VAN ALLES WAT AAN KUNST
Na Mozart
begon
de afgang
[/RADIO \Rrogramma 1
toegelicht
Oude boeken
gooi je niet zomaar weg»
DONDERDAG 24 FEBRUARI 1977
RADIO - TV - KUNST
PAGINA 5
In Leiden en omgeving
LEIDEN/OEGSTGEEST/WASSENAAR
- Tot begin maart kan men in de Leidse
regio een grote gevarieerdheid aan kunst
vinden. Wandkleden, schilderijen en ke
ramiek, maar ook foto's, tekeningen en
sculpturen maken het mogelijk om een
globaal beeld te krijgen van wat er op het
gebied van kunst in deze omstreken ge
daan wordt. Maar hiervoor zou men alle
exposities af moeten lopen en dat kan wel
enige tijd vergen. In de foyer van het
LAK-theater aan het Levendaal kan men
droge naald etsen zien van Peter Schenk.
Zeegezichten heten het te zijn, een krasse-
rige wolkpartij met daaronder een zee die
een zelfde kinderachtig lijnenspel kent als
de lucht. Een weinig inspirerende exposi
tie, vooral omdat het tentoongestelde werk
geen of nauwelijks variatie kent. Jan van
der Veer en Hans A. Gorter zijn de expo
santen van de galerie aan de Oude Rijn. De
grote, klassieke doeken van Jan van der
Veer laten veelal natuurimpressies zien.
Naast deze wat Sombere, zware doeken
zijn er ook aquarellen met houtskool van
hem te zien die weer een geheel andere
sfeer dragen. Evenzo twee stillevens in
olieverf die men tot zijn betere werken kan
rekenen. De keramische figuurtjes van
Hans Gorter hebben niet zoveel om het lijf
alhoewel de meesten juist erg dikbuikig
zijn. Betere keramiek kan men vinden in
galerie Van der Vlist waar Iet Cool figuren,
vruchten en bolle vormen exposeert. Haar
oorspronkelijke vormgeving uit zich het
best in deze bolle vormen die, om maar
eens een cliché te gebruiken, „gewoon erg
fijn" zijn. Dit in tegenstelling tot de minder
orginele wandkleden van Ine van der
Merve en de felle doekjes van Jan Vermey
die ook bij Van der Vlist exposeren. Het
tweede deel van de LAK-tentoonstelling
bevindt zich in het Academiegebouw.
Daar zijn pastels en olieverfdoeken te zieh
van Cees Martins. De pastels maken' een
bezoekje nog enigzins de moeite waard,
aan zijn olieverfdoeken valt niets te bele
ven. Deze composities en portretten in
olieverf tonen aan dat het nog een hele
lange weg kan zijn voordat een acceptabel
niveau is bereikt. De galerie Denise Step-
han heeft voor de tweede keer werk van
Kees van Roemburg in haar ruimte onder
gebracht. Weinig variatie zou men zeggen
(ook deze expositie beslaat een lange pe
riode), maar wanneer men de stillevens in
aquarel, gouache en olieverf ziet valt dit
bezwaar weg. Het werk van Van Roem
burg is bijzonder goed. Dit geldt zeker
voor de gouaches „Meirapen" en „Drie pe
ren", stillevens die tegen een zwarte ach
tergrond gezet zijn. Ook het stilleven met
hamer verdient een hoge waardering. Niet
al de doeken van Van Roemburg zijn zo
boeiend en doorwerkt als dit stilleven. He
laas is goede kunst altijd duur. Laat dit U
echter niet weerhouden om een bezoek
aan deze galerie af te leggen. Van Roem
burg zal tot de vaste exposanten gaan be
horen wat betekent dat we nog meer inte
ressant werk kunnen verwachten.
Kunstenaressen geven de toon aan in de
galeries in Oegstgeest en Wassenaar. In de
Pulchri Studio van Oegstgeest kan men
tekeningen en olieverfdoeken van Lies
Was bekijken. Een middelmatige tentoon
stelling met enige uitschieters als het doek
„Boomgaard met ganzen" en enkele pen
tekeningen. Niet veel beter is de expositie
in de bibliotheek van Wassenaar, de
galerie-bibliotheek om precies te zijn, al
waar Cathy Jansen en Loes uit den Boog
aard hun kunnen aan de man proberen te
brengen. Cathy Jansen doet dat met aqua
rellen, waarop voornamelijk fruit- en
bloemstillevens, die echter elke inspiratie
missen. De keramische figuurtjes van
Loes uit den Boogaard, moeilijk te onder
scheiden in de donkere vitrine, kenmer
ken zich door open mondjes en bolle vor
men. Ze maken een macabere indruk. In
galerie Kerkdam zijn naast olieverfdoeken
ook litho's en etsen te zien. De namen die
hierbij horen zijn Sonja Geverdinck, Willie
van den Berg, Marina Broere en Jenne van
Eeghen. In galerie JA tenslotte zijn er fo
to's aangevuld met gedichten van Joke
Matze en Inez Meter te zien, alsmede en
kele houtsculpturen en prenten van Nout
Visser. Een mooie expositie waar een poë
tische sfeer hangt, al is het wel werk waar
je van moet houden.
JURRIAAN VAN KRANENDONK
LISELORE
In het gisteren in deze krant ge
publiceerde interview met Lise-
lore Gerritsen is na de passage
over een eventuele artistieke
samenwerking tussen haar en
echtgenoot Paul van Vliet een
vraag weggevallen. Het vervolg
van het verhaal wekte de sug
gestie dat daar voorlopig wel
geen sprake van zal zijn. Dit
antwoord van Liselore Gerrit
sen heeft echter betrekking op
de (weggevallen) vraag of er in
het leven van het echtpaar Van
Vliet plaats zal zijn voor kinde-
ADVERTENTIE
Filosofische dirigent Ferdinand Leitner:
i do Nationale
Puzzelaktie t.b.v.
Nationaal Fonds Beter Leven
In de Katwijkse Soefi-tempel
treden morgenavond op de violist
Christian Bor en de pianiste Marja
Bon. In de krant van gisteren stond
abusievelijk vermeld, dat het con
cert wordt verzorgd door Christian
en Maija Bon.
DEN HAAG - Kort na de oproep
aan de balie van het Promenade
hotel in Den Haag verschijnt een
kleine man met grijs haar. Hij loopt
licht gebogen en nadert met vlugge,
veerkrachtige stappen. "Ferdinand
Leitner", stelt hij zich voor. Zijn
grijze ogen en zijn beweeglijk ge
zicht verraden een levendige geest,
een spiritueel mens.
Ferdinand Leitner, in de wereld
van de klassieke muziek een veel
gevraagde dirigent, en sinds een
jaar vast verbonden aan het
Residentie-Orkest, blijkt een
boeiend verteller.
Het uitgangspunt van ons gesprek
werd de relatie tussen alle kunstui
tingen onderling, in samenhang
met de ontwikkeling van een be
paald cultuurpatroon, in onze da
gen de psychologie, het diepte- en
hoogte-onderzoek, het begrip
ruimte, een terrein dat gedeeltelijk
op dat van de filosofie ligt. "Nee",
zegt Ferdinand Leitner eerst, "dat
gaat me te ver; ik wil mij bepalen tot
de samenhang muziek-beeldende
kunst. Die zie ik heel duidelijk. Ik
houd van beeldende kunst en ei
genlijk ben ik veel meer visueel dan
auditief ingesteld - vreemd voor
een dirigent, vindt je niet?" Hij
denkt even na en zegt dan pein
zend: „Nee, filosofie daar waag ik
mij niet aan, dat ligt niet op mijn
gebied." Dan neemt hij de draad
van het gesprek over en ontpopt
zich als een filosoof.
"In ieders leven is een opkomst en
een afgang, dat zie je altijd, ook in
de cultuur. Er is in 500 jaar muziek
Door Bep Rijnders
veel veranderd. Voormij is in die
hele ontwikkeling Mozart het hoog
tepunt geweest. Daarna ging het
zo..." zijn handen maken een da
lende beweging. "Bij Beethoven
begon de afgang. Daar eindigde de
objectiviteit in de muziek. Beetho
ven verd subjectief. Het was óók de
tijd van de ontwikkeling van de
spoorwegen, en van de F ranse revo
lutie. En als ik mij bepaal tot onze
tijd, dan is naar mijn gevoel nu het
dieptepunt bereikt. Men wil
vrijheid, dat is een tijdsbeeld van
overal." Ferdinand Leitner zegt
heel nadrukkelijk: „Maar dit is
geen vrijheid, maar een ontbinding
van alle normen. Er bestaat geen
vrijheid als men de ordening van
het denken niet kent. De geeste
lijke armoede kenmerkt zich in de
huidige muziekontwikkeling,"
gaat hij verder. "Wat nu geprobeerd
wordt is geen muziek, maar geluid
stoepassing met psychologische
spanningseffecten." Hij haalt zijn
schouders op. "Als men het sys
teem en de technieken kent, kan
iedereen moderne muziek maken.
Op den duur zal de massa eraan
gewend raken. Het is de neergang,
de ondergang van de cultuur."
"Goed", probeer ik opgewekt,
"maar dan ontstaat er weer een
nieuwe cultuur, want er bestaat
geen niets. Alles blijft in bewe
ging."
"Misschien," zegt Ferdinand Leit
ner wat triest.
Weer valt er dat ogenblik van stilte
Dan gaat hij verder. „Ik heb mijn
voorkeur. Eén heb ik genoemd:
Mozart; maar ook de Middeleeu
wen, de Barok, Schubert, Mahler,
Alan Berg - ook Wagner, ja, maar..."
hij heft zijn vinger op - „bij de Tris
tan heeft hij voor het eerst het totale
stelsel doorbroken. Ook dat is een
mijlpaal."
Kwarttonen
"Over de Barok heb ik nogal eens
van mening verschild met Harnon-
court. Ik vind dat er te weinig be
kend is op het gebied van de uit
voeringspraktijken. Ik ben het
daarom zeker niet altijd met hem
eens. Ik heb mij toegelegd op de
studie van de versieringskunst en
daarover is wel veel geschreven,
door Fux onder andere. Ik ben er
zeker van dat vooral de ritmiek een
andere is, dan doorgaans bij versie
ringen wordt toegepast. Er is er
maar één geweest, die het heeft ge
hoord toen ik het anders uitvoerde:
Otto Hamburg, een leerling van
mij. Het gehoor van de mensen in
het westen is afgestompt. Wij ma
ken teveel lawaai om ons heen. In
het oosten, in Japan bijvoorbeeld,
kunnen ze kwarttonen onderschei
den. Hier niet meer. Ik werk daar
graag. De concentratie is bij die
mensen zo groot, dat zij mij dwin
gen tot hetzelfde. Ik heb daar veel
minder tijd nodig dan hier in het
westen om iets in te studeren. Die
volkomen overgave van die men
sen. Ik voel bij hen de spanning,
ook bij mijzelf."
"Voelt u zich bij Tsjaikowski thuis?
Ik hoorde van u eens zijn zesde
symphonie. Het klonk zo acade
misch, hoewel ik gemerkt heb, dat
bepaalde emoties u niet vreemd
zijn."
"Ér is maar een grote Rus uit die
tijd: Moussorgski."
"Zijn Boris Godounow?"
"Ja!"
Lawaai
„Wat "Wat vindt u van al die be
werkingen van zijn "Tableaux
d'une exposition?"
Ferdinand Leitner veert overeind.
"Verschrikkelijk! die muziek speel
ik niet. Er is alleen lawaai overge
bleven en niets meer van Mous
sorgski."
Op dit moment van ons gesprek
diende zich een nieuwe bezoeker
aan. "Ik heb nog niet eens gegeten",
verzuchtte de grote dirigent, "dat
heb ik helemaal vergeten."
CPN wil geen
ontmoeting
met Biermann
AMSTERDAM - Het CPN-
bestuur heeft gisteren de uit
zijn land verbannen Oostduitse
politieke zanger Wolf Biermann
laten weten geen prijs te stellen
op een gesprek met hem. Bier
mann, op het ogenblik voor het
geven van vijf concerten in Ne
derland, had om dit gesprek ge
vraagd. De CPN heeft geen re
den opgegeven voor haar wei
gering.
Biermann (40) heeft morgen wel
een ontmoeting met PvdA-ers,
onder wie partijvoorzitter me
vrouw Van den Heuvel en de
staatssecretarissen Van Dam en
Schaefer.
Biermann, wiens Oostduitse
staatsburgerschap hem in no
vember vorig jaar tijdens een
optreden in West-Duitsland
werd ontnomen, heeft gistera
vond een concert in de Sones-
takoepel in Amsterdam gege
ven. Hij treedt morgenavond op
in Rotterdam en zaterdag in het
Amsterdams Concertgebouw.
De protestzanger is ook in ons
land ter gelegenheid van de ver
schijning van de bundel "Voor
mijn kameraden". In deze (Ne
derlandstalige) bundel zijn een
aantal van zijn balladen, liede
ren en een vraaggesprek met
hem opgenomen. De vertaling
is van Ernst van Altena.
Tijdens een persconferentie in
Amsterdam liet Biermann we
ten voorlopig geen concerten
meer te willen geven in West-
Duitsland, waar hij is geboren
(Hamburg). Biermann vertrok
op 17-jarige leeftijd als zoon van
een communistische vader naar
de DDR.
ADVERTENTIE
AMERSFOORT - De zanger Ram
ses Shaffy heeft gisteren in Amers
foort het Zilveren Cultureel Jonge
ren Paspoort uitgereikt gekregen
door de voorzitters van de Belgi
sche en Nederlandse CJP
organisaties, de heren M. Boon
H. Vonhoff. De prijs is onlangs
gesteld en bestemd voor een in I
Zilveren CJP
voor Ramses
derland en België bekende artiest,
die zich behalve door zijn artistieke
prestaties ook verdienstelijk heeft
gemaakt voor het CJP.
De prijs kwam tot stand in het ka
der van het Belgisch-Nederlands
cultureel verdrag. Shaffy is de eer
ste die de prijs krijgt.
U wilt de bibliotheek van uw grootvader opruimen, of wat
Vuimte creëren in uw eigen boekenkast.
Of 't nu gaat om Statenbijbels of reisverhalen, boeken over
dieren of occultisme, als een boek nog in goede staat verkeert
is het de moeite waard om even bij de Slegte
langs te gaan (bellen kan natuurlijk ook).
Misschien krijgt u er nog meer geld vo
dan u denkt.
'Staat vi
De Slegte is een goeie voor uw oude boeken.
NEDERLAND I
18.15 - Introductie Duits (TELEAC)
18.45 - Bereboot (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
19.05 - De kinderkrant (EO)
19.30 - Het kleine huis, tv-serie (EO)
20.20 - Nader bekeken, informatie en commentaar (EO)
20.50 - Billy Graham in Rio, filmreportage (EO)
21.35 - Journaal (NOS)
21.50 - Een vaste burcht, concert (EO)
23.00 - Journaal (NOS)
NEDERLAND II
18.45 - Toeristische Tips (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
19.05 - Wickie de Viking (KRO)
19.30 - Cijfers en letters, spelprogramma (KRO)
20.00 - Journaal (NOS) 20.25 - Koningen en paupers, tv-serie
(KRO)
21.10 - Pleisterkade, comedy-serie (KRO)
22.00 - Brandpunt (KRO)
23.05 - Den Haag Vandaag (NOS)
23.20 - Journaal (NOS)
De EO-actualiteitencubriek Nader Bekeken zal vanavond in
formeren over de plannem van het Amsterdams gemeentebes
tuur om gratis heroine aan verslaafden te verstrekken. In Enge
land waar men daarmee al enige jaren ervaring heeft,sprak een
EO-team met een aantal deskundigen Nader Bekeken houdt zich
ook bezig met de financiële adoptie van kinderen uih de derde
wereld en sprak daarover met vertegenwoordigers van organi
saties voor deze vorm van hulp. In een reportage uit Angola
komen vluch telingen op weg naar Mandie aan het woord. Ook is
er een interview met Ndjowa, hoofdman van het aan Angola
grenzende Ovambo. Tenslotte wordt gerapporteerd over de toe
stand in Oeganda.
Brandpunt zendt vanavond de eerste aflevering uit van een
serie van vier programma's in verband met de tweedekamer
verkiezingen op 25 mei as. Hoofdpersonen in deze uitzending is
Hans Wiegel, de lijsttrekker van de WD.
In het EO-programma 'Een vaste Burcht' vanavond, na een ge
filmde impressie van het Oostenrijkse land en gesprekken met
evangelisten die daar werken, opnamen van een concert in de
Weense Musikverein. Aan dit concert werken mee de sopraan
Teresa Stich
Rajidallde alt Elisabeth Kummer en de bas Eberhard Kummer.
De AVROren KRO gaan samen een lang televisedebat uitzen-
den. Tussen de lijsttrekkers van het CDA, de PvdA en WD op
dinsdag 24 mei, de avond vóór de verkiezingen. De heren Van
Agt en Wiegel hebben hun medewerking reeds toegezegd.
Minister-president Den Uyl kon nog niet worden gevraagd we
gens, zijn verblijf in het buitenland. Het debat zal voor een deel
worden uitgezonden in AVRO's Televizier Magazine onder lei
ding van Jaap van Meekren op Nederland 2 en voor een deel in
KRO's brandpunt op Nederlandl onder leiding van Ab Lange-
bent.
Hilversum 1
KRO: 7.00 Nws. 7.02 Het levende Wooi
7.08 (S) Gevarieerd programma m
lichte muziek (7.30 Nws.) 8.30 Nws. 8.36
Gymnastiek voor de huisvrouw. 8.45 (S)
Gevarieerd programma met lichte mu
ziek. (10.30 Nws.) 11.00 (S) Huisartsen
gisteren en vandaag, gesprek. 12.00 (S)
Gevarieerd programma met om 12.22
Wij van het land; 12.26 Mededelingen;
12.30 Nws. 14.00 (S) Licht muziekpro
gramma. (15.30 Nws.) 16.00 (S) Spreek
uur gesprek. 17.00 (S) In de hutsgeklut-
ste kinderwinkel, kinderprogramma.
17.30 Nws. 17.32 (S) Echo magazine.
Hilversum 2
NCRV: 7.00 Nws. 7.11 Och
tendgymnastiek. 7.20 Vandaag...vrijdag:
gevarieerd programma. (8.00 Nws. 8 11
Hier en nu.). 8.30 Op de man af 8.35 Te
Deum Laudamus: gewijde muziek.
NOS: 9.00 "Mamma is mooi", pro-
nden. 9.40 Schoolradio. 10.00 Wa
heeft dat kind? Pedagogische rubriek.
10.15 Duidelijke taal. 10.30 NOS-
Jazzportret. 11.00 Nws. 11.03 Meer over
minder. De stem van de sprekende min
derheid. 12.30 Toerismo. Toeristische in
formatie. OVERHEIDSVOORLICH
TING: 12.49 Uitzending voor de land
bouw. NCRV: 13.00 Nws. 13.11 Hier en
nu. NOS: 13.30 Vonken onder de as. Ne
derlandse volksverhalen en -gebruiken-
13.45 Onder de Groene Linde. Oude lied
jes en balladen. 14.00 Repertorium van
de NOS-koren en -orkesten: Radio Fil
harmonisch Orkest: klassieke muziek.
15.00 Zoeklicht op Nederland: nieuws
uit de regio. (16.00 Nws.) 16.30 Kijk op
buitenland. VPRO: 17.00 (S) Welinge
lichte kringen, debatprogramma. 17.45
SYMBIOSE. 17.55 Mededelingen.
informatie. 9.03 (S) De
muzikale fruitmand; verzoekplaten.
10.03 (S; Te elfder ure; nonstop muziek
programma. TROS: 11 03 (S) Verzoek
platen. 12.03 (S) De Nederlands-talige
top-tien en kwiswijs. NCRV: 13.30 (S)
Pop-contact met de nationale Tip-30.
15 03 (S) Elpee-pop. NOS: 16.03 (S) Hit-
meesters met de Nationale Hitparade en
Top-30.
Hilversum 4
NOS 7 00 Nws. 7.02 (S) Vroeg klassiek;
nieuwe grammofoonplaten. 9.00 Nws.
9.02 (S) Stof van eeuwen. 10.30 (S) Voca
lise. 12.00 (S) Van het Nederlands Con
certpodium: pianomuziek. EO: 13.00 (S)
Klankspiegel. 14.00 Nws. 14.02 (S)
NCRV: 18 00 De kerk vandaag: informa
tie over kerk en samenleving. 18.20 (S)
van onze correspondenten 18.30
nieuws. 18 41 Wereldpanorama. 18.53
Zojuist verschenen. 19.00 (S) Leger des
Heilskwartier. 19.15 (S) De wereld zingt
Gods Lof. 20.00 (S) Goed gestemd: vo
cale muziek. 20.40 Een, twee, uit de
maat? Programma over onderwijs en
aeding. 21.00 Ik zou best 's
rillen
volw
21.20 (S) Kerkorgelconcert. 21.45 (S)
Spraakmaken. 22.25 Avondoverden
king. 22.30 Nieuws. 22.40 (S) Hier en nu.
23.00 Rondom het Woord. 23.35 (s) Jazz-
time. 23.55-24.00 Nieuws.
Hilversum H
AVRO: 18.00 Nieuws. 18.11 Radiojour
naal. P.P. 18.20 Uitzending van de PSP.
IKON: 18.30 Kleur. Informatie en com-
leving3AVRO: AVRoTsp^rtpanïrama.
20.00 Nieuws. 20.05 Radiojournaal. 20.10
(S) Radio Kameroekest mmv sopraan:
klassieke muziek. 21.05 (S) Jazzspec-
trum. 21.55 Essay, kunstprogramma.
22.20 Aspecten kunstrubriek. 23.00 (S)
Met, het oog op morgen, met om 23.05
Aktualiteitenoverzicht, 23.00 Den Haag
vandaag en 23.52 Even ontspannen voor
het slapen gaan, yoga. 23.55-24,00
Nieuws.
Hilversum Hl
NOS: 18.03 De vakaturebank 18.10 (S)
NOS-maal TROS: 19.02 (S) Poste??.
20.02 (S) Soulshow. 22.02 (S) Sesjun: jazz
en blues live. 23.02 (S) Close-up. 0.02 (S)
De Hugo ven Gelderen show. 1.02-7.00
(S) De Nachtwacht.
18.30 Aktualiteiten. 18.45
Zandmannetje. 18.55 Nordschaumaga-
zin. 19.26 Inspection Lauenstadt, tv-
serie. 19.59 Programmaoverzicht. WDR:
8.05 tot en met 11.50 Schooltelevisie.
.30-10.15 Kleuterprogramma). 18.00
gramma. 19.15 Aktualiteiten. 19.45
Amusementsprogramma). 20.00 Jour
naal en weerbericht 20.15 Discussie.
21.00 Sonderdezernat K 1, MP 9 mm frei
Haus, tv-spel. 22.00 Kultureel magazine
22 45-23.05 Journaal, commentaar en
weerbericht.
Duitsland H
17.00 Journaal. 17.10 Die Biene Maja,
tekenkilm-serie. 17.40 Aktualiteiten en
muziek 18.20 Pfarrer in Kreuzberg, tv-
serie. 18.55 Mainzelmannchen. 19.00
Journaal. 19.30 Showprogramma. 20.30
Satirisch magazine. 21.00 Journaal. 21.15
Reportage. 22.00 Tausend Lieder ohne
Ton, tv-spel. 23.25 Journaal.
België Nederlands
18 00 Kleuterprogramma. 18.05 Jeugd
programma. 18.30 Kim en zijn vrienden,
tv-serie. 18.55 Tekenfilm. 19.05 Film
fragmenten. 19.35 Informatief pro
gramma 19.40 Mededelingen. 19.45
Journaal 20.15 Coronation Street, tv-
serie. 20.40 Panorama. 21.30 Lachertjes.
21.35 Standpunten. 22.00 Filmfragmen-
22.25-22.35 Journaal.
