"Als zo'n zware
auto langskomt,
schudt alles"
SSSCdtt
BABA
Chemiewinkel voor wetenschap en samenleving
Groot onderzoek AZ naar
bloedstollingsproblemen
Morsweg vreest betoncentrale
Schaefer
bezoekt
Leiden
op 2 mei
LIGTVOETI
GANGETJE
DONDERDAG 14 APRIL 1977 1
LEIDEN
I
1
1
LEIDEN - "Geen wapens tegen beton". Zo luidde de kop
boven een artikel in deze krant op 5 april 1974. Onderwerp
was de betonmortelcentrale op de hoek van de Zoeter-
woudseweg en de Corbuloweg. Een buurtbewoonster (in
dit geval van de zg. Shellflat aan het Lammenschansplein)
deed haar beklag. Maar ze mocht hopen op de mogelijkheid
dat de betoncentrale naar elders zou worden verplaatst. Het
industrieterrein aan de Sumatrastraat in De Kooi leek
ruimte te bieden.
Leek. Want inmiddels is gebleken
dat er wél wapens tegen beton zijn.
De hinderwetverordening was dat
wapen. Want de Kooibewoners
wilden evenmin een betonmortel
centrale in hun nabijheid. De ge
meente weigerde een hinderwet
vergunning; de Leidse Beton Cen
trale ging, met haar dochteronder
neming Fontein die al in de Suma
trastraat gevestigd is, bij de Kroon
in beroep. Tevergeefs. Ook al kon
de LBC zich erop beroepen van de
gemeente in 1973 wel een bouw
vergunning voor een vestiging in
de Sumatrastraat te hebben ont
vangen...
Geen centrale dus in de Kooi. Fijn
voor de bewoners daar, al zou een
centrale hen minder overlast heb
ben bezorgd dan de bewoners van
de Zoeterwoudseweg en omgeving
de afgelopen jaren hebben onder
vonden. Want met de bouw van een
nieuwe centrale wilde de LBC
overgaan op een minder "stoffig"
systeem. Was het in 1974 nog zo dat
tijdens de nieuwbouw van Hein-
eken in Zoeterwoude de flesjes van
hetzelfde merk in de keukens nabij
de betoncentrale onder het stof
stonden, daar zou in De Kooi geen
sprake van zijn. Dat liet LBC-
directeur De Jong althans in 1974
weten, toen hij werd geïnterviewd
door het blad Industrie Rijnland.
Resteerde voor de Sumatrastraat
wel een verkeersprobleem: de over
last van aan- en afrijdende vrach
tauto's en betonmortelwagens. Ook
geen pretje, "maar je kunt daarvoor
een bedrijf toch niet plat leggen",
vroeg LBC-directeur De Jong zich
destijds af.
Smal
Terwijl de juridische 'procedures
tegen een vestiging van de centrale
in de Sumatrastraat nog liepen,
werd er van gemeentewege naar
stig gezocht naar een ander terrein.
Tenslotte hebben we beton met zijn
allen nodig, zeker ook in een stad
als Leiden. Die andere plek werd
gevonden: een terrein bij Wernink
BV, een bedrijf dat ook beton ver
werkt. Het was aan de andere kant
van de stad. Maar wie naar Wernink
gaat, komt over een weg. Een tame
lijk smalle straat, dichtbebouwd
met woonhuizen: de Morsweg. En
daar klagen de bewoners al enige
tijd over verkeersoverlast....
Toen de wethouder recentelijk op
een bijeenkomst voor bewoners
van het Morskwartier de komst van
de betoncentrale bij Wernink aan
kondigde, zal hij de bezwaren die er
tegen zouden rijzen, ook wel heb
ben ingecalculeerd. De uitlatingen
van de wethouder waren voor de
firma Wernink reden om het perso
neel bijeen te roepen en op de
hoogte te stellen van de gang van
zaken. Directeur De Jong van de
LBC reageerde terughoudend en
liet het woord "voorbarig" vallen.
Het is duidelijk dat de uitspraak
van Verboom hem door de betrok-
Bewoner Pison van de Morsweg maakte deze foto. Op een half metertje gaat de vrachtauto langs de muren van
de huizenDeze situaties zijn op de Morsweg geen uitzondering. De bewoners willen een verbod voor zwaar verkeer
in hun straat.
kenen niet in dank zijn afgenomen.
Al enkele malen heeft de wethou
der deze weken laten weten dat er
juridisch weinig te doen valt tegen
de vestiging van de centrale aan de
Morsweg omdat op het desbetref
fend terrein - in beheer bi] Van der
Vliet-Wernink BV, ofwel Mijbog te
Amsterdam - zware industrie is
toegestaan volgens de geldende
bepalingen.
Ongerust
Voor de bewoners alle aanleiding
om een ongeruste brief naar de ge
meenteraad te schrijven. Vraag het
de dames Mittelmeijer en Staal
man, de heren Bakker,, Pison en
Michiels von Kessenich. Zij vor
men een comité namens het eerste
gedeelte van de Morsweg en zeggen
erbij dat de overlast in het laatste
stuk - direct grenzend aan het ter
rein van Wernink - nog groter zal
zijn. "Op zich vinden we een beton
centrale niet zo erg, maar wel de
verkeersoverlast. Het betekent dat
we dag en nacht nog meer verkeer
voor onze deur krijgen. Wij zaten al
met een verkeersprobleem. Twee
jaar geleden hebben we al een brief
aan de gemeente daarover geschre
ven, maar we hebben nooit ant
woord gekregen. Nu gaan er al re
gelmatig betonwagens van Wer
nink door de straat. De stoep is he
lemaal uiteen gereden. Vorige
week is er nog een vrouw gevallen,
haar elleboog is uit de kom geraakt.
Een nieuwe betoncentrale is voor
ons de druppel, die de emmer doet
overlopen. Daarom zijn we zo snel
tot actie overgegaan. De wagens
van Wernink zijn al vaak overbela-
den. De laatste jaren zijn de muren
van de huizen gaan scheuren. De
huizen hebben er enorm onder te
lijden. Alles gaat schudden als zo'n
zware wagen langskomt. En vaak is
hét jakkeren, is het gewoon een ra
cebaan hier".
Op een rij
De bewoners willen het zware ver
keer helemaal uit hun straat en voor
de overige auto's eenrichtingver
keer. Dan is er weer ruimte voor een
wandelaar, een fietser. Bovendien
willen ze asfaltering. Alleen de
bouw van de Churchillbrug - tus
sen het verlengde van de Lelylaan
en de Churchilllaan - zal niet vol
doende zijn.
Bovendien zullen de bewoners van
het laatste deel van de Morsweg al
tijd het verkeer van Wernink en de
eventuele nieuwe betoncentrale
voor hun deur houden. Het comité:
"Laat de wethouder ambtenaar X
aanwijzen, om met ons te praten.
Wij zitten in een rij op hem te wach
ten".
ADVERTENTIE
Een 2-kotnponenten i| yj
Chemische Fabr.'Schiedam' 010-26.47.56
PvdA verdeeld
over subsidie
Vos-cursussen
LEIDEN - Moet de gemeente naast
een subsidie voor de organisatie
kosten ook subsidie geven aan de
vrijwillige begeleidsters van de
VOS-cursussen? Over deze vraag
was de fractie van de PvdA gistera
vond zeer verdeeld. Het ging in de
discussies daarbij niet over de kwa
liteit van de cursussen, ogezet om
vrouwen scholing te geven over de
samenleving, maar over het princi
pe. Er zijn vele organisaties in Lei
den waar vrijwilligers werkzaam
zijn; zouden die straks ook bij de
gemeente subsidie kunnen claimen
om begeleiders te betalen?
Het college van B en W heeft een
voorstel uitgewerkt waarbij voor de
cursussen een subsidie van maxi
maal 10.000 gulden beschikbaar
komt om de organisatiekosten te
dekken. De leidsters van de VOS-
cursus dringen er echter op aan dat
daarbij nog een bedrag beschik
baar komt om de vrijwillige bege
leidsters te honoreren.
Eenderde deel van de aanwezige
fractieleden achtte het werk van de
VOS-cursus zo belangrijk dat zij
ook voor de begeleidsters subsidie
vrij zouden willen maken. Even
veel leden waren echter van me
ning dat dan ook ander vrijwilli
gerswerk personeelskosten zou
kunnen claimen. De rest van de
PvdA'ers onthield zich nog van»
stemming en wilde meer informa
tie over mogelijke gevolgen van
deze subsidietoekenning en het cri
terium op basis waarvan geld gege
ven zou worden: "We moeten
straks aan anderen uit kunnen leg
gen waarom zij geen geld krijgen".
ADVERTENTIE
LEIDEN - Staatssecretaris Schae
fer zal op maandag 2 mei een werk
bezoek brengen aan Leiden. In ge
zelschap van de wethouders Waal
en Verboom zal de bewindsman
beginnen met een rit door het
nieuwbouwgebied in de binnen
stad, gelegen tussen Herengracht
en Zijlsingel. Vervolgens gaat
Schaefer naar de Kooi waar hij on
der meer de afbraak ten behoeve
van nieuwbouw aan de Formosa-
straat zal bekijken en een wissel
woning op het Spoortje zal bezoe
ken. Na een wandeling door Noord
met een bezoek aan een recent
geopende renovatiewoning in de
Julianastraat gaat de staatssecreta
ris naar het Haagwegkwartier. In
het clubhuis "Westerkwartier" zal
Schaefer vragen beantwoorden van
belangstellenden uit de Leidse re-
nova tiegebieden. Tenslotte brengt
Schaefer nog een bezoek aan Tuin-
stadwijk om daar enkele
tieprojecten te bekijken.
HOREN, ZIEN
EN ZEKER ZIJN BIJ:
LEIDEN TEL. 071-140941
Schaefer tijdens een van zijn vorige bezoeken aan Leiden. Hij sloeg toen
de eerst paal in het gebied Herengracht-Zijlsingel.
Geen school bewoners Morssingel
LEIDEN - De bewoners van de
panden aan de Morssingel, die in
een leefgemeenschap willen blij
ven samenwonen, kunnen niet
door het gemeentelijk Bureau
huisvesting aan woonruimte wor
den geholpen. Dit liet de directeur
van het bureau, de heer Dekker,
een afvaardiging van de bewoners
gistermiddag weten. Hij heeft van
de afdeling onderwijs te horen ge
kregen dat er geen gemeentelijke
schoolgebouwen voor de Morssin
gelbewoners beschikbaar zijn. Wel
deed hij de toezegging dat het gezin
dat aan de Morssingel woont an
dere woonruimte zal krijgen. De elf
panden aan de Morssingel zullen in
juni worden gesloopt om plaats te
maken voor een aantal koopflats.
Volgens Dekker is het de bedoeling
om daarvoor in september de eerste
paal te slaan. De huidige bewoners
moeten op 11 juni de sloopwonin
gen hebben verlaten.
LEIDEN - Een
Academisch Ziekenhuis in Leiden
heeft onlangs een onderzoek afge
sloten dat verband hield met bloed
stollingsproblemen bij tien patiën
ten na een operatie. Zeven patiën
ten zijn als gevolg van deze bloed
stollingsproblemen overleden. De
commissie is echter tot de conclu
sie gekomen dat er geen fouten zijn
gemaakt. Het is puur toeval, zo
luidt samenvattend de conclusie
van de commissie, dat zich overeen
periode van een half jaar bij tien
patiënten deze bloedstollingspro
blemen hebben voorgedaan. Hoe
hoog het aantal gemiddeld is, is
echter niet bekend.
Het onderzoek werd door de com
missie ingesteld nadat een chirurg
bij twee patiënten na een hartope
ratie had geconstateerd dat ze
bloedstollingsproblemen hadden,
in medische kring beter bekend als
het defibrinatie-syndroom. Het
bloedstollingsproces in het li
chaam wordt hierdoor verstoord,
als gevolg waarvan de patient bij
een wond of snede blijft bloeden.
Toen de chirurg daar melding van
had gemaakt bij de directie, kwa
men er op aandrang van de com
missie al spoedig meer van dit soort
meldingen binnen. Uiteindelijk
bleek dat er in een half jaar tijd bij
tien patiënten na een operatie hevig
bloedverlies was geconstateerd,
waarvan in enkele gevallen als ge
volg van het defibrinatie-
syndroom.
Omdat men het aantal geconsta
teerde gevallen nogal hoog vond,
werd er met medeweten van de In
spectie voor de Volksgezondheid
een nader onderzoek ingesteld met
bovengenoemd resultaat. Gedu
rende het onderzoek, dat tien dagen
in beslag nam en volgens de be
trokkenen erg ingrijpend was,
werden de niet-acute, grote opera
ties opgeschort.
Uit het onderzoek bleek dat de
bloedstollingsproblemen zich niet
hebben voorgedaan bij de thorax-
chirurgie (hartoperaties), terwijl
daar verreweg de meeste, met
bloedverlies gepaard gaande ope
raties worden uitgevoerd. Ook het
St. Elisabeth Ziekenhuis en het
Diaconessenhuis, die eveneens ge
bruik maken van de bloedbank in
het AZL, bleken gedurende het af
gelopen half jaar geen last te heb
ben gehad van bloedstollingspro
blemen na operaties. Overigens
komt het defibrinatie-syndroom
los van enigerlei operatie wel vaker
voor, aldus een woordvoerder van
het Academisch Ziekenhuis.
ADVERTENTIE
TON MENKEN
IJSBAAN
Vrijdagavond 15 april,
grootse
PRESENTATIE van
- TON MENKEN SHORT-TRACK TEAM
- LEIDEN LION'S IJSHOCKEYTEAM
tegen Houtrust Den Haag
SCHAATSMARATHON
met bekende landelijke marathonrijders
PLOEGACHTERVOLGINGSRACE
en meerdere ijssportattractiee. Na afloop voor iedereen een nachtrit
prestatietocht.
Aanvang 19 00 uur precies.
Entreeprijzen: 4,- voor volwassenen
2.50 voor kinderen onder 16 jaar
Voor recreatierijders die avond gesloten
Deze advertentie is aangeboden door Nijssen-Koeling BV Leiden
Wie een beroep wil doen op de
chemiewinkel i.o. kan schrij
ven naar Chemiewinkel i.o.,
postbus 464 in Leiden.
en samenleving wat aan te ha
len.
Voorbeelden
Wat de chemiewinkel zelf be
treft meent de initiatiefgroep
dat er in Leiden en directe om
geving in het recente verleden
talloze voorbeelden zijn ge
weest van situaties waarin de
chemiewinkel had kunnen hel
pen. Zo was er de actie in Lei
derdorp tegen het verspreiden
van (kankerverwekkend) as
best door de firma Kruyt. En
ook was en is er de actie van
buurtbewoners tegen de opslag
van brandgevaarlijke stoffen
bijde firma Bleys in de Leidse
Narmstraat. "Prima voorbeel
den", zegt Gerard in 't Veld,
"waarbij we de nodige advizen
en informatie hadden kunnen
verstrekken".
"De aanleiding om een che
miewinkel in te schakelen",
zegt Frank ter Beek, "kan zijn
datje te maken hebt met een of
andere chemische industrie
waar je als buurt meer van wilt
weten. Een andere mogelijk
heid is datje het een en ander
wilt weten over bepaalde stof
fen in de keuken. Bijvoorbeeld
de spuitbus, ja".
Wat overigens niet wil zeggen
dat de chemiewinkel in oprich
ting als actiegroep wil gaan op
treden. "Want", zegt Ruud
Fransen, "dat is persé niet de
bedoeling. En het is ook niet de
bedoeling dat wij de boer op
gaan om bepaalde dingen te
signaleren. Wat we wel willen
proberen is de mensen die er
gens mee zitten, toegang te ge
ven tot de kennis en deskun
digheid van de universiteit.
Daarom proberen we ook intern
allerlei contacten te leggen met
het verzoek om hieraan mee te
werken".
Chemie-kaart
Wanneer de Leidse chemie
winkel (die zich overigens niet
alleen op Leiden e.o. richt) een
feit wordt, is nog niet bekend.
Voorlopig wordt er gewerkt aan
een zg. chemie-kaart, waafop
zoveel mogelijk chemische be
drijven en instellingen zullen
worden aangegeven.
Daarnaast blijft de initiatief
groep werken aan een stukje
werving. Zowel naar de bevol
king toe als in de richting van de
subfaculteit, die inmiddels
"morele steun" heeft toege
zegd. Frank ter Beek: "Uitein
delijk proberen we onderdeel te
worden van de subfaculteit, zo
dat de chemiewinkel als stage
plaats kan dienen voor studen
ten. Dan komen ze ook met de
praktijk van chemie en samen
leving in aanraking". Gerard in
't Veld: "Nu werken we nog uit
sluitend a titre personeel. Maar
wil je als chemiewinkel recht
van bestaan hebben en wil je de
continuiteit erin houden, dan
moeten we wel onderdeel van
de subfaculteit worden. Voor
onderzoek en dergelijke heb je
tenslotte apparatuur nodig. En
we hopen dat we te zijner tijd
ook financiële hulp van de uni
versiteit mogen verwachten".
LEIDEN - Sinds enkele maanden is een initiatiefgroep
van studenten en wetenschappelijk medewerkers van
de Leidse universiteit bezig in Leiden een chemiewin
kel van de grond te krijgen. De bedoeling van deze
chemiewinkel is een brug te slaan tussen wetenschap
en samenleving. Dat zou aan de ene kant moeten ge
beuren door het verstrekken van adviezen en informa
tie aan het publiek en aan de andere kant door het
helpen bevorderen van wetenschappelijk onderzoek
dat op de samenleving gericht is.
De Initiatiefgroep Chemiewin
kel Leiden, die zich hiervoor
beijvert, is voortgekomen uit de
werkgroep Chemie en Samen
leving. Een binnen'de subfacul
teit scheikunde gevormde club
van studenten en leden van de
wetenschappelijke staf, die zich
- zij het op meer theoretisch ni
veau - bezighoudt met proble
men die met wetenschap en
samenleving te maken hebben.
Zo waren enkele leden vorig
jaar betrokken bij een onder
zoek dat werd ingesteld naar
het gebruik van PVC-korrels in
de kabelfabriek te Delft.
De functie van de chemiewin
kel is min of meer vergelijkbaar
met wat de wetswinkel doet:
gratis hulp bieden aan mensen
die problemen hebben. Op het
gebied van de wetswinkel kun
nen dat allerlei rechtsproble
men zijn. Bij de chemiewinkel
kan men terecht met vragen
over grote en kleine problemen
op het gebied van chemische
stoffen, radioactief materiaal
etc., variërend van de eenvou
dige spuitbus op het toilet tot de
opslag van grote hoeveelheden
brandbare stoffen in een be
drijfsruimte.
Voorlopig is de chemiewinkel
Door Wim Wirtz
echter nog maar een plan,
waarvan het welslagen groten
deels afhankelijk is van de be
hoefte bij het publiek en de be
reidheid van medewerkers en
studenten binnen de subfacul
teit scheikunde om eraan mee
te werken. De initiatiefgroep
heeft inmiddels de wyk- en
buurtcomité's in Leiden bena
derd met het verzoek om in hun
periodieken bekendheid te ge
ven aan het initiatief. Ook bin
nen de subfaculteit is de initia
tiefgroep bezig lijnen uit te zet
ten om studenten en weten
schappelijk medewerkers en
thousiast te maken voor haar
plannen.
Toonbankfunctie
De tien leden tellende initia
tiefgroep - drie studenten, twee
werklozen, drie wetenschappe
lijk medewerkers, een docent
en een lerares - onderscheidt in
de chemiewinkel een aantal
functies: adviserend, bemidde
lend, verwijzend en onderzoe
kend. Samengevat in de prakti-
Vier leden van de Initiatiefgroep
en Ruud Fransen.
sche benaming van "toonbank
functie".
Achterliggende gedachte van
de chemiewinkel is, zoals ge
zegd de relatie die er zou moe
ten bestaan tussen wetenschap
en samenleving. Een relatie, die
volgens de initiatiefgroep nog
veel te weinig onder het voet
licht treedt. En die dan ook
krachtig bevorderd dient te
worden.
Gerard in 't Veld: "Het doel is de
wetenschap toegankelijk te
maken voor de gewone
Chemiewinkel Leiden, v.l.n.r. Gerard in 't Veld, Paul Swuste, Frank ter Beek
Er heerst binnen de universiteit
hier en daar nog steeds de
aloude gedachte dat de univer
siteiten er niet voor zijn om zich
met dit soort onderzoeken voor
de samenleving bezig te hou
den. En ten onrechte". Paul
Swuste: "Het is niet zo dat de
student later alleen maar we
tenschappelijk onderzoek moet
gaan doen. Want wetenschap
pelijk onderzoek staat niet op
zichzelf, maar is uiteindelijk
bedoeld voor de samenleving.
En dat is zeker zo als je ziet wat
voor consequenties de weten
schap heeft - positief en nega
tief - voor de mensen in die sa
menleving".
Dat besef heeft er binnen de
subfaculteit toe geleid dat er in
de opleiding enkele jaren gele
den een nieuw studie
onderdeel bijkwam: chemie en
samenleving. De initiatiefgroep
vindt echter dat de universiteit
met haar enorme potentieel aan
intellect ook in de parktijk wel
een steentje mag bijdragen om
de banden tussen wetenschap
