Schaefer: 80
miljoen voor
vernieuwing
oude steden
Gebed van de dieren
in de bio-industrie
Zijn 10 woonwagens in
Voorschoten een milieu-
vijandige nederzetting?
ZATERDAG 29 JANUARI 1977
EXTRA
PAGINA 19
Vermoedelijk in de loop van de maand maart publiceert
staatssecretaris Jan Schaefer van volkshuisvesting en
ruimtelijke ordening, vooruitlopend op de komende Wet
op de Stadsvernieuwing een „Tijdelijke regeling geldelijke
steun stadsvernieuwing", ook wel de „Saldoregeling
stadsvernieuwing" genoemd. Met deze regeling, die bij
wijze van proef voor een beperkt aantal gemeenten zal
worden toegepast, zullen de betreffende gemeenten het
volledige nadelige saldo van de kosten van stadsvernieu
wing aan het rijk in rekening kunnen brengen.
Het ontwerp van de Wet op dè
Stadsvernieuwing stelt deze saldo
regeling al voor. Zij houdt in, dat
aan gemeenten geldelijke steun
wordt verleend ter overbrugging
van het gehele verschil tussen de
kosten van voorbereiding en uit
voering van stadsverbeterings-
plannen en de opbrengsten, die uit
die verbeteringen worden verkre
gen.
Voorde proef, die aanvankelijk met
de saldoregeling zal worden geno
men, komen (in verband met het
beschikbare budget) slechts enkele
gemeenten in aanmerking. Dat zijn
de vier grote steden en enkele
kleinere (Dordrecht, Leiden en
Gouda
Door
jek Kleijn
Staatssecretaris Schaefer, al enkele
jaren driftig bezig met pogingen de
onmogelijk lijkende operatie van
de verbetering van onze oude ste
den op gang te krijgen, heeft voor
de proef met deze nieuwe regeling
over het jaar 1977 (wanneer in
maart de regeling bekend wordt
gemaakt zal daar met terugwer
kende kracht tot 1 januari gebruik
van gemaakt kunnen worden) een
budget van 75 tot 80 miljoen gul
den beschikbaar.
Staatssecretaris Jan Schaefer verbetert mee: het rijk neemt de tekorten van
een aantal steden op het gebied van de stadsvernieuwing over. Eén van de
steden, die van deze regelingen waarschijnlijk kan profiteren, is Leiden.
Volgens de Nota van Toelichting,
die bij de in maart te publiceren be
schikking behoort, zullen voor toe
passing de saldoregeling in aan
merking komen verbeterings- of
herindelingsplannen voor gebie
den, die in de oude kernen van de
gemeente liggen of voor aan die
kernen grenzende gebieden.
De gemeenteraad van een aan de
proef deelnemende gemeente moet
voor het aanvragen van de extra
bijdragen van het rijk eerst een be
sluit nemen tot aanwijzing van een
vernieuwingsgebied. Er zal een to
pografische kaart bij moeten wor
den overlegd en aan nog enkele an
dere voorwaarden (een globale kos
tenraming bijvoorbeeld) moet
worden voldaan.
Renovatie
De vernieuwingsactiviteiten zullen
niet beperkt mogen zijn tot voor
namelijk volkshuisvestingszaken
(woningbouw of renovatie). In de
nota van Toelichting staat: ,,De tij
delijke regeling dient een experi
ment te zijn voor het verkrijgen van
een samenbundeling van activitei
ten van de verschillende departe
menten ten behoeve van de ver
nieuwing van de aangewezen ge
bieden".
Hetgeen inhoudt, dat de voor de
gemeenten beschikbaar komende
gelden niet alleen door het ministe
rie van VRO maar ook door andere
ministeries (CRM, Sociale Zaken)
gevoteerd zullen worden. Niet on
logisch, wanneer - zoals in artikel 1
van de regeling staat - onder stads
vernieuwing wordt verstaan: „de
stelselmatige inspanning zowel op
stedebouwkundig als op sociaal-,
economisch- en cultureel gebied,
gericht op behoud, herstel en ver
betering van stadskernen".
Nog een paar voorwaarden van
Schaefer de steun wordt slechts
verleend wanneer de plannen met
voortvarendheid worden aange
pakt en wanneer ze sober en doel
matig worden opgezet.
Armslag
Voorwaarden waaraan verstandige
gemeentebestuurders graag zullen
willen voldoen. Want met deze sal
doregeling kunnen ze zich eindelijk
de nodige armslag verschaffen om
nu werkelijk eens wat aan stads
vernieuwing van enige betekenis-
te gaan doen.
Immers, in artikel 17 van de rege
ling staat al, dat het rijk alleen al de
zo kostbare verwerving van onroe
rend goed volledig voor zijn reke
ning gaat nemen. Tot nu toe subsi
dieerde het rijk de verwerving van
onroerend goed tot 80 procent. En
bij die twintig procent verschil gaat
het al gauw om vele miljoenen gul
dens. In de gemeentelijke nota
Stadsvernieuwing van de ge
meente Den Haag bijvoorbeeld
werd onlangs al gesproken van
voorzieningen die strekken tot ver
betering van het leefklimaat en
kosten van verbetering van de so
ciale en culturele infrastructuur,
het stichten van clubhuizen, buur
thuizen en dienstencentra voor be
jaarden. Kosten, die de gemeenten
zo nodig ook bij voorschot kunnen
worden uitbetaald. En zelfs wil het
rijk (op goedgekeurde plannen)
eventueel aan de gemeenten een
werkkapitaal ter beschikking stel
len.
Een aantal gemeentebesturen, die
voor de proef met de tijdelijke rege
ling in aanmerking komen, hebben
het ontwerp van de regeling al in
hun bezit. Gezien het feit, dat pas in
Leiden kent op dit ogenblik vijf officiële stadsvernieuwingsgebieden. Dat
zijn Maredorp, De Kooi, Noord, Haver en Gort en het Haagwegkwartier.
Met uitzondering van het Haagwegkwartier bestaan voor alle stadsver
nieuwingsgebieden plannen voor de aankoop van panden. In onderstaand
overzicht staan de bedragen die op de begroting voor dit jaar zijn uitge
trokken voor de aankoop van de panden. In het tweede kolommetje staan
de te verwachten opbrengsten, zoals subsidies, en opbrengsten van ver
kopingen. Het verschil tussen kosten en opbrengsten staat in "het derde
kolommetje. Dat zijn de kosten die de gemeente op dit ogenblik zelf moet
dragen.
Stadsvernieuwingswijk
Maredorp
De Kooi
Noord
Haver en Grot
Haagwegkwartier
Aankoop Te verwachten Kosten
kosten opbrengsten Gemeente
2.550.000 2.250.000 300.000
375.000 300.000
325.000
1.7 25.000
75.000
260.000 65.000
1.350.000 325.000
4.975.000
4.160.000 765.000
verwervingskosten van 115 mil
joen gulden.
Maar ook andere kostbare posten
gaat het rijk aan de gemeenten ver
goeden. Zoals de ten laste van de
gemeenten komende kosten van
tijdelijke voorzieningen die nodig
zijn voor de toegankelijkheid van
het plangebied, voorzieningen aan
gebouwen die blijven staan terwijl
aangrenzende panden worden af
gebroken, kosten van het slopen
van bouwwerken en het verwijde
ren van bestrating of funderingen
en kosten van allerlei openbare
werken als rioleringen etc. En ook
de kosten van aanleg van groen
de loop van maart de regeling van
kracht wordt, kunnen zij zich alvast
op de mogelijkheden die door
Schaefer worden geboden, voorbe
reiden. Zodat de gemeenteraden
prompt kunnen reageren met het
indienen van een plan en een ver
zoek om de bijdragen.
Waarbij zij wel dienen te bedenken,
dat er in de uitvoerige regeling nog
een belangrijke voorwaarde wordt
gesteld: de verbeterings- of herin-
delingsplannen moeten vooraf met
de bewoners van de betrokken ge
bieden worden doorgesproken. De
inspraak moet dus de ruimte heb
ben gehad.
VOORSCHOTEN/LEIDEN
- Dat de spreiding van
woonwagens in de Leidse
Regio niet zonder moeilijk
heden gepaard gaat werd
mij kortgeleden weer eens
in Voorschoten duidelijk.
Voor de tweede maal hield deze
gemeente ruggespraak met haar
inwoners over de vestiging van een
wooncentrum. Er waren zelfs Leid-
schendammers aanwezig op deze
hearing. Het had er dan ook alle'
schijn van, dat het ging om een de
mocratische wijze van inspraak. De
mensen waar het uiteindelijk om
gaat - de bewoners van woonwa
gens uit de regio Leiden - waren
niet uitgenodigd. Net als bij de uit
voering van de Woonwagenwet van
1968 het geval was. Ook toen werd
de inbreng van de woonwagenbe
volking niet getolereerd.
Regionalisatie
De gezinnen welke destijds een
standplaats hadden aan de Molen
weg te Voorschoten werden zonder
vorm van proces overgebracht naar
Leiden. De toenmalige minister
van CRM Klompé dacht te hande
len in het belang van de bewoners
van woonwagens. Regionalisatie
stond hoog in het vaandel van CRM
geschreven. Zo'n 40 grote kampen,
of zoals de Wet zegt centra, ver
spreid over geheel Nederland met
alles erop en eraan. Dat was het he
lemaal. Inmiddels is bij „Humani-
tas" een boekje verschenen met als
titel „Zo was het niet bedoeld".
Hierin wordt het debacle omschre
ven van de visie van weleer.
Dupe
De enigen die de dupe zijn van an
dermans optreden zijn de bewo
ners van de woonwagens nog
steeds. Doch de kentering is niet
uitgebleven, het beleid van het mi
nisterie is om, de regionalisatie is
verruild voor decentralisatie. De'
gedachten van grote kampen zijn
van de baan. En men is daarentegen
tot d£ slotsom gekomen dat het
wenselijk is te beschikken overeen
aantal kleine locaties in de regio. Ei
is al sinds de totstandkoming van
de Wet 1968 een nijpend tekort aan
standplaatsen en het kan dan ook
niet overbodig genoemd worden
ens haastige spoed be
tracht zal worden betreffende dë
aanleg van goed ingerichte stand
plaatsen. Leiderdorp en Ogstgeest
hebben het spits afgebeten en zijn
in vergevorderd stadium met hun
voorbereidende werkzaamheden.
Ook in andere regio-gemeenten is
men wat actiever dan voorheen.
Mede onder inspiratie van de op
handen zijnde wijziging van de
Woonwagenwet - waardoor bin
nenkort elke gemeente verplicht
kan worden tot instandhouding
van een centrum - is die tendens
ook in Voorschoten waarneem
baar. Alhoewel het in deze ge
meente geschiedt volgens een me
thode waarvan weinigen voorstan
der zijn.
Bezwaren
Toen enige tijd geleden door het
gemeentebestuur van Voorschoten
de eerste locatie werd aangewezen
barstte er een storm van bezwaren
los onder de plaatselijke bevolking.
Er was zelfs een vereniging „Recht
cWor Recht" welke wel even zou
vertellen dat er van de vestiging
van een woonwagencentrum geen
sprake kon zijn. Waar die vereni
ging dat „Recht" vandaan haalt is
mij nog altijd een raadsel. Maar
burgemeester en wethouders ble
ken ontvankelijk te zijn voor het
volksgericht. In sporttermen ge
sproken zou je zeggen: „Ze gingen
op de eerste stoot neer!". Mijns in
ziens wat al te gemakkelijk. De
plannen gingen niet door met de
verklaring: „onder druk van de
plaatselijke bevolking". Dan wordt
er een nieuw bij voorbaat niet reali
seerbaar plan gelanceerd. Alleen de
aankondiging - Woonwagenkamp
in natuurgebied? - werkt al vernie
tigend. De gehouden hoorzitting
heeft in versneld tempo daar enige
scheppen bovenop gedaan en het
voorspelbare wordt werkelijkheid.
De bewoners van woonwagens
kunnen het wederom op hun buik
schrijven. De gemoederen in het
„Leidse Kamp" zijn zeer verhit en
dat is ook niet te verwonderen na
dergelijke grapjes. Dit wordt niet
geaccepteerd. Het is ook niet ac
ceptabel. Dat zou een ieder wel
denkend mens hebben kunnen er
varen als deze - net zoals ik als be
woner van een woonwagen - aan
wezig zou zijn geweest op de laatste
hearing.
Bijgaand artikel werd geschreven
door Roger de Jager, de Leidse
woonwagenbewoner, die vorig
jaar een belangrijke bijdrage le
verde aan de bezetting van het
Leidse Stadhuisplein, om daar
mee de belangen van de woonwa
genbewoners te bepleiten.
Hetze
Al spoedig na de opening van de
hearing bleek dat het een hetze was
tegen de woonwagenbevolking.
Door een soort heren in gladde
pakken werd er in korte tijd een
golf van laster - verdachtmaking -
belediging en andere valse aantij
gingen over de hoofden van de
woonwagenbewoners uitgestrooid.
Dë rentmeester van de Stichting
Duivenvoorde ing. H. P. Pels Rijc-
ken had zelfs een geheel nieuwe
vertaling gevonden voor het woord
„woonwagencentrum" en sprak
over een „milieu-vijandige neder
zetting". Verder was er ook een be
stuurslid van „de stichting tot be
houd van leefbaar groen en oud
Voorschoten" mr. P. G. M. Geurts,
welke met de Woonwagenwet in de
hand een boekje open deed over
wat Voorschoten allemaal te wach
ten stond. En dan de meute bewo
ners. Het is frappant wat die al niet
weten over de bewoners van
woonwagens. Ze wisten te vertel
len dat in tien woonwagens wel
honderd mensen wonen en dat
wanneer er tien standplaatsen in
Voorschoten zouden komen er
binnen de kortst mogelijke keren
zo'n twintig a dertig wagens zouden
staan. Dat alle woonwagenbewo
ners autoslopers zijn en dat ze ook
stelen. Ja echt, de belangstelling
van de bewoners van woonwagens
zou volgens de aanwezigen uitgaan
naar de gewassen die de tuinders
verbouwen. De tuinders zelf zeiden
dat hun kassen niet afgesloten zijn.
„En dan weetje het wel", aldus één
van hen.
Triest
Sloten op de deuren zouden trou
wens niet helpen en het glas zou
ook kapot gegooid worden. Een
hek om het kamp helpt niet zei een
bewoner van „Haagwijk", „dat
trappen ze plat en bordjes van ver
boden toegang hoeft U ook niet te
plaatsen, die trappen ze ook omver,
de sloot vervuilen ze en ze trekken
zich nergens iets van aan". De heer
Pels Rijcken liet zich hieromtrent
uit met te zeggen: „de bekende spo
ren in de omgeving". Met eerdere
berichtgeving is de stortvloed van
zonden nu bekend.
Elk mens in Voorschoten is fat
soenlijk en de bewoners deugen
nergens voor. Althans dat zou je
denken wanneer je niet beter weet.
Het was ook zeer triest te moeten
constateren dat de beide wethou
ders, Marselis en Eveleens, geen
enkele kennis van zaken hadden,
gezien het uitblijven van reacties.'
Op die manier, kwamen de Voor
schotenaren ruimschoots aan hun
trekken om hun gal te spuien. Soms
was het zelfs een beetje angstig. Bij
de meest ordinaire opmerkingen
over de woonwagenbevolking
werd er geklapt in de zaal en zaten
ze ,ja" te knikken.
Gevaarlijk
Een zeer gevaarlijke ontwikkeling
waarbij het gemeentebestuur niet
vrijgepleit kan worden. Het Wet
boek van Strafrecht geeft hiervoor
een indicatie en noemt dit: „Het
aanzetten tot discriminatie". Die
novereenkomstig overwegen de
Leidse bewoners van woonwagens
een klacht in te dienen tegen B en W
van Voorschoten, bij de officier van
Justitie te 's-Gravenhage. De
woonwagenbewoners van het
Leidse Trekvaartplein zijn name
lijk verbolgen over het feit dat zij op
een lijn gesteld worden met allerlei
criminele figuren die de maat
schappij kent. Temeer daar de uit
latingen van de Voorschotenaren
op veronderstellingen zijn geba
seerd. Ze wisten en weten niet eens
hoeveel woonwagens er in Leiden
standplaats innemen, laat staan dat
hun iets bekend is van
die erin Wonen.
Aan wie
Overigens betaalt Voorschoten wel
mee aan het woonwagencentrum in
Leiden, ze schijnen alleen niet te
weten waarvoor en aan wie het
wordt besteed. Toch kan ik mij niet
onttrekken aan de gedachte dat in
die gemeente binnen niet al te lange
tijd woonwagenstandplaatsen zul
len komen. Want tijdens die hea
ring/hetze heb ik eigenlijk geen en
kele gegronde argumentatie ge
hoord welke de vestiging van een
centrum zou kunnen verhinderen.
We wachten hier in Leiden met
spanning op de berichten uit Voor
schoten. Er moet trouwens nog ge
reageerd worden op een brief van
juli 1976. Hopelijk kan dat na zeven
maanden ook eens gebeuren. Het
gaat uiteindelijk om mensen en dat
wordt maar al te vaak vergeten!
Met name de oude kernen van de grote steden komen voor het toepassen van de zgsaldoregeling in aanmerking
"God in onze allerhoogste nood,
willen wij U om uitkomst vragen;
verlos óók ons van 't barbaarse kruis,
dat de mens ons geeft te dragen.
Ons léven geven wij aan de mens,
ons werken, onze trouw,
maar U heeft ons nooit verteld Heer.
dat de mens ons zó folt'ren zou.
Want met de "Bijbel in de hand"
amputeert men staart en tongen.
Hóórt U hoe uur na uur *t "Gouden Kalf
't Hallelujah wordt toegezongen?
Dit kalf in strijd met Uw Gebod,
wordt dag en nacht aanbeden!
üw Schepping, 't spijt ons Lieve Heen
wordt met de laars getreden!
Misschien ziet U vanaf Uw plaats,
Üw kalf geperst in boeien.
En ziék dat 't diertje wordt gemaakt
Hóórt U dat klaaglijk loeien?
En dan Uw kippen Lieve Heer,
die krimpend van de pijn,
door duivels menselijk vernuft Consta t,
in barensweeën zijn!
Ziet U dat bloed dat aan hen kleeft,
die kortgekapte snavels,
is dat al wat er van Üw Schepping over
geen verenpak maar rafels?
Géén duisternis wordt hén gegund,
géén slaap om aan te sterken,
het hen opgedrongen chemisch voer.
zal de BATTERIJ doen werken.
Weet.U hoe wij 't hier noemen Heer
Het Dachau-Rijk der Dieren
Wat men daar zo onmenselijk vond,
mag bij óns welig tieren
Methodes worden sadistischer,
om sneller geld te maken
Gruwelijker de vindingen om ons naar naam geesi.
volkomen te rad-braken!
Lang vóór de slacht U lacht toch niev
die humaan dient te geschieden,
komt onze veearts dikwijls langs,
om ons zijn hulp te bieden.
Bij d'amputatie van een rundertong,
als straf voor het verboden "zuigen"'
Of hoe men staartjes knippen moet.
die van ónz' bestialiteit getuigen!
En onder dit heelKündig beleid
wordt üw kalf zélfs ijzer onthouden.
Wordt dit in feite ZIEK "BLANK" vlees
de mens zó maar vóórgehouden?
Trouwens welk wezen is nog gezond,
als de geest door apathie is gebroken?
Waar door künstmatig voer en het starre staan
d'oreanen zijn ontstoken?
Men werkt hier óók met het "Heilig Vu-1
der "Medische ETHIEK"
Tot welzijn onzer martelgang
van Psyché en Physiek.
Maar misschien willen ééns alle KERKEN Heer
die naasten-liefde preken,
ook óns gedenken in hun gebed
en daadwerkelijk de hand toesteken.
Wij zijn toch óók Uw Schepsels,
wij voelen ook vreugd' en pijn:
Is 't dan voor de mens zó moeilijk om beha v,i
Christ'hjk óók nog HUMAAN te zijn?
En zég nu zélf eens Lieve Heer,
hoe kan het recht zegevieren,
wanneer d'een wél wordt gestraft en d'ander gesubsidléérd
bij het martelen van dieren!!
Maar wat men dan ook aan mag voeren,,
als verontschuldigend excuus,
er kómt een tijd, dat elke beul blijft hóre i
Onze doodskreet: "J'accuse!"
Maar God wil danken élke Mens,
die wel met ons lot begaan,
óók voor dat redeloos stomme dier openlijk durft strijden
voor een humaan bestaan.
En mochten er soms onbewust
met deze bitt're klachten
onschuldigen zijn gekwetst, die
ons leed wél willen verzachten,
Bedenk dan dat 't stomme dier
slechts met d'ógen kan spreken!
Namens ONS schreef maar een mens
met ontelbare gebreken!
Mevr. M. FRANK-BECK
Lorentzkade 74
Leiden.
Tel. 071-140085.
