Geen haat, nee,
je kunt beter
tolerant zijn
CDA wil alleen wandelgebied Breestraat
SABA
Corvalan hij toeval uitgewisseld
Dissident
Wladimir
Boekowski
bij bezoek
aanLeiden:1
V)
m
Alternatief parkeerplan voor Garenmarkt
DINSDAG 18 JANUARI 1977
Journalist Thomsen: grappig.
LEIDEN - Het was eigenlijk puur
toeval dat juist de Chileense com
munistenleider Luis Corvalan op
18 december van het vorig jaar in
Zürich werd uitgewisseld tegen de
Sowjetrussische dissident Wladi
mir Boekowski. "Dat is het grap
pige in het hele verhaal", vertelde
de Deense journalist lens Thomsen
gisteren in hotel-restaurant
Nieuw-Minerva, waar hij uitlegde
wat zijn aandeel was geweest in de
ruil van de twee gevangenen.
Thomsen, redacteur buitenland
van Denemarkens grootste krant de
conservatieve "Berlingske Tiden-
de", werd in september van het vo
rig jaar benaderd door de president
van het internationale - in Dene
marken gevestigde - Sacharow-
comité, dat zich beijvert voor vrijla
ting van politieke gevangenen in de
Sow jet-Unie. "Een van de leden van
dat comité had voorgesteld om Boe
kowski uit te wisselen tegen een
communistische gevangene van het
Chileense regiem", vertelt Thomsen.
"Ik ben toen in het archief van mijn
krant gedoken en er kwamen twee
uit te voorschijn van com
munistische leiders die in Chili ge
vangen zaten: George Montez en
Luis Corvalan. Maar ik had alleen
van Corvalan een foto. Dus toen heb
ik een verhaal geschreven waarin
ik het idee lanceerde om Corvalan
uit te wisselen tegen Boekowski"
Het verhaal van Thomson drong
door tot Radio Liberty, ook wel Ra
dio Free Europe genoemd, die het
idee van de uitwisseling in de ether
bracht. In de Sowjet-Unie werd het
opgevangen door de schrijver
Leonid Kopelew, die ermee naar de
dissident Sacharow ging. Deze
vond het een goed idee en bracht het
ter kennis van o.a. Willy Brandt,
Henri Kissinger en de Britse pre
mier Callaghan.
"Twee maanden geleden", vervolgt
Thomsen, "was er een gesprek met
Corvalan in het Los Alamoskamp
in Chili, even buiten Santiago.
Maar Corvalan wilde niet. Hij
vond het een slecht idee, al zei hij
helemaal niet waarom hij dat vond
We hebben toen gezegdwe zullen
het idee maar opgeven. Naderhand
zijn er geheime onderhandeling en
gevoerd tussen de Verenigde Staten
Thomsen staat overigens nog steeds
achter het principe van uitwisse
ling, al vindt hij niet dat dat op
grote schaal moet gebeuren. Hij
zegt: "Ik weet dat een heleboel men
sen er principiële bezwaren tegen
hebben en dat men zegt: dit is han
del in mensen, dat moet verboden
worden. Maar ik vind dat zolang er
geen andere middelen zijn en je de
belangen van de politieke gevange
nen ermee kunt dienen, je het moet
doen". w.W.
LEIDEN - Even voor zes uur valt hij neer in een lederen fauteuil van de oude curatoren-
kamer. Heeft een drukke dag en net een officiële ontvangst in het academiegebouw aan het
Rapenburg achter de rug. Wladimir Boekowski op bezoek in Leiden. Hij wrijft zich stevig
in de ogen. Schudt het hoofd: "Moe, ja, doodmoe".
Een gesprek van een half uur vertelt op zachte toon van zijn bevindingen. Geeft uitleg over
het hoe en waarom van de studie die hij eventueel aan de Leidse universiteit zal gaan
volgen. Excursies langs laboratoria, gesprekken met hooggeleerde koppen. "Erg interes
sant en erg indrukwekkend", zegt hij. "Vooral de apparatuur in de laboratoria".
B.: "Ik kan me dat niet goed voor
stellen. Maar het kan op een andere
manier. Namelijk door mensen in
de Sowjet-Unie vrijheid te geven in
plaats van hen om politieke rede
nen af te zonderen. Ik kan natuur
lijk geen voorspelling doen. Maar ik
denk wel dat de beweging die nu in
de hele wereld gaande is om poli
tieke gevangenen te steunen, een
machtige factor is die in de
Sowjet-Unie nog heel wat kan be
reiken. Dat is ook de reden waarom
ik die beweging wil aanmoedigen,
in plaats van ergens rustig te gaan
zitten en te studeren".
B.: "Dat kan ik niet zeggen. Want ik
ben vijftien jaar afgezonderd ge
weest. Ik zou niet weten hoe het er
nu allemaal uitziet".
- Heeft u na deze dag al voor uzelf
besloten of u in Leiden gaat stude
ren of niet?
B.: "Ik wil graag in Leiden stude
ren, zo mogelijk al in september.
Maar ik ben mijn tijd niet meester.
Ik kan nog geen beslissing nemen
omdat ik nog allerlei morele ver
plichtingen heb. Ik moet nog overal
uitleg gaan geven over de situatie in
de Sowjet-Unie. Ik moet proberen
groeperingen die hulp bieden aan
mijn vrienden, aan te moedigen. Ik
moet informatie verstrekken over
hoe activiteiten het beste gericht
kunnen worden, over de wetgeving
in de Sowjet-Unie, over de toestand
van de politieke gevangenen. En ik
moet ook nog verschillende landen
bezoeken en groeperingen die ons
steunen, in Duitsland, Frankrijk, in
de Verenigde Staten".
"Ik wil hier dus wel graag studeren,
maar het kan best zijn dat ik mij,
vanwege mijn morele verplichtin
gen, in een ander land moet vesti
gen om de hulp aan mijn vrienden
in de Sowjet-Unie beter te kunnen
leiden".
Door Wim Wirtz
E
^$huzi-
ght en
ff regie
||1|pSpl
jNKEL
i
5
Politieke betekenis
- Was de uitwisseling tussen u en
Corvalan slechts een incident of
moet je dat zien als het begin van
een mildere opstelling ten opzichte
van politieke gevangenen in de
Sowjet-Unie?
B"Er is een golf van protest gere
zen in de hele wereld tegen de situa
tie van de politieke gevangenen in
de Sowjet-Unie. En die beweging,
al die protesten, daar is de Sowjet-
regering bang voor. Langzamer
hand is het een factor van politieke
betekenis geworden. Regeringen
die protesteren kunnen immers
weer andere regeringen beïnvloe
den. En ik geloof dat dat de voor
naamste reden van de uitwisseling
is geweest. Er is geen sprake ge
weest van geheime onderhandelin
gen tussen president Ford en
Breznjew en het was ook geen ge
baar van goodwill of zoiets".
-Zijner mogel ijkhedendenkt u, om
in het vervolg op dezelfde manier
politieke gevangenen in de
Sowjet-Unie aan hun vrijheid te
helpen?
Boekowski rechtsschudt
Leidens adjunct-secretaris
mej. Vink de hand. Tussen hen
in buregmeester Vis en we
thouder Waal. Boekowski
werd gisterenontvangen in
het academiegebouw. Daar
kreeg hij ook een legpenning
van de universiteit met het in
Latijn gestelde opschrift:
Eendracht maakt macht".
Erkenning
- Bent u in het algemeen voorstan
der van uitwisseling van politieke
gevangenen?
B.: "Nee, ik ben daar geen voor
stander van. Het is verkeerd. Maar
toen het bij mij gebeurde, had ik
geen bezwaren, omdat het een eer
ste stap was op weg naar de erken
ning van het bestaan van de poli
tieke gevangenen in de Sowjet-
Unie en het internationale aspect
daarvan. En het was ook het bewijs
van de kracht die uitging van de
protestbeweging".
"Maar het is niet de bedoeling van
mij en mijn vrienden dat uitwisse
lingen worden herhaald. Het gaat
erom dat het systeem van de ver
oordeling van mensen omwille van
hun politieke of religieuze overtui
ging volledig verdwijnt. Kijk, als
iemand geweld gebruikt dan kan
geen samenleving verhinderen dat
die iemand wordt afgezonderd.
Maar een samenleving heeft niet
het recht om het geweten van men
sen met een andere overtuiging aan
te tasten".
"Het is vrij ingewikkeld om uit te
leggen hoe het in de Sowjet-Unie in
elkaar zit. Maar in westerse landen
is het zo dat alle dingen die niet vol
gens de wet verboden zijn, worden
toegestaan. In de Sowjet-Unie is
dat juist andersom. Als er iets niet
volgens de wet is toegestaan, is het
verboden. Dat is erg moeilijk. Het
is, wat wij in de gevangenis noem
den: het vermoeden dat er geen
rechten zijn. Ik weet niet of dat de
juiste Engelse vertaling is (herhaalt
het in het Russisch). Het vermoede
lijke ontbreken van rechten".
Morele tussenweg
- Voelt u zich nog steeds een
Sowjet-rus?
B.: "Ja".
-Het zou kunnen zijn dat u zo ver
vuld bent van haat, dat u dat niet
meer wilt zijn.
B.: "Haat, nee, dat is niet verstan
dig. Ik probeer niet kwaad te zijn.
Want het helpt niemand, ook mij
zelf niet, op welke manier dan ook.
Nee, het is beter tolerant te zijn en
andere mensen ervan te overtuigen
dat ook zij tolerant moeten zijn. Er
moet een morele tussenweg te vin
den zijn, die voor iedereen aan
vaardbaar is. In plaats van een im
morele oplossing".
- Bent u niet bang
tijdens uw verblijf i
B.: "Ik zal u daar
oververtellen. Er ws
die met z'n vrouw
een klein plaatsje woonde en dat op
een gegeven ogenblik wilde verla
ten. Hij had er een klein huis, een
kleine zaak. En hij had schoon ge
noeg van het leven daar. Dus hij
pakte zijn rugzak en wandelstok en
begon te lopen over de weg, grote
;oor heimwee,
i het westen?
;en verhaaltje
i kinderen i
afstanden over bergen, door dalen,
bossen, dorpjes en steden. Op ze
kere keer sliep hij in een bos en
ontwaakte de volgende ochtend
aan de verkeerde kant van de weg.
En zonder het te weten ging hij te
rug en kwam weer in een klein
plaatsje, precies als waar hij ge
woond had. En hij kreeg heimwee.
Hij kreeg een klein huis, een vrouw
en kinderen precies zoals hij gehad
had. En hij bleef er z'n hele leven en
had voortdurend heimwee. Ik hoop
dat dat óverkomt. Het is maar een
grapje. Maar in ernst heimwee is
niets voor mij. Want het grootste
deel van mijn leven heb ik in de
gevangenis doorgebracht. En
heimwee hebben naar een gevan
genis is wel moeilijk".
Rechten
- Hoe waren de omstandigheden in
de zogenaamde psychiatrische kli
nieken waarin u verbleef?
B.: "Het voornaamste is dat je je op
geen enkele manier op je rechten
kunt beroepen. Als zieke, als zoge
naamde gek, heb je niet het recht
om in beroep te gaan, of te klagen of
dingen te eisen. Ze kunnen met je
doen wat ze willen".
"Ze proberen je te beïnvloeden, je
her op te voeden, je gedr;.chone
anderen. Door wreedhed
hard werken. Als politiek
genen hebben we geprob<-onm_
daar tegen te wapenen do,e en
menlijk afspraken te make? en 4
"In de gevangenis ben ik be^g 5
met het lezen van Engelse bj jn
Ik heb daar veel gelezen. Dat yra
1964. Maar ik heb daar niet vet
gels mee geleerd. Later heb ik
cursus Engels gevolgd en af
maakt. En in 1970 heb ik goed k«
nen oefenen doordat ik veel Engt
sprak met buitenlandse journalil
ten in Moskou. Want ik moest he
informeren over arrestaties dief
werden uitgevoerd en huiszoekin
gen. Ik voelde dat als mijn plicht".
- Hoe hoorde u dat u vrijgelaten zou
worden? En wat was uw eerste
reactie?
B.: "Officieel hoorde ik het kort na
dat ik het van vrienden had ge
hoord. Maar ik kon het niet gelo
ven".
- Hebt u inmiddels niet schoon ge
noeg van al die gesprekken, pers
conferenties en reizen?
B.: "Ja natuurlijk heb ik dat. Maar
ik moet het doen. Het is een goede
gelegenheid om mensen te infor
meren over de toestand van mijn
vrienden in de Sowjet-Unie".
ïl
die*
LEIDEN - Als het aan het CDA ligt, zal het gedeelte van de
Breestraat tussen het Gangetje en de Koornbrugsteeg in de
toekomst volledig het domein worden voor winkelende
wandelaars. Woordvoerder Van Zijp liet gisteravond tij
dens de' eerste discussieronde in de Leidse raad over de
Breestraat-plannen, blijken, weinig te voelen voor een
semi-voetgangersgebied, waarmee B en W een proef willen
nemen.
Die plannen betekenen dat de liers daar voor een volledige afslui-
voetganger weliswaar meer ruimte
krijgt, maar dat de bussen toch op
een smalle strook mogen blijven
rijden in de richting van het Gan
getje, terwijl ook de fietsers ge
bruik kunnen blijven maken van
dit deel van de Breestraat. Volgens
Van Zijp zijn ook de meeste winke-
ADVERTENTIE
LIGTVOET
BëH I gemoet gekomen worden
1 f V& L 1 J *"q bezwaren, dat het stadsge;
LEIDEN TEL. 071-140941
liers daar
ting.
Overigens is de aandrang binnen
het CDA om nu op korte termijn
een beslissing te nemen over de
Breestraat niet bijster groot. „Lie
ver zouden we zien, dat het plan
voorlopig in de ijskast wordt ge
stopt", aldus Van Zijp, „want er zijn
nog teveel vraagtekens". Ondanks
die terughoudendheid kwam
CDA-er Van Zijp gisteravond met
aantal concrete plannen op ta
fel om de parkeervoorzieningen
rondom de Breestraat te verbete-
Volgens Van Zijp is de capaciteit
van de parkeerplaats aan de Ga
renmarkt met eenvoudige midde
len te verdubbelen. Omdat de bouw
van een parkeergarage op die plaats
toch niet op korte termijn tot stand
kan worden gebracht deed hij de
suggestie om op die plaats een par
keerdak te bouwen met een ver
zonken parterre. De huidige par
keerplaats zou dan zo uitgegraven
moeten worden, dat er een niveau
ontstaat dat ongeveer een meter
onder het wegdek ligt. Daarbóven
zou een parkeerdak gebouwd moe
ten worden. Omdat dat parkeerdak
niet meer dan 1.25 meter boven het
wegdek zou uitsteken, zou ook te-
de
stadsgezicht op
die plaats wordt belemmerd door
een lelijk betonnen bouwwerk.
„Wanneer de parkeerplaats ook
nog omzoomd wordt met een
dichte haag van bomen en struiken
is er weinig van de auto's te zien",
aldus Van Zijp, die meende dat dan
een parkeercapaciteit zou kunnen
ontstaan van ongeveer 200 plaat
sen. (nu 115).
„De bouw kan een belangrijke bij
drage leveren aan de oplossing van
de parkeerproblemen aan de zuid
oost-kant van het stadscentrum,
zeker als straks parkeerplaatsen in
de Breestraat en op het Stadhuis
plein verloren gaan", zo zei de
woordvoerder die vervolgens alle
raadsleden een schetsontwerp van
het parkeer-plan overhandigde.
„Onding"
De bestaande blauwe zone in het
centrum van de stad. noemde
CDA-er Van Zijp gisteravond een
„onding". Hij pleitte ervoor de
blauwe zone op te heffen en te ver
vangen door parkeermeters, omdat
de plaatsen volgens hem nu toch
meestal door langparkeerders
worden gebruikt die hun parkeer-
schijf geregeld verzetten. Ook
vroeg hij het college te onderzoe
ken of er van rijkswege subsidie
kan worden verkregen om de grote
NZH-bussen in de stad te vervan
gen door mini-busjes.
PPR/D'66-raadslid Beijen was be
gonnen met de constatering dat
zelden over een raadsvoorstel zo
veel discussie is geweest als over
het Breestraat-plan.
In de voorstellen van B en W zag hij
een aanzet om geleidelijk te komen
tot een volledig autovrij maken van
een zo groot mogelijk deel van de
binnenstad. Hij vond daarvoor het
beslissende ogenblik nu aangebro
ken: „Als het nu niet lukt, dan ge
beurt het niet meer in deze raadspe
riode."
Beijen toonde zich voorstander van
de openstelling van de Valkbrug
voor verkeer in twee richtingen,
omdat daarmee de Steenstraat en
de Tweede Binnenvestgracht ont
last zouden kunnen worden. Ver
der wilde hij dat er haast gemaakt
zou .worden met de reconstructie
van de Hooigracht (o.a. de aanleg
van vrije fietspaden).
WiJ-er Wessels kwam met een
amendement om dat deel van de
Breestraat dat niet valt onder de
proef met het semi-
voetgangersgebied, alsmede de
Langebrug en de marktroute te
voorzien van parkeermeters. Het
tarief daarvoor zou nader bepaald
moeten worden en de maximum-
parkeertijd zou twee uur moeten
worden. Steun van zijn fractie kon
digde hij aan voor de aanstelling
van een extra-parkeercontroleur.
Plan laten rusten
„Het plan bevredigt eigenlijk nie
mand. Ik vraag me af wie er wel
voor voelt", constateerde Houtman
(SGP/GPV). Hij gaf er dan ook de
voorkeur aan het plan ongeveer een
jaar te laten rusten, zodat het ge
koppeld zou kunnen worden aan
het verkeerscirculatieplan voor
Leiden. In plaats van de proeven
die nu worden genomen zal er dan
direct een definitieve vorm geko
zen kunnen worden en zou ook een
betere kans bieden op subsidiemo
gelijkheden.
Wethouder Waal bestreed dat laat
ste. Volgens hem bestaat er een re
delijke kans dat ook voor de proef-
maatregelen een rijkssubsidie kan
worden verkregen. Hoopvol was hij
ook gestemd over de subsidie voor
het herstel van de walmuren: „We
verwachten binnenkort een subsi
die voor het herstel van de walmu
ren aan het Rapenburg".
Anne v. d. Zande (PSP) wilde een
openstelling van de Valkbrug in
twee richtingen gekoppeld zien
met een afsluiting van de Tweede
Binnenvestgracht en de Warmon-
derbrug (bij de voormalige LBF-
fabriek aan de Nieuwe Mare) voor
het verkeer stadinwaarts.
PvdA-er Mentzij tenslotte kwam
met voorstellen om de maatregelen
die zijn aangekondigd voor de bin
nenstadsroute (cityring), om de
doorstroming van het autoverkeer
te verbeteren, ook te beschouwen
als een proef. Er zou dan een com
missie benoemd moeten worden,
die na afloop van de proef de resul
taten gaat beoordelen.
In de eerstvolgende raadsvergader
ing komen de Breestraat-plannen
opnieuw aan de orde. Dan zal ook
gestemd worden over de inmiddels
ingediende moties en amendemen-
Kredieten voor
renovatie en
schoolgebouwen
e een bedrag van.ruim 3.9 miljoen
gulden beschikbaar te stellen
voor de renovatie van 90 wonin
gen van de woningbouwvereni
ging "Ons Doel"
een bedrag van rond 3 miljoen
gulden beschikbaar te stellen
voor de huisvesting van de r.k.-
lomschool in het uit te breiden
scholencomplex aan Bizetpad en
Cesar Franckstraat.
ADVERTENTIE
'nBefc r
hismerchwskümaai
begint met Lennox
luchtverwsrcning.
Kies voor leefbare
warmte met Lennox
luehtverwarming. De
atmosfeer blijft fris, de
warmte beter verdeeld en
het leven in huis wordt 'n
stuk plezieriger.
Laat ons eens vertellen
hoe snel en vakkundig wij
de installatie verzorgen.
GRIMBERGEN-
NOöRDEMER B„
TECHNISCH INSTALLATIE-BUREAU
RIJNSBURG - VLIET N Z 19
Telefoon 01718-29200
KATWIJK - NOORDWIJKERWEG 24
Telefoon 01718-14168
