VERGISSING
Koppiger pils heeft
niet altijd meer
De aardappels
zijn al bespoten
gastankjes
Anti-aanbak-pan
na 31/2 jaar op
Pas op
voor
afgekeurde
Met de bus
Misselijk
Dranken in
Nederland
Zo'n anderhalf jaar geleden is er al
tegen gewaarschuwd, maar tot op
de dag van vandaag lopen Cam-
pingGaz gebruikers er in, als ze zich
afgekeurde tanks in de handen la
ten stoppen.
De fabrikant neemt op gezette tij
den partijen tanks uit de circulatie,
omdat er kans op lekkage aan de
kraag van de tank bestaat. De mer-
1 kletters op deze tanks worden dan
van fabriekswege blauw overge
schilderd en de afgekeurde partij
komt op de schroothoop terecht.
Handelaren die het niet zo nauw
met de veiligheid nemen, weten die
partijen soms te bemachtigen en de
slechte tanks worden opnieuw ge
vuld.
Wie niet goed oplet, loopt de kans
•zijn goede gastank te wisselen
tegen een onbetrouwbare. Die kan
later wel worden gevuld, maar niet
meer worden omgeruild.
Men kan zich narigheid besparen
door bij het omwisselen er goed op
te letten dat de tekst op de tankjes
niet is overgeschilderd.
Hoe gevaarlijk is een - laten we
maar zeggen: giftig anti-
spruitmiddel op aardappelen?
Verdwijnt het als je aardappels
wast? Als aardappels al uitgelopen
zijn, heeft het dan toch nog zin zo'n
middel te gebruiken?
Dat zijn vragen waar mensen ken
nelijk mee zitten en die dan bij ons,
bij de krant, terecht komen. En va
ker nog bij het Voorlichtingsbu
reau voor de Voeding, dat er on
langs op inhaakte en er gegevens
over rondstuurde.
Het anti-spruitmiddel hoort bij de
middelen, door een grote groep
consumenten tegenwoordig met
veel argwaan bekeken. Wie roept er
niet dat hij liever „onbespoten
groenten" wil?
Wat dat betreft hoeven we u geen
illusies te laten. Vrijwel alle aar
dappelen, die je na 1 januari in de
winkel of bij een handelaar koopt,
zijn met een anti-spruitmiddel be
handeld. Dat gebeurt bij de groot
handel. Met als doel natuurlijk: het
uitlopen van de aardappel „afrem-
Voor januari was de kans op uitlo
pen klein. Maar nu de dagen langer
worden en de temperaturen stij
gen, gaan aardappelen spruiten.
Na tientallen andere meubelzaken
te hebben afgelopen zagen we
eindelijk bij een "goede zaak" de
grenen eettafel met banken die
we al zo lang zochten. Bladlengte
180 centimeter, kleinere zie je bij
de vleet.
We besloten tot aankoop. "De le
vertijd is een week of zes, maar
waarschijnlijk wel korter, want
we hebben er heel wat gekocht",
aldus de "adviseur" die ons hielp,
want welke meubelzaak heeft
nog gewoon verkopers.
Eenderde moesten we vooruit beta
len. We overhandigden een che
que voor 200 gulden.
Vier weken later belden we de zaak
even op, want we gingen met va
kantie. "Wacht even met het be
zorgen van die eethoek, want we
West-Duitsland is nog altijd het
land dat de meeste
Nederlandersper-autobus aan
trekt. Afgelopen jaar ging ruim 32
procent van de bustoeristen naar
Duitsland, 21 procent naar Belgie
en Luxemburg, en 15 procent naar
Oostenrijk. Andere landen kregen
veel kleinere percentages. Volgens
de Koninklijk Nederlandse Ver
eniging van Transport Onderne
mingen (waaronder eenderde van
het touringcarpark ressorteert),
waren er in 1976 tussen de 6 en 8
procent meer busreizen dan in '75.
Flinke groei zat in reizen naar Enge
land en naar Scandinavië.
Terug van vakantie - ze
na de besteldatum -
dat. "Kom het spul
gen, we zijn er weer"
De expeditieman die we
hadden wist nog
"Wacht u- maar tot
kriigt". zei hij.
lemaal geen opdracht gekregen
om iets terug te betalen.
"Maar ik zal er vandaag nog voor
zorgen" zei ze ons. En inderdaad,
een paar dagen later hadden we
ons geld terug. Vast een vergis
sing.
We zoeken nog steeds zo'n grenen
eethoek.
De handel gebruikt het anti-
spruitmiddel eigenlijk altijd. Dat
betekent dus dat een particulier,
die bij een handelaar een grote par
tij aardappelen koopt om thuis te
bewaren niet nog eens met de anti-
spruitstrooibus aan het werk moet
gaan.
Ten eerste omdat hij dan de kans
loopt teveel gif op de aardappelen
te strooien. Ten tweede omdat het
gewoon niet nodig is en je je dus
een heleboel overbodig werk op de
hals zou halen. Want het is een heel
karwei: de aardappels moeten
laag voor laag bepoederd worden.
Uit eigen tuin
Een particulier moet daar dus al
leen aan beginnen, als hij aardap
pels uit eigen (volks)tuin heeft of
als hij ze bij de boer zo van het-
land koopt.
Het anti-spruitmiddel is te koop bij
de drogist. Het is een bus met poe
der, voornamelijk talk of klei,
waarin maar een half procent van
het werkelijke bestrijdingsmiddel
(chloorprofam bijvoorbeeld) zit
Voor een pond van dat spul betaal
je pakweg een rijksdaalder, en dan
heb je genoeg voor 250 kg aardap
pelen. Aan deze dosering (zoveel
gram voor zoveel kg aardappels)
moet je je strikt houden. Anders
komt er weer teveel op.
Handen wassen
Het poeder mag niet in aanraking
komen met andere eet- en drinkwa
ren. Onmiddellijk na het strooien
handen wassen (eni niet eerst een
sigaret opstekenEn verder ervoor
zorgen dat je het poeder niet in
ademt. Dat wil zeggen: ramen mo
gen gerust dicht blijven, maar je
mag bij het strooien niet stuiven,
want dan komt er poeder in je-
Aardappelen uit de winkel zijn vrijwel met een anti-spruitmiddel behandeld.
En dan is er nog een belangrijk
punt: behandelde aardappelen
mogen zes weken lang niet gegeten
worden. In die tijd doet het gif zijn
werk, maar het verdwijnt, want het
is vluchtig. Een bedrijf dat zo'n
anti-spruitmiddel maakt, vertelde
ons dat de chloorprofam eigenlijk
al wel eerder weg is, maar voor de
veiligheid houdt men die zes weken
Kortom: wie zo'n bus met anti-
spruitmiddel koopt en het ge
bruiksvoorschrift leest, krijg eer
der de neiging hem met de vuilnis
man mee te geven, dan om hem
over de aardappels leeg te strooien.
Niet gevaarlijk
Maar zo bang hoef je ook weer niet
te zijn, want wat er van het giftige
middel achterblijft is in kleine hoe
veelheden niet gevaarlijk. In de
winkels wordt dat gecontroleerd
door de Keuringsdiensten van Wa
ren. Bij u thuis wordt dat natuurlijk
niet gedaan, maar wie zich aan het
gebruiksvoorschrift houdt loopt-
geen risico.
Wat op de aardappels achterblijft is
vulpoeder en een afbraakprodukt
van de chloorprofam. Van deze rest
mag op een kilo rauwe, ongewassen
aardappels nog vijf milligram aan
wezig zijn van de wet. Door wassen
en koken verdwijnt nog een beetje.
„Je mag aardappels rustig in de
schil koken", zegt het Voorlich
tingsbureau voor de Voeding.
Wanneer
moet je nu als particulier
je aardappels met het anti-
spruitmiddel behandelen?
De fabrikant zegt: „Eigenlijk me
teen maar zodra de aardappels ge
kocht zijn. De meeste mensen be
waren aardappels te warm en dan
gaan ze nogal snel spruiten. In ieder
geval moeten ze niet wachten tot
januari, want dan is het eigenlijk al
te laat. De handel bestrooit de aar
dappelen als de „ogen" groter wor
den. Dat is namelijk het moment
dat ze willen gaan uitlopen. Een
particulier kan daar maar beter niet
op wachten, omdat hij zijn aardap
pelen toch vrijwel altijd onder
minder gunstige omstandigheden
bewaart...."
De beste manier voor het bewaren
van aardappels is: bij een tempera
tuur van 4 tot 6 graden Celcius, op
een donkere, goed geventileerde
plek. i
Toch nog
Zo'n plek hebt u waarschijnlijk
niet, en uw aardappelen zijn gaan
uitlopen. Moet u er dan toch nog
poeder opdoen? Nee, want dat
heeft geen zin. Zo'n eenmaal inge
zette groei is nauwelijks nog te
stoppen. Het is dus nutteloos om op
het ogenblik nog aardappels te be
handelen. Daar kün je bijna geen
resultaat van verwachten.
En voor het overige zult u dit jaar
meer spruitende aardappelen
tegenkomen dan anders. Dat komt
door die r
Je moet er natuurlijk voor zorgen
dat het niet kan gebeuren, maar het
komt toch telkens weer voor: een
kind snoept van de een of andere
stof. Het snoept bijvoorbeeld van
het anti-spruitmiddel, omdat het
dacht dat het poedersuiker was.
Wat dan?
Als het er veel van heeft binnenge
kregen, wordt het misselijk. U moet
het dan laten braken en water te d-
rinken geven.
Geen melk drinken, omdat het gif
in de vetdeeltjes van de melk te
recht zou komen en dan juist in het
lichaam zou worden opgenomen.
Met water wordt het weggespoeld.
Waarschuw voor alle zekerheid de
dokter. Achteraf blijkt het mis
schien allemaal mee te vallen, maar
dat weetje vooruit niet.
Twee weken later belden we maar
weer eens met de expeditie van
de meubelzaak, want de levertijd
was nu ruim overschreden. "Die
tafel en banken zijn helemaal niet
te leveren" zei de expeditieman,
"de fabriek maakt ze niet meer".
"Waarom krijgen we dan geen be
richt van jullie" vroegen we boos.
"Zeker een vergissing, maar ik
zal proberen of er ergens nog zo'n
stel staat. Ik bel u terug" zei de
niets en
ïze "advi
seur" maar eens op. "Maakt u
zich maar niet ongerust, we heb
ben die eethoek heus nog wel er
gens staan".
"En het magazijn dan?" vroegen
wc. "Ze moeten zich daar vergist
hebben. U hoort nog van me".
Een week lang vernamen wc weer
niets van de "adviseur" en toen
belden we zelf maar weer eens op.
"O ja, die grenen eethoek. Nee, die
kunnen we echt niet meer leve
ren". Ook in de andere filialen
waren tafel en banken niet meer
voorradig, zo hoorden we nu.
"Maar waarom berichten jullie ons
dat niet. Dat was toch beloofd?"
U raadt het al: "een vergissing".
Het speet de man allemaal erg,
maar er was helaas niets aan te
doen.
Dranken in Nederland - kwali
teit, verloedering en controle.
Rob Sijmons, medeauteur van
het eerder verschenen werkje
Voedsel in Nederland, gezond
heid bedrog en vergif, heeft nu
uitgezocht wat er in het dran
kwereldje omgaat.
Behalve de informatie hoe het
spul gemaakt wordt, geeft hij
ook aan wat er mee loos is en
hoe de consument voor kwali
teit kan kiezen.
Het helder geschreven pocket
boekje (125 pag.) werd uitgege
ven door Van Gennep in Am
sterdam en kost 12,50.
Whisky wordt na vermenging
van twee soorten ("blends") in
fusten opgeslagen. Tegenwoordig
worden er ook moderner truukjes
mee uitgehaald.
Toen de "adviseur" het telefoonge
sprek wilde afbreken wezen we
hem op onze vooruitbetaling van
200 gulden. "Natuurlijk, die
krijgt u direct terug, ik zal dat me
teen regelen".
Een week later belden we maar
wéér eens op, nu naar de afdeling
boekhouding. "Waar blijft onze
vooruitbetaling?"
Wat we al dachten was zo, de zeer
vriendelijke juffrouw had nog he-
Als er van het anti-aanbak laagje in een koekepan stukjes afgaan, of
er komen dampen uit omdat de pan oververhit is, kan dat dan kwaad
voor de gezondheid?
Nee, zegt de Stichting Vergelijkend Warenonderzoek (VWO), die
zojuist 29 koekepannen van allerlei soort heeft onderzocht.
De anti-aanbak pannen zijn van binnen bekleed met een laagje
PTFE. Die letters zijn de afkorting voor „olytetrafluorethyleen". Het
laagje is beter bekend onder merknamen als Teflon en Fluon.
Zonder vet
Er wordt gezegd dat je in zulke pannen ook wel zonder vet kunt
bakken. Dat is waar, zegt de onderzoeker, maar dan verliest de pan
na verloop van tijd wel zijn anti-aanbak werking. Als u af en toe met
vet bakt blijft die werking behouden.
Dat wil zeggen, totdat de pan „op jaren" komt. Want na gemiddeld
twee jaar gaat het anti-aanbak effect al merkbaar achteruit. Na ge-
ipiddeld drie en een half jaar is het laagje grotendeels versleten en
bent u aan een nieuwe pan toe.
Oververhit
Maar nu die deeltjes PTFE, die uit de pan kunnen komen en in het
eten kunnen raken. Ze zijn niet gevaarlijk, zegt de Stichting VWO.
Een oververhitte pan hoeft u ook niet weg te gooien, ook al zag u de
vreesaanjagende gassen er uit opstijgen.
De onderzoekers zeggen: „Als de pan lang achtereen op de volle
vlam heeft gestaan en daardoor oververhit is geraakt, zal er enig gas
uit de PTFE-laag ontwijken. Dit is niet gevaarlijk, omdat de concen
tratie van het gas klein is."
Nederlanders gaan over op hoppi-
ger pils, zegt Skol. Maar Rob Sij
mons onthult in zijn boekje Dran
ken in Nederland, dat nou net déze
brouwerij niet zoveel hop in h^t
bier doet. Hop zorgt voor de bittere
smaak die pils nu eenmaal moet
hebben Skol reageerde, dat het
niet zozeer gaat om de hoeveelheid
hop die je gebruikt, maar om de
speciale bereidingswijze waardoor
"de edele hopgeur en hopsmaak
beter behouden blijft".
De smaak van pils kan uitgedrukt
worden in bitterwaarden die door
de hop worden veroorzaakt. Die
worden uitgedrukt in Europese
standaardeenheden (EBU/1). De
minimumnorm moet volgens een
Duitse deskundige 30 zijn. Daaraan
voldoet bijvoorbeeld Tsjechisch
pilsner met 30-45 EBU/1, maar ook
het Nederlandse merk Brand-Up
met 34 EBU/1.
en krijgen dus minder bitter bier,
omdat de vrouwen - die steeds
meer bier drinken - dat lekkerder
vinden.
Uitvoeriger gaat Sijmons in op de
Franse wijnschandalen, hoe de
consument soms misleid en zelfs
bezwendeld wordt.
Beerenburg
Opmerkelijk
Bitterwaarden
De Nederlandse brouwerijen zorg
den zelf voor de volgende opgave:
Heineken-Amstel (23-25 EBU/1)
Skol normaal (21), Skol-"super"
(24), Grolsch (25) en Brand-normaal
(24).
Met opzet gebruiken de meeste
brouwerijen overigens minder hop
De Schotten zijn niet terecht zo
trots op "hun" whisky. De oer-
whiskv komt helemaal niet uit
Schotland maar uit Ierland.
Meer dan de helft van de alcohol
die voor jenevers wordt gebruikt is
niet afkomstig van granen. De ad
vertenties waarin gesproken wordt
over het klassieke recept voor jene
vers zijn dus vaak niet waar.
Oude jenever is net zo oud als
jonge jenever. Oude jenever is na
melijk alleen een aanduiding voor
het type zoals dat vroeger gebruikt
werd en dat een volle smaak had.
Echte oude jenever wordt nog in
zeer minieme hoeveelheden ge
maakt en is, gerijpt op houten fus
ten, een luxe produkt met een prijs
die grofweg het dubbele is van die
van de normale jenever.
Het echte Friese van de Beeren
burg moeten we volgens Sijmons
met een verschrikkelijk grote kor
rel zout nemen. Hij noemt dat "ech
te" van apocrieve waarde. De naam
komt van de Amsterdammer
Hendrik Beerenburg, die kruiden
kant en klaar aan kasteleins ver
kocht. Nog steeds drijft een nazaat
vanuit de hoofdstad handel in dit
mengsel. Ruim 6 van elke 100 bor
rels die we drinken is een of andere
Beerenburg.
Mensen die geen alcohol drinken
- ook geen wijntje of een biertje - en
zelfs geen vruchtensap, trouwens
ook aan de kwaliteit daarvan kan
men gerust twijfelen, kiezen vaak
voor mineraalwater. Dat is gezond,
puur natuur. Maar, Sijmons ont
hult, dat zelfs daarvan een aantal
niet eens voldoet aan de eisen die,
onder andere door de wereldge
zondheidsorganisatie, aan drin
kwater worden gesteld.
Warenwet
Hoppig of niet?
Uit dit alles wordt in elk geval dui- Hoelang zal het nog duren voor het
delijk dat er nog heel wat werk te hier zover is als in Frankrijk, toch
verzetten valt (een betere warenwet bij uitstek het land van de fijnproe-
en vooral betere controle) ten be- vers. Daar staan nu in de warenhui
hoeve van de consument. zen al rekken gevuld met een grote
verzameling kleine tlesjes. Ze be
vatten de essences van een hele
reeks dranken - er hoeft alleen nog
maar neutrale alcohol aan toege
voegd te worden.
DONDERDAG 3 MAART 1977
