Scorsese
weet gave
sfeer te
scheppen
Mager verhaal goed uitgewerkt
"FACETTEN UIT HET LEVEN FILMEN"
Films
deze week
ALICE DOESN'T LIVE HERE ANYMORE
Film 'De Peetmoeder'geboren
uit familie Manders-initiatief
VRIJDAG 18 FEBRUARI 1977
FILM
PAGINA 19
The return of a man called Horse
Twee weken terug was de Ierse ac
teur Richard Harris te zien als een
wijd en zijd bekend arts in de film
"Bestemming Cassandra". Nu in de
film "The return of man calles Hor-
se" is hij een Brits aristocraat die in
het gezapige Albion zijn draai niet
kan vinden. Lord Morgan besluit
dan ook weer terug te keren naar
het woeste Amerika, waar hij eer
der al enkele jaren doorbracht. In
die jaren was hij een gewaardeerd
en gerespecteerd lid van de Yellow
Hand-Indianen en zijn plan is, om
zich nu weer bij deze stam te voe
gen. De Indianen blijken echter te
zijn veijaagd door héle slechte
blanken die met ivhiskey en wa
pens de hulp hebben gekocht van
een andere stam. Lord John Mor
gan vindt de Yellow Hand-
Indianen (althans wat daar nog van
over is) uiteindelijk terug in een
staat van totale ontreddering en
wanhoop. Zelfs Morgan, toch niet
de eerste de beste blanke, wordt
niet meer vertrouwd. Maar na enke
le, slechts voor ingewijden begrij
pelijke rituelen wordt dat vertrou
wen weer hersteld en weet hij ze
zelfs zo ver te krijgen dat ze naar
hun land terugkeren om de blan
ken en de Rickaree-Indianen (zo
heten de overlopers) te veijagen.
Qua aantal zijn ze weliswaar veruit
in de minderheid, maar net als ko
lonel Buitenzorg in de strip Appie
Happie heeft Morgan wat techni
sche en taktische tips achter de
hand. Alles verloopt volgens plan
en het hele zooitje wordt uitge
moord.
Nu niet bepaald een scenario om
warm van te worden, maar regis
seur Irving Kershner is er toch in
geslaagd er een alleszins accepta
bele film van te maken. Hier en daar
wat traag, maar de manier waarop
hij het zeer fraaie landschap in
beeld weet te brengen getuigt van
gedegen vakmanschap.
"The return of a man called Horse"
doet wat dat betreft een beetje den
ken aan Clint Eastwood's "The out
law Josey Wales". Dezelfde -wat
mistige vaagheid waardoor een
zeer aparte sfeer ontstaat. Ook Ri
chard Harris laat zich van z'n beste
kant zien; Gelukkig niet zo routi-
nieus als in "Bestemming Cassand
ra"; de inzet en liefde waarmee hij
Lord Morgan speelt, straalt gewoon
van hem af.
"The return of a man called Horse;
regie; Irving Kershner; hoofdrol
len: Richard Harris, Gale Son-
dergaard en Geoffrey Lewis; thea
ter: Lido 1; leeftijd: 14 jaar
Hoofdrolspeler Richard Harris
[Uja: 14 jaai »UIU "U
BART JUNGMAN hier met vriendin Ann Turkell
ken. Aan het einde kiest ze voor iets
dat eventueel op een zelfde narig
heid kan uitlopen.
Zoals gezegd is "Alice" het onder
deel van een drieluik, dat verder
bestaat uit de eerste in het oog lo
pende, onlangs ook in Nederland
uitgebrachte Scorsese film "Mean-
streets" en zijn laatste met de Gou
den Palm onderscheiden „Taxidri-
ver". Er zit een duidelijke ontwik
keling in drie films. In "Mean-
streets" rammelt het scenario nog
aan alle kanten en is het ongekende
vermogen van de regisseur om
sfeer te scheppen, die de film toch
aantrekkelijk maakt. In "Alice" is
de vorm al veel sterker en is het
verhaal duidelijk beter voor de ca
mera's gebracht.
Bovenal blijft zijn vermogen om
sfeer te scheppen en om acteurs te
regisseren opvallen. Ellen Burn-
styn (Alice), die inmiddels al twee
keer op de nominatie heeft gestaan
voor een Oscar, komt in de door
Scorsese altijd toegepaste improvi
satie tot voortreffelijk spel. Voeg
daarbij een onverwachte benader
ing van een nu ook weer niet zo
spectaculair gegeven en een op
merkelijke aandacht voor de mu
ziekfragmenten en je hebt een gave
film, die destijds bij de vertoning in
Cannes zeer terecht de definitieve
doorbraak van Martin Scorsese in
de filmwereld bewerkstelligde.
"Alice doesn't live here anymore";
regie: Martin Scorsese; hoofdrol
len: Ellen Burnstyn en Kris Kris-
tofferson; theater: Camera; leef
tijd: 14 jaar.
TON VAN BRUSSEL.
Zo'n twee jaar geleden ging "Alice
doesn't live here anymore" in Ame
rika in première. Een golf van en-
thousupsme in kringen van femi
nisten ging daar aan vooraf. Einde
lijk zou dit eens een film zijn, die de
uitgangspunten van de vrouwen-
strijd serieus nam en die er zonder
omwegen of vooroordelen een lans
voor brak.En dan nog wel door
mannen gemaakt.
Die geestdrift bleek wat voorbarig,
want het zijn ongetwijfeld de nale
ven van geest die de film om die
reden waarderen. Veel meer is
"Alice" een wezenlijk onderdeel
van het autobiografische drieluik
van de jonge, zeer belovende Ame
rikaanse regisseur Martin Scorsese
en dat heeft met feminisme betrek
kelijk weinig uitstaande. Vanwaar
dan die verwarring? Vermoedelijk
zit hem dat in het begin en het einde
van de film.
"Alice doesn't live here anymore"
is het verhaal van een jonge vrouw,
die plotseling weduwe geworden
besluit om huis en haard samen
met haar zoontje te verlaten en af te
reizen naar haar geboorteplaats.
Voordat het zover is moeten er
nogal wat kilometers worden afge
legd. De reis wordt herhaaldelijk
onderbroken, omdat het geld op is
en Alice een baantje moet zoeken.
Zij besluit het vak dat zij bij haar
huwelijk heeft moeten opgeven
weer op te nemen. Als zangeres
stelt ze echter niet veel meer voor,
maar het lukt haar toch na een aan
tal mislukte pogingen aan werk te
komen. Als zij met een bezoeker
van het café waar ze zingt een rela
tie krijgt en ontdekt dat die man
veel overeenkomst vertoond met
haar doorgaans slecht gehumeur
de, agressieve overleden echtge
noot, vlucht ze weg, Op naar de vol
gende stad, waar ze een baan vindt
als serveerster.
Het levert een confrontatie op met
een haar onbekende kant van de
samenleving. Het recht-voor-zijn-
raapse leven, van de ene dag op de
andere, van de ene hotdog in de an
dere uitsmijter, van vrachtwagen
chauffeurs en andere toevallige
passanten in het wegrestaurant,
waar ze haar dagen doorbrengt.
Ook daar ontmoet ze een man, ook
in hem herkent ze veel van haar vo
rige relaties, maar toch besluit ze bij
hem te blijven. Het onafhankelijke
leven dat ze zich in haar geboorte
plaats had voorgesteld is van de
baan. En daar eindigt de film.
Scorsese heeft aan het begin een
uur weg moeten snijden om zijn
produkt verkoopbaar te maken.
Was dat niet het geval gewesst dan
zouden verwachtingsvolle feme-
nisten zeker nog meer van een
koude kermis zijn thuis gekomen.
Nu is er hooguit een minuut of tien
uitgetrokken om een beeld te
schetsen van Alice in haar huwe
lijk. Een hoogst ongelukkige
vrouw, die thuis geen fluit heeft in
te brengen, maar die hoe dan ook de
lieve vrede wil bewaren.
Ze doet daar, ten koste van haarzelf,
al het mogelijke en onmogelijke
voor, behalve haar biezen te pak-
Alice (Ellen Burnstyn) en h
zoontje bekogelen elkaar met c
Het knaapje heeft een zwakke
in de defensie van zijn moeder
dekt.
Wiileke van Ammelrooy debuteert als regisseuse:
Wiileke van Ammelrooy, samen
met Sylvia Kristel Nederland's
enige full-prof filmactrice, zal bin
nenkort debuteren met een eigen
film. Filmpjé, beter gezegd, want
haar eerste werkstuk als regisseuse
duurt slechts zes minuten. Maar het
script voor een tweede, vijftien mi
nuten durende, produktie ligt al
klaar en bovendien heeft Wiileke
serieuze plannen voor een heuse
speelfilm van anderhalf uur, of
daaromtrent.
Wiileke van Ammelrooy speelde tot
nu toe in niet minder dan eenent
wintig hoofdfilms. Ze stond altijd
vóór de camera's. Heeft ze nu het
idee het kunstje voldoende te heb
ben afgekeken om ook er achter
met succes te kunnen pionieren?
Wiileke vertelt uitgebreid dat het
niet zomaar een bevlieging is. "Ik
heb al jaren met plannetjes in deze
richting rondgelopen. Heel bewust
heb ik naar deze, voor mij nieuwe
activiteit toegewerkt".
Er zijn tal van aanleidingen, aldus
Wiileke. Het feit dat de laatste tijd
als filmactrice globaal werkeloos is
(er zijn nauwelijks Nederlandse
produkties in voorbereiding), is
geen hoofdreden geweest, al gaf de
keus tussen de wacht betrekken
naast de telefoon of zélf aan de gang
gaan de doorslag. Want "Ik ben er
het mens niet naar om te gaan zitten
wachten tot iemand weer eens
roept Wiileke, we hebben je no
dig".
Regisseuse en producente Van
Ammelrooy. Het hoe en waarom.
"De grote handicap van het film-
maken in Nederland is het gebrek
aan werkelijke communicatie tus
sen de regisseurs en de acteurs. Ze
spreken eikaars taal niet. De to
neelschool en de filmacademie hier
in Amsterdam, zouden bijvoor
beeld eindelijk eens moeten gaan
samenwerken. Waarom dat niet
gebeurt? Ik blijf erbij dat de direc
teuren van deze twee scholen niet
met elkaar overweg kunnen. Ik ben
wel eens naar Anton Koolhaas van
de filmacademie toegestapt en heb
hem mijn mening verkondigd,
maar de reactie die je dan krijgt is
vaag en nietszeggend. Die samen
werking is zo nodig! Als ik Neder
landse films zie, ook de produkties
waarin ik een rel heb gespeeld, is
het buiten het probleem van een
goed script te vinden om, altijd dat
er óf teveel geacteerd wordt óf dat
de karakters die de acteurs moeten
voorstellen er niet voldoende uit
komen. Tijdens de voorbereidin
gen voor de films is er nog wel eens
ruimte voor onderling overleg,
maar tijdens de draaidagen komt
daar niets meer van, omdat iedere
seconde geld kost en geld is er toch
al altijd te weinig. Dus zie je nog
steeds acteurs die, met hun toneel
opleiding in het achterhoofd, èen
karakter letterlijk van de kruin tot
de tenen spelen, terwijl de regis
seur op dat moment denkt aan het
zichtbaar maken van dat karakter
in het kader van een close-up".
Wiileke van Ammelrooy tijdens de opnamen voor "Rust"
"Die communicatie
stoornis .déar ligt de aanzet tot
het eerste filmpje van Wiileke.
"Tsja, hoe gaat het? Na zes jaar
praktijk wil je in interviews toch
wel iets meer te zeggen hebben dan
alleen "ik vind het zo'n fijne rol" of
"we werken zo lekker in deze
ploeg". Dus ben ik me met de tech
niek van het filmmaken gaan bezig
houden. Hoe werkt een camera, wat
is het effect van verschillende len
zen, wat kun je met licht doen, met
geluid? Als een regisseur, tussen
haakjes het zijn altijd mannen in
Nederland, zich - meestal op basis
van een historische arrogantie -
niet in de techniek van een acteur
wil inwerken, dan wil ik toch in ie
der geval weten hoe het er aan de
andere kant van de camera toegaat,
die intentie".
In haar kritiek spitst Wiileke zich
vooral toe op de vrouwenrollen, die
naar haar mening veelal maar half
worden uitgewerkt.
"Voor "Frank en Eva" heb ik de
kans gekregen om in overleg met
de regisseur mijn rol aan te vullen.
Het kon ook voor "Het jaar van de
kreeft". Verder? Geen tijd. Geen
tijd, draaien maar!"
Twee vrouwtjes
Tijdens Film International Rotter
dam 1977 (het festival wordt ko
mende maand gehouden) kunnen
we gaan zien of Wiileke "deze en
gene zijde van de camera" heeft we
ten te verbinden. Haar filmpje (35
mm, in kleur), gemaakt met subsi
die van CRM, heet "Rust". Wiileke:
"Het is een simpel verhaaltje
waarin twee vrouwtjes voorkomen.
De ene is net ontzettend fijn bezig
in haar eigen ruimte, als een vrien
din haar opbelt en teksten spreekt
die haar verleden oproepen. Dat
verleden wil ze helemaal niet.
Waarom zou ik me laten leiden door
krachten van buiten af? Ze vindt de
oplossing door de telefoon niet
Leontien Ceulemans en Maartje
Seyfferth spelen de twee rollen in
Willeke's "Rust". Beschouwt ze dit
eerstelingetje nu als een soort ad
vertentie om straks als regisseuze
nog meer werkelijk aan de bak te
kunnen komen?
Wiileke, gedecideerd: "Oh nee! Zo
werk ik niet. Ik heb dan ook geen
enkele behoefte om te laten zien
hoe artistiekerig ik kan wezen of
hoe mooi ik wel kan filmen. Ik wil
wel zoveel mogelijk mensen berei
ken, omdat ik denk dat ik iets te
vertellen heb".
Menstruatie
De aanvraag voor subsidie voor
Willeke's tweede film ligt al bij
CRM. De werktitel is "Feest?" Het
onderwerp: de eerste menstruatie
van een jong meisje.
Wiileke: "Facetten uit hetleven.dat
wil ik. Over ongesteld worden ligt
nog altijd een taboe. Natuurlijk
grote nonsens, als de helft van de
wereldbevolking er iedere maand
een paar dagen mee geconfron
teerd wordt. In "Feest?" gaat het
om de reacties die de eerste men
struatie van een meisje in een gezin
teweegbrengt. De nuances tussen
"hoèra, hoera, nu ben je een echte
vrouw" en "foei, foei, daar mag je
niet over praten".
En: "Voor ooit een grote film wil ik
de menstruatie ook als onderwerp
nemen. Wat gebeurt er met de
vrouw tijdens die maandelijkse da
gen, wat zijn de gedetailleerde ge
volgen? Ik ben al een tijd bezig,
overal ter wereld, waar ik ook kom,
om mensen hierover te intervie
wen. Ook mannen, die er - in de
literatuur over menstruatie - nau
welijks aan te pas komen. We ma
ken in Nederland zo gauw films,
maar het zijn altijd scripts die over
iets uitzonderlijks gaan, de zoge
naamde gouden gedachte. Ik zou
het graag anders willen doen".
Producent Kees Manders
Kees Manders is op zijn 63-ste een
nieuw leven begonnen of eigenlijk
al wat eerder toen een advertentie
verscheen, die acteurs en actrices
van uiteenlopend postuur en be
zigheid opriep voor zijn eerste
filmproject ,,De peetmoeder".
De man die met Zwarte Riek aan
zijn zij jarenlang in het hartje van
Amsterdam de nachtclub Moulin
Rouge beheerde en in een nog veel
vroeger stadium zingend en schrij
vend mooie gevoelsbijdragen aan
onze folklore bijdroeg als ,,Daar bij
die waterval" en „Bij de sluizen van
IJmuiden", heeft zijn oog op de
speelfilm laten vallen. De teksten
en het scenario heeft hij in het vat
gegoten en hij houdt een waakzaam
oog op de produktie, al was het
maar om het familiekapitaal en dat
der vrienden in het oog te houden.
„De peetmoeder" he'eft een miljoen
gulden gekost, vertelt hySubsidie
is er niet aan te pas gekomen. Op 10
maart gaat Nederland de premiere
van zijn filmavontuur beleven. In
niet minder dan dertig kopieen gaat
„De peetmoeder" uit als „puur
amusement met een lied, een lach
en een traan, aktie geweld, sensatie
en (functionele) sex", het verhaal
van de dodelijke concurrentie tus
sen twee platenmaatschappijen.
White Label en Blue Label. De eer
ste firma wordt aangevoerd door de
peetmoeder Dolores Mandera,
enige overlevende nazaat uit een
Italiaans-Amerikaanse mafia-
familie. Teddy Schaank speelt de
louche dame, die voor niets terug
deinst om haar zingende zoon naar
het voorplan te duwen. Wel zes
maal heeft Kees Manders het ver
haal herschreven totdat de camera
ging snorren. Maar hij heeft de
filmsmaak nu dan ook definitief te
pakken gekregen. Er zijn plannen
om een bokkige oude opa de lotto te
laten winnen en met zijn familie
naar Spanje te laten afreizen en een
derde filmproject behelst een wes
tern in Amsterdam-west. Met voor
namelijk cowgirls en mannen met
klapperende gebitten.
Gala
„De peetmoeder" wordt op 8 maart
•in Tuschinski met een grand gala
.^avondkleding verplicht) ten doop
gehouden, waarna het feest uit
mondt in een ouderwets bal-na met
een reeks van de vele medespelen
den, die voornamelijk geworven
zijn uit de vijfhonderd reflectanten,
die op de advertentie reageerden.
Vele onbekende gezichten, die in
de film figuren als Blonde Greet,
Haagse Toon en Linke Lou kregen
uit te beelden. De al verschenen
langspeelplaat van „De peetmoe
der", met de vocale genoegens,
wijst erop dat ook het luimige hod-
dikidee in de film een plaats heeft-
gevonden.
De regie is in handen van Tom
Manders jr., de 27-jarige zoon van
de komiek Tom Manders en neef
van Kees. Hij heeft zijn filmerva
ring bij Cinecentrum opgedaan.
Met zijn vader heeft Kees zonder
dat Tom sr. het wist voor de oorlog
nog samengewerkt. Als die schil
derend aan het Theater der Promi
nenten over de verfkwast in slaap
viel, kwam Kees en zette het werk
voort, wat bij het ontwaken bij de
aannemer van het karwei verwon
dering wekte. Maar van de regie
van Tom Manders jr. heeft Kees
zich verre gehouden. Hij heeft het
volste vertrouwen in zijn neef.
BLIJVERS
LUXOR - "Marathon Man",
Dustin Hoffman en Laurence
Olivier schitteren in een zeer
spannende film van John
Schlesinger.
LIDO II - Een stomme film over
het maken van een stomme film
in de jaren zeventig. Lachen
met Mel Brooks, Marty Feld-
man en Dom Deluise.
LIDO III - "Mr. Klein De Pa-
rijzenaar Mr. Klein (Alain De-
Ion) wordt het slachtoffer van
een persoonsverwisseling en
wordt aangezien voor een
Joodse Mr. Klein. En dat in oor
logstijd.
TRIANON - "King Kong"
spektakelstuk rond de reusach
tige gorilla King Kong. Razend
knap verfilmd.
STUDIO - "1900" (deel 2), Be-
rtolucci maakt een stukje ge
schiedenis met in de hoofdrol
len Gérard Depardieu en Ro
bert de Niro.
REX
"Prostitutie-profiteurs", naar
volk is dat toch.
NACHTFILMS
CAMERA - "Le magnifique".
REX - "Het liefdesbed".
HAAGSE BIOSCO
PEN
APOLLO 1: "Reis naar het
middelpunt der aarde", dag.
2.30, 7.00 en 9.15 uur, zo. 2.00,
4.15, 7.00 en 9.15 uur. 14 jaar.
APOLLO 2: "Mensenjacht",
dag. 2.00, 7.30 en 9.45 uur, zo.
2.30, 4.45, 7.30 en 9.45 uur. 18
jaar.
ASTRA: "De verschrikkelijke
man uit Saffie", dag. 2.30, 7.00
en 9.30 uur, zo. 1.30,4.00,7.00 en
9.30 uur. 18 jaar.
BIJOU: "Cousin, cousine", dag.
7.30 en 9.45 uur, do. en vr. ook
2.00 uur. 14 jaar.
CALYPSO: "Silent Movie\
dag. 2.15, 7.15 en 9.30 uur, zo.
1.45, 4.15, 7.15 en 9.30 uur. AL.
CAMERA: "Met z'n neus in de
boter", dag. 2.15, 6.45 en 9.30
uur, zo. 1.15, 4.00, 6.45 en 9.30
uur. AL.
CINEAC: "The Getaway", dag.
7.00-en 9.30 uur, do. en vr. ook
1.30 en 4.00 uur. 18 jaar.
CORSO: "Marathon man", dag.
2.00, 7.00 en 9.45 uur, zo. 1.30,
4.15, 7.00 en 9.45 uur. 18 jaar.
DU MIDI: "Turks fruit", dag.
8.15 uur, vr., za. en zo. 7.00 en
9.30 uur. 18 jaar.
EURO: "The great escape", dag.
1.45 en 7.45 uur, za., zo. en woe.
3.45 en 7.45 uur. AL.
METROPOLE 1: "The Ritz",
dag. 2.30, 6.45 en 9.15 uur, zo.
1.30, 4.00, 6.45 en 9.15 uur. 18
jaar.
METROPOLE 2: "The Pink
Panther strikes again", dag.
2.15, 6.45 en 9.15 uur, zo. 1.30,
4.15, 6.45 en 9.15 uur. AL.
METROPOLE 3: "Zakgeld",
dag. 2.15, 6.45 en 9.15 uur. zo.
1.30, 4.15, 6.45 en 9.15 uur. AL.
METROPOLE 4: "King Kong",
dag. 2.00, 6.45 en 9.30 uur, zo.
1.30, 4.15, 6.45 en 9.30 uur. I4
METROPOLE 5: "De beren zijn
los", dag. 2.00, 7.00 en 9.30 uur,
zo. ook 4.15 uur. AL.
ODEON 1: "Bestemming Cas
sandra", dag. 2.00 en 8.00 uur. 14
jaar.
ODEON 2: "The little girl who
lives down the lane", dag. 2.00,
6.45 en 9.15 uur, za., zo. en woe.
6.45 en 9.15 uur. 18 jaar.
ODEON 3: "Silent Movie", dag.
2.15, 7.15 en 9.45 uur, zo. ook
4.45 uur. AL.
ODEON/THE MOVIES: "Le
chat et la souris", dag. 2.15, 7.15
en 9.45 uur, zo. ook 4.45 uur. 14
jaar.
OLYMPIA: "The magnificent
seven", dag. 2.00 en 8.00 uur. 14
jaar.
PASSAGE: "Marathon man",
dag. 2.00, 6.45 en 9.30 uur. za. en
zo. 1.15,4.00, 6.45 en 9.30 uur. 18
REX: "God's gun", dag. 1.30,
4.00 en 7.00 en 9.30 uur. 18 jaar.
ROYAL*70: "De geheime De-
camarone", do., za. en zo. 2.00,
7.00 en 9.30 uur, vr. 2.00 en 6.45
uur, ma. 2.15 en 8.00 uur, di. en
woe. 2.15 uur., 18 jaar.
ROYAL: "The way of the dra
gon", ma., di. en woe. 2.15 en
8.00 uur, do., vr., za. en zo. 2.00,
7.00 en 9.30 uur. 14 jaar.
STUDIO 2000: "The scarlet
buccaneer", dag. 2.00, 7.00 en
9.30 uur. 14 jaar.
DE UITKIJK: "Police Python
357", dag. 7.00 en 9.30 uur, do.,
vr., en zo. ook 2.00 uur. 14 jaar.
Regisseur Tom Manders jr.
