Regio moet
22.000 huizen bouwen
Fiets mee in trein
Plassen Vlietlanden voor
watersport inrichten
Kabinet houdt
veel mensen
van het werk
Frans H. was lief voor z'n patiënten
DONDERDAG 31 MAART 1977
VARIA
PAGINA 21
ÏÏD'er Leijten:
LEIDEN - In de periode tussen 1975 en 1990 zullen in de
Leidse agglomeratie (Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest,
Voorschoten, Zoeterwoude, Valkenburg, Rijnsburg en
Katwijk) bijna 22.000 nieuwe woningen gebouwd moeten
worden.
Leiden heeft de taak om bijna de heeft daarvan te bouwen.
Als die bouwproduktie wordt gehaald en men erin slaagt de
uittocht uit het gebied tot staan te brengen, zal het inwoner
tal van de Leidse agglomeratie rond 1990 227.000 bedragen.
Dat is 16.000 meer dan in 1975.
Deze cijfers vormen een van de
kernpunten uit het voorontwerp-
streekplan Zuid-Holland, dat vol
gende maand zal worden gepubli
ceerd. De eerste gegevens uit dat
plan werden gisteravond bekend
gemaakt tijdens een door de
streekcommissie Leiden belegde
bijeenkomst in de Stadsgehoor
zaal. Gedeputeerde ir. Buijsert en
een vertegenwoordiger van de Pro
vinciale Planologische Dienst ga
ven een toelichting op de plannen
en beantwoordden vragen van de
ruim honderd aanwezigen.
Stadsvernieuwing
Gedeputeerde Buijsert benadruk
te, dat voor Leiden vooral een taak
weggelegd is op het punt van de
stadsvernieuwing. In het ontwerp-
streekplan wordt ervan uitgegaan
dat tot 1990 in totaal 1300 oude wo
ningen zullen worden gesloopt en
vervangen door nieuwe. Daarnaast
zullen nog eens 11.500 woningen
van voor de Tweede Wereldoorlog
verbeterd moeten worden. De op
stellers gaan er vanuit dat her-
nieuwbouw en renovatie slechts
voor 70% op de bestaande plaatsen
kan gebeuren, zodat voor de reste
rende 30% 1500 huizen) een nieuwe
bouwplaats gevonden moet wor
den.
Volgens de provincie zullen de
nieuwe woningen voor een belang
rijk deel gebouwd moeten worden
in gemeentelijke bouwplannen, die
al in voorbereiding zijn. Daarnaast
op kleinere open plaatsen in de stad
zelf. De bebouwing van de Meren-
wijk in Leiden en Binnenhof in
Leiderdorp moet volgens de pro
vincie worden afgerond. Verder
houdt de provincie mogelijkheden
open voor woningbouw in de
Stevenshofjes-polder aan de west
kant van Leiden en de Kleine Cro-
nesteinpolder aan de oostkant.
Werkgelegenheid
Wat de werkgelegenheid in de
Leidse agglomeratie betreft, staat
in het ontwerp-streekplan dat er tot
1990 behoefte bestaat aan 84 hec
tare nieuw industrieterrein. Onge
veer 44 hectare is al in bestaande
plannen opgenomen, zodat nog 40
hectare extra nodig is. De provincie
denkt daarbij aan twee terreinen
van elk twintig hectare De een ge
legen in aansluiting op het Flora-
complex in Rijnsburg en de andere
in de polder Morsebel ten noorden
'van het Oegstgeester-kanaal. De
industrieterreinen in Zoeterwoude
(Grote Polder) en Katwijk ('t Heem)
zouden afgerond moeten worden.
In de periode tot 1990 hoopt de pro
vincie het aantal arbeidsplaatsen
met 12.000 op te krikken tot 82.000.
Recreatie
Op het punt van de recreatie ziet
men voor de Leidse agglomeratie
mogelijkheden in de vorming van
een tweetal groene aders, aan
weerszijden van de bebouwde ge-
HAARLEM - hi het Kenaupark
te Haarlem werd gistermiddag het
eerste openbaar toilet voor gehan
dicapten in gebruik genomen. En
kele gehandicapten die aan de fees
telijke opening deelnamen op weg
naar "hun" toilet.
Tito roept
op tot
waakzaamheid
BELGRADO (Reuter) - President
Tito van Joegoslavië heeft gisteren
een beroep op de communistische
kaderleden in de strijdkrachten
gedaan voortdurend op hun hoede
te blijven voor mogelijke aanvallen
vanuit het buitenland en - zij het
indirect - zowel het Oosten als Wes
ten verweten pogingen te doen om
de eenheid van Joegoslavië te on
dermijnen.
"Wij zijn voortdurend onderhevig
aan druk en dreigementen. De im
perialistische en naar hegemonie
strevende machten trachten steeds
opnieuw weer onze eenheid te on
dermijnen", aldus de 84-jarige pre
sident in een brief aan de commu
nistische kaderleden binnen de
strijdkrachten.
Stadskantoor
in Leiden
wordt groter
LEIDEN - Bij de bouw van het
nieuwe stadskantoor aan de Lan-
gegracht zijn tegelijkertijd met de
eerste ook de tweede fase uitge
voerd. Aanvankelijk besloot de
Leidse raad alleen de eerste fase uit
te voeren, maar uit nieuwe bereke
ningen is gebleken, dat de beschik
bare ruimte maar net voldoende
zou zijn, wanneer het pand klaar is.
Het stadskantoor, een soort tweede
stadhuis, waarin de afdelingen die
iets te maken hebben met "wonen"
gehuisvest zullen worden, is be
doeld als oplossing voor het nij
pende ruimtegebrek in het stad
huis. Diverse afdelingen zijn nu
over de stad verspreid in verschil
lende panden gehuisvest.
De bouw van de eerste fase is in
middels goedgekeurd door Gede
puteerde Staten van Zuid-Holland.
Volgens het CDA-raadslid Dries-
sen bestaat er nog altijd het gevaar,
dat de Kroon het besluit voor de
bouw zal vernietigen. Dat zou dan
gebeuren omdat er bij de aanbeste
ding gehandeld zou zijn in strijd
met EEG-bepalingen. Die schrij
ven volgens Driessen voor, dat bij
dergelijke grote bouwprojecten
ook aannemersbedrijven uit de an
dere EG-landen op de hoogte ge
steld moeten worden. Volgens We
thouder Waal (Stadsontwikkeling)
is er van vernietigingsplannen door
de Kroon op dit ogenblik niets be
kend.
LEIDEN - In de Merenwijk wordt
vanavond een bijeenkomst belegd,
waarop de brief zal worden bespro
ken van de Nederlandse bisschop
pen, waarin gesteld wordt dat er
geen ruimte is voor een samenwer
kingsschool van roomskatholieken
en protestanten. J.F.M. Zuidgeest,
bisschoppelijk medewerker van
het bisdom Rotterdam en J. van
Daatselaar, directeur van de Oranje
Nassau Mavo in Leiden, geven
commentaar op de brief; ds. H.J.
van Leeuwen is gespreksleider. De
bijeenkomst begint om acht uur en
wordt gehouden in de aula aan het
Valkenpad.
De Vlietlanden:
atiegebxed
bieden van Katwijk-Rijnsburg-
Oegstgeest-Leiden-Zoeterwoude.
Aan de noordkant zou die aan de
Does bij Leiderdorp kunnen be
ginnen en via het Kagerplassenge-
bied en de zuidrand van de bollen
streek aansluiting geven op de
duinen en het strand. In de zuid
elijke groene ader zijn onder meer
opgenomen het recreatiegebied
Vlietlanden, de Stevenshofjespol-
der, het zandwinningsgebied bij
Valkenburg in de Ommedijksepol-
der en het duingebied ten zuiden
van Katwijk.
Ten behoeve van de watersport
denkt men onder meer aan de in
richting van de plassen in de Vliet
landen en uitbreiding van het Ka-
gerplassengebied, door het onder
water zetten van de Hemmeerpol-
der Voor de Rode Polder, ten oos
ten van Leiderdorp gaan de ge
dachten uit naar bebossing van dit
gebied.
Om waardevolle natuurgebieden te
beschermen, worden in het
voorontwerp-streekplan een drie
tal maatregelen voorgesteld: 1.
aankoop van de meest waardevolle
terreinen, 2. het onder beheer stel
len en geven van een vergoeding
aan de gebruiker, 3. beperkende
bepalingen voor het gebruik zon
der een vergoeding. Tot de gebie
den die in de Leidse agglomeratie
aangekocht zouden moeten wor
den behoren onder meer de Pa-
penwegse en de Raaphorstpolder
bij Voorschoten, de eilandjes in de
Kagerplassen en het duingebied.
Voor het gehele gebied tussen Lei
den en Den Haag pleit de provincie
voor de vorming van een nationaal
landschapspark.
Wegen
In dat kader past ook het feit, dat de
provincie in het streekplan niet de
aanleg van de Leidse Baan (de ge
plande autosnelweg dwars door het
gebied) heeft opgenomen. Wegen
die wel in het streekplan staan, zijn
de secundaire weg 4, van Katwijk,
via Valkenburg naar Leiden en een
verbetering van de weg langs de
Haarlemmertrekvaart. Deze weg
zou over de toekomstige Schiphol-
spoorlijn heen, doorgetrokken
moeten worden naar de Merenwijk.
Afgezien wordt van een geheel
nieuwe noordelijke randweg van
Leiden, de zogenaamde secundaire
weg 6.
Ten slotte wordt in het ontwerp-
streekplan opgemerkt, dat de even
tueel aan te leggen nieuwe rijksweg
tussen Leiden en Alphen aan den
Rijn (Rijksweg 11) geen vierbaans
autosnelweg moet worden, maar
een bescheiden stadsautoweg.
ENWB: Mogelijkheid te beperkt
LEIDEN - "De algemene politieke
situatie, in Nederland en in an
dere Westeuropese landen, wordt
gekenmerkt door spanningen,
die veroorzaakt worden door een
linkse minderheid, die hun wen
sen aan de meerderheid wil op
dringen". Tot deze uitspraak
kwam de heer drs. A. Leijten,
WD-kandidaat voor de Tweede
Kamer, gisteravond tijdens de al
gemene ledenvergadering van de
Leidse WD-afdeling.
Leijten ging in het algemeen in op
het beleid van het kabinet-Den
Uyl en besteedde vooral in een
technisch betoog veel aandacht
aan de grondpolitiek, die tot de
val van het kabinet heeft geleid.
Zo vond Leijten, dat dit kabinet
weinig tot stand heeft gebracht
en de economische situatie eer
der heeft verslechterd dan verbe
terd. "Men heeft alleen erg veel
lijvige nota's geproduceerd. Dit
kabinet houdt vele mensen van
het werk".
Bij de behandeling van de grondpo
litiek gaat het volgens Leijten om
twee vraagstukken; de verander
ing van de bestaande onteige
ningswet en het instellen van een
voorkeursrecht voor gemeenten
bij verkoop van grond.
Leijten wees in dit verband op be
grippen als "marktwaarde" en
"gebruikswaarde". Groot be
zwaar vindt de VVD dat het wet
sontwerp voert tot twee soorten
grondprijzen, één bij verkoop op
de vrije markt en één bij onteige
ning. Bovendien is volgens Leij
ten uit een recent onderzoek ge
bleken, dat bij de huidige ontei
geningswet 95% van de onteige-
ningsgevallen op basis van rede
lijk overleg is geregeld. Slechts in
5% van de gevallen liep de zaak
via een rechtbank. Een voor
keursrecht voor gemeenten bij
verkoop van grond biedt geen
echte oplossing voor het pro
bleem van grondspeculatie.
"Handige jongens" weten de ma
zen van deze wet zeker op te spo
ren, bijv. door beroep aan te te
kenen tegen een bepaalde ontei
gening bij Provinciale Staten
en/of de Kroon".
Leijten had ook kritiek op de han
delwijze van het CDA. "Het CDA
beweert nu, dat het op het terrein
van de grondpolitiek het kabinet
heeft laten vallen. Maar het CDA
heeft tot op het laatste moment
aan dit wetsontwerp meege
werkt. De heer Van Agt heeft
aanvankelijk zijn handtekening
geplaatst onder het wetsontwerp
en deze naderhand weer inge
trokken", hetgeen Leijten staats
rechtelijk onjuist noemde. De
WD is inzake de vier omstreden
wetsontwerpen (grondpolitiek,
ondernemingsraden, vermogen-
saanwasdehng en investerings
rekening) echter altijd al zeer kri
tisch geweest. "Voor een deel tas
ten zij wezenlijk de basis van ons
economisch stelsel aan, waar
tegen de VVD zich zal blijven
verzetten", aldus het
kandidaat-Kamerlid.
UTRECHT - De ENWB - een or
ganisatie die zich sterk maakt
voor de belangen van de fietser -
heeft onlangs een brief aan minis
ter Westerterp (verkeer en water
staat) geschreven met het ver
zoek alle onnodige beperkingen
voor het meenemen van de fiets
in de trein op te heffen. In voor
lichtingsacties zal de bevolking
op deze mogelijkheid moeten
worden gewezen, zo wil de
ENWB.
Een woordvoerder van de NS
acht het volstrekt uitgesloten dat
de spoorwegen aan dit verzoek
zal kunnen voldoen. Ook in een
rapport dat de NS onlangs uit
bracht aan minister Westerterp is
men ronduit somber over de mo
gelijkheden daartoe. Westerterp
had naar aanleiding van Kamer
vragen de spoorwegen gevraagd
eens uit te zoeken hoe het in de
trein meenemen van fietsen kan
worden vereenvoudigd. De in
houd van dit rapport(je) is nog
geheim, maar het is zeker dat de
NS zich niet zal ontpoppen als
een fervent voorstander van het
vervoeren van fietsen per trein.
In 1970 besloot de NS alle goe
derenvervoer uit reizigerstreinen
te weren. Ook het versturen van
fietsen werd op een enkele uit
zondering na onmogelijk. Om de
trein populairder te maken, werd
in die dagen de frequentie dras
tisch opgevoerd (van 2800 naar
4000 ritten per dag). In de NS-
filosofie, gericht op verkorting
van de reistijd, pasten de wacht
tijden op de stations voor het la
den en lossen van goederen zoals
rijwielen niet meer. Het perso
neel belast met dit werk ging de
laan uit.
Wie voortaan zijn fiets wilde
meenemen moest zelf voor het in-
en uitladen zorgen. Die regeling,
die nu nog steeds van kracht is,
zier er verder als volgt uit: de fiets
mag mee de trein in op maandag
tot en met vrijdag tussen 9.30 uur
en 15.30 uur. en na 19 uur Op za
terdag is geen tijdsbeperking,
maar op zondag alleen voor 18
uur. Voorwaarde is wel dat er een
laadruimte in de trein is onder
gebracht en men opstapt op een
van de tachtig grote en middel
grote stations.
In het zomerseizoen geldt de
zelfde regeling, zij het dat de fiets
dan alleen mee mag over een af
stand van maximaal veertig ki
lometer. In de zomer van medio
juni tot medio augustus is het wel
mogelijk om de fiets met de
nachtgoederentrein te versturen.
Op de veertig grootste stations
kan men daarvoor terecht.
Volgens de ENWB is de N5 wel
bereid die veertig kilometergrens
in de zomermaanden te laten val
len, maar wil men wel de
"spooruren" van doordeweeks
ook op zaterdag invoeren. Een
ernstige verslechtering van de
huidige regeling, meent de
ENWB, omdat op zaterdagmor
gen vroeg heel wat mensen hun
vakantie beginnen Méér fietsen
in- en uitladen op de stations be
tekent meer wachttijd op de sta
tions, dus een inbreuk op de op
de minuut afgestemde dienstre
geling, zegt men bij de NS. En aan
die dienstregeling is bij de NS
niet meer te tornen. Een NS-
woordvoerder "Door de reistij
den zo kort mogelijk te houden
doen we dagelijks een half mil
joen treinreizigers een plezier. En
daar zijn die paar duizend men
sen, die hun fiets mee willen ne
men de dupe van".
DEN BOSCH - Over Frans H.
niets dan goeds. Getuigen, die
gisteren tijdens de appèlbe
handeling van de strafzaak
tegen de 41-jarige hoofdverple-
ger uit Kerkrade door het ge
rechtshof in Den Bosch werden
gehoord, hadden alleen maar
lovende woorden voor hem over.
„Hij was erg lief voor zijn pa
tiënten Hij was nooit ongedul
dig", zegt er een, die als leer
linge haar opleiding van broe
der Frans had gekregen. „Een
geweldig persoon, die Frans, hij
stond voor iedereen klaar. Be
hulpzaam tot en met", aldus een
andere leerlinge. „Uitstekend
voor zijn patiënten Bovendien
goed voor zijn personeel", ver
telt een derde.
Een valt er uit de toon. Zijn ver
klaring: „Voor de ene patient
was hij toleranter dan voor de
andere. Hij trok een scheidings
lijn tussen makkelijke en las
tige patiënten".
Allen hebben van Frans prak
tijklessen gehad over hypogly-
caemiën Volgens het boekje
vertelde de hoofdverpleger hen
hoe een patient in een coma kon
raken en kon overlijden. Geen
van hen had uit de mond van
Frans ooit gehoord dat je insu
line ook als pijnstiller kon ge
bruiken, of als middel om pa-
tienten rustig te maken. Met die
verklaringen ontkrachtten ze
het verweer van Frans, die voor
de Maastrichtse rechtbank -
maar ook nu weer - liet weten
dat hij op eigen houtje patiën
ten insuline toediende om de
pijn en de onrust weg te nemen.
Volgens bet openbaar ministe
rie hanteerde Frans echter
de insulinespuit om te doden.
's Middags worden twee aan de
psychiatrische observatiekli
niek in Utrecht verbonden des
kundigen gehoord, de zenu
warts dr. J. G. Schnitzler en de
psycholoog drs. W. H. Derks.
Dr. Schnitzler meent dat er een
brug valt te trekken tussen de
persoon van Frans H. en de fei
ten waarvan hij wordt verdacht.
De zenuwarts; „Dat verband
kan gelegd worden via het niet
aan kunnen van de situatie in de
kliniek, en niet omdat hij de
godheid wilde uithangen. Het is
eenvoudig zo, dat hij geen extra
beslommeringen wenste".
„Maar hoe zit het dan met zijn
geweten", wilde de president
van het hof, mr. V. van Haren,
weten. De zenuwarts: „We heb
ben te maken met een uitge
sproken dwangmatige persoon
lijkheid. De gewetensfunctie
kan in zo'n geval dan een se
cundaire rol gaan spelen". Mr.
Van Haren opnieuw: „Kan hij
gedacht hebben: het gaat toch
maar om oude, afgeleefde men
sen, die ik veel narigheid voor
de toekomst bespaar". Dr.
Schnitzler. „Dat kan. Het ratio
nele kan helemaal verdrongen
worden". Volgens de zenuwarts
heeft Frans bij hem geen mo
ment kunnen overtuigen als de
hulpvaardige verpleger, die de
menslievendheid zijn roeping
noemde. Schnitzler „De per
soonlijkheidsstructuur van H.
speelt een belangrijkere rol dan
de aangevoerde omstandighe
den". Hij acht Frans vermin
derd toerekeningsvatbaar,
maar een terbeschikkingstel
ling van de regering vindt hij
niet nodig, omdat er geen ge
vaar voor de maatschappij
aanwe/ig is, tenzij Frans op
nieuw in de verpleging terug
keert, daarin een leidingge
vende functie krijgt, en alle con
trole op zijn doen en laten zou
ontbreken.
Psycholoog Derks stelt dat
Frans eigenlijk een vrij normale
vent is, niet minder schijnheilig
dan de gemiddelde mens.
Derks: „Hij is een man die zich
niet zelf staande kan houden als
hij niet op iemand kan steunen,
kan terugvallen. Gezien zijn in
telligentietest had Frans nooit
in de functie terecht mogen
komen die hij in deLückerhei-
dekliniek heeft vervuld"
Voor de Maastrichtse recht
bank had officier van justitie
mr. J. Booster veel kritek geuit
op het rapport van drs. Derks.
De officier stelde toen dat de
psycholoog zich volkomen door
Frans had laten inpakken. Toen
Frans' raadsman, mr. J. Her
mans, daar gisteren voor het hof
wat over wilde zeggen, stelde de
president hem als het ware ge
rust twijfelt toch niet aan de
kritische zin van de rechter. We
slikken niet alles voor zoete koek'
De zitting wordt morgen voort
gezet.
