Opnieuw onrast
op TH in Delft
Blank en zwart
op zelfde school
Rijkdom en
hoererij
CONFRONTATIE IN Z.-AFRIKA
TUSSEN KERK EN STAAT:
iiimiifiiiHBü
Afscheid dr. Vlijm
als studentenpastor
Martelingen Ulster
voor Europees Hof
Bisschoppen Z.-Afrika
over dienstweigering
Bisdomraad
wacht af
DINSDAG 8 FEBRUARI 1977
KAAPSTAD - Een verscherping van de confrontatie tussen kerk en staat in
Zuid-Afrika over de invoering van m'ulti-raciale scholen is voorlopig afge
wend. De Anglicaanse kerk heeft het rooms-katholieke voorbeeld om haar
eigen scholen voor alle rassen open te stellen nog niet opgevolgd.
Om een botsing met de regering te
vermijden vroeg de aartsbisschop
Burnett via de provinciale be
stuurder van de Kaapprovincie aan
Pretoria toestemming om de dis
criminatie op de Anglicaanse scho
len te elimineren. Deze afwach
tende houding was niet verwacht,
want in de pers was uitvoerig ge
speculeerd dat de twee miljoen
Anglicanen eveneens een eind aan
de apartheid op hun scholen zou
den maken. De Anglicaanse kerk
heeft in het verleden al eerder ten
opzichte van de regering afwij
kende standpunten ingenomen en
"In de christelijke wereld wordt
rijkdom gemakkelijker geac
cepteerd dan hoererijIn de bij
bel is het anders: er staat wel:
wee u, gij rijken", maar niet
"wee u, gij hoeren De overspe
lige vrouw ging getroost heen
de rijke jongeling niet. De geld
zucht is blijkbaar gevaarlijker,
omdat zij moeilijker tot berouw
leidt.
Het is onthullend voor onze om
gekeerde wereld, dat wij bij een
omkoopschandaal al ras de bij
beltekst hanteren: wie van u
zonder zonde isMaar bij een
situatie als waarin dat woord
het eerst gesproken is, bij ft het
meestal achterwege."
Dr. O. Jager in een kroniek van
het Gereformeerd Theologisch
Tijdschrift.
verleden jaar werd op een synode
besloten de scholen voor alle rassen
open te stellen.
Serieus
De rooms-katholieke kerk is nu de
enige die de kleurbarrière op haar
scholen heeft afgeschaft. Niet alle
171 rk scholen in Zuid-Afrika zijn
echter multi-raciaal. Het gaat om
een aantal van tien lagere scholen,
die onder leiding van de Orde van
de Dominicanen staan. Ze krijgen
evenwel de volledige steun van de
kerkelijke hiërarchie.
Hun stap is in overeenstemming
met een resolutie die verleden jaar
op het bisschoppencongres is aan
genomen. Hierin staat dat de an
derhalf miljoen rooms-katholieken
serieus streven naar afschaffing
van de rassendiscriminatie in hun
onderwijsinstellingen. Ook hebben
zy dit verdedigd door te verwijzen
naar de aangekondigde verander
ingen in het rassenbeleid door de
regering. "Wanneer blank en zwart
in dezelfde schoolbanken zitten
komt dit het begrip tussen de ras
sen ten goede", aldus een rk
woordvoerder.
Een belangrijke steun in de rug is
ook de houding van paus Paulus
VI.. Deze heeft verleden week ver
klaard volledig achter de opheffing
van de discriminatie in het rk on-
denvijs te staan. Noodzaak
De publieke opinie heeft groten
deels positief gereageerd. Blanke
ouders wier kinderen naar open
scholen gaan hebben nauwelijks
protesten laten horen. "Door de
openstelling van de scholen kun
nen blank en zwart elkaar beter le
ren kennen, en dat vind ik in dit
land een bittere noodzaak", aldus
een blanke woordvoerder in Port
Elisabeth.
De Engelstalige pers is eensgezind
opgekomen voor het recht van ei
gen scholen om een eigen toela
tingsbeleid te regelen. Een krant in
Kaapstad vond het uiterst onlo
gisch, dat zwarte Zuidafrikanen
niet, maar kinderen van zwarte di
plomaten wel naar blanke scholen
mogen. Zij drukte daarover het
volgende grapje af: "Indien de re
gering zegt dat er geen zwarte di
plomaten, maar alleen gewone di
plomaten in Zuid-Afrika zijn, bete
kent dit nog niet dat er in Zuid-
Afrika geen zwarte mensen, maar
alleen gewone mensen zijn".
Intussen is de schoolkwestie ook in
de politieke arena van het parle
ment beland. De oppositiepartijen
kritiseren de regering dat zij eigen
scholen niet de vrijheid laat om zelf
te beslissen wie zij willen toelaten.
De regerende Nationale Partij
houdt echter vast aan de provin
ciale bepalingen dat blanke scho
len geen zwarte leerlingen mogen
opnemen. "Het beleid van afzon
derlijke ontwikkeling bepaalt dat
elk ras zijn eigën scholen heeft en
onderricht krijgt in de eigen moe
dertaal", aldus een parlementslid
van deze partij.
Oplossing
Toch is het niet uitgesloten dat met
dit apartheidsbeginsel straks de
hand wordt gelicht en dat voor
sommige eigen scholen stilzwij
gend het sein op groen wordt gezet.
In kringen van de Nationale Partij
is aangedrongen op een flexibele
oplossing van de schoolkwestie.
Voor een botsing met de blanke
kerken schrikt de regering niet te
rug. Daar wijzen genoeg voorbeel
den op. Maar een verbod aan pri
vate scholen om hun deuren voor
zwarte leerlingen open te stellen,
kan uitgelegd worden als een be
wijs dat in het veranderingsproces
in Zuid-Afrika weinig schot zit. En
dat is een beeld dat de regering voor
het oog van de buitenwereld liever
niet opwekt.
Dr. Vlijm: van Leiden naar Amsterdam
LEIDEN - Dr. J. M. Vlijm zal binnenkort zijn werk als gereformeerd
predikant in Leiden voor de studerenden beëindigen, omdat hij een
functie heeft aanvaard aan de theologische faculteit van de Vrije Univer
siteit in Amsterdam. Hij wordt daar coördinator van een breed onder
zoek naar de veelvormigheid van de christelijke gemeente.
Aan de verschillende instanties die het gereformeerde studentenwerk in
Leiden behartigen, heeft dr. Vlijm gevraagd, hem zo mogelijk met in
gang van 1 april van zijn functie te ontheffen. Hij is ruim twaalf jaar
studentenpastor geweest. In de door zijn vertrek ontstane vacature zal
op de gebruikelijke wijze worden voorzien.
Dr. Vlijm, die 59 jaar is, wil graag nog een aantal jaren op een meer
geconcentreerde manier met de kerk van de toekomst bezig zijn. Ver
schillende vakgroepen van de theologische faculteit van de Vrije Uni
versiteit gaan een bijdrage leveren aan het onderzoek naar de veelvor
migheid van de gemeente (zoals oude testament, nieuwe testament,
dogmatiek en godsdienstsociologie). Daarbij is iemand die de zaak
coördineert (tot samenwerking en in verband brengt) onontbeerlijk. Dat
nu wordt de verantwoordelijkheid van dr. Vlijm. Dit onderzoek zal zeker
enkele jaren vergen.
Het afscheid van dr. Vlijm betekent niet, dat ook de (regionale) Leidse
Kerkbode hem zal moeten missen; hij hoopt aan de kerk van Leiden
verbonden te kunnen blijven en zijn werk als redacteur voort te zetten.
Dr. Vlijm was eerst prdikant in Ameide (1943). Van 1945 tot 1958 verrichtte
hij missionaire arbeid op Midden-Java. Na zes jaar predikant in Voor
burg te zijn geweest, kwam hij in december 1964 naar Leiden, waar hij
het studentenpastoraat ter hand nam.
"Heb je vandaag je kind al ge
knuffeld?" Dat staat op stickers die
de bond voor Goed Ouderschap in
de Amerikaanse staat Iowa bij een
actie uitgeeft. De desbetreffende
afdeling van deze bond wordt ge
leid door de predikant George
Krumrey, die ook zelf met de ver
koop van stickers voor 1 dollar per
stuk is begonnen.
Krumrey: "Velen bedoelen het
goed en houden natuurlijk van hun
kinderen, maar soms worden die
verwaarloosd. Dat ligt ten dele aan
onze levenswijze als volwassenen.
Wij zijn druk doende, maar de kin
deren komen tekort."
De actie van de bond valt samen
met de uitslag van een enquête vol
gens welke het gemiddelde Ameri
kaanse gezin per week minder dan
30 minuten in gezinsverband door
brengt.
Twee Amerikaanse sociologen in
Los Angeles, Bengston en Acock,
hebben de conclusie dat de invloed
van het gezin terugloopt, tegenge
sproken. In een studie over arbei
dersgezinnen in deze stad stellen zij
vast, dat de invloed van ouders op
hun kinderen groter is dan alge
meen wordt aangenomen. Vooral
de godsdienstige houding brengen
ouders op hun kinderen over, aldus
deze sociologen, waarbij de invloed
van de moeder doorgaans sterker is
dan die van de vaders.
Bestseller
De uitgave van de bijbel in mo
dern Engels in de Verenigde Sta
ten is een bestseller geworden. In
één maand zijn een miljoen exem
plaren verkocht. Hiermee heeft
deze uitgave van het Amerikaanse
Bijbelgenootschap andere bestsel
lers duidelijk verslagen. Op de
tweede plaats staat het in 1975 ver
schenen boek van Billy Graham
over engelen. Van dit boek, getiteld
"Gods geheime agenten", werden
in drie maanden 810.000 exempla
ren verkocht.
De paus heeft in de Italiaanse
samenleving een toenemend zede
lijk verval en een beangstigende
uitbreiding van de criminaliteit
waargenomen, zo gaf hy zondag
middag in een toespraak te kennen.
"Het wordt steeds duidelijker, dat
een verantwoord zedelijk handelen
zijn wortels heeft in de liefde tot
God en tot de mensen", aldus de
paus.
Met 11 stemmen voor, 9 tegen en
1 onthouding heeft de centrale
Levensteken
van ontvoerde
Spanjaard
MADRID (DPA) - De twee we
ken geleden ontvoerde presi
dent van het Spaanse militaire
hooggerechtshof, luitenant-
generaal Manuel Villaescusa
Quilis, heeft een eerste teken
van leven gegeven. Volgens het
bureau ''Europa Press" ontving
de minister van Defensie, gene
raal Manuel Gutierrez Mellado,
zaterdag een brief van de opper
rechter. Over de inhoud is tot
dusver niets bekendgemaakt.
Er was bezorgdheid gerezen
over de gezondheid van gene
raal Villaescusa die een hartpa
tiënt is.
De "anti-fascistische verzets
groep van de le oktober" (Gra-
po) die acht weken geleden ook
de voorzitter van de staatsraad,
Antonio Maria de Oriol, ont
voerde, heeft tot dusver diens
familie geen levensteken van
hem doen toekomen.
Rond benoeming op bestuurspost
Vlissingse
politie pakt
daders van
roofoverval
DEN HAAG - Gistermiddag is in Den Haag het boek "Parlementaire
Geschiedenis van Nederland na 1945 - het eerste deel: het Kabinet Scher-
merhorn-Drees, gepresenteerd. Op de foto zien we de auteurs van het boek,
links prof. mr. F. J. F. M. Duynstee en rechts dr. J. Bosmans.
VLISSINGEN (ANP) - De politie
van Vlissingen heeft gistermiddag
in samenwerking met de Middel
burgse politie twee jongens gear
resteerd, de 17-jarige M. R. L. uit
Middelburg en de 18-jarige J. A. M.
uit Vlissingen, die bekend hebben
afgelopen vrijdagavond een roof
overval te hebben gepleegd op een
benzinepompstation in Rhittem,
gemeente Vlissingen. Bij deze
overval werd een 63-jarige pomp
bediende uit Arnemuiden in zijn
been geschoten, waarby hij een
slagaderlijke bloeding opliep. De
man bleef in leven, dankzij ingry-
pen van twee voorbijgangers, die
de man badend in zijn bloed aan
troffen. De daders namen by deze
overval 1500 mee.
Het is nog niet bekend of de twee
jongens ook betrokken zijn ge
weest by een roofoverval op een
benzinepompstation in Middel
burg twee weken geleden. Daarbij
werd de vrouwelijke pompbe
diende met een wapen bedreigd en
werd 800 weggenomen uit de
kassa.
STRAATSBURG (Reuter) - Het
Europese hof voor de rechten van
de mens is gisteren begonnen met
de behandeling van de klacht van
de Ierse Republiek tegen Groot-
Brittannië, dat zich volgens Ierland
schuldig heeft gemaakt aan het
toepassen van methoden bij het
ondervragen van gedetineerden in
Noord-Ierland die in feite gelijk
staan aan martelingen.
Dublin bracht de zaak voor het hof
nadat de Europese commissie voor
de mensenrechten na een onder
zoek van vier jaar tot de conclusie
was gekomen dat Britse militairen
in Ulster de conventie voor de rech
ten van de mens hadden geschon
den.
De Britse regering bestrijdt de con
clusie van de commissie niet, maar
zij is wel boos op Dublin omdat het
de zaak desondanks tot voor het
Europese hof heeft doorgezet. In
Londen en Belfast is men van me
ning dat dit schadelijk is voor de
pogingen een einde te maken aan
de oorlog in Ulster.
In Noord-Ierland is een geheim le
gertje van vijfhonderd man ge
vormd om het verboden Ierse re
publikeinse leger, IRA, „te vernie
tigen". John McQuade, een voor
malig protestants lid van het nu
ontbonden parlement van Noord-
Ierland, zei gisteren dat het ge
heime leger uit voormalige militai
ren bestaat: „Wij zullen elke man
van de IRA. of ieder ander die tegen
vrede in Ulster werkt, opsporen en
vernietigen".
DELFT (SP) - Er dreigt opnieuw
grote onrust te ontstaan op de
Technische Hogeschool Delft. De
inzet van de problemen wordt nu
gevormd door een op handen
zijnde benoeming van een nieuw
kroonlid voor het nog steeds niet
voltallige college van bestuur.
Staatssecretaris dr. G. Klein (On
derwijs en Wetenschappen) zou
zich niets aantrekken van de ern
stige kritiek die vanuit Delft
tegen de kandidaat naar voren is
gebracht.
De kandidaat waarom het gaat is
een hogere ambtenaar van het
ministerie van Financiën, die,
ondanks de nog niet gesanctio
neerde benoeming, al afscheid
heeft genomen van zyn departe
ment. De benoemingscommissie
uit de hogeschoolraad heeft geen
enkel vertrouwen in de bestuurs-
capaciteiten van deze kandidaat
en zegt dat de informatie die aan
de hogeschoolraad is verstrekt
"een sterk negatief beeld" van de
betrokkene geeft.
Verontrust
Op grond van die informaties heeft
de hogeschoolraad de staatsse
cretaris laten weten, dat de ont
vangen inlichtingen over het
functioneren van de kandidaat
"de raad in hoge mate hebben
verontrust, en de reeds aanwe
zige twijfels aanzienlijk hebben
versterkt".
Wat de bestuurscolleges van de TH
ook dwars zit, is dat de staatsse
cretaris zich niets aantrekt van
die kritiek. Gevreesd wordt nu,
dat de bewindsman een eenzij
dige beslissing neemt en binnen
afzienbare tijd de betrokken
functionaris van het departement
van Financiën tot kroonlid in het
college van bestuur benoemt.
In kringen van de TH denkt men,
dat de moeilyk bestuurbare si
tuatie aan de TH hierdoor niet
wordt verbeterd. Men vindt het
onwaarschijnlijk, dat by de 70
beschikbare kandidaten niet ie
mand is te vinden, die meer in
stemming geniet dan de voor
keur van de staatssecretaris.
De AVRO-tv brengt vanavond weer het programma Toppop. In dit
programma treedt o.a. de Engelse zangeres Abigal Jelly.
JOHANNESBURG - De rk bis
schoppenconferentie in Zuid-
Afrika bespreekt deze week een
aanbeveling van Pater Albert No
lan, hoofd van de orde der Domini
canen in dit land, dat de kerk steun
zou moeten geven aan jonge man
nen die op grond van gewetensbe
zwaren dienst weigeren in het
Zuidafrikaanse leger. Nolan zegt in
een rapport dat mensen dienst
moeten kunnen weigeren om paci
fistische of godsdienstige redenen
maar ook omdat ze geen deel willen
hebben aan een oorlog die ze als
onrechtvaardig beschouwen.
De dienstplicht in Zuid-Afrika
geldt alleen voor blanken. Dienst
weigering ook op grond van gewe
tensbezwaren, is er strafbaar, als
ook het oproepen tot dienstweige
ring.
commissie van het Nederlands Is
raëlitisch Genootschap het over
koepelende orgaan van de op or
thodoxe basis staande Joodse ge
meenten in ons land - een motie
aangenomen die ten doel heeft de
Haagse opperrabbijn M. Fink te
bewegen in Nederland te blijven.
De heer Fink nam een beroep aan
naar een synagoge in Londen
Er waren allang gesprekken met
hem om hem te benoemen tot op
perrabbijn van Nederland, maar
door ernstige meningsverschillen
binnen de Nederlandse rabbinale
wereld kon deze benoeming niet
doorgaan. Gezien deze verschillen
bevat de motie tevens de opdracht
aan het bestuur dat er tussen de
rabbinaten een afdoende taakafba
kening komt.
De Amsterdamse afgevaardigden
stemden tegen de motie. In no
vember vorig jaar benoemden zij
hun oudste rabbijn, de heer M. Just
(65), tot opperrabbijn van Amster
dam. Zij zijn bang dat deze onder
geschikt zou worden aan de 30-
jarige opperrabbijn Fink als deze
opperrabbijn van Nederland zou
worden.
Een opperrabbijn in Nederland
wordt noodzakelijk geacht om de
totaliteit van de Joodse gemeenten
te kunnen vertegenwoordigen.
Orthodox-Joodse kringen vinden
dat de liberale Haagse opperrab
bijn Soetendorp te veel als de enige
rabbinale zegsman van de gehele
Joodse gemeenschap in ons land
wordt beschouwd.
Drs. P. A. C. Douwes, directeur
van de hervomde stichting voor
diakonaal maatschappelijk werk in
Groningen, is benoemd tot alge
meen secretaris van de hervormde
Generale Diakonale Raad. Hij volgt
ds. L. Alons op die zijn functie op
medisch'advies heeft moeten neer
leggen. De heer Douwes is 47 jaar.
Beroepingswerk: Hervormde
Kerk - beroepen te Terneuzen E. H.
Wolbers Kerkdriel, te Sassenheim
G. Zonneberg Heerde, te Hillegom
A. Th. Rothfusz Ermelo, te Oos-
them (Fr.) S. Ypma Maastricht; be
dankt voor Lisse J. Mansvelt
Zwijndrecht. Geref. Kerken Vrij
gemaakt: beroepen: te Nijverdal H.
J. de Vries Amsterdam, te zoeter-
meer H. E. Nieuwenhuis Zuidwol-
de. Chr. Geref. Kerken: aangeno
men naar Apeldoorn-Oost H.
Biesma Amsterdam.
Geheim fonds:
De pastorale raad van het (rk)
bisdom Rotterdam ondersteunt de
verzoeken aan bisschop Simonis
om opening van zaken te geven
over de „geheime fondsen" waar
over hy de beschikking heeft. Ook
stemt de raad in met de suggestie
van de vergadering van dekens
voor een breed overleg over de ge
hele ambtsopleiding. De raad - het
vertegenwoordigende adviesor
gaan van leken en priesters - hoopt
dat een eerste resultaat van dit
overleg nog vóór de zomer zicht
baar zal zijn.
Het voorstel van het dagelijks be
stuur van de raad bevatte aanvan
kelijk ook betuigingen van veron
trusting en teleurstelling („er blykt
naast een open beleid ook nog een
gesloten beleid te zyn"), maar de
meerderheid achtte dat te emotio
neel. Ook de bisschop zelf vond dit
wel wat „sterk aangezet".
De secretaris-generaal van de
Hervormde Kerk, dr. A. van den
Heuvel, spreekt in een brief aan de
Braziliaanse president, Ernesto
Geisel, zyn bezorgdheid uit over
het lot van zes met name genoemde
Brazilianen, die in december wer
den gearresteerd, en van zes ande
ren die verdwenen zijn en wier na
men niet bekend zijn.
Dr. Van den Heuvel zet vooral een
vraagteken achter het feit dat het
onderzoek in handen is gegeven
van de politie-commissaris Fleury,
wiens naam steeds in verband
wordt gebracht met het martelen
van gevangenen.
Afschuwelijk
Paus Paulus noemt in een
condolantie-telegram aan de aarts
bisschop van Salisbury de moord
op zeven rk missionarissen in Rho-
desië een „afschuwelijke daad van
geweld". Ook de Zuidafrikaanse
bisschoppenconferentie, de rk
kerk van Engeland en bisschop
Graber van Regensburg (Beieren)
hebben tegen de moorden gepro
testeerd.
Bij de overval van de missiepost
kwamen zondag twee Britse en een
Ierse jezuiet, drie Duitse religieu
zen en een Britse religieuze om het
leven. Rhodesische troepen heb
ben inmiddels een grootscheepse
zuiveringsactie in het missiegebied
ingezet. Beroepen
Herv. Kerk - aangenomen naar
Beverwyk H. Kwakkelstein Goes,
naar Heeze C. Maats Schoonoord.
Geref. Kerken: beroepen te Sur-
huisterveen N. Goris
Haarlemmermeer-Oost; aangeno
men naar Woudenberg H. van Veen
Harderwijk (leraar). Chr. Geref.
Kerken: bedankt voor Arnhem K.
J. Velema Leeuwarden.Herv. Kerk:
bedankt voor Strijen J. den Dikken
Benthuizen; aangenomen naar
Almkerk J. Kaai Nieuwveen.
