Rhodesië
verhardt
standpunt
De man die viel over Suez
'Hardenzetten Hoesak klem
m
Ontvoerders van Oriol
geven zelf boodschap af
Kerncentrale
W.-Duitsland
vierde maal
Stopgezet Bomaanslagen
Parijs protesteert
bij de Palestijnen
Vrouw tot minister in China benoemd
ZATERDAG 15 JANUARI 1977
Manifest van intellectuelen in Tsjechoslowakije
Gustav Hoesak
LONDEN (SP)-Der
barsting van samenhangende
oppositie van Tsjechoslo-
waakse intellectuelen, voor het
eerst sinds de Sowjet-inval in
Tsjechoslowakije in 1968,
vormt een ernstige bedreiging
voor de positie van partij-leider
Gustav Hoesak De aanhangers
van een harde aanpak, met se
cretaris Vasil Bilak van het
Centrale-Partijcomite voorop,
geven Hoesak nu de schuld van
het vorige week verschenen
Handvest 77, waarin 242 voor
aanstaande Tsjechen proteste
ren tegen de onderdrukking
van de mensenrechten in hun
land. Volgens berichten uit
Praag heeft Bilak strenge maat
regelen geëist tegen „onverbe
terlijke heivormers".
De roep om harde aanpak van
dissidenten zal nog wel luider
worden naarmate het Handvest
77 meer publiciteit krijgt. Het
zint de „harden" allerminst dat
zulke documenten steeds vaker
hun weg naar het Westen vin
den en dat er daar grote aan
dacht aan besteed wordt.
Husak heeft de partijleiding in
1969 na de Sowjet-ii
genomen van Alexander Doeb-
sek de leider van het korte Tsje
chische avontuur van „com
munisme met een menselijk ge
zicht". Verwacht wordt dat Hu-
sak flink de wind van voren zal
krijgen in het Centrale Comité,
spoedig in Praag bijeen zal ko
men. Bekend is dat hij altijd zijn
best gedaan heeft om de eisen
van strengere maatregelen
tegen dissidenten (en vooral
tegen Doebsek en zijn aanhan
gers) af te r
Door
Lajos Lederer
waarop de Praagse
politie sedert de publikatie van
het handvest opgetreden is
tegen de leiders van de nieuwe
beweging voor de burgerrech
ten, duidt er wel op dat de lei
ding verdeeld is over de aanpak
van deze nieuwe actie voor
mensenrechten. Verscheidene
dissidenten, zoals Doebsek mi
nister van buitenlandse zaken
Jiri Hajek en de twee bekende
schrijvers Vaclav Havel en
Ludvik Vacoelik, zijn tweemaal
gearresteerd en tweemaal vrij
gelaten en toen het afgelopen
weekeinde ten slotte nogmaals
aangehouden voor urenlange
ondervraging. Samen met an
dere ondertekenaars van het
handvest werden zij wel weer
op vrije voeten gesteld, maar
met de boodschap dat zij zich
voor verder verhoor moesten
melden. Er wordt hun nu „on
dermijnende activiteit" verwe
ten.
Aangemoedigd door de v
ring van de gezagsdragers heeft
de vermaarde schrijver Pavel
Kohout zich zelfs durven laten
interviewen door de, Oosten
rijkse televisie en door westerse
kranten en persbureaus. Ko
hout en zijn vrouw zijn maan
dag ook opgepakt, evenals een
van Doebsek beste vrienden,
Frantisek Kriegel, die tijdens de
„Praagse lente" van 1968 lid
was van het partijpresidium dat
naar democratische hervor
mingen streefde.
denten in het Westen gepubli
ceerd zijn. De altijd gezagsge
trouwe pers doet vrijwel dage
lijks aanvallen op „de kleine
groep verraders en afvalligen"
die het land al eens eerder bijna
op de rand van een ramp heb
ben gebracht. Radio-Praag ver
telt dat die mensen „gezien de
zachte behandeling die hun in
het consolidatieproces ten deel
gevallen is, nu kennelijk beslo
ten hebben dat zij wel zo onge
veer alles kunnen wagen".
De betekenis van de dreigende
daden en woorden is duidelijk.
De voorstanders van harde
aanpak hebben het, althans
voorlopig, voor het zeggen en zij
maken er zich wejnig zorgen
over wat voor indruk het Wes
ten en zelfs de niet-
Oosteuropese communistische
partijen krijgen van Tsjechos
lowakije. Ontspanning is voor
hen geen welkome zaak, maar
iets om bang van te zijn. Wat er
voor verdere stappen op komst
zijn en hoe ver ze zullen gaan,
hangt af van de krachtsverde
ling in de Praagse leiding - en in
laatste aanleg ongetwijfeld van
het Kremlin.
Observer-dienst
Vrouw Zweedse
premier in
hongerstaking
PRETORIA/SALISBURY (DPA) - Het bestuur
van de in Salisbury regerende Rhodesië-partij
heeft elk Brits aandeel in een Rhodesische over
gangsregering afgewezen.
Naar gisteren in Salisbury bekend
werd heeft partijvoorzitter Des-
mond Frost de regering-Smith op
geroepen zowel de Britse be
moeiingen als ook de "militante
zwarte nationalisten" te negeren.
Smith dient zich volgens Frost te
richten op overeenstemming met
die zwarten "die wel eerlijk geïnte
resseerd zijn in het welzijn van
Rhodesiërs, ongeacht hun ras".
Waarnemers in Zuid-Afrika zien in
deze positiebepaling van de
Rhodesie-partij "de genadestoot
Grits plan om de LONDEN (Reuter/ANP) - Lord
Mozambikaanse leger het toestel
neer tijdens een luchtaanval op
Gaza door tien Rhodesische vlieg
tuigen en een helicopter. Bij het
bombardement werden verschei
dene Mozambikaanse soldaten en
Rhodesische vluchtelingen ge
wond. aldus het persbureau.
STOCKHOLM (UPI) - Mevrouw
Solveig Faelldin, vrouw van de
Zweedse premier, gaat 48 uur in
hongerstaking uit protest tegen het
cultuurbeleid van de regering. De
actie wordt gevoerd door 365 men
sen, die elk één dag van het jaar in
hongerstaking gaan. Ze menen dat
de regering onvoldoende geld be
schikbaar stelt voor culturele acti
viteit in Norrland, een noordelijk
deel van Zweden. „Ik heb met mijn
man niet over de actie gepraat,
maar het zal zeker niet aan hem lig
gen dat er voor Norrland niet vol
doende geld is uitgetrokken",
meent mevrouw Faelldin
Sir Anthony Eden overleden
BONN (SP) - Voor de vierde maal
binnen anderhalf jaar moet de 250
megawatt sterke kerncentrale in
het Beierse Gundremmingen we
gens een technisch defect worden
stopgezet. Als gevolg van een sto
ring in een hoogspanningsleiding
waarover de in de centrale opge
wekte elektriciteit wordt afge
voerd, is radio-actief stoom uit de
kerninstallatie in een veiligheids
reservoir terechtgekomen. Volgens
het Beierse ministerie voor Milieu
zaken heeft dit reservoir zich dade
lijk automatisch gesloten, zodat
geen gevaar voor personeel of om
wonenden is ontstaan.
Met het herstel zal twee tot drie
maanden zijn gemoeid. In novem
ber '72 kwamen twee monteurs in
Gundremmingen om het leven
toen stoom uit de centrale ontsnap
te. De centrale is toen geruime tijd
uitgeschakeld geweest. Van kor
tere onderbrekingen was vorig jaar
juni en oktober wegens kleine
technische panne sprake.
in Las Palmas
ALGIERS (AFP) - Zes bommen
zijn in Las Palmas op de Canarische
eilanden tot ontploffing gebracht,
terwijl een zevende gedemonteerd
werd. Dodelijke verwondingen de
den zich niet voor. Dit heeft de on
afhankelijkheidsbeweging voor de
Canarische eilanden, die zetelt in
de Algerijnse hoofdstad Algiers,
gisteren bekendgemaakt.
De bommen, die aanzienlijke
schade veroorzaakten, ontploften
in de kantoren van het Spaanse
reisbureau „Fernando Poo", de
Zuidafrikaanse luchtvaartmaat
schappij, het Spaanse reisbureau
„Iberia" en de warenhuizen van
„Simago". De onafhankelijkheids
beweging heeft te kennen gegeven
te zullen doorgaan met het plaatsen
van bommen.
Rhodesié-conferentie te redden
De duidelijke verharding
standpunt van blank-Rhodesië
het
Avon, tijdens zijn politieke loop
baan beter bekend als sir Robert
Anthony Eden, zal niet alleen de
kennelijk een reactie op het besluit geschiedenis ingaan als de r
die
ontslag.
Het feit dat hij Chamberlain de rug
toekeerde, bezorgde Eden de
vriendschap van Churchill en bij
het uitbreken van de Tweede We-
i de vijf frontlijnstaten zich poli
tiek en diplomatiek geheel achter tegen de
het door Robert Moegabe en Josja lain aan
Nkomo geleide patriottisch front
op te stellen.
Hiermee, aldus waarnemers, heb
ben de zwarte buurlanden van
Rhodesië duidelijk gekozen voor
militaire oplossing
zich naast Churchill hevig verzette
concessies van Chamber-
Hitler, maar ook als de
Britse premier die moest aftreden
in verband met de eerste Suezcrisis
in 1956.
Met zijn lange gestalte, correcte
kleding, jongensachtige glimlach
genoemde vilthoed
eldoorlog in 1939
meter van het Suez-kanaal
waarbij de sleutelposities te Port
Said, Ismailia en Suez tijdelijk door
Britse en Franse troepen zouden
•ordèn bezet.
kwestie-Rhodesie. Voor de blanke met opgeslagen rand, was Anthony
regering in Salisbury en ook
de door de gematigde bisschop
Moezorewe geleide zwarte nationa
listen heeft nu duidelijk het "uur
van de waarheid geslagen", zo
meent men in Pretoria.
Bij Rhodesische luchtaanvallen op
de Mozambikaanse provincie Gaza
is een toestel van de Rhodesische
luchtmacht neergeschoten, zo
meldt met Mozambikaanse persbu-
De vier inzittenden zijn om het le
ven gekomen. Rhodesië heeft het
verlies van een vliegtuig al bekend
Eden het typische voorbeeld
een Britse diplomaat
In 1923, hij was toen nog maar 26
jaar, werd de latere Lord Avon,
voor de conservatieve partij geko
zen in het Lagerhuis. Twee jaar la
ter was hij parlementair secretaris
van de toenmalige minister van
Buitenlandse Zaken, sir Austin
Chamberlain
In de moeilijke jaren voor de
Tweede Wereldoorlog klom de ster
van Eden snel. Zo was hij minister
van Buitenlandse Zaken toen pre
mier Neville Chamberlain in 1938
gemaakt. matsr volgens Salisbury bereid bleek tot de verregaande
zitting in de regering: Eden als
nister voor het Gemenebest.
Toen Churchill in 1940
regering vormde, kreeg Eden
vankelijk de portefeuille
om nog datzelfde jaar
pen
1942 wees Churchill hem
zijn opvolger.
Eden verdween tijdelijk
achtergrond toen de Conservatie
ven de verkiezingen verloren
Labour vlak na de oorlog aan
bewind kwam.
beiden Nasser verwierp het ultimatum
ip 31 oktober begonnen Britse t
franse luchtstrijdkrachten vanaf
Cyprus en Malta aanvallen op
Egyptische vliegvelden en andere
i oorlog militaire doelen,
te stap- Nasser blokkeerde het Suez-kanaal
Buitenlandse Zaken. In door er schepen te laten zinken en
de Verenigde Naties eisten aan de
hand van een Amerikaanse resolu-
de tie een onmiddellijk staken van het
vuren. De Britten en Fransen eisten
de legering van een vredesmacht
van de Verenigde Naties tussen de
Israëlsiche en Egyptische troepen.
In 1951 kwamen de Conservatieven Israël accepteerde de e
vloog het toestel boven zuidoost-
Rhodesie toen het beschoten werd
vanuit Mozambique.
Hitier bij het
drag van München. Eden, altijd al
voorstander van een krachtige poli
wankel
geworden positie en zijn slechte ge-
1954 zondheidstoestand deden Eden op
n de 10 januari 1957 besluiten zich uit de
Mendes France te politiek terug te trekken.
In juli 1961 benoemde de koningin
hem tot Graaf van Avon, waardoor
hij automatisch lid van het Hoger-
^folgen^^4ozambiqueschoothettiel^tegenoverHitlerenMussolinK
PARIJS (UPI) - Premier Raymond
Barre van Frankrijk heeft gisteren
gezegd dat Parijs bij de Palestijnse
bevrijdingsorganisatie PLO zal
protesteren omdat de PLO een vi
sum heeft aangevraagd voor Aboe
Daoed. Barre zei ook te betreuren
dat de kwestie-Aboe Daoed strub
belingen in de Frans-Israëlische
betrekkingen heeft veroorzaakt.
Daoed, verdacht van het beramen
van de overval tijdens de Olympi
sche Spelen van 1972, werd vier da
gen na zijn arrestatie in Parijs vrij
gelaten, hoewel West-Duitsland en
Israël om uitlevering hadden ver
zocht.
Barre zei dat Daoed niet op politie
ke, maar op juridische gronden in
vrijheid was gesteld. „De regering
heeft altijd betreurd dat betrekkin
gen tussen Parijs en Tel Aviv bij
verscheidene gelegenheden zijn
bemoeilijkt door gebeurtenissen,
die voortvloeien uit omstandighe
den die zich onttrekken aan de con
trole van de twee landen", aldus
Barre.
Over de vraag of de Palestijnse lei
der Aboe Daoed betrokken was bij
de overval op het Olympische dorp
in München in 1972, is gisteren uit
verschillende plaatsen bewijsma
teriaal aangedragen dat deze vraag
met ja lijkt te beantwoorden.
München verklaarde
woordvoerder van het ministerie
van Justitie dat er verschillende ge
tuigenverklaringen zijn waarin
wordt gezegd dat Daoed voor de
overval in München verantwoorde
lijk is geweest.
In Amman bleek gisteren bij herle
zing van stukken van een proces
dat begin 1973 tegen Daoed ge
voerd is, dat de Palestijn voor de
Jordaanse rechter heeft verklaard
tussen 1 en 4 september (ten tijde
van de Spelen), in München ge
weest te zijn.
Voorts heeft Daoed toen verklaard
in bagagekluizen van het centraal
station in München wapens te heb
ben gedeponeerd die later gebruikt
werden door de terroristen voor de
overval op het Olympische dorp.
de macht. Sir Anthony
kreeg opnieuw de portefeuille van
Buitenlandse Zaken en onder zijn strijd Port Said en Port Foead
leiding kwamen de verdragen met handen hadden gekregen.
Iran over de olie en met Egypte Zijn door de Suez-crisis
over het Suez-kanaal tot stand.
Op de Geneefse Conferentie
was het vooral aan hem en
Fransman Pier
danken dat er in Indo-China
wapenstilstand tot stand kwam.
Het toppunt van zijn Carrière be
reikte Eden in april 1955 toen hij het huis werd
premierschap overnam van Sir
Winston Churchill.
Op 26 juli 1956, tijdens een diner ter
ere van Koning Feisal van Irak,
ontving Eden het nieuws dat presi
dent Nasser van Egypte de Suez-
kanaalmaatschappij had genaast.
Engeland en Frankrijk protesteer
den direct en namen militaire voor
zorgsmaatregelen. Samen met de
Verenigde Staten belegden zij een
conferentie van mogendheden die
bij het kanaal belang hadden. Acht
tien deelnemende landen richtten
de "Vereniging van Gebruikers van
het Suezkanaal" op.
De crisis was hiermee echter niet
voorbij.
Op 29 oktober vielen Israëlsiche
troepen de Sinaï binnen om, zo
werd gezegd, de Egyptische bases
uit schakelen van waaruit herhaal
delijk aanvallen op Israëlsich ge
bied waren gedaan.
Eden hoorde het nieuws laat op de
avond en binnen 36 uur kwam de
crisis tot een hoogtepunt. De vol
gendedag kregen de Egyptische en
Israëlische vertegenwoordigers in
Londen een Brits-Frans ultimatum
waarin een termijn van twaalf uur
werd gesteld voor terugtrekking
van de troepen tot op vijftien kilo-
MADRID (UPI/DPA) - Een onge
veer 20-jarige jongeman heeft giste
ren bij het Spaanse dagblad „In-
formaciones" nieuwe boodschap
pen afgeleverd van „Grapo", de
naar het heet linkse groep die vijf
weken geleden staatsraad
voorzitter De Oriol kidnapte.
De boodschappen waren een brief
aan de minister van binnenlandse
zaken Martin Villa en een persoon
lijk schrijven van De Oriol aan zijn
familie. Over de inhoud is nog niets
meegedeeld.
Beide brieven zaten in een grauwe
envelop die door de brenger wer
den gedeponeerd bij de balie van de
krant. Daarop draaide de man zich
om en rende naar buiten.
Tot dusver heeft Grapo zijn bood-
PEKING (Reuter) - Mevrouw Tsjen Moe-Hoea is
benoemd tot Chinees minister voor de economische
betrekkingen met het buitenland, zo heeft het pers
bureau Nieuw China gisteren bekendgemaakt.
Onder deze portefeuille vallen de overeenkomsten
voor hulp aan de ontwikkelingslanden.
Het persbureau Nieuw China onthulde niet wat er
gebeurd is met Fang Ji, de man die tot voor kort
minister voor de economische betrekkingen met
het buitenland was..
Mevrouw Tsjen is een van de vier vrouwen die lid
zijn van de ongeveer 35 leden tellende staatsraad.
schappen altijd in telefooncellen of
toiletten achtergelaten, waar men
ze na telefonische melding kon
gaan ophalen.
„Grapo", de „anti-fascistische ver
zetsgroep 1 oktober", heet een af
splitsing te zijn van de „heropge
richte communistische partij".
Deze kleine beweging heeft zich op
haar beurt indertijd van de com
munistische partij PCE afgeschei
den. Gezien allerlei onduidelijkhe
den en vaagheden rond De Oriols
ontvoering wordt in linkse kring
echter de mogelijkheid opengela
ten dat men te maken heeft met
„doorgestoken kaart" van rechtse
zijde.
De Oriol is een vermogend indus
trieel uit Baskenland en was als
staatsraad-voorzitter onder Franco
de vierde man van Spanje.
Grapo zegt hem gevangen te zullen
houden tot alle politieke gevange
nen - nog 171 in getal - zijn vrijgela
ten. De Spaanse regering heeft
aangekondigd dat zij niet zal toege
ven aan dit soort „chantage", maar
is wel druk bezig met het bestude
ren van een aanvullende amnes
tiemaatregel. Koning Juan Carlos
kondigde eind juli een gedeelte
lijke amnestie af die niet gold voor
plegers van politieke geweldsmisd
rijven.
Een spookachtig en ijzig de
cor vormt de achtergrond voor
deze foto: een brandweerman
krabbelt overeind, nadat hij
was gevallen op de stijf bevro
ren ondergrond in de haven van
New York. Een pakhuisbrand
die geblust werd, terwijl het
ontzettend hard vroor, zorgde
voor een poollandschap, dat
niet-poolreizigers de koude ril
lingen bezorgt.
een miljoen gulden aan prijzen
Skol bier.elke week een feestelijke prijs: 26
cartons a 24 blikken ter waarde van 542,88.
Feest met Skol in blik. Uit en thuis - Skol. Thuis
bezorgd door SKOL Brouwerijen N.V. Breda.
Te winnen in de Nationale
Puzzeiaktie t.b.v. Nationaal Fonds Beter Leven
