiekaart". Uw buurman heeft het
recht om in uw plaats naar het stem
hokje te gaan.
Er is een voorwaarde: de man of vrouw aan
wie u uw volmacht geeft moet in het
zelfde stembureau staan ingeschreven
als u. Dat kunt u te weten komen door
beide oproepingskaarten te vergelijken.
Het adres van het stembureau en het
nummer van het stemdistrict op de kaart
moeten dezelfde zijn.
Door
Jan Schinkelshoek
doen. Maar al met al wordt de
Amerikaanse levensstandaard
niet aangetast, en het is ook niet-
de bedoeling dat te doen".
Wat is het dan: „offers" of een nau
welijks aangetaste levensstand
aard?
Het antwoord is dat de president
het probleem heeft gedramati
seerd omdat het maar al te werke
lijk is. Maar als hij de Amerika
nen ervan overtuigt dat de olie
voorraden van de wereld niet on
uitputtelijk zijn en als hij hen er
toe krijgt te doen wat hij van ze
vraagt, dan zal - als de „bezuin
igers" tenminste gelijk hebben -
de crisis zonder al te veel pijn be
zworen worden.
Er zullen natuurlijk geen grote au
to's meer zijn die benzine slur
pen. En de industrie zal niet meer
zomaar de brandstof kunnen kie-
zen die ze wil. Maar er is zeker
geen reden om aan te nemen dat
de volgende generatie Amerika
nen per fiets naar het werk moet
en 's winters in dikke kleren ge
huld thuis moet zitten.
Sparen
De bezuinigers redeneren dat er
twee manieren zijn om de
energie-crisis aan te pakken. Je
kunt de produktie opvoeren of je
kunt de önergiebehoefte laten da
len door een meer verantwoord
gebruik. Meer produceren lijkt
aantrekkelijk voor mensen die in
een vrije markteconomie gelo
ven. De energieprijzen zouden
dan flink kunnen stijgen om de
produktie aan te moedigen en het
verbruik terug te dringen.
Maar, zo zeggen de bezuinigers, het
is veel goedkoper om energie te
besparen. Waarom miljarden
steken in kernenergie of andere
energiebronnen als het mogelijk
is met technische voorzieningen
de energie veel doeltreffender te
gebruiken? Een voorbeeld van
zulke mogelijkheden zag ik in Ca-
lifornie, waar een nieuw gebouw
van de overheid 83 procent min
der energie nodig had dan een
gewoon gebouw, en daarbij was
geen sprake geweest van extra
bouwkosten of hypermoderne
technieken. Belastingvoordelen
en kortingen moeten de burgers
aanmoedigen zelf ook bij te dra
gen, bijvoorbeeld door hun hui
zen beter te isoleren.
Tezelfdertijd zal het verbruik van
zonne-energie worden aange
moedigd. De bedoeling is dat er
in '85 twee-en-een-half miljoen
huizen worden verwarmd en ge
koeld met zonne-energie Dat
soort energie is de bezuinigers
aan het hart gebakken, want de
zon is een onuitputtelijke bron.
Als Carter en zijn medestanders
gelijk hebben zullen deze plan
nen gekoppeld aan een verant
woord gebruik van steenkool en
kernenergie ervoor zorgen dat
Amerika veilig de volgende eeuw
ingaat. De pijn bestaat er dan
voornamelijk uit dat enkele oude
gewoontes moeten worden afge
zworen (zoals het geloof in stel
lingen als „de economie zakt in
elkaar als Detroit geen grote au
to's meer maakt" en „om het
bruto nationaal produkt op te
voeren, moet het energiever
bruik omhoog").
Maar mogelijk raken het publiek en
de politici in paniek en verande
ren zij Carters plannen onher
kenbaar. De president zal dat dan
een beetje aan zichzelf te wijten
hebben. Hij wekte de indruk dat
hij zijn volk voorgaat in een ge
vaarlijke charge van de cavalle-
rie, terwijl hij de Amerikanen
waarschijnlijk alleen maar zal
meenemen op een lastige, maar
te volbrengen wandeling.
Meningen op
deze pagina
weergegeven zijn
voor rekening
van de auteurs
I
WASHINGTON (SP)-Met zijn plannen voor besparing van
energie doet president Carter me een beetje denken aan een
kind dat een prachtige sneeuwpop heeft gemaakt alleen
maar om te zien hoe een paar akelige jongetjes die afpak
ken. Zij halen er de ledematen af, stoppen er nog een paar
ogen in en slopen de neus. De sneeuwpop is dan een mon
ster.
Zal eenzelfde lot beschoren zijn aan
Jimmy Carters antwoord op wat
hij noemde „de grootste uitda
ging waarvoor ons land zich ge
plaatst ziet in deze generatie"? De
felle reacties wijzen daar op. En
vooral zijn voorstel om de belas
ting op benzine te verhogen als
het benzineverbruik boven een
bepaald niveau stijgt, zal het
moeilijk krijgen.
Senator Cranston, de voorman van
de Democraten in de senaat, is
een van de intelligentste en meest
progressieve senatoren in Was
hington. Doorgaans is hij zeer op
de hand van Carter. Maar hij zal
niets moeten hebben van belas
ting op benzine, want hij komt uit
Californie, waar grote auto's en
goedkope benzine nog gewoner
zijn dan in de rest van het land.
..Scoop" Jackson, die in de strijd
van vorig jaar om de presidents
kandidatuur van de Democraten
nogal ongelukkig verloor van
Carter, heeft nu de gelegenheid
voor een wraakoefening. Als
voorzitter van een senaatscom
missie voor energie en grondstof
fen heeft hij meer kans dan welk
ander Congreslid ook om de
plannen van Carter te veranderen
voorzover die afhankelijk zijn
van goedkeuring door Senaat en
Huis van Afgevaardigden, zoals
met de belastingen het geval is.
Jackson is tegen een hogere belas
ting op benzine. Volgens hem zou
de benzine minstens een dollar
per gallon moeten kosten voor de
Amerikanen er minder van gaan
gebruiken en naar zijn mening
zou dat een „sociaal oneerlijke"
maatregel zijn. (In de Verenigde
Staten kost de benzine nog altijd
maar zestig dollarcent per gallon,
hetgeen neerkomt op veertig cent
per liter. En dat terwijl de gemid
delde Amerikaan twee keer zo
veel verdient als wij. De oliecrisis
van 1973 heeft wat dat betreft
nauwelijks invloed gehad).
Door
Mark Frankland
Senator Ted Kennedy is het hierin
met Jackson eens. Maar Jackson
is weer wel te vinden voor Carters
plan om auto's zwaarder te belas
ten naarmate ze meer benzine
verbruiken.
De Republikeinen zien helemaal
weinig in Carters voorstellen.
John Rhodes, de leider van de
Republikeinen in het Huis, heeft
zich al gekeerd tegen de benzine
belasting, het voorstel om veel
meer gebruik te maken van
zonne-energie - „een droom" - en
de nadruk is gelegd op besparing
boven opvoering van de produk
tie. Het ziet er naar uit dat het wel
tot de herfst zal duren voor het
Congres gereed is met de behan
deling van Carters programma.
Verdeeld
Al lang is Amerika bij dè discussies
over de energie verdeeld in twee
kampen: de mensen die vinden
dat de oplossing moet komen van
een hogere produktie en de men
sen die het met bezuiniging wil
len klaren. De president heeft
duidelijk de zijde van de laatste
gekozen, en het is dan ook niet zo
vreemd dat hij spreekt van „on
gemakken en offers" die ge
bracht zullen moeten worden om
een „nationale catastrofe" te
vermijden.
Maar dan vraagt men zich wel af of
dit de woorden zijn van de gedis
ciplineerde christen en
oudmarine-officier Carter of van
de politicus Carter. Hij ziet zich
zelf ongetwijfeld als de man die
het land leidt in een strijd voor
een rechtvaardige zaak. Slechts
zelden biedt de Amerikaanse
binnenlandse politiek een presi-
Jimmy Carter: neemt Amerikanen mee op een lastige, maar te volbren
gen wandeling
dent zo'n kans op een heldhaftige
rol.
Een zeer hoge functionaris in het
Witte Huis merkte vorige week
echter op, dat „we een hoop ge
praat hebben over opofferingen
en dat het programma op som
mige punten ook wel pijn zal
DEN HAAG - Ruim 20.000 leerlin
gen van de lagere technische
school hebben sinds 1975 een
vijfde leeijaar aan de opleiding
vastgeknoopt. Of om te double
ren of om een tweede diploma te
behalen. Uit een voorlopig on
derzoek dat door de directie van
het Lager en Middelbaar Beroep
sonderwijs (LMBO) is gedaan
blijkt een onmiskenbare relatie
tussen dat nog een jaar op school
blijven en de economisch som
bere situatie.
Relatief de meeste leerlingen, die in
dat extra lts-jaar zitten, komen uit
Limburg en het Noorden; stre
ken met grote werkgelegenheid
sproblemen. Van die leerlingen
blijkt 12 procent de vakrichting,
die ze al deden, voort te zetten.
Door
Dick de Jong
Door de slechte toestand op de
arbeidsmarkt of uit weerzin
tegen de partiele leerplicht. Maar
de omvang van dat extra jaar „als
een bewaarschool" valt de
plaatsvervangend directeur van
het LMBO L. F. Venderbos nogal
mee.
Herkansing
Dat vijfde jaar is eigenlijk inge
voerd als herkansingsmogelijk
heid. Op het ministerie is men
uitdrukkelijk niet geporteerd
voor een uitbreiding van het lager
beroepsonderwijs met een vijfde
leeijaar als zodanig. Dat heeft de
Federatie Nederlandse Vakbe
weging ondermeer voorgesteld
met het oog op de grote werk
loosheid onder de jongeren.
In het informatieblad over onder
wijs voor werkende jongeren
„Pavoon" merkt Venderbos op,
dat het mogelijk is dat jongeren,
die een extra jaar doen, moeilijk
komen te zitten met hun verdere
opleiding via het leerlingenstel
sel. Dat komt omdat ze die oplei
ding niet kunnen voltooien voor
dat ze in dienst moeten. Gezegd
wordt ook wel dat de jongeren,
die vijfjaar lts hebben, moeilijker
plaatsbaar zijn op de arbeids
markt omdat ze wat ouder Ajn en
in een hogere klasse van het mi
nimum jeugdloon vallen.
Wonderlijk
„Wonderlijk is aan de andere kant
dat wij van directeuren van lts'en
gehoord hebben dat ze met het
plaatsen van de schoolverlaters
in de bedrijven nog nooit zoveel
succes hebben gehad als bij het
eind van het vorige schooljaar.
Het is zelfs voorgekomen dat de
scholen niet aan de vraag naar
gediplomeerden door de be-
drijfsbonden konden vol
doen", aldus de heer Venderbos.
Officieel bestaat dat vijfde leeijaar
dus niet als klas en het ministerie
vindt dat ook niet wenselijk.
De in een folder van het ministerie
van onderwijs en wetenschappen
dan ook geuite suggestie dat een
lts'er, die het diploma behaald
heeft beter nog een jaar op school
kan blijven dan werkloos rond te
lopen, is dan ook zowel bij het
leerlingenwezen als Vormings
werk heel slecht gevallen.
Lapmiddel
Koops van het regionaal orgaan
voor het leerlingenwezen Zuid-
Holland-zuid noemt dat een lap
middel om de jeugdwerkloos
heid tegen te gaan. Het is volgens
hem zelfs zo dat men in een aantal
bedrijfstakken zit te gillen om
leerlingen. Dat is met name het
geval in de scheepsbouw. Dat
lijkt merkwaardig gezien de verre
van rooskleurige situatie in die
sector.
„Dat men desalniettemin leerlin
gen wil hebben heeft als achter
grond dat men in de scheeps
bouw vakmensen wil blijven op
leiden omdat men binnen enkele
jaren weer een opbloei van deze
bedrijfstak verwacht". Ook in het
bouwbedrijf kunnen heel wat
leerlingen worden geplaatst en
ook in andere sectoren behalve
de horeca en de elektrotechniek.
Knapper?
Deze praktijkman gelooft over
igens niet dat een jongen knapper
wordt naarmate hij langer op
school blijft. Koops signaleert dat
er scholen zijn die belang hebben
bij het feit dat leerlingen nog een
jaar langer op school blijven.
Direkteur Rohde van een Amster
damse technische school erkent
dat. „Maar we houden geen jon
gens vast die het langer leren niet
op kunnen brengen". De jeugd
werkloosheid is volgens hem
geen oorzaak van het doorgaan in
het extra leerjaar. Want het is ie
der jaar zo en ook vorig jaar was
dat het geval dat bedrijven aan de
deur kwamen om te vragen of we
nog jonge arbeidskrachten voor
ze hadden. Die zijn in bepaalde
sectoren gewoon niet te krijgen.
Zowel in de bouw als in de metaal
heeft men graag lts'ers. Van een
Utrechtse lts komen dezelfde ge
luiden. Zelfs op de avond van de
diploma-uitreiking vragen werk
gevers om leerlingen.
