DAF WIL
PARTIJEN
STEUNEN
PvdA en VVD in één regering, kan dat?
Palestina-
geen geld
Justitie onderzoekt de
zaak-Menten in Rusland
Leiders Rode
Hulp in arrest
WOENSDAG 2 FEBRUARI 1977
SCHIPHOL (SP/ANP) - Vier leden
van de Amsterdamse justitie zijn
gistermiddag naar Moskou ver
trokken om ter plaatse een onder
zoek in te stellen naar de oorlógs
misdaden, die Menten mogelijk in
Polen en Rusland zou hebben ge
pleegd.
De groep, die onder leiding staat
van rechter-commissaris mr. H. F.
W. van Duuren, bestaat verder uit
officier van justitie mr. A. F. J. C.
Habermehl, commissaris G. G. J.
Peters, inspecteur D. Pasterkamp
van de rijksrecherche en voorts
twee tolken, de heren A. Fokke en
W. R. Veeder.
De reis zal naar verwachting twee
weken duren.
Eerst wordt een bezoek aan Mos
kou gebracht, waarna men door
reist naar Lwow, het vroeèere
Lemberg. in de omgeving van deze
plaats zal men proberen na te gaan
De uit vier leden bestaande delegatie die op het ogenblik inde Sowjet-Unie is om een onderzoek in te stellen naar of en zo ja in hoeverre Menten be-
mogelijke oorlogsmisdaden van Pieter Menten. Op de foto v.l.n.r.: commissaris Peters, officier van justitie mr. trokken is geweest bij oorlogsmis-
Habermehl, rechter-commissaris Van Duuren en inspecteur Pasterkamp. Staand justitie-voorlichtster mevrouw daden door Duitsers tegen de be
volking gepleegd. De heer Van
Duuren heeft goede hoop dat de
Nederlandse delegatie op vol
doende medewerking van Russi
sche zijde kan rekenen.
Wanneer de delegatie in Nederland
terugkeert, zal mr. Van Duuren zijn
gerechterlijk Vooronderzoek afslui
ten. De officier van justitie zal dan
beslissen of Menten wordt ver
volgd en wanneer dat gebeurd op
welke gronden. De uiterste dag,
waarop de Blaricumse miljonair
voor de rechter moet verschijnen is
7 april.
Mr. Simon waakte gisteravond van
de NOS-radio de publiciteit over
Menten.
een giftige perscampagne
vangen kunnen spreken. Hij vraagt
zich af waarom zoveel aandacht
wordt besteed aan de dood van
tientallen Russen waarvan Menten
wordt beticht, terwijl de Russen
zelf toen de duitsers het land bin
nenvielen duizenden politieke ge
vangenen hebben gedood. Waar
om, zei hij, wordt er dan alleen maar
heksenjacht gemaakt op en grijs
aard?
De reis van minister Van Agt van
justitie naar Zwitserland om aan
zijn ambtgenoot Mentens uitlever
ing te vragen, noemde hij „iets dat
nog nooit is vertoond". Mr. Simon
tegen Menten gaande, waardoor de vindt het tijd worden dat deze zaak
publieke opinie wordt opgehitst
tegen een man die nog geen mond
heeft opengedaan ter zitting en dat
schept een ongunstig klimaat voor
het proces", aldus B. F. J. Simon.
De waarde van het eventueel te
eens uit de politieke sfeer wordt ge
trokken. Hij voerde aan, dat er be
halve Poolse en Russische getuigen
anderen zijn, die hij heeft gehoord:
mensen van achter het ijzeren gor
dijn, uit Amerika, Zweden en zelfs
Faber.
zamelen Russische getuigenmate- iemand uit Israel, die Menten vrij-
riaal trekt hij in hoge twijfel, omdat pleiten en zeggen dat hij hen juist
Russen naar zijn mening niet onbe- heeft geholpen.
Geld geboden aan
CDA, VVD en PvdA
DEN HAAG (ANP/SP) - Daf-trucks heeft de drie grootste
politieke partijen in Nederland aangeboden een gift in hun
verkiezingsfondsen te storten. De betrokken partijen van
de Partij van de Arbeid, het CDA en WD.
In CDA- eii WD-kringen is het al
jaren gebruik om het bedrijfsleven
voor een financiële bijdrage te be
naderen als de verkiezingen in zicht
zijn.
Zo heeft het CDA een tal van on
dernemingen een verzoek gericht
om geldelijke steun. Een van deze
bedrijven is Daf-Trucks in Eindho
ven. In antwoord op dit verzoek van
het CDA heeft Daf de drie grootste
politieke partijen in ons land aan
geboden een gift van enige duizen
den guldens in hun verkiezings
fonds te storten.
Een woordvoerder van de PvdA
bevestigde dit aanbod gisteravond
desgevraagd. Zijn partij zou niet op
het aanbod zijn ingegaan, omdat de
PvdA geen giften uit het bedrijfsle
ven accepteert.
Dr. R. W. de Korte, het WD-
bestuurslid belast met de partij-
propaganda zei niet op de hoogte te
zijn van enige toenadering van Daf.
Hij acht het echter zeer wel moge
lijk dat op lokaal niveau door
partij-afdelingen bij het bedrijfsle
ven wordt aangeklopt. De WD-
verkiezingsactie op landelijk ni
veau is uitsluitend gericht op de in
dividuele leden en heeft tot dus
verre zes ton opgeleverd. Ook de
nieuwe WD-penningmeester De
Koster zei "niets te weten" van het
Daf-aanbod. Zijn voorgangster,
mevrouw H. van Someren-Downer,
was niet voor commentaar bereik
baar aangezien zij drie weken in In-
ADVERTENTIE
donesië verblijft het KVP-kamerlid
Van Zeil, die deel uitmaakt van het
CDA-verkiezingscomité, zou er een
brief van de DAF-directie naar het
CDA onderweg zijn met een finan
cieel aanbod. HHet kamerlid be
vestigde dat het CDA open staat
voor giften, mits deze niet groter
zijn dan 5.000 gulden en dat de
schenkers er rekening mee moeten
houden houden er ooit publiciteit
aan kan worden gegeven.
Het CDA heeft tal van bedrijven
voor een bijdrage benaderd, waar
onder banken, verzekeringsmaat
schappijen, textiel- en confectie
bedrijven, zo vertelde de heer Van
Van zeil.
Volgens een woordvoerder van
Daf-trucks het aanbod gedaan
"omdat ook wij als onderneming
gebaat zijn bij handhaving van een
democratisch bestel zoals wij dat
nu in Nederland Nederland is vo
gens de woordvoerder echter geen
zins de bedoeling geweest steek
penningen te geven. "Deze hele af
faire is in het openbaar afgehan
deld. Onderhands is niets gebeurd.
Er zidn alleen via de normale kana
len brieven gestuurd
CDA en WD".
PvdA, ROTTERDAM - In de Van Ghentkazerne heeft g ener aal-majoor Lam
(rechts) gisteren het commando over het korps mariniers overgdragen c
generaal-majoor Romijn die hier het vaandel ontvangt.
AMSTERDAM (SP) - De zes ver
dachte die door het landelijk bij
standsteam voor de terreurbe
strijding zijn aangehouden blij
ken alle zes leden van de organi
satie Rode Hulp.
Het zijn Lucien van H., Marius N.
en een mej. L. die in Amsterdam
werden aangehouden, voorts
Annie W. en Roel K. in Groningen
en Evert van den B. in Eindho-
Dit heeft de officier van justitie in
Amsterdam, mr F. H. van Meyen-
feldt gisteren bevestigd.
De arrestaties zijn het gevolg van
een bom, die in mei vorig jaar bij
het autobedrijf Autopon aan de
Overtoom in Amsterdam werd
gevonden. De bom was op scherp
gesteld met een ontstekingsme
chanisme, maar een ontploffing
kon worden voorkomen. De
vondst is indertijd met opzet niet
bekend gemaakt. Het geheim is
maandenlang goed bewaard ge
bleven.
De verdenking rees al direct tegen
Lucien van H. Versterking van
dat vermoeden kreeg de politie
pas na het verhoor, dat Neder
landse politiemensen in de afge
lopen herfst in Israël afnamen
aan Ludwina H. die daar op het
ogenblik terecht staat verdacht
van terroristische activiteiten
tegen de staat Israël.
Op vier adressen in Amsterdam,
Groningen en Eindhoven werd
daarop huiszoeking gedaan. "De
resultaten daarvan hebben mij de
overtuiging gegeven dat het be
langrijk is de zes gearresteerden
afzonderlijk van elkaar een ver
klaring af te nemen opmtrent de
beschuldigingen", aldus de offi
cier van justitiei, die verklaarde
dat het onderzoek pas is begon-
Dit onderzoek zal ook moeten uit
wijzen of de verdachten betrok
ken zijn bij de aanslag op dr. ir. F.
Prakke in Oosterbeek, die vorige
week een benzinebom onder zijn
auto ontdekte.
Lucien van H. samen met Annie W
tot voor kort de drijvende krach
ten achter de Rode Hulp, werd in
november 1973 veroordeeld tot
twee jaar, nadat er explosieven en
wapens in zijn woning waren
aangetroffen. Hij was toen één
van de leiders van de inmiddels
opgeheven Rode Jeugd.
Minister Pronk.
DEN HAAG/AMSTERDAM
(SP) - Minister Pronk (ont
wikkelingssamenwerking)
weigert om het Palestina-
comité in ons land een subsi
die van 35.000 gulden te geven.
De weigering heeft protesten
opgeroepen bij partijbesturen
van PPR en PSP, enkele be
wegingen en het Palestina-
comité.
Het comité beschuldigd mi
nister Pronk ervan gezwicht te
zijn voor de druk van zionisti
sche protesten. Volgens het
comité wordt door het geven
van een valse voorstelling van
zaken iedere fundamentele
kritiek op de staat Israël on
mogelijk.
Met het afwijzen van de subsi
die volgde de minister het ad
vies van het adviescollege
voorlichting en bewustwor
ding ontwikkelingssamen
werking. Pronk deed dat na
dat eerder de nationale com
missie voorlichting en be
wustwording ontwikkelings
samenwerking, onder voorzit
terschap van prins Claus posi
tief had geadviseerd over de
subsidie. Omdat daartegen
een stroom van protest opstak
vroeg de minister raad aan het
adviescollege.
Bij zijn beslissing om het Pa-
lestinacomité geen subsidie te
geven, heeft de minister ook
"de gevoelens van de Joodse
bevolkingsgroep in en buiten
Nederland zwaar laten we
gen".
ADVERTENTIE
Een uitzending van het Nederlands Leprafondss in het
kader van Wereld Lepradag 1977.
Als u geen tijd heeft om het bank of gironummer te note
ren: Het Bank en Gironr. (bij alle banken en de giro) is:
Wie mensen, dieren
en planten lief heeft
kiest voor Lennox
luchtverwarming.
Warmte alleen is niet
genoeg voor het leven
binnenshuis. Mensen,
dieren en planten hebben
ook vocht nodig en frisse
lucht. Alleen
luchtverwarming
realiseert dat. Luchtige
warmte, leefbare warmte.
Wij weten er alles van en
maken met perfekte
Lennox-apparatuur 'n
bedrijfszekere installatie
in uw huis.
GRIMBER&EN-
N00RDERMËER v
TECHNISCH INSTALLATIE-BUREAU
RIJNSBURG - VLIET NZ. 19
Telefoon 01718-29200
KATWIJK - NOORDWIJKERWEG 24
Telefoon 01718-14168
Volkswagen roept
aantal auto's terug
WOLFSBURG-LEUSDEN (ANP)
- De volkswagenfabriek heeft gis
teren besloten 180.000 personenau
to's van het type K 70 - gebouwd
tussen 1971 en 1973 - naar de dealer
terug te roepen. De eigenaars van
deze auto's in West-Duitsland en de
exportlanden zullen door de be
trokken importeurs worden aange
schreven ter controle van de wiel-
lagerhuizen naar de dealer te gaan.
Tot deze maatregel is besloten om
dat in Zweden op de wiellagerhui-
zen van deze automobielen sporen
zijn aangetroffen.
PvdA en WD samen in regering,
kan dat?
„Ook niet-bewuste kiezers tellen, of
men dat nu leuk vindt of niet".
Wouter Gortzak, directeur van het
wetenschappelijk bureau van de
Partij van de Arbeid zegt dit in een
recent verhaal over Kiezen en ver
tegenwoordigend).
Door
Peter Riemersma
Verrassend genuanceerd zet Gort
zak uiteen wat kiezers en gewone
partijleden mogen verwachten van
volksvertegenwoordigers en ver
kiezingsprogramma's.
Het Pvd A-congres heeft zich vorige
week donderdag v, vrijdag en za
terdag weer met een hartstocht die
kenmerkend is voor links, heenge-
worsteld door een gigantische pa
pierwinkel van duizenden voorstel
len die uiteindelijk tezamen het
verkiezingsprogramma zullen
vormen. Die activiteit valt te prij
zen. Maar menig partijlid gaat er zo
in op, dat hij werkelijk denkt dat de
gezondheidszorg in Nederland
wordt gesocialiseerd als het PvdA-
congres ervoor heeft gestemd.
Gortzak zet de bevlogenen met
nuchtere constateringen met beide
benen op de grond. De werkelijk
heid is anders. „Zelfs een naar de
vorm ideaal programma is nooit
vlekkeloos. Ook als er goed aan
wordt gewerkt zijn fouten onver
mijdelijk", houdt Gortzak zijn par
tijgenoten voor. En hij wijst dan op
de betrekkelijke betekenis van
zelfs Keerpunt, het progressieve
regeerakkoord, dat wel mede
grondslag is van het beleid van het
kabinet-Den Uyl, maar dat natuur
lijk niet naar de letter is uitge
voerd.
„Men dient regeerders wat meer
ruimte te bieden bij de uitvoering
van het programma en men be
hoort enig vertrouwen te stellen in
de afgevaardigden, die op de uit
voering ervan moeten toezien",
vindt Gortzak.
Hij waarschuwt „Bij een gedogma
tiseerd programma is dat niet het
geval. Iedere keer dat het wordt
„bijgesteld" (dat wil zeggen dat
aangekondigde punten niet wor
den uitgevoerd) kan dan verwijder
ing ontstaan tussen bestuurders en
afgevaardigden enerzijds en de
achterban anderzijds".
Ietwat vergoelijkend meldt Gort
zak: „Aan dit gevaar is de PvdA na
Keerpunt niet geheel ontsnapt.
Keerpunt, het progressieve rege
ringsprogramma, was een in vele
opzichten voortreffelijk stuk. Het is
echter meer gedogmatiseerd dan
wenselijk is. De gevolgen daarvan
zijn niet uitgebleven. De achterban
zit de bestuurders voortdurend,
met Keerpunt in de hand, achter de
vodden. Dat irriteert de bestuur
ders, die menen dat zij hun best
doen en die niet al te zeer lastig ge
vallen willen worden door druilo
ren die niet willen begrijpen dat re
geren lastiger is dan een verkie
zingsprogramma opstellen".
Gortzak geeft ook aan hoe het
komt, dat het hinderlijk volgen
door de achterban vaak te ver gaat.
Dat komt doordat sommigen in die
achterban het beste met zichzelf
voor hebben. Gortzak: „Een partij
biedt de kans op een loopbaan in de
politiek en oefent daardoor aan
trekkingskracht op baantjesjagers.
Dergelijke carriëre-makers kunnen
misbruik maken van het feitelijk
controlerecht om zichzelf in de po
sitie van de bekritiseerde te ma
noeuvreren. Tegen dergelijk onei
genlijk gebruik moet worden opge
treden".
In de politieke praktijk van alledag
heeft men dit verschijnsel kunnen
waarnemen in de opstelling van
bijvoorbeeld de buitenlandspecia
listen van de PvdA, Dankert en Ter
Beek, tegenover het beleid van de
partijgenoot-minister van buiten
landse zaken, Van der Stoel. Een
zekere „correctie" vanuit de partij
schijnt nu te zijn, dat de in eigen
kring nogal verguisde Van der
Stoel in de verkiezingscampagne
van de PvdA naar voren wordt ge
schoven als een van de redelijke re
presentanten van deze partij.
•Ook heel boeiend zijn de opmer
kingen van Gortzak over de ten
densen in de samenleving tot depo
litisering van de politiek. Dat wil
zeggen, dat er een toenemende nei
ging is om minder over de inhoud
van politieke besluiten te discus
sieren en meer een appel te doen op
het gemoed van de kiezer.
Van Agt, het mannetje van het
CDA, heeft daar een handje van. En
Gortzak constateert hetzelfde bij de
WD. „Zo neemt, vooral in de
WD-propaganda, de slagzin de
plaats in van het argument, worden
niet de partij en haar ideeen cen
traal gesteld, maar de partijleider".
Gortzak oordeelt „Bij deze ont
wikkeling hebben socialisten niets
te winnen. Mannetjesmakerij kan
leiden tot stemmenwinst, het heeft
met socialistische machtsvorming
niets van doen". Wat mij betreft had
hij er best aan mogen toevoegen,
dat de PvdA in de voorbije jaren al
te zeer zijn kaarten heeft gezet op
het mannetje Den Uyl. Een kenne
lijk blijft dat ook nog wel een tijdje
zo, gezien de onverbiddelijke eis
dat Den Uyl in een volgend kabinet
waar de PvdA aan zou. meedoen
weer minister-president moet zijn.
Interessant is, dat de opmerkingen
over de WD van Gortzak indirect
worden bevestigd en van kantte
keningen worden voorzien in een
recente publicatie van de Rotter
damse hoogleraar dr. C. H. Schol
ten (2). Voorzichtig, kritiseert
Scholten de gang van zaken in de
WD sinds deze partij onder leiding
van Hans Wiegel in de oppositie ge
raakte.
„Een politieke partij zonder een
duidelijke visie op de toekomst is
een weinig inspirerend gezelschap.
Eeh dergelijke partij kan weliswaar
dankzij het falen van de tegenstan
ders verkiezingsoverwinningen
behalen, maar is niet in staat tot het
voeren van beleid' waardoor de ei
gen idealen in de toekomst gereali
seerd worden. De WD bevindt
zich mijns inziens in deze onbevre
digende situatie. De liberale begin
selen zijn niet conservatief, maar de
partij komt wel als conservatief
over, omdat wij er toe nu toe onvol
doende in geslaagd zijn liberale op
lossingen voor de problemen van
nu en van morgen te ontwikkelen
en aan te geven hoe wij deze zouden
kunnen verwezenlijken. Zolang dat
niet gebeurt, kunnen wij slechts
reageren op hetgeen anderen
doen. Dit is hoogst onbevredigend"
Als „lichtelijk verontrust lid van de
partij" vindt Scholten, dat het de
WD ontbreekt aan een duidelijke
strategie. „Tot nu toe was de tactiek
te dominerend", zegt hij. Men mag
dat vertalen met Wiegel als politiek
leider drukt een te zwaar stempel
op de WD.
Wiegels opzet is al jaren om de par
tijen van het Christen-
Democratisch Appel los te weken
uit de regeringssamenwerking met
de PvdA. Scholten vraagt zich af, of
dit op langere termijn gezien wel
vruchtbaar is. Hij vindt het niet
waarschijnlijk dat de grote en mid
delgrote christelijke partijen zich
met dp godsdienst als bindmiddel
zullen kunnen handhaven.
„Zelfs als men zou menen dat de
WD ook in de toekomst zal blijven
groeien, is het uitermate onwaar
schijnlijk dat de WD zelf binnen
de komende tien jaar een parle
mentaire meerderheid zou kunnen
vormen", meent Scholten. De Rot
terdamse hoogleraar denkt, dat een
stemmenpercentage van dertig het
maximaal haalbare is. Scholten
denkt dat een verdere groei alleen
nog mogelijk is als er een duidelijke
strategische lijn komt, „waardoor
de WD zich zou bevrijden van het
imago van een betrekkelijk conser
vatieve partij van middenstanders
en ondernemers".
Ook de PvdA zal samen met de an
dere „progressieve" groeperingen
niet snel doorstoten naar een meer
derheidspositie.
Scholten: „Alleen indien de WD
zich zo zou opstellen dat daardoor
opnieuw een aanzienlijke groep
„links-liberalen" naar de PvdA of
een met de PvdA verbonden partij
zou uitwijken, lijkt een „progres
sieve meerderheid" binnen tien
jaar denkbaar.
Het CDA ziet Scholten niet veel
groter worden. „Echte groei kan ik
mij alleen voorstellen indien PvdA
en WD zo onverstandig zouden
zijn dermate te polariseren dat zij
gezamenlijk de vele gematigden
die Nederland telt in de armen van
het CDA zouden drijven. Als dat
niet gebeurt vermoed ik dat het
CDA met enige ups en downs tegen
1980 op z'n 20 procent van de
stemmen mag rekenen".
Deze voorlopige veronderstellin
gen brengen Scholten ertoe de
VVD op te wekken in de komende
tien jaar een strategie te voeren die
regeringssamenwerking met de
PvdA mogelijk zou maken. „Het is
heel goed denkbaar dat in de ko
mende tijd alleen coalities met de
PvdA een mogelijkheid bieden.
Met die eventualiteit dienen wij se
rieus rekening te houden".
Scholten vindt het strategisch ge
zien hoogst onverstandig samen
werking met de PvdA uit te sluiten.
„Zodra men de combinatie WD-
PvdA uitsluit, wordt de dienst in
feite uitgemaakt door het CDA".
Hij wijst er ook op, dat als PvdA en
WD elkaar uitsluiten die proble
men die alleen door WD en PvdA
samen opgelost kunnen worden,
onoplosbaar zijn. Een recent voor
beeld is de wettelijke regeling voor
abortus. Scholten ga'at op deze zaak
zelf niet in.
.Zijn hele verhaal is een pleidooi
voor een gefundeerde, inventieve
en geïntegreerde strategie los van
de waan van de dag. „Meri zal daar
bij op de koop toe moeten nemen
dat er rond de strategiebepaling
wel eens diepgaande en principiële
discussie kan ontstaan. Tot nu toe
heeft de partijtop wel eens te angs
tvallig geprobeerd verschillen van
mening glad te strijken. Er lijkt
soms een overgevoeligheid voor
afwijkende denkbeelden te bestaan
die juist in een zich liberaal noe
mende partij weinig op zijn plaats
Scholten wil meer „denkwerk"
binnen de VVD. Het verhaal van
Gortzak kan men opvatten als een
aanwijzing, dat er in de PvdA wel
eens wat teveel wordt meegedacht.
Men moet niet uitsluiten, dat in
beide partijen processen op gang
komen die uiteindelijk uitmonden
in een regering die stoelt op PvdA
en WD. In beide politieke groepe
ringen zijn mensen die ongaarne
zien, dat een CDA („gerestaureerde
KVP") in de komende tien jaar de
dienst uitmaakt ia Nederland. Van
Agt als minister-president is voor
weinig bewuste kiezers een aan
vaardbare figuur.
Maar inderdaad: ook niet-bewuste
kiezers tellen, of men dat nu leuk
vindt of niet. Met de PvdA zou de
WD zich moeten inspannen op po
litieke bewustwording van mondi-
te vergroten.
