Kogeltrein: „ideaal"
openbaar vervoer in
Japan, maar lelijk...
SJINKAN-SEN
ZATERDAG 26 FEBRUARI 1977
EXTRA
PAGINA 15
Een kijkje in
de rijtuigen
Sjinkan-sen. Let wet,
derde klas. Alleen
zitplaatsen. Grote
ramen, goede stoelen
en air-conditioning.
Alle deuren openen
en sluiten automa
tisch. En in de res
tauratiewagen kan
men op een digi-
taalmeter aflezen hoe
hard het gaat: tot
aan 250 kilometer
per uur. Overigens
behoeft men niet
naar de restauratie
wagen de wagen tjes
met eten en drinken
komen herhaaldelijk
langs
Deze foto geeft ook
een goed beeld van de
vrij conventionele
wijze, waarop de Ja
panners gekleed
gaan. Spijkerbroe
ken en shirts hebben
wij slechts bij uit
zondering gezien.
De "Sjinkan-sen" is wellicht
de enige spoorlijn ter we
reld, die winst maakt.
Men vindt dit wereldwon
der in Japan. Tussen Fu-
kuoka en de hoofdstad
Tokio. Een afstand van
zo'n 1100 kilometer, die
deze "Bullet Train" in niet
meer dan zeven uur over
brugt. Met een snelheid
van ver over de 200 kilo
meter.
Maar het is niet alleen de
snelheid, die deze "kogel-
trein" tot het schier ideale
vervoermiddel maakt. Dat
is mede te danken aan het
gemak, het comfort en de
perfecte organisatie.
'Wie anders dan met de Sjinkan-sen
gaat is gek" hoorden wij iemand
zeer kernachtig zeggen. Wat cru
uitgedrukt misschien. Maar in de
kern toch een harde waarheid.
Want men moet toch al een ver
schrikkelijk bezeten autofanaat
zijn om het eigen vervoer over
zulke eindeloze afstand boven
zo'n glad en gemakkelijk open
baar vervoer te stellen.
Ondanks de grote afstanden gaat er
zeker om het kwartier een trein in
de gewenste richting. Een snel
trein, die alleen in de grote steden
stopt óf een boemeltje, dat elk
stadje de kans geeft mede van
deze verbinding te profiteren. En
in het dichtbevolkte Japan zijn er
heel wat van die plaatsjes.
Gereserveerd
Men behoeft dus nooit al te lang te
wachten. Trouwens wie eenmaal
een kaartje heeft behoeft hele
maal niet te wachten. Die is zeker
van zijn zitplaats. Men kan name
lijk alleen gereserveerde plaatsen
kopen in de bespreekbureaus of
aan de stationsloketten. Al die
verkoopplaatsen zijn aangeslo
ten op een centrale computer die
er voor zorgt, dat geen plaatsen
dubbel worden verkocht. En als
de computer doorgeeft, dat alle
stoelen bezet zijn helpt er geen
moedertje lief meer aan. Staan is
er niet bij in deze trein. Men zal
moeten wachten op de volgende.
Maar die komt gauw genoeg.
Dat kan men zo rustig doen omdat
alle blauwwitte, sterk gestroom
lijnde kogeltreinen bestaan uit
zestien genummerde rijtuigen.
Nooit meer en nooit minder. Elk
treinstel is precies even lang. En
elke trein stopt altijd op dezelfde
plaats. Zó, dat het nummer van
het rijtuig exact correspondeert
met het ook op het perron aange
geven nummer. Dat scheelt geen
centimeter.
Eén minuut
Maar goed ook, want de kogeltrein
stopt nergens langer dan één mi
nuut. Die zestig seconden heb
ben de passagiers om in- en uit te
stappen. Dan sluiten de deuren
zich onherroepelijk. Automa
tisch, zoals alles aan boord auto
matisch gebeurt. Dat alles zich
tijdens die korte stop zo rustig,
soepel en zonder gedrang kan af
spelen is te danken aan die ogen
schijnlijk feilloze organisatie.
Heel wat anders dan de onder
grondse in de gigantische hoofd
stad Tokio. Zoals men wellicht
weet zijn daar grote, stoere kerels
in dienst genomen, die niets an
ders doen dan mensen in de
treinen duwen. Onlangs heeft
men er enkele tientallen extra
moeten aannemen omdat in de
wintermaanden de mensheid
door de dikkere winterkleding
wat "uitzet". (Overigens is dat
iets aardigs voor het televisies
pelletje "Wie van de drie?".
Zoiets van: "Mijn naam is Suziku.
Ik ben treinduwer van be
roep
Perfectie
Maar terug naar de Sjinkan-sen.
Een bijna angstaanjagende per
fectie.
Voor het overgrote deel te dan
ken aan de overwegende rol die
de computer in dit treingebeuren
speelt. De "kogel" wordt name
lijk nagenoeg geheel door de
computer geleid en bestuurd.
Daardoor sluiten die deuren pre
cies op tijd
Daardoor komen die treinen zelden
te laat
Maar daardoor vooral kunnen de
Japanners vol trots zeggen, dat er
in de meer dan tien jaar, dat deze
trein rijdt, er nog nooit een echt
ongeluk is gebeurd. Een enkele
mechanische storing natuurlijk
daargelaten.
Dat is mede te danken aan de inten
sieve controle op deze spoorlijn.
Bij de gereden hoge snelheden
(gemiddeld - met de stops mee -
zo'n 170 kilometer per uur, maar
het maximum ligt in de buurt van
de 250 kilometer en op een meter
in de restauratiewagen kan men
zien, dat die snelheid vaak wordt
benaderd) zou een ongeluk in een
klein hoekje kunnen schuilen.
Bij wijze van spreken: één bana
nenschil op de rails zou de trein
kunnen doen uitglijden.
Om geen enkel risico te nemen stu
ren de Japanse perfectionisten
elke nacht een controletrein over
het baanvak die - ook al weer per
computer - de zaak nog eens
grondig nagaat. Of alles nog goed
functioneert en of er nergens
enige afwijking in de breedte van
de rails is ontstaan. Niets wordt
aan het toeval overgelaten.
Het resultaat is er dan ook naar: nog
nooit een botsing of andere cala
miteiten.
Blauwdruk
Het lijkt langzamerhand of We be
zig zijn om een blauwdruk voor
het ideale openbaar vervoer te
schetsen. Want daar komt nog bij,
dat de van air-conditioning voor
ziene rijtuigen prettig modern
zijn ingericht. Met grote ramen.
De stoelen zitten redelijk goed, al
zijn de zittingen voor ons Euro
peanen natuurlijk wat aan de
korte kant.
Aan boord kan men volop eten en
drinken kopen. Achter het voed
sel en drankwagentje duikt alras
iemand op met een grote plastic
zak om de vuile boel op te halen,
de lege bakjes en bekertjes. En
dat alles voor een heel aanvaard
bare prijs. Voor zo'n 120 gulden
koopt men een plaatsje in een
derde klas-coupé van Hirosjima
naar Tokio. Een afstand van rond
de 900 kilometer.
Zo op het oog lijkt dus alles vlekke
loos. Toch zien wij zo'n Sjinkan-
sen nooit bijvoorbeeld tussen Pa
rijs en Amsterdam rijden. Zelfs
als we achteloos voorbij gaan aan
-de internationale problemen, die
daarbij ongetwijfeld zullen rij
zen. Maar er rijden weer meer in
ternationale treinen, dus zijn we
wat dat betreft gewoon lekker op
timistisch: die worden wel opge
lost.
Afgrijselijk
Maar we geloven beslist niet, dat
Nederlanders, Belgen en Fransen
zo'n afgrijselijk lelijke spoorlijn
in hun land zouden accepteren!
Het oude Japanse spoorwegnet, dat
voor een groot deel nog in parti
culiere handen is, deugde name
lijk niet voor die supersnelle
kogeltreinen.
Even terzijde: ze hebben in Japan
die gewone spoorlijn wel handig
georganiseerd. Elke bestemming
heeft zijn eigen kleur. De groen
trein naar die plaats, de gele naar
die en de rode naar een ander. Al
leen een kleurenblinde kan nog
in de verkeerde trein stappen.
Maar de maat van de in dat trein
verkeer gebruikte rails was niet
geschikt voor de hoge snelheden
van de Sjinkan-sen. Derhalve
moest een nieuwe baan worden
aangelegd. Grond is echter
schreeuwend duur in Japan.
Omdat het zo schaars is. Daarom
werd de oplossing in de lucht ge
zocht en gevonden. Vlak naast en
hier en daar zelfs boven de oude
spoorlijnen is de duizend kilome
ter lange bak-op-kolossale-
betonnen-palen gebouwd,
waarin de kogeltrein naar harte
lust kan voortrazen.
Dat hoge betonnen staketsel slin
gert zich dwars door het land
schap. En als het door een dorp of
stad moest, nou dan ging het ge
woon door dat dorp of die stad.
Zonder pardon. Deze Japanse
equivalent van de Chinese muur
is kennelijk zonder scrupules
aangelegd. Estetische verant
woording was bijzaak. Daar heb
ben de Japanners zich niets van
aangetrokken.
"We zitten hier met honderd mil
joen mensen op een kluitje. We
willen snel vervoer. Dat kan de
Sjinkan-sen bieden. Daar moet
men dan maar iets voor over heb
ben", zo heeft men duidelijk ge
redeneerd.
Het waren dan ook geen argumen
ten van landschappelijk schoon
en dergelijke, die de aanleg van
het nieuwe Sjinkansen-traject
Tokio-Sapporo (nog eens dui
zend kilometer) deden vastlopen.
Alleen een energiecrisis kon de
nijvere Japanse bijen tot stil
stand brengen. Maar nu gaat het
gelukkig weer beter. Er is weer
geld. En dus wordt er weer verder
gebouwd aan deze enorme
Sjinkan-sen-brug.
Hoe lang ze erover zullen doen en
hoeveel het zal gaan kosten? Het
maakt niet uit. Want ze vertrou
wen er blindelings op, datook die
lijn weer winst zal gaan opleve-
Immers, wie dan nog met de auto
naar het wintersportcentrum
Sapporo rijdt is inderdaad
gek
KOOS POST
