Onrast onder bewoners over radioactief afval Ze vroegen een riks om bruine bonen te kopen Dat leest u alléén in fiwÊ TON MENKEN IJSBAAN Eerste renovatiewoning in Julianastraat klaar René Sleeswijkonthult exclusief aan PRIVÉ: WAAROM CORRY BROKKEN MIJ HEEFT VERLATEN. i Overal verkrijgbaar f.1,25 ZATERDAG 2 APRIL 1977 Informatieve vragen Vogelwijk maandenlang onbeantwoord (Vervolg van pag. 1) LEIDEN - Onder de bewo ners van de Vogelwijk is grote onrust ontstaan over het transport en de opslag van radioactief afval van de Leidse universiteit en het academisch ziekenhuis. Dat kwam duidelijk tot uit drukking tijdens een verga dering van een werkgroep van de Stichting Vogelwijk e.o. afgelopen donderdaga vond. Daar kwam opnieuw de brief ter sprake die de bewoners half januari aan de brandweer hebben gestuurd met de vraag hoe te handelen in ge val van een calamiteit en of er een rampenplan bestond. De brand weer liet in februari aan de bewo ners weten dat de brief was doorge stuurd naar het college van bestuur van de Leidse universiteit. Tot nu toe is de brief echter onbeantwoord gebleven. De onrust is hierdoor alleen maar toegenomen. Een buurtbewoon ster, tevens lid van de werkgroep, zegt "Ze rommelen maar wat aan bij die universiteit. Je wordt van het kastje naar de muur gestuurd. Als ze wat te verzwijgen hebben, is er blijkbaar wat loos. Ik kan nu heel goed begrijpen dat actievoerders agressief worden als ze zo als wij worden behandeld". Sinds de brief bij de universiteit be rust, hebben de bewoners op alle mogelijke manieren geprobeerd te weten te komen wat de gevaren zijn. Maar, zo zeggen zij, er wordt geen informatie verstrekt. Dit ter wijl de bewoners zich ernstig zor gen maken over de mogelijke ge volgen van een ongeluk tijdens het transport van -radioactief afval of over het uitbreken van brand in het afvaldepot. Naast dit depot staat namelijk een transformatorhuisje. En de bewoners zijn bang dat als daar kortsluiting ontstaat, het af valdepot binnen de kortst moge lijke tijd in lichterlaaie staat en de directe woonomgeving wordt blootgesteld aan straling. "Niets aan de hand" Van de kant van de universiteit wordt dat echter tegengesproken. Volgens prof. dr. A.J. Staverman, lid van het college van bestuur, heeft niemand enig gevaar te duch ten van het transport en de opslag van radioactieve stoffen. "Het transport van radioactieve stoffen van de universiteit en het acade misch ziekenhuis voldoet aan alle wettelijke eisen die er op dit gebied gesteld worden", zegt hij. "En dat geldt ook voor de opslag. Boven dien is het heel licht radioactief ma teriaal dat vervoerd wordt. Stel dat zo'n vat op straat zou vallen, dan is de kans dat er radioactief afval zou vrijkomen buitengewoon klein. En als het toch zou gebeuren, dan is er nog niets aan de hand". Een en ander wordt bevestigd door de inspecteur van de afdeling stra lingshygiëne van de Leidse univer siteit, H. Mud. Deze zegt: "Het gaat om één tot een half millicurie straling en dat zit in vaten van zestig liter. Per liter bete kent dat dus zon'n tien tot twaalf microcurie straling en dat komt overeen met de straling die een hor loge afgeeft". Ook het afvaldepot is volgens de heer Mud beveiligd overeenkom stig de wettelijke voorschriften en bevat uitsluitend licht radioactief materiaal. "Het hele depot is bevei ligd tegen brand tot zo'n 1500 gra den celsius. Het kan dus eenvoudig geen gevaar opleveren". Prof. Staverman erkent overigens dat de brief van de Vogelwijkbe- woners, die nog steeds bij de uni versiteit ligt, ten onrechte niet is beantwoord. Hij zegt: "De verkla ring is dat de stralingsarts van de universiteit ziek is geweest en nu met vakantie is. Maar ik geef toe: er had dan toch op die brief geant woord moeten worden". Rampenplan Inmiddels blijkt er in Leiden wel een rampenplan te zijn, waarin po litie en brandwee een belangrijke rol spelen. Dat plan heeft betrek king op diverse calamiteiten, waar toe ook ongelukken met radioactief materiaal kunnen behoren. Bij de Leidse brandweer wordt ons een lijst getoond waarop de instan- Het afvaldepot aan de Wassenaarseweg, waarvan sommige bewoners in de Vogelwijk vinden dat het maar beter verplaatst kan worden in de richting van de rijksweg Den Haag-Amsterdam. ties voorkomen die bij een calami teit met radioactief materiaal ge waarschuwd moeten worden: Re gionaal Inspecteur voor de Volks gezondheid, Arbeidsinspectie Meidcentrum Rijksinstituut Volksgezondheid, Inspectie voor het Brandweerwezen en de Keu ringsdienst van Waren. Bij een ongeval met radioactieve stoffen rukt de brandweer in elk geval uit met de commandowagen, die is uitgerust met fijne meetappa ratuur. Komt er straling dan wordt de bron tot op verantwoorde af stand afgebakend en vervolgens komen de deskundigen in actie om over eventueel te nemen maatrege len te adviseren. Er is verder nog een "globaal nood plan", zoals het bij de universiteit genoemd wordt. Dat plan houdt in dat de politie en de brandweer pre cies weten waar in Leiden radioac tieve stoffen zijn ondergebracht. Het "globaal noodplan" is gemaakt nadat er in 1974 een flinke brand was geweest bij het laboratorium voor fysiologie. Omdat er in dat la boratorium radioactief materiaal was opgeslagen, durfde de brand weer er niet zonder begeleiding van een "stralingsman" van de univer siteit naar binnen te gaan. De des betreffende ambtenaar was echter niet gewaarschuwd. En het duurde nog drie uur voordat hij kwam op dagen... Wat Leiden overigens niet heeft is een "route gevaarlijke stoffen", zoals die bijvoorbeeld in Rotter dam wel voorkomt. Langs deze routes worden niet alleen wagens met radioactief materiaal geleid, maar ook tankauto's met brand bare stoffen. Zowel de politie als de Leidse brandweer vindt het hard nodig dat deze route, waar nog mee begonnen moet worden, er komt. Dit om de aan- en afvoer van ge vaarlijke stoffen zoveel mogelijk om verkeersknooppunten heen te leiden. LEIDEN - De Grofsmederij aan de Zijlsingel is verdwenen, en bin nenkort zal ook de aangrenzende bebouwing het loodje moeten leg gen. Dan zullen de laatste sporen van het oude Minnebroershof ver dwijnen. Het terrein van de Grofs mederij wordt een park. Het ge biedje ernaast tussen Zuidsingel, Oostsingel, Haven en Minne broersgracht dat nu kaalgeslagen wordt, is bestemd voor een aantal losstaande villa's. Daarbij bestaat het plan om ooit de gedempte Min nebroersgracht weer open te gra ven. De laatste eigenaar van de bebou wing die nu op de nominatie voor de sloop staat is Jan Arnoldus ge weest. In de verzameling pandjes aan de oostzijde van de Minne broersgracht is honderdtwintig jaar lang het aannemersbedrijf Ar noldus gevestigd geweest; een be drijf dat nu verhuist naar het indus trieterrein De Waard. De huidige directeur van het be drijf weet heel wat te vertellen over de geschiedenis van de Minne broersgracht en het wel en wee van de bewoners daar. Vol enthouasme kan hij nog de sporen van het kleine hofje tonen. Hij veronderstelt dat voor de bouw van het hofje, onge veer 350 jaar geleden, op die plaats het Minnebroersklooster heeft ge staan. Ook in de paasvakantie zijn wij dagelijks open. De openingstijden: elke dag van 7 tot 12 uur; 's middags van 1/2 tot 5 uur; 's avonds van 7 tot 10 uur. Vondellaan 41 - Leiden Ook voor groepen, scholen en verenigingen. Met op de achtergrond de kolossale meelfabriek is het silhouette van het Minnebroershofje te herkennen. TiLSsen de twee rijtjes hofjes woning en met puntdaken is het zeer smalle gangetje te herkennen dat nu afgesloten is met een Wie de geschiedenis van dit stukje Leidse binnenstad opslaat in Van Oerles reusachtige geschiedenis bijbel van Leiden ("Leiden binnen en buiten de stadsvesten") ziet ech ter dat het zeer oude Minnebroe dersklooster ergens anders heeft gestaan. Van Oerle geeft aan dat het klooster ongeveer heeft gestaan waar nu het talud is van de begraaf plaats aan het eind van de Groenes- teeg. Het klooster lag toendertijd buiten de muren van de stad. De grens van de ommuurde stad was gelegen langs de Herensingel. Ten westen van het klooster lag het Slootgen Gods (de huidige Waardgracht) en aan de oostkant de Munnikenswe- tering. Beide namen zijn te danken aan de aanwezigheid van het kloos ter. Aan de geschiedenis van het kloos ter kwam een abrupt einde toen in 1572 de belegering van Leiden dreigde. Tegen de Spanjaarden werd de taktiek van de ver schroeide aarde gevolgd. Dat wil zeggen dat alles met de grond gelijk werd gemaakt wat buiten de stads vesten lag bij nadering van de vijand. Voor het klooster werd geen uitzondering gemaakt, het werd in 1572 gesloopt. Pas veel later zou Leiden zich zo uitbreiden dat het gebied van het voormalige klooster (het gebied tussen Herengracht en Zijlsingel) binnen de singels kwam te liggen. Het terrein tussen Zuidsingel en Haven, waar de Minnebroersgracht ligt, is een apart eerder uitbrei dingsplan van de stad geweest. Hoewel al in 1598 plannen voor deze uitbreiding waren gemaakt, werd pas in 1601 de uitvoering van het werk gegund. De huidige loop van de straten en een enkel deel van de bebouwing stamt nog uit het be gin van de zeventiende eeuw. Door Tom Maas De grootvader van Jan Arnoldus heeft de elf huisjes die tesamen het Minnebroershofje vormen voor elfhonderd gulden gekocht. Hij had de ruimte nodig om zijn bedrijfje uit te breiden. Bij de voortdurende uitbreiding is er zoveel aan het hofje verbouwd dat nu alleen nog de vorm van de (nog steeds oor spronkelijke) daken te zien is aan de buitenkant. In het bedrijf zijn nog de sporen van de ramen in de muren te herkennen. Het was een arm en benauwd hofje: tussen de twee rijtjes van vijf en zes "hokjes" was een poortje dat niet meer dan anderhalve meter breed was. Dat was alle licht en lucht die de hofjes bewoners kregen. ADVERTENTIE Pl i'ytf1 DOL ORES, dÈ WED ij WE VA N DE PRESIDENT Privé start met een internationale bestseller als wekelijks feuilleton. Jan Arnoldus vertelt hoe zijn vader rond de eerste wereldoorlog de huur van 25 cent in het hofje op haalde: "Hij is toen wel in het steegje dat van de Minnebroers- gracht naar het hofje liep in elkaar geslagen. Dat was dan door mensen die geen geld meer hadden voor de huur. Hij ging toen later met een herdershond. Maar langzamerhand kwamen de hofjes leeg en trok het bedrijf erin". Het was een van de armste buurten van Leiden. "Nog vijf jaar geleden woonden naast het bedrijf zulke arme mensen, zulke arme mensen dat als je om vijf uur naar huis ging, dan vroegen ze een rijksdaalder om bruine bonen te kopen". "Vroeger was het hier nog een echt ambachtelijk bedrijf. We maakten granito-aanrechten. Dat werd ge maakt uit marmerkorrels gemengd met cement. Dat marmer kwam uit Ulm aan de Donau. Tenslotte wer den die aanrechten dan gepolijst, met veel water erbij. Het afval schepten we stiekum weg. Dat werd door meneer Paak met een schuit afgevoerd. Dat is een kundig schipper. Hij is nu 76 jaar, maar hij heeft nog steeds een puinbedrijf. Hij zal ook de afbraak verzorgen van wat er nu staat". Het bedrijf besloeg uiteindelijk bijna het hele blok aan de oostzijde van de Minnebroersgracht, het grensde aan de Grofsmederij. Het toegangshek van de Grofsme derij is verdwenen. Arnoldus noemt het een "magisch hek". Zo rond de eerste wereldoorlog kwa men de werknemers van de Grof met een "stikkezakkie brood" en een "flap" op het werk. Een stikke zakkie was een van een oude stof gemaakte boterhammenzak, en een flap was een metalen fles met stop waarin drinken ging. "Er waren hier toen tientallen kroegjes. En dan waren er hier jongetjes die je never haalden in de drinkflap. Daar kregen ze dan een stuiver voor of zo. Maar dat mocht natuurlijk niet. Om de portier te ontlopen werd er dan melk bij de jenever gedaan. Als de jongetjes dan moesten laten zien wat er in de flap zat, dan dacht hij dat het melk was. Het was een hele strenge portier, meneer Snik; ik geloof dat hij nog leeft, een heel strenge portier". De buurt rond de Grof was arm en triest. Veel van het weinige, zuur verdiende geld werd verbrast in de kroegjes. Er werd erg veel gedron ken en gevochten. "Een feestje ein digde altijd in vechten". Wie toen ook nog het beeld van de buurt bepaalde was de warmwa- terboer. "Aan de Zuidsingel had je waterstokerij Gijsman. Dat was een oude schuit waarin een stoomketel stond. De warmwaterboer zorgde voor het water voor de was op maandag. Dat bracht hij dan in af gekeurde biervaatjes, dan kocht je bijvoorbeeld warm water voor een cent". Met de nieuwbouw die nu al hoog oprijst in het gebied Heren gracht/Zijlsingel, met het toekom stige park op het terrein van de Grofsmederij en met villa's langs de Minnebroersgracht zal nog maar weinig doen denken aan de ar moede van vroeger. In ieder geval heeft de firma Arnoldus nog een tastbaar aandenken. "Een jaar of elf geleden liep er hier een vreselijk arme man rond. We dachten dat het misschien een dief was. We vroegen hem: "Wat doet u hier?" Het bleek toen een schilder te zijn, Van Ettin- gen. Hij heeft toen in opdracht de Minnebroersgracht geschilderd met het bedrijf en met de Waar dgracht op de achtergrond tot aan de Nieuwe Rijn". LEIDEN - In de stromende regen kreeg het echtpaar Th. J. de Feij gisterochtend uit handen van we thouder Verboom (Volkshuisves ting) de sleutel van hun geheel ge renoveerde woning aan de Juliana straat 16. Het is de eerste van de 39 huizen van de LWS in Noord, die een ingrijpende opknapbeurt heeft ondergaan. De laatste zal vermoe delijk september/oktober worden afgeleverd door het aannemers bedrijf Ooyevaar BV. De woningen behoren tot een com plex van 72 aan weerszijden van de Sophiastraat. Van de 34 woningen aan de noordkant worden er vier gerenoveerd. De resterende wo ningen zullen worden gesloopt, en betrokken bij het hernieuwings bouwplan voor de „platte daken," dat op het ogenblik in voorberei ding is. Van de 43 woningen aan de zuidkant moesten er 4 gesloopt worden, om ruimte te scheppen voor buitenbergingen en een brandgang. In het renovatieplan van de 39 overblijvende woningen was onder meer opgenomen het aanbrengen van een centrale verwarmingsin stallatie en het maken van een nieuwe uitbouw aan de tuinkant, waarin keuken, toilet en toegangs portaal zijn ondergebracht. De to tale kosten van het plan overschrij den de twee miljoen gulden. Omdat het rijk zich garant heeft gesteld voor een bedrag van ruim 175.000 gulden per jaar om het exploitatie tekort te dekken, blijven de huren op een redelijk peil: 195 gulden per maand. "Dat betekent", aldus LDW-bestuurslid mevrouw C. Ker- ling, "dat het rijk maandelijks op elke woning zo'n vierhonderd gul den toelegd". Zij prees de activiteiten van de be wonerscommissie, die vanaf het prille begin aan de voorbereiding van het plan heeft meegewerkt. Een renovatie die in september 1975 begon met een vergadering van alle betrokken bewoners. Tij dens een feestelijke bijeenkomst in het clubhuis van Noorderkwartier zei wethouder Verboom, dat met deze renovatie weer een stukje so-- ciale achterstand in Leiden wordt weggewerkt. "Wat mij de afgelopen tweeenhalf jaar bij renovatieplannen is opge vallen, is dat de kwaliteit sterk ge stegen is. Maar de bedragen die we erin steken natuurlijk ook. Het is iedere keer weer knokken geblazen om de plannen er door te krijgen", alsus wethouder Verboom, die op riep tot „sociale controle" omdat er bij de uitvoering van renovatie- plannen nogal eens wat vernield wordt en materialen verdwijnen. Wethouder Verboom (Volkshuisvesting) overhandigt de sleutel i straat aan de bewoonster mevrouw I. De Feij-Piekaar. de gerenoveerde woning i

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1977 | | pagina 3