Wel nieuw
filiaal.
geen nieuw
bestuur
Winkelpassage en kantoren in Stadsgehoorzaal?
Wie krijgt straks beheer
over bibliotheekfonds
Kamer v. Koophandel
wijst verordening voor
horeca met kracht af
Bibliotheekconflict
nog niet echt opgelost
Gevel en grote zaal blijven behouden in plannen Stichting
MAANDAG 21 FEBRUARI 1977
977
Afgelopen zomer ontstond een con
flict tussen de wethouders Welzijn
Tesselaar en Oosterman en het
dagelijks bestuur van de Stich
ting Openbare Bibliotheek Lei
den. Als in 1980 de nieuwe cen
trale bibliotheek in het Heerenlo
gement wordt geopend, zijn de fi
lialen aan de Plantage en de
Breestraat overbodig en zullen
deze worden gesloten. De panden,
eigendom van de bibliotheek
worden dan verkocht. Vermoede
lijk levert dat zo'n zeven ton op.
De wethouders stelden voor het
geld te storten in het gemeentelijk
bouwfonds voor de bibliotheek.
Dit fonds is in leven geroepen, om-
dat er een jarenlange achter
stand is in de bibliotheekvoorzie
ningen en het personeel een pak
ket van eisen had ingediend,
waarin werd gewezen op de
noodzaak van filialen in de. Me-
renwijk, het Morskwartier en een
uitbreiding van organisatie en
personeel, de gemeente zorgt voor
de boeken en de huisvesting.
Vandaar het fonds.
Nu bleek het bestuur er niet zo veel
voor te voelen om die zeven ton in
het gemeentelijk bouwfonds te
storten. Liever stichtte men een
eigen fonds, in eigen beheer, dat
gebruikt kon worden voor extra's
voor de bibliotheek. Welke extra's
het bestuur daarbij op het oog
had bleef onduidelijk.
Het bestuursstandpunt werd over
igens bepaald zonder dat het al
gemeen bestuur en het personeel
om een mening werd gevraagd.
Opmerkelijk, met name omdat de
wethouders stelden dat als het be
stuur niet van gedachte zou ver
anderen, alle uitbreidingsplan
nen van de baan zouden zijn.
Toen in een artikel in deze krant
melding van de kwestie werd ge
maakt, kwam het personeel in ac
tie.
Het wantrouwen werd opgezegd in
het bestuur, dat daarop besloot af
te treden. Inmiddels is een com
promis bereikt. De bibliotheek
koopt in 1980 het filiaal Meren-
wijk van de gemeente. Het be
stuur besloot afgelopen week toch
aan te blijven
Wettelijke basis aanvechtbaar
LEIDEN - De Kamer van Koophandel en Fabrieken voor
Rijnland wijst de verordening, die de gemeente Leiden wil
invoeren voor drank- en horeca-inrichtingen, met kracht af.
Dit blijkt uit een reactie, die de Kamer desgevraagd aan het
college van B en W heeft gegeven.
LEIDEN - In extra vergaderingen van twee
raadscommissies, morgenavond, zullen raadsle
den zich moeten uitspreken over het compromis
dat is bereikt in het bibliotheekconflict. Tijdens
die vergaderingen zullen de wethouders ook ver
antwoording moeten afleggen over het beleid dat
tot dusver in deze kwestie is gevoerd.
Duidelijks is dat niet iedereen even
enthousiast is over het compromis
en het is ook zeker niet zo dat als de
ADVERTENTIE
Het Heerenlogement aan de voet
openbare bibliotheek.
De bibliotheekwet geeft vrij uit
voerig aan hoe alles in de biblio
theek moet reilen en zeilen. Het rijk
en de gemeente zorgen voor het
geld en als men nu ook geen eigen
bezit meer zou hebben, blijft er
voor het dagelijks bestuur niet veel
meer over dan een begroting indie
nen en een jaarverslag maken. Voor
de uitvoering van de taakstelling is
er tenslotte het personeel en de di
rectie. Vandaar dat men hoe dan
ook een pand in eigen beheer wilde
houden en dat is dan nu gelukt.
Schaduwzijde is natuurlijk dat de
bibliotheek geld zal moeten gaan
lenen om het bibliotheekfiliaal in
de Merenwijk, waarvoor als alles
besluiten om geld voor de bouw doorgaat op 1 maart de eerste paal
Filiaal in de Merenwijk be- de grond in gaat, te kunnen aanko-
In de concept-verordening, die
ambtenaren van de gemeente des
tijds hebben opgesteld, wordt
voorgesteld om de sluitingstijden
met een half uur te vervroegen. Een
tweede punt in de verordening is
dat vestigingen van cafés en bars in
de binnenstad alleen mogelijk zou
zijn na toestemming van B en W. De
Kamer noemt de wettelijke basis
een dergelijke verordening
„uiterst aanvechtbaar". De bepa
lingen in de concept-verordening
zijn ontleend aan artikel 18 van de
Drank- en Horecawet. In de toelich
ting daarop wordt door de regering
gesteld dat gemeentebesturen ten
aanzien van drank- en horeca-
inrichtingen alleen beperkende
maatregelen kunnen nemen op ba
sis van een kwalitatieve maatstaf.
Omdat de gemeente in feite een
maximum wil stellen aan het aantal
café, een kwantitatieve maatstaf,
vecht de Kamer de juridische
grondslag van de concept
verordening aan en noemt de in
troductie van een verkapt maxi
mumstelsel „bijzonder bedenkelijk
en gevaarlijk".
Beleidsplan
Zoekt U een goed
Ankerhorloge
reeds vanaf 40,- of
Electronic-QUARTS
De beste merlcen brengen wij
U
SEIKO - CASIO - CERTINA -
PRISMA - CITIZEN - JUNG-
HANS-EWE- ANKER
Horloger v. d. Water
Haarlemmerstraat 181
schikbaar te stellen, de
gaat schijnen e
de wereld zijn.
In de hele kwestie lopen eigenlijk
twee conflicten door elkaar. Eén
tussen het bestuur van de biblio
theek en de wethouders
sen het bestuur en het biblioteek
personeel. In het eerste geval heb
ben Dick Tesselaar en Bert Oos
terman duidelijk water in de wijn
moeten doen om overeenstemming
te bereiken en de nieuwe filialen te
redden en het is nog maar de vraag
of de gemeenteraad achter dat
compromis wil gaan staan, want
het is er één met veel haken en
ogen.
Uitgangspunt van het dagelijks be
stuur was namelijk dat als straks de
panden worden verkocht en het
geld naar de gemeente zou gaan,
men niet zou bijster veel te bestu
ren meer over zou hebben.
pen. Want het bestuur heeft straks
alle problemen uit vermoedelijk maar zeven ton, ter
wijl het Filiaal dat gekocht moet
worden, en dat lenen kan de ge
meente veel goedkoper doen dan
de bibliotheek.
Kortom, het verschil zal een post op
de bibliotheekbegroting gaan wor
den, jaarlijks terugkerend, en daar
moet de gemeente dan meer voor
gaan betalen. Of de gemeenteraad
dat pikt, is zeer de vraag.
Tweede conflict
Het tweede conflict, tussen bestuur
en personeel, is nog verre van opge
lost. Het personeel wil hoe dan ook
situaties als deze in de toekomst
voorkomen en vindt het een laak
bare zaak dat het mogelijk is ge
weest dat het dagelijks bestuur
zonder overleg met het algemeen
bestuur en het personeel, uit eigen
Door
Ton van Brussel
belang en alleen om de eigen taak
veilig te stellen, de bibliotheek
voorzieningen op het spel zet.
Dat mag niet weer gebeuren vindt
het personeel en de enige garantie
voor het uitblijven van een tweede
bibliotheekconflict, is het overgaan
op een andere bestuursvorm.
Eén waarin het personeel, zoals dat
bij veel bibliotheken in andere
plaatsen het geval is, een stemge
rechtigde vertegenwoordiging in
het bestuur heeft, dat kan een
nieuwe stichting zijn of bijvoor
beeld een gemeentebibliotheek.
Die gedachte is niet zo vreemd, te
meer omdat in de bibliotheekstruc
tuur ook nog zoiets wonderlijks
mogelijk is als het functioneren van
een algemeen bestuur. Nu is zo'n
lichaam in veel bestuursvormen te
vinden. De praktijk wijst evenwel
uit dat er niets aan de hand is zo
lang het goed gaat, maar dat er
merkwaardige situaties ontstaan,
zodra er iets aan de knikker is. Bij
de bibliotheek was er iets aan de
knikker en wat blijkt dan?
Het algemeen bestuur, dat twee
keer per jaar bij elkaar komt voor
de formele goedkeuring van dingen
als de begroting en het jaarverslag,
bestaat, overeenkomstig het
bibliotheek-statuut, uit minimaal
twintig leden. Doorgaans zijn dat
andere besturen verbonden zijn en
dat werk doen op grond van be-
stuursdeskundigheid, op persoon
lijke titel en uit belangstelling voor
de bibliotheek.
Ze komen maar twee keer per jaar
bij elkaar, dus veel werk hebben ze
er niet aan, maar veel zicht op de
gang van zaken in de bibliotheek
hebben ze daardoor veelal ook niet.
Dat bleek in dit conflict wel uit de
gesprekken tussen personeel, al
gemeen bestuur en dagelijks be
stuur. De algemene bestuursleden
moesten toen uitvoerig over de hele
gang van zaken in de bibliotheek
worden voorgelicht.
Die controlerende taak van het al
gemeen bestuur op het dagelijks
bestuur, stelt natuurlijk niet veel
voor, als het algemeen bestuur ver
stoken blijft van de feiten, die ze
moeten kennen om een goed oor
deel te geven.
De eis van het personeel om na de
denken over een meer bevredi
gende bestuursvorm is in dit licht
reëel. De zaak lag open toen het be
stuur had aangekondigd om af te
treden, maar nu dat niet doorgaat,
is het personeel wat pessimisti
scher gestemd. Voor hen is er bij
het slaan van de eerste paal voor het
Merenwijkfiliaal niet zo veel reden
voor blijdschap, want de eerste stap
in de richting van een meer door
zichtige en democratischer be
stuursvorm is daar nog niet mee
genomen.
Ook vindt de Kamer van Koophan
del dat individuele klachten van
bewoners uit de Pieters- en Aca-
demiewijk de gemeente geen vrij
brief kunnen geven om een veror
dening vast te stellen voor het ge
hele gemeentelijke grondgebied.
Er zou een beleidsplan door de ge
meente moeten worden opgesteld,
met criteria op grond waarvan B en
W vestiging van een horeca-
onderneming kunnen weigeren.
Bestaan dergelijke criteria niet, dan
zal dit, aldus de Kamer „onherroe
pelijk tot subjectieve beslissingen
leiden". Zoland een dergelijk be
leidsplan niet gerealiseerd is, mag
er met tot invoering van de veror
dening worden overgegaan, aldus
de Kamer van Koophandel. Ook
vindt ze dat eerst gebleken moet
zijn dat ondanks voldoende politie
controle en na overleg met en even
tuele waarschuwingen aan de be
treffende horeca-ondernemer(s)
een zodanige overlast blijft be
staan, dat ingrijpen van de overheid
als juist en rechtvaardig wordt er
varen. Ten slotte zou de verorde
ning alleen moetengelden voor die
wijk of wijken, waar duidelijk over
last blijvend is geconstateerd.
Klachten
De invoering van een verordening
ter beteugeling van de overlast van
cafés en bars, kwam in december
1975 voor het eerst ter sprake. Naar
aanleiding van klachten werd er
toen door ambtenaren een nota op
gesteld, waarin bepaalde maatrege
len werden bepleit. Vooral som
mige buurtbewoners in de Pie-
terswijk toonden zich voorstander
van vervroeging van de sluitings
tijden. De horeca verzette zich daar
fel tegen. De bar- en café-eigenaars
zijn voor invoering van verschil
lende sluitingstijden van
dag/avondcafés (tien uur 's avonds)
en nachtcafés (vier uur 's-nachts).
Na de discussies in gemeentelijke
Maar negen
ca
rfé's
meer
Dat de horeca in de binnenstad
een "stormachtige ontwikke
ling" heeft doorgemaakt, zoals
in een ambtelijke nota van de
gemeente is gesteld, wordt
door de Kamer van Koophan
del bestreden. Ze is na bestu
dering van het handelsregister
tot de conclusie gekomen dat
er in de periode 1971-1976
slechts een toename is van ne
gen café's. In Leiden zijn er nu
87 café's, waarvan 72 in de bin
nenstad. Het aantal restau
rants is wel drastisch uitge
breid: de laatste vijf jaar zijn
er zestien bijgekomen; het to
taal is op 33 gekomen. Het aan
tal cafetaria's (48) is terugge
lopen: tegenover achttien op
heffingen stonden zes nieuwe
inschrijvingen. Leiden heeft
negentien Chinees-Indische
restaurants, 22 koffiehuizen en
negen hotelbedrijven.
commissies, waarvan beide groe
peringen uitgebreid deelnamen, is
het lange tijd stil geweest rond de
invoering van de horecaverorde-
ning; uiteindelink zullen B en W nu
een voorstel moeten doen aan de
gemeenteraad.
Eerste paal
terras-flat
LEIDEN - In de Merenwijk zal op
dinsdag 1 maart de eerste paal wor
den geslagen voor de bouw van 97
terrasappartementen. Een gezond
heidscentrum, een filiaal van de
openbare bibliotheek en een on
dergrondse parkeergarage. Het
project, dat zal verrijzen links van
het winkelcentrum "De Kopermo
len", wordt gebouwd in opdracht
van de Stichting "De Rosmolen".
Het Rosmolen-complex wordt in
pyramide-vorm gebouwd, en is tot
stand gekomen door een viertal
particulieren, die nauw samen
werkten met een architect. Het plan
is in iets meer dan een jaar tot stand
gekomen.
In het terrascomplex komen tal van
extra voorzieningen, zoals een ge
meenschappelijke wasruimte met
wasmachines, een ruimte geschikt
voor sauna en solarium.
Volgens de stichting "De Rosmo
len" is tachtig procent van de flats
al voor het begin van de bouw ver
kocht.
De huidige Stadsgehoorzaal
dateert van 1892 en is toen
voor 115.910 gulden neerge
zet Architect Knuttel heeft
als voorbeeld voor zijn com
plex de Saalbau uit Frank
furt am Main genomen. De
nieuwe Stadsgehoorzaal
was nodig omdat de vorige,
in 1872 door stadsarchitect
Schaap ontworpen, afge
brand was. In de loop der ja
ren is het complex steeds aan
de eisen van de tijd aange
past. Nog in 1962 is het in
tern verbouwd in is het orgel
geplaatst dat was aangebo
den door de Stichting Bur
gerijfonds. Er is toen ook nog
gesleuteld aan de akoestiek
van de tot 1000 zitplaatsen
vergrote zaal. De Stadsge
hoorzaal heeft de laatste ja
ren echter met toenemende
tekorten gedraaid. De Stich
ting Aanpassing Stadsge
hoorzaal heeft plannen ont
wikkeld om de Stadsgehoor
zaal weer rendabel te ma
ken.
LEIDEN - Achter de bestaande gevel van de Stadsgehoor
zaal zou de grote zaal met bijbehorende ruimtes gehand
haafd moeten blijven, maar in het souterrain en in de on
rendabele ruimtes zoals de grote foyer zouden winkeltjes,
kantoren en horecavestigingen komen. Door het souterrain
zou er een winkelpasage kunnen lopen van Breestraat tot
Aalmarkt.
terwijl het complex van binnen ingrijpend veranderd wordt.
De Stichting Aanpassing Stadsge
hoorzaal Leiden (S.A.S.) heeft een
halfjaar gewerkt aan de uitwerking
van deze ideeën. Op het door de
Stichting uitgebrachte rapport
heeft de gemeente niet onwelwil
lend gereageerd, maar vooralsnog
zijn de plannenmakers doorgewe
zen naar de werkgroep Stadsge
hoorzaal en de projectgroep voor de
binnenstad. De werkgroep zal moe
ten bekijken in hoeverre het plan
past in de ideeën over de Stadsge
hoorzaal die de werkgroep ontwik
kelt, de projectgroep zal het plan
toetsen aan de ideeën over de bin
nenstad die in de projectgroep
ontwikkeld zijn tot nu toe. De plan
nenmakers zien een herindeling
van de Stadsgehoorzaal als een
goede stimulans voor een gerecon
strueerde Breestraat.
De verbouwingen die nodig zijn,
zullen bijna allemaal in het gebouw
zelf plaatsvinden, het uiterlijk zal
dus intact blijven. Om het souter
rain geschikt te maken voor win
keltjes en horecavoorzieningen
moet het 1 meter uitgediept wor
den. Het is de bedoeling dat men,
van de Breestraat komend, binnen
met een roltrap omlaag gaat,
waama men aan de andere kant van
het gebouw weer met een roltrap op
de begane grond komt, waar de uit
gang aan de Aalmarkt is. Ook om
gekeerd natuurlijk is de voetgan
gerspassage te bewandelen.
Op de begane grond blijft de grote
zaal gehandhaafd. Aan de rechter
kant van de zaal (van de Breestraat
af gezien) moet een tweede voet
gangerspassage naar de Aalmarkt
komen met daarlangs winkeltjes en
vitrines.
Op de eerste verdieping kan in de
bestaande foyer een kantoorruimte
worden geschapen en blijven ver
der de toegangen tot de balkons
van de grote zaal gehandhaafd. Aan
de ruimten naast de grote zaal is,
evenals op de begane grond, een
winkelfunctie toegedacht, aldus
het rapport van de Stichting. In de
foyer zou een tussenverdieping
gemaakt kunnen worden waarbij
meer kantoorruimte gewonnen
wordt.
Alles bij elkaar is er 1775 vierkante
meter beschikbaar voor winkels en
dergelijke, en 1150 vierkante meter
kantoorruimte. Volgens de plan
nen zou meer dan de helft (bijna
70%) van de totale vlakte van de
Stadsgehoorzaal verhuurbaar zijn.
De plannen zijn ontwikkeld door
Paul Bontebal, die deel uitmaakt
van de in Den Haag gevestigde Ar
chitectenassociatie. In de plannen
zijn ook enkele suggesties opge
nomen voor de omringende be-
bouwing.De school aan de Aal
markt zou bijvoorbeeld plaats
kunnen maken voor bejaardenflats
die aansluiten op het complex van
de Stadsgehoorzaal. Ook het vrijet
ijdscentrum (voormalig Kreatief
Sentrum) zou in de wandelpassage
kunnen worden betrokken.
'Deze aanvullingen zouden de plan
nen Financieel aantrekkelijker ma
ken, aldus de plannenmakers. Het
grote voordeel voor de gemeente
bij dit project zou zijn dat de ge
meente niet langer hoeft op te
draaien voor de tekorten van de
Stadsgehoorzaal. Als de gemeente
geen al te hoge eisen stelt bij de
verkoop van het gebouw, en de erf
pachtscanon (een soort jaarlijkse
huur voor de grond), niet te hoog
maakt, zal het complex rendabel
zijn, aldus de Stichting.
Momenteel is de Stichting nog in
oprichting. De oprichters zijn par
ticulieren die ook al actief zijn ge
weest bij de oprichting van de
Stichting Eigen Huis en de Stich
ting Rosmolen. De Stichting Eigen
Huis heeft een complex goedkope
woningen neergezet in de Meren
wijk, de Stichting Rosmolen bouwt
aan een terrasflat bij het winkelcen
trum de Kopermolen.
