Klacht tegen
Nieuwe Revu
Wolkers maakte Auschwitz-monument
BINNENDOOR
Overheid moet fusies
kunnen verbieden
zorq nu ZELF voor
HÉÉRLIJK ZACHT
WATER
BUITENOM
ZATERDAG 22 JANUARI 1977
BINNENLAND
PAGINA 7
Gebroken spiegels, "een indrukwekkende vondst"
AMSTERDAM - ..Een gedenkteken
maken op de plaats waar de urn
met de as van slachtoffers uil het
concentratiekamp Auschwitz in de
Nederlandse aarde rust. lijkt een
onmogelijke taak. Hoe kan je een
vorm vinden om een misdaad te ge
denken waarvan je het gevoel hebt
dat die nog niet uitgewist zal zijn
als onze planeet over 2 of 2000 eeu
wen in het heelal zal zijn opgelost.
Tot barstens toe kan je je hersens
pijnigen of er een beeld wil opdoe
men dat die schande en dat leed bij
benadering zou kunnen weergeven
Je kijkt naar de hemel en je begrijpt
niet dat dat blauwe uitspansel bo
ven die ontzetting heeft gestaan
even onaangedaan en vredig als
boven een wei met bloemen. En in
een visioen van rechtvaardigheid
zie je de blauwe lucht boven je vol
barsten trekken, alsof de verschrik
king die daar op de aarde onder
haar heeft plaatsgehad voorgoed de
eeuwigheid geschonden heeft.
Zo ben ik op het idee gekomen om
gebroken spiegels op dat kleine
stukje aarde waar die urn met as
rust neer te leggenVoorgoed kan op
die plaats de hemel niet meer onge
schonden weerspiegeld worden"
Aldus «formuleerde schrijver-
beeldhouwer Jan Wolkers in een
brief aan het Auschwitz-comite
Nederland het waarom van zijn
keuze voor het nieuwe
Auschwitz-monument, dat zondag
op de Oosterbegraafplaats in Am
sterdam in aanwezigheid van o.a.
burgemeester Samkalden en
staatssecretaris Meijer plechtig zal
worden onthuld.
Nadenken
"Wat er op die plaats jarenlang ge
staan heeft was eigenlijk onvol
doende voor een passende herden
king voor de Joodse oorlogsslach
toffers", zegt Wolkers, die al jaren
lang vast donateur is van het
Auschwitz-comite, "het was eigen
lijk niet meer dan een gewoon graf
met daarbij een bordje met de tekst
"Nooit meer Auschwitz". Maar als
je de mensen wilt blijven confron
teren met de boodschap die
Auschwitz inhoudt, heb je een mo
nument nodig dat tot nadenken
stemt.
Vandaar ook dat ik, toen ik van het
comité het verzoek kreeg om een
nieuw monument te maken, zeker
wel een jaar lang heb nagedacht.
Want kijk, een beeld als bijvoor
beeld dat van Andriesse in Haarlem
van de man voor het vuurpeloton,
dat is erg mooi en ook erg duidelijk.
Maar om iets te maken dat de toe
schouwer kan associëren met de
miljoenen Jodnen die zijn verbrand
en vergast in de oorlog, daar heb je
iets abstracts voor nodig. Daar
schiet het figuratieve in tekort, dat
kun je niet uitdrukken op die ma-
Vakmanschap
De drie platen hardglas van een
centimeter dikke en een totale op
pervlakte van 18 vierkante meter
rusten. 1200 kilo zwaar, op een
kruispunt van stille lanen op de
Oosterbegraafplaats. Het glas, dat
op aanwijzing van Wolkers met
groot vakmanschap is gebroken
door Richard Wieland en Louis La
Rooy van de Amsterdamse glasin
dustrie van Tetterode, toont zijn
lijnenspel tegen een fond van hel
der lichtgroen, een gevolg van de
sneeuwval en de daarmee gepaard
weerkaatsingseffecten. Bij andere
weersomstandigheden zal ook de
kleur anders worden, zodat het
monument nooit een statische in
druk zal maken.
Als je ervoor gaat staan, zie je de
hemel boven je doorsneden door
grimmige zwarte schichten Pre
cies zoals Wolkers het bedoeld
heeft: op deze plek kan niet her
dacht worden onder een probleem
loze strakblauwe hemel. Het is,
vindt men ook in het Auschwitz-
comite, een „indrukwekkende
vondst".
'Al kun je misschien niet van de
mensen die hier in de toekomst
voorbij zullen lopen verwachten,
dat ze de symboliek ervan meteen
begrijpen", zegt Wolkers, „maar dat
geeft niet, dan denken ze er ten
minste over na. dat vind- ik erg be
langrijk".
"Erg goed"
Wolkers heeft zonder betaling
dit monument gewerkt. Alleen de
materiaalkosten tussen de 25 en
30 000 gulden) moet het
Auschwitz-comite, dat uitsluitend
van giften afhankelijk is, zelf beta
len. "Ja. dat doe ik gratis voor ze",
besluit Wolkers, "want ik vind het
erg goed. wat die mensen doen. De
herinnering levend houden aan
zoiets schandelijks als de moord op
miljoenen Joden, dat is iets van we
zenlijk belang voor de komende
generaties. Het Auschwitz-comite
heeft nog veel meer goed gedaan: ze
hebben bijv. geijverd vooreen goed
uitkeringsregeling voor de overle
venden uit de kampen en de nabes
taanden".
"Dagrnaast hebben ze in Nederland
erg veel tegenwerking gekend. Niet
vreemd, als je bedenkt dat dit het
land is waarin iemand als Menten
zich jarenlang ongestoord heeft
kunnen ontwikkelen tot een groot
kunstverzamelaar, met tientallen
kunstminnende haviken en gieren
om zich heen.
Door dat soort dingen s mijn
standpunt bepaald, daarom werk ik
belangeloos mee aan een monu
ment als dit, want het moet ge-
Politie voelt zich beklad
ALMERE - Landdrost Han
hammers heeft m de nieuwe
stad Almere het eerste huwelijk
voltrokkenOp de foto ontvangt
het bruidspaar Fred Broekhuij-
zen en Louisa Langénberg de
pen waarmee de trouwakte
werd ondertekend, als aande-
ambte-
Den Haag - Tien miljoen. De NV
Afvalverwerking Rijnmond krijgt
van het rijk tien miljoen gulden.
Minister Vorrink heeft dat laten
weten in antwoord op Kamervra
gen van de PvdA-fractie.
DEN HAAG - Er moet een wet ko
men door fusies in het bedrijfsle
ven. De overheid moet fusies die
schadelijk zijn voor de samenle
ving kunnen verbieden. Dat is de
kern van een advies dat de Sociaal
Economische Raad gisteren aan de
regering heeft uitgebracht.
ADVERTENTIE
geen kalkaanslag
spaart energie,
wasmachine,
boiler,geyser, cv
en andere
apparatuur!
DE VEILIGE, STERKE
«mayfly» centrale
WATERONTHARDER HELPT U HIERBIJ
PROBLEEMLOOS.
VOOR SLECHTS F. 1.50 PER WEEK I
min. besparing F200._per jaar.
heerlijk voor uw persoonlijke verzorging.
COUPON
voor meer informatie
I ANTWOORDNUMMER 711 ARNHEM
De SER vindt dat alle fusies bij de
overheid moeten worden aange
meld. Na een verklaring van geen
bezwaar mag tot een fusie worden
overgegaan
De werknemers in de raad vinden
dat de overheid moet toetsen of be
paalde fusies schadelijke gevolgen
voor de samenleving kunnen heb
ben. De werkgevers vinden dat dit
ook door een andere instantie kan
worden gedaan.
Wel zijn ze het erover eens dat de
overheid uiteindelijk een fusie
moet kunnen verbieden. Overtre
ding van zo'n fusieverbod levert
een strafbaar feit op.
De SER is ook verdeeld over de
vraag bij welke fusie-omvang een
toetsing moet worden toegepast.
De werkgevers in de raad menen
dat dit pas mag gebeuren bij fusies
waarbij het gaat om 5000 werkne
mers, of een gezamenlijke jaarom
zet van 500 miljoen. De kleinste bij
zo'n fusie betrokken onderneming
dient minstens 500 werknemers of
een jaaromzet van 100 miljoen te
hebben.
De werknemers willen een ruimere
mogelijkheid voor toetsing aan het
algemeen belang.
De kleinste bij zo'n fusie betrokken
onderneming dient niet meer dan
100 werknemers of een jaaromzet
van 20 miljoen gulden te hebben.
Voorts willen de werknemers
overheidstoetsing, als twee van de
fusiepartners minstens 1500 werk
nemers of een jaaromzet van 200
miljoen hebben.
AMSTERDAM - Hoofdcommissa
ris Th. C. J. Sanders van de Am
sterdamse politie heeft de hoofdof
ficier van Justitie te Amsterdam
verzocht een strafvervolging in te
stellen tegen de redactie van het
weekblad Nieuwe Revu, naar aan
leiding van een artikel dat in het
jongste nummer van dit tijdschrift
is verschenen onder de titel "Politie
bezwijkt voor geld"
"Er heerst binnen het korps grote
verontwaardiging over het artikel.
Wij nemen onze taak serieus en zijn
een fatsoenlijk korps. Wie klachten
heeft kan altijd terecht bij mij. Ik
laat niet het personeel, dat vaak uit
erst moeilijk en gevaarlijk werk
Niet meer geld
voor vissers
DEN HAAG - De regering is niet
van plan meer geld uit te trekken
voor vissers die nadeel ondervin
den van de vangstbeperkingen
voor platvis, zoals schol en tong.
De ministers Van Agt {Justitie) en
Van der Stee (Landbouw en Visse
rij) hebben dat geantwoord op vra
gen van het CPN-Kamerlid Meis.
De regering vindt het huidige pak
ket maatregelen toereikend. Meis
had om een extra compensatie ge
vraagd. De regering vindt niet. zo
blijkt verder uit het antwoord, dat
de vissers die in 1975 de vangstbe
perkingen overtraden, onredelijk
zijn behandeld. Geen van de vissers
heeft uiteindelijk meer hoeven te
betalen dan duizend gulden boete.
Uitgangspunt van het openbaar
ministerie was dat het onrechtma
tig verkregen voordeel ten opzichte
van vissers die zich wel aan de van
gstbeperkingen hielden zou wor
den ontnomen.
Amsterdam - Mary Dresselhuis.
In het Nieuwe De La Mar-theater in
Amsterdam heeft de actrice Mary
Dresselhuis uit handen van bur
gemeester Samkalden de zilveren
eremedaille van de stad Amster
dam ontvangen. De uitreiking had
plaats ter gelegenheid van de 70ste
verjaardag van de actrice, die in de
foyer van het theater met een recep
tie werd gevierd.
moet doen, bekladden en belaste
ren", aldus de hoofdcommissaris.
Tegen een ex-agent, die aan het tot
stand komen van het artikel mede
werking heeft verleend, is even
eens een klacht ingediend.
In het artikel laat Nieuwe Revu o a-
een ex-politieman van het bureau
Warmoesstraat aan het woord
Deze vroegere agent, Martin Ette-
nes, beschuldigt een aantal oud
collega's van corruptie, in de sfeer
van de Chinese gokwereld er her
oïnehandel.
Ettenes, die volgens het artike met
zijn vrouw naar Trinidad gaat emi
greren. zou hebben verklaard, dat
de Chinezen veel politiemannen
gunsten geven.
Over het onderzoek, dat de rijksre
cherche sinds enkele maanden in
stelt naar mogelijke corruptie bij de
Amsterdamse politie, zegt hij: "De
jongens, die al verhoord zijn of
waar ze van denken wat te weten,
voelen zich behoorlijk gepakt. Ze
wijten het ook aan de slechte lei
ding, maar ze durven er met journa
listen niet over te praten. De cor
ruptie waarvan ze verdacht worden
is het aannemen van geld en drank
Nou, een drankje aannemen be
schouwen de jongens niet als cor
ruptie".
Nederland
ondertekend
verdrag tegen
terrorisme
DEN HAAG (ANP) - Het kabinet
heeft gisteren besloten dat Neder
land de Europese conventie tot be
strijding van het terrorisme zal on
dertekenen. Die ondertekening zal
op 27 januari a.s. in Straatsburg
plaatsvinden.
De overeenkomst regelt de sa
menwerking tussen de 19 lidstaten
van de raad van Europa op het ge
bied van de uitlevering en strafver
volging bij terroristische daden.
ADVERTENTIE
BRINK Luchtverwarming hm
Uw installateur:
LUCOTHERM B.V.-ALPHEN a/d RIJN
Kalkovenweg 58, Postbus 337. Telefoon (01720) 2 03 00
ADVERTENTIE
een miljoen gulden aan prijzen
De volautomatische INVENTUM koffiezetter HK 31 voor acht
tot tien geurende kopjes koffie. Een geschenk ter waarde
van 99,- van Koninklijke Fabriek Inventum, Bilthoven.
re winnen in de Nationale
Puzzelaktie t.b.v. Nationaal Fonds
Beter Leven
Sneeuw (1)
Die winters van vroeger, duur
den die nou inderdaad langeren
was de sneeuw die er viel wit
ter?
In de weerkunde worden al heel
lang met grote nauwkeurigheid
gegevens vastgelegd. Uit de
achttiende eeuw dateren reeds
cijfers van luchtdruk en tempe
raturen, waarvoor je de hand in
het kwik kunt steken. Met de
zekerheid van eb en vloed ver
schijnen steeds weer berichten
in de krant die melding maken
van het breken van het één of
andere meteorologisch record.
Het moet dus helemaal geen
heksentoer zijn om antwoord te
geven op de vraag waarmee dit
stukje begon.
Maar daar gaat het natuurlijk
niet om. Voor ieder mens duur
den de winters langer, toén hij
kind was en natuurlijk was de
sneeuw witter en knisterde
compacter in de handpalmen.
Net zo als de ranja van vroeger
feestelijker smaakte en als aan
het geluk van een in zilverpa
pier verpakt chocolade-ijsje van
Jamin van toen geen enkele
Poire Belle Hélène van nu kan
tippen.
Sneeuw (2)
Deze week viel een poedervor-
mige versie sneeuw op de stra
ten van de stad, waar ik woon
Tegen vijven waren de onvol
groeide vlokken al merendeels
van de wegen en de trottoirs
verdwenen, maar bij het auto
rijden stelde men plotseling
vast dat het vehikel niet meer
aan de wetten van cybernetica
wenste te gehoorzamen. Het
vertoonde een vrijwel volledige
onbestuurbaarheid, indien men
wenste van richting te verande-
Dat gaf stof tot grote opwin
ding. Ineens was er het avon
tuur dat in dit tijdsgewricht al
leen nog maar de mannetjes van
Playmobil leken mee te maken
Voelen
ken aan een gedroogde paprika
tussen twee herbariumbladen.
Stukken van de toch al bruin-
kleunge stuipachtige bron-
chiën ontbraken. Er stond ook
nog bij dat de man aan long
kanker gestorven was.
Daar sta je dan even bij te kij
ken. Je rookt die dag een siga
retje minder, maar niet twee.
Het is natuurlijk niet het top
punt van gezond gedrag, denk
je, maar dat geldt voor veel din
gen.
Het probleem is dat het argu
ment van schadelijkheid ten
prooi is aan grote inflatie. Je
loopt grote kans om door een
eveneens in blik gemodelleerde
medemens tot pap te worden
gereden, maar toch laat nie
mand zijn auto staan.
Over de band van de schade
lijkheid moet de teerbal dus ze
ker niet gespeeld worden. Veel
eer zit er muziek in een aanpak,
waarbij roken langzamerhand
iets onwellevends wordt be
vonden. Of, en dat dan speciaal
voor de kudde van Dries, iets
onwelvoegelijks.
Roken (2)
Ik las ergens de vergelijking
met het pruimen. Daar werd
vroeger in de sjiekste salons
niet bij geknipperd met de
ogen. Ik kan me nog herinneren
dat ik menigten puntzakjes
Schilte voor mijn grootvader
moest halen. Maar pruimen kan
nu echt niet meer. De laatste
pruimcoupé is naar het spoor
wegmuseum gesleept. En geen
enkele dramatische kunstena
res, juist van de toneelschool,
laat zich, anders dan anderen,
nog pruimend in de krantenad
vertenties afbeelden. Ook de fil-
terpruim, als laatste hoop door
de teer-, nicotine- en
koolmonoxyde-industrie geïn
troduceerd, mocht niet meer
baten.
Het pruimen was en bleef on
wellevend en onwelvoeglijk.
Daar en nergens anders heen.
Dat moet de regering doen, als
het ze ernst is. Zo'n mededeling
dat er voor twaalven in de mi
nisterraad niet gerookt mag
worden, is natuurlijk een giller.
Dat mocht vroeger op de zie
kenzaal in het militaire hospi
taal ook niet. Maar daarvoor zijn
dan ook juist de latrines uitge
vonden
De enige horde die de journalis
tiek bij alle verandering moeite
loos blijft nemen is de diep in
het gemoed borende vraag:
'hoe voelt u zich nu." Soms is
het geen vraag, maar meer een
constatering, zoals Klaas-Jan
Hindriks dat deed op het mo
ment dat Jimmy Carter zijn
hand op de Bijbel legde: "er
moet heel wat in hem omgaan
op dit moment."
In de intelligente en amusante
t.v.-serie van Mary Hartman
kwam verleden week een twee
tal verslaggevers voor een lo
kaal station dat de menigte aan
de buis van minuut tot minuut
kond doet van het drama, waar
bij Mary in een wasserij ("a Chi
nese laundry") door een moord
zuchtige jeugdige onverlaat in
gijzeling wordt gehouden. Het
urenlange wachten wordt door
de reporters bekort met één on
veranderlijke vraag: "hoe voelt
u zich nu?" Aan de straatveger
die de straat voor de wasserij
veegt. Aan de leidinggevende
politieman die leiding geeft.
Aan de godvrezende dominee
die God komt vrezen. En tens
lotte aan Mary zelf: "how do you
feel?"
Informatie-consumentenaller
landen, verenigt u en belet dat
ooit die vraag nog wordt ge
steld. Het is een stoplap van de
journalistiek. Er komt ook nooit
een echt antwoord op.
Roken (1)
De regering heeft een scherper
anti-rookbeleid aangekondigd.
Roken en de schadelijkheid er
van zijn met grote regelmaat
onderwerp van discussie. Maai
de ochtendkuch van het nicoti-
neleger is toch nog frequenter
Als alle rokers nu eens afspra
ken om hun horloges gelijk te
zetten en voor de buitendeur
om precies klokke zeven uur
hun traditionele matineuze ro
chel te lanceren, dan zouden die
paar niet-rokers uit hun bed rol
len van de klap. Een aardbeving
in de klasse tien op de schaal
van Meinsma en het is weer
eens anders wakker worden
dan met de AVRO-klok.
Hebben al die verscherpte ac
ties zin? Waarschijnlijk nauwe
lijks.
In het Evoluon bij Eindhoven,
de gouden pagode van de fami
lie Philips, heb ik jaren geleden
eens de longen mogen aan
schouwen van een man die
vroegtijdig deze wereld van Pe
ter Stuyvesant had verlaten.
Die longen staken in een keurig
lijstje en het geheel deed den-
Jargon
De vete tussen de sociale part
ners, dat zijn de werkgevers en
de vakbonden, houdt het jargon
soepel en beschaafd. Helaas
gaat het wel royaal over de
hoofden van de krantenlezers
en t.v.-kijkers heen, maar het is
net als met cricket: je hoeft de
spelregels niet te kennen om
het toch leuk te vinden.
Deze week heeft de redactie van
deze krant het hoofdkwartier
van de FNV gebeld om nou eens
precies te horen, wat "initiële"
loonsverbeteringen zijn. Dat
gaf daar heel wat werk aan de
winkel, want stilstaan bij en
verklaren van het geflonker aan
de sociaal-economische ster
renhemel, dat is heel andere
koek.
Het kwam erop neer dat "in
itieel" in de buurt kwam van
'reëel" en dat vertaal ik dan
weer even voor u in "werke
lijk". Dus initiële loonsverbete
ringen zijn echte loonsverbete
ringen; niét die paar centen ex
tra omdat alles weer duurder
geworden is.
Met name de vakbonden zou
den zich eens w'at meer zorgen
moeten maken over de wijze,
waarop de achterban de infor
matie over de activiteiten aan
het loon- en prijzenfront con
sumeert. Als men tenminste als
leiding prijs telt op dat goed
geïnformeerd zijn van de ach
terban. Want een tikkeltje lastig
kan het natuurlijk ook wel zijn.
Gesol
Het gesol met het leven van een
medemens dat maandagmid
dag voor een vuurpeloton ein
digde was wanstaltig en een be
schaafde staat onwaardig. De
publiciteit er rondomheen was
morbide en in hoge mate sma
keloos. Ik ben het niet zo vaak
eens met de „Osservatore Ro
mano", de spreekbuis van het
Vatikaan, maar ditmaal wel. Op
dezelfde dag dat Gilmore met
veel fanfare werd terechtges
teld, werden door het racisti
sche regiem in Rhodesië een
paar zwarten opgehangen. Het
was niet meer dan een berichtje
van tien regels. En in tal van
kranten ontbrak het zelfs ge
heel.
Dood is dood. Een hardnekkig
misverstand.
HAN MULDER
