SCOREBORD Maar Het cmnsnama Fakkel van de vrijzinnigheid brandt nog in Friedriehstadt Daan Gompen reserve zaie,da9 voor B-schaatsploeg S)e9wiapk mm bank. Wildeboer tweede in België ^cocikepemÉ JCiediet LEIDSE SPAARBANK DINSDAG 11 JANUARI 1977 Ds. Breuk ink reist elke maand 1400 km om er te preken FRIEDRICHSTADT - Elke maand onderneemt dominee Jan Breukink (55) uit Bergen aan Zee de 700 kilometer lange reis naar het drieduizend zielen tellende Friedrieh stadt in Sleeswijk-Holstein, om daar voor dertig, veertig geloofsgenoten het woord te bedienen. Ds. Breukink houdt zijn prediking weliswaar in het Duits, maar besluit de dienst met het Onze Vader in het Nederlands. In die vader landse tekst klinkt een traditie door, die drieëneenhalve eeuw geleden is begonnen. Remonstranten, na de Dordtse sy node van 1618-1619 om hun verzet tegen het calvinistisch dogma der voorbeschikking vervolgd of ge discrimineerd, trokken naar het Noordfriese land om daar in 1624 in een klimaat van grote vrijheid de nederzetting Friedriehstadt en de eerste remonstrantse kerk ter we reld te stichten. Die kerk - de enige ooit buiten de grenzen van Nederland opgericht - bestaat nog steeds en dominee Jan Beukink is de drieënveertigste in een reeks van predikanten die sinds de 17e eeuw namens de Re monstrantse Broederschap de bui tengemeente hebben geleid. Die fakkel van de vrijzinnigheid is nooit gedoofd in het stadje - hoewel het met de vestiging van remon stranten in Friedriehstadt heel an ders is gelopen dan de vorst van dit gebied, hertog Friedrich III van Sleeswijk-Gottorf had gedacht en gewenst. Deze hertog, naamgever remon stranten-vestiging, hun (en spoedig daarop ook uitge- morele aard als wel door het weken mennonieten en katholle- langen om met hulp ken uit Zuid-Duitsland) onderko men aan de monding van de rivie- Dr. C. P. van Andel, se cretaris van het her vormde beraad met Rome en ook secretaris van "Samen op weg" van hervormden en gerefor meerden, merkt in het blad "Tenminste" op, dat de komst van kardinaal Willebrands naar Neder land de oecumene in ons land eerder geremd dan bevorderd heeft. "Tenminste" maandblad r informatie en gesprek c de verhouding Reformatie- Rome. "Toen hij", aldus Van Andel, "als hoofd van het secretariaat voor de eenheid in Rome tevens aartsbisschop van Utrecht werd, nam hij een afwachtende houding aan. Hij verzuimde de zusterkerken in Nederland bij zijn intronisatie uit te nodigen, hij nam de plaats van kardinaal Alfrink in de Raad van Kerken niet in en nam een hoogst onge lukkige beslissing rond de vie ring van het eeuwfeest van de rk parochie in Tubbergen". Vol gens dr. Van Andel bevordert de kardinaal door zijn aanwe zigheid, zijn spaarzaam spreken en soms welsprekend zwijgen meer de oecumenische status quo (bestaande toestand) dan een echte toenadering der ker ken. Watervrees Uit verschillende publikaties en berichten blijkt, dat in aller lei verbanden gestudeerd wordt op en gezocht wordt naar een eigen katholieke identiteit. "Op zichzelf hoeft dat niet nega tief te worden geïnterpreteerd, maar wij moeten helaas consta teren dat wij steeds verder af drijven van hoopvolle ontwik kelingen die enige jaren gele den geregistreerd konden wor den op grond van wederzijdse herkenning in het verstaan van het evangelie. Het grensverkeer tussen de kerken der Reforma tie en van Rome is minder dan in de jaren zestig en het begin van de jaren zeventig". Van Andel ziet de stagnatie ech ter ook bij de reformatorische kerken zitten. "Ook daar heerst watervrees om maar iets prijs te geven van wat de traditie aanreikte". Bezorgd is hij over het lot van de kleine kerken, "die door de zelfde identiteitsbacil geïnfec teerd, zijn als de grote. Voor de kleine kerken kan deze ziekte dodelijk zijn". Van Andel denkt met name aan de lutheranen, doopsgezinden en remonstran ten. Zij zagen hun ledental da len van 1,4 procent in 1960 tot 0.8 procent in 1971. Dr. Van Andel pleit voor een structuur binnen de hervormde kerk waarin die kleine kerken een plaats zouden kunnen vin den. "Maar deze oplossing schijnt voor de kleine kerken niet aantrekkelijk te zijn. Dat geeft te denken. De grote ker ken wekken blijkbaar weinig vertrouwen". Cursus Abraham Gezien de grote belangstel ling heeft de Wassenaarse Raad Oecumene is niet bevorderd door komst van kardinaal Wil^rands" van Kerken weer een bijbelcur sus opgezet, bestaande uit drie avonden, ditmaal met de ge dachte als uitgangspunt dat Ab raham de vader is van de drie monotheïstische godsdiensten: jodendom, christendom en is lam. Vrijdag 14 januari (8 uur) spreekt in de hal van de Mes- siaskerk aan de Verlengde Zijl laan dr. W. Barnard (de dichter Guillaume van der Graft) over "Abraham, de vader van Is raël". Op 28 januari belicht prof. dr. G. te Stroete (rk) uit Utrecht deze bijbelse figuur als de vader der christenen en op vrijdag 11 februari zal ds. D. van der Meu- len (Geref.) te Wassenaar zijn betekenis als de vader van Is raël bespreken, waarbij hij de islam niet benadert als een van de vele gódsdiensten maar als verwant aan jodendom en christendom. De -kosten voor de hele cursus zijn f2,50; voor één avond f 1. Het bestuur van de Vereni ging voor wetenschappelijk onderwijs op Geref. Grondslag (de vereniging waarvan de Vrije Universiteit in Amsterdam uitgaat) heeft een brochure uit gegeven over de doelstellingen en de bestuursorganisatie aan deze universiteit, naar aanlei ding van de vele recente publi katies en de mede daardoor ontstane onduidelijkheid daar over. Alle leden krijgen de bro chure thuis. Niet-leden kunnen haar aanvragen bij de afdeling pers en voorlichting van de VU, De Boelelaan 1105 Amsterdam-Buitenveldert, telefoon 020-5482671. Youth for Christ, een inter kerkelijke en internationale evangelisatiebeweging van jongeren van ongeveer 15 tot 25 jaar, biedt in haar vakantiepro gramma 1977 meer dan 50 va kantiereizen aan. Uit de folder met uitvoerige informatie: "Youth for Christ kiest voor originele en actieve vakanties: van een voettocht over de Ve- luwe tot een kampeertrektocht over de Pyreneeën". Wie de va kantiegids wil hebben, kan schrijven naar postbus 73 in Driebergen. Hervormde Kerk - Beroepen te Ouderkerk aan de IJssel A. Vlietstra Doornspijk. Geref. Kerken: aangenomen de benoeming tot legerpredikant in Duitsland S. Tiemersma Leeuwarden. Geref. Gemeen ten: bedankt voor.Beekbergen R. Boogaard Leiden. ren Eider en Treene. De voor de tijd grote verdraagzaamheid werd de n de vorst niet zozeer ingegeven door bood hooggestemde overwegingen van wegend welvarende en kundige remonstrantse kooplieden een cen trum te bouwen, dat zijn schatkist kon vullen en als een soort tweede Amsterdam het nabijgelegen Hamburg naar de kroon kon ste ken. De hertogelijke wensen doen ach teraf als een bijna ontroerende her senschim aan. Weliswaar stichtten de remonstranten volgens plan het stadje dat ook veel Nederlanders aantrok die niet om der wille van het geloof maar om zakelijke rede nen hier woonplaats kozen. Ruim tien jaar later telde Friedriehstadt rond 1500 inwoners en daarna was de gfoei er enigszins uit. Want hoe wel de remonstranten als stichters de regeringsmacht tot diep in de 18e eeuw bijna exclusief hebben uitgeoefend, keerde de meerder heid van hen naar de Verenigde Provincies terug toen hier al spoe dig de vnjheid van geloof werd her steld. Wat bleef was een kleine remon strantse gemeente in een stadje dat op zijn geringe oppervlakte in stra tenplan en architectuur zekere her inneringen aan de lage landen op roept. Bovendien is Friedriehstadt een overzichtelijk monument van godsdienstige verdraagzaamheid: op korte afstand van elkaar liggen de kerken van remonstranten, van mennonieten (ook in gebruik bij de minderheidsgroep der deenstalige lutheranen), van evangelisch- luthersen en van rooms- katholieken (Wel leefden deze laat- sten eeuwenlang onder het verbod een toren te bouwen, waarin klok ken konden luiden. Ook later is de kerk torenloos gebleven). In het telefoonboek van Friedrieh stadt laat zich met enige goede wil en fantasie nog wel een oorspron kelijk Hollandse naam (Carstens) opdelven. Maar in de loop van de jaren voltrok zich het onvermijde lijk proces van voortgaande ver duitsing. Tot 1888 werd bij de re monstranten nog geheel in het Ne derlands gepredikt, daarna maakte de landstaal zich van de eredienst meester. De Hollandse oorsprong blijft niet temin onmiskenbaar. Behalve dat maandelijkse Onze Vader van de Bergense pendelpredikant houdt ook een opschrift op de voorgevel van de kerk de herinnering aan die eerste dagen levend: „...gebouwd in 1624 door de stichters dezer stad, uitgewekenen uit Holland om der vrije Godsdienst wille, genaamd remonstranten..." Die eerste kerk is overigens in 1850 door het geweld van de Deens-Sleeswijkse oorlog met een groot deel van de oude stadskern weggevaagd, en daarna in neo-classicistische stijl weer op getrokken. De okergeel gesausde kerk is een van de merktekenen van Friedrieh stadt, tezamen met de negen trap gevels die in een aaneengesloten rij aan het marktplein staan gesch aard. Jammer dat moderne witma kers het niet hebben kunnen laten om met een dikke verflaag de oor spronkelijk helrode moppen van deze huizen grondig weg te schminken. Het duidelijkst misschien spreekt de vaderlandse oorsprong uit de aanleg van de grachtjes die het rechthoekige stratenplan doorsnij den en omgeven. Met hun brugge tjes en dichtbegroeide oevers wek ken zij dierbare herinneringen aan de dagen der stichters die over igens met hun nijver graafwerk volstrekt on-dierbare bedoelingen hebben nagestreefd. Door de rivie ren Treene en Eider werkten eb en vloed van de Noordzee in deze stadswateren door. Dit betekende dat dagelijks het vuil der mensen werd weggespoeld en vers water aangevoerd. De riolering is nu mo derner geregeld (in 1955 kreeg Friedriehstadt pas waterleiding) en die grachten hebben vooral tot taak een sterk argument te vormen voor een toeristisch verblijf in het „Hol landse stadje" in Sleeswijk- Holstein, twee auto-uren ten noorden van Hamburg en zestig ki lometer beneden de Deense grens Van de Nederlandse vakantiegan gers (rond drie procent der toeris ten) die dit jaar in Friedrichstad neerstreken, waren velen onder weg naar of van Denemarken. Voor de gehaasten onder de vakan tiegangers is er de mogelijkheid om in welgeteld zestig minuten tijdens een rondleiding over verleden en heden van deze miniatuurstad aan schouwelijk te worden voorgelicht. Die rondleiding heeft op wens plaats door een in klederdracht ge stoken dame of heer. Eén ding ech ter mag de gast van deze fantasie- Volendammers niet verwachten: dat zij in staat zouden zijn hun wat potsierlijke voorkomen waar te maken door het spreken van ook maar één woord Nederlands. Duits ja, en ook Deens als het moet. Op hoogtijdagen jaagt VVV- directeur Max Michaelson deze geüniformeerde klompendragers, de kinderhoofdjes van het markt plein op. „Elke foto is levende re clame voor onze stad". Negen trapgevelhuizen, gestichte Friedriehstadt. Johan Granath naar Deventer Korfbal DEN HAAG - De Brabander Daan Gompen is aangewezen als reserve voor de b-allrounders in de schaatslandenwed strijd Nederland-Zweden, dit weekeinde in Deventer. De kans is groot dat Gompen de plaats zal innemen van de wel gese lecteerde Jan Heida. Deze onder wijzer uit Assen zal zeer waar schijnlijk er de voorkeur aangeven om in Groningen te starten. Hij maakt namelijk deel uit van de Drentse selectie, die uitkomt bij de wedstrijden op de Zilveren schaats. John Hanemaayer, die als eerste in Nederlaag voor Rus Romanisjin HASTINGS - De Russische groot meester Oleg Romanisjin heeft gis teren in het internationale schaak toernooi van Hastings een neder laag moeten incasseren. Hij verloor in de elfde ronde van de Israëlische internationale meester Simon Ka- gan. Oud-wereldkampioen Vasili Smis- lov (Sov) zette zijn partij tegen Ivan Farago (Hon) snel in winst om. Na elf ronden behoudt Romanisjin de leiding met 71/z punten en een afge broken partij. Kagan is hem tot op een half punt genaderd. De Amen- kaan Tarjan (6V2 uit 11) en de Hon gaar Adorjan (6 uit 10) zijn derde en vierde. aanmerking kwam om Heida in Deventer te vervangen, heeft laten weten zich wegens examenzorgen niet vrij te kunnen maken. De Zweden reizen met hun sterkste sprintteam naar Neder land voor de schaatsinterland za terdag en zondag in Deventer.Het team wordt aangevoerd door Johan Granath en bestaat verder uit diens broer Oloph, Peter Eriksson en Mats Wallberg. - De dames b-ploeg, die door de KNSB is gecreëerd om de rijdsters, die buiten de kernploeg zijn geble ven, een opvang te bieden, krijgt een wisselende bezetting. Oorzaak daarvan is dat drie in aanmerking komende junioren Gudy Schouten, Marjan van Dalen en Pitie Postma de komende week zo weinig moge lijk hun school willen verzuimen. De vierde junioreHenny Top wordt woensdag a.s. voor een operatie aan de amandelen in het ziekenhuis opgenomen en is voor de rest van het seizoen uitgeschakeld. Gudy Schouten, Marjan van Dalen en Pi tie Postma dienen op 5 en 6 februari a.s. een selectiewedstrijd te rijden met als inzet twee startbewijzen bij het jeugdwereldkampioenschap twee weken later in Inzeil. De selectie-wedstrijd zal zo mogelijk in Inzeil plaatsvinden. Kan dat in ver band met studie niet, dan wordt de wedstrijd in Nederland gehouden. De nieuw aangestelde trainer Wiebe Kort reist nu met zes andere meisjes af naar West Berlijn, waar dit weekeinde een grote meerkamp zal worden gereden. Het zijn Christa Jaarsma, Margriet Pomper, Klaske Meyer, Jeltje Jansma- Heslinga, Trijnie Nieuwenhuis en Henny Ebbinge. ADVERTENTIE een miljoen gulden aan prijzen Een geschenk van Continen tal Rubber B.V. Amersfoort. OTEGEN - Gertie Wildeboer is gis teren in een wielerveldrit in Otegen (Bel) als tweede geëindigd achter de Belg Mare de Block. De Apel- doorner kwam aan de finish van het parkoers over 25 kilometer elf se conden op de Belg te kort. Hennie Stamsnijder eindigde als zevende op bijna anderhalve minuut. De uitslag is: 1Mare de Block (Bel), 25 kilometer in 1 uur 12 minuten en 16 seconden, 2. Gerite Wildeboer Alpeldoorn) op 11 seconden. 3. De Brouwer (Bel) op 26 seconden, 7. Hennie Stams nijder (Enter) op 1.26.-. Bij het ingaan van de vijfde nacht van de Zesdaagse van Bremen zijn de posities aan de top van het klas sement vrijwel ongewijzigd geble ven. Het Belgisch/Westduitse kop pel Patrick Sercu/Klaus Bugdahl gaat aan de leiding, gevolgd door vier combinaties, die in dezelfde ronde rijden. René Pijnen bezet met zijn Westduitse partner Gün- ther Hariti nog steeds de vijfde plaats. De stand gisteravond om 22.00 uur l.aSercu/Bugdahl (Bel/Wdl) 170 punten, 2. Peffgen/Fritz (Wdl) 160 pnt, 3. Clark/Allan (Aus) 129 pnt, 4. Schulze/Tschan (Wdl) 110 pnt. 5. Pijnen/Haritz (Ned/Wdl) 107 pnt. Heren I Kagia 1-KRV 1 3-2; Woubrugge ,-GWS 11-1; WSB 1-Hazersw. B. 10-5; Valken '68 -1-Leiden 1 1-1; MVKV 1-Oegstgeest 1 1-1; IA GWS 2-Sleutels 2 0-2; II SVLV 1-Abbenes 1 1-1; Alphia 1-Kickers'69-1 1-2; 2A Ter Leede 4-Noordwijk 4 5-1; Quick Boys 6-Leiden 2 0-2; Wou brugge 2-Valken'68-2 0-2; 2B Spel. Lisse 2-KRV 2 2-1; 3A Alphia 2-Koudekerk 4 1-2; SVOW 3-ARC 7 1-1; 3B ARC 8-Kagia 3 1-3; SVOW 4-Woubrugge 5 2-1; 3C Quick Boys .f-Randst. Sport 3 2-0; Rijnsb. B. 5-Unitas Leiden 2 2-1; 3D Ter Leede 5-Quick Boys 8 1-1; 4A Lisser B. 6-Rijnsb. Boys 7 5-0; GWS 4-MVKV 3 2-2; 4C Lisser Boys 7-GWS 6 7-1; Oegstgeest 5-Leiden 6 1-7; Quick Boys 11-Kagia 4 4-0; 4D Katwijk 10-ARC 10 0-3; Oegst geest 6-SVOW 5 2-1; 4E ARC ll-Valken'68-4 2-3; Lisser Boys 9-Quick Boys 13 5-3; Abbe- nes 2-Oegstgeest 7 3-1; 4F KRV 6-Valken'68-5 5-2; Ter Leede 8-Alphia 3 4-0; ARC 12-WSB 3 2-6; 4G Oegstgeest 9-Sleutels 5 4-1; Meerburg 3-SVLV 3 2-2; 4H ARC 14-Randst. Sport 5 5-0 Ter Leede 9-Koudekerk 7 4-0; SVOW-6-GWS 7 0-4; KRV 7-Spcl Lisse 6 2-2; 5A Alphia 4-ARC 15 1-1; 5B Woubrugge 6-Bernardus 3 8-1; Valken'68-6-Ter Leede 10 2-0; Quick Boys 14-Koudekerk 8 4-2; 5C ARC 16-Lisser Boys 12 3-2; WSB 4-Abbenes 4 8-1; 5D Leiden 9-ARC 17 1-1; Lisser Boys 13-Ter Leede 11 1—2; 5E Quick Boys 15-Spcl. Lisse 9 4-0; 5F Kagia 5-Alphia 5 5-0. JUNIOREN A ARC al-Docosal 1-1; Noordwijk al-LFC al 3-1: Al Quick Boys a2-Ter Leede al 0-1; A3 Leiden al-Quick Boys a4 6-2; Rijnsb. Boys a2-Kagia al 4-1; Valken'68-aI-Ter Leede a2 4-0; A4 SVOW al-Unitas Leiden al 1-1 Randstad Sport a2-Noordwijk a2 5-1; Ter Leede a3-ARC a3 1-2; A5 WSD a2-Spcl. Lisse a2 2-3; SJC a2-Koudekerk al 0-2. ZUID WEST RES. IA: HKV 2 - Fi des Pacta 3 9-10; PKC 3 - Die Haghe 2 6-8; Fides Pacta 3 - Trekvogels 2 12-7. RES. IB: KNS 2-VEO 2 6-10; HKV 3 - Kinderdijk 2 11-8; Pams 2 - De Algemene 2 11-3. RES. IC: Harga 2 - KVS 2 6-7; Ready 2 - Fides Pacta 2 6-6. RES. IIA: Excelsior 2 - Swift (M) 2 15-6; Merwic 2 - Crescendo 2 6-6. RES. IIB: VES 2 - GKV 2 7-7; Per- nix 2 - ODO 2 11-7; Deetos 4 - Ro zenburg 2 7-7. RES. IIC: Trekvogels 3 - De Danaï den 3 13-6; HKC 2 - De Danaïden 3 12-11Tjoba 2 - Trekvogels 3 10-16. RES. UIA: TOP 2 - Sperwers 3 8-3; De Bermen 2 - Animo 2 12-6. RES. IIIB: PKC 4 - Kwiek 2 14-7; OSCR 2 - Vriendenschaar 2 8-11; Fortuna 3 - De Algemene 3 10-7. RES. IIIC: Olympiaan 2 - KOAG 2 7-7; DES 2 - Vlaardingen 2 7-14; Het Zuiden 4 - De Regenboog 2 10-8. JUN. A: Weidevogels-KOAG 10-8; Het Zuiden - Zuiderkwartier 14-5; Fides Pacta - De Bermen 6-5. JUN. B: Fortuna - TOP 6-7; De Da naïden - Swift (M) 11-9. RIJNDELFLAND I: Warmond-Velocitas 5-8; SEV-Hou Stand 12-7; Avanti-ODO 14-8. II: Madjoe-Noorderkwartier 10-3; Hoekse - ODS 7-4. R IA: Fluks 2 - Dubbels Zes 2 10-3. R 2A: ODO 2 - Ons Eiland 2 8-6; Valto 2 - Meervogels 2 6-6; Fiks 2 - Tempo 2 6-4. R 2B: DKC 3 - Ready 5 3-7; VES 3 - TOP 3 5-6 R 2C: TOP 4 - Crescendo 3 8-3; Fi des Pacta 6 - De Algemene 4 5-6. R 3A: Fluks 3 - Excelsior 3 7-11; Hoekse 2 - SEV 2 8-7. R 3B: Fortuna 5 - KNS 3 11-3. R 3E: Achilles 4 - Phoenix 4 7-6; KVS 4 - KNS 4 5-0 (regl.). R 3F: Madjoe 2 - Warmond 2 3-3; VEO 4 - VES 5 9-5. R 3H: Kwiek 5 - Fides Pacta 7 6-7; KVS 5 - VEO 5 1-2. R 4A: Meervogels 3 - TOP 5 12-2; Velocitas 4 - Tempo 4 2-14; Fiks 4 - Pernix 4 5-1. R 4B: Crescendo 4 - De Danaïden 5 3-6; Hoekse 4 - Noorderkwartier 2 4-4. R 4E: Tempo 5 - Hou Stand 4 13-1; Ready 7 - Pernix 5 8-2. R 4G: Ready 8 - Ons Eibernest 10 5-9; Hoekse 6 - Fides Pacta 9 2-6; Crescendo 5 - De Algemene 5 5-8. R 5B: KVS 7 - ONDO 4 8-7. R 5C: De Algemene 6 - De Danaï den 7 1-4. R5G: Meervogels6-Tempo6uitg.; Pernix 8 - Zuiderkwartier 6 3-2; TOP 6 - Fiks 5 6-10. R 5H: Velocitas 6 - De Danaïden 6 8-7; Pernix 6 - KNS 6 4-7. JUN. IA: Excelsior - Fides Pacta J2 4-5, Ready- Dubbel zes 0-5. JUN. IB: Pernix - Excelsior J2 12-0; Ons Eibernest - Die Haghe 11-3. JUN. 2B: VES - Fiks 7-5. JUN. 3A: Pernix J2 - DKC 3-4; GKV - Tempo 1-6. JUN.4D: TOP J3- Ons Eiland 16-3; Fortuna J3 - Fides Pacta J4 5-4; ONDO - Velocitas J2 26-6. JUN. 5A: Fiks J2 - Tempo J2 2-1; JUN. 5B: DES J3 - VES J2 5-5; Meervogels J2 - Velocitas J4 8-3. JUN. 5E: SEV J2 - TOP J4 1-4. ADSP. AA: Ons Eibernest al - Per nix al 2-5; HKV al - TOP al 5-8, Fides Pacta al - De Danaïden al 7-1. ADVERTENTIE

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1977 | | pagina 11