"Korte-broeken-
markt" bloeit
nog volop in
arm Zuid-ltalië
Naar Zagreb voor een Susan Hampshire neus
Een slaaf voor
f 130per maand
en 8 kilo kaas..
KLEINERE BILLEN: 3000
ANDERE OREN: f 1750
ZATERDAG 8 JANUARI 1977
EXTRA
PAGINA 17
Ze zaten aan een hoekta
feltje in het Laguna Hotel
in Zagreb, twee trieste
jonge Engelse vrouwen
die diep ongelukkig in hun
eten zaten te prikken.
Beiden zagen» er uit alsof ze het de
laatste tijd nogal moeilijk hadden
gehad. De kleinste, een donker
harig meisje uit het noorden, had
twee blauwe ogen en een mer
kwaardig witte neus; haar vrien
din, een lange fysiotherapeute
met kastanjebruin haar, had een
rood gezicht dat aan het vervellen
was - alsof ze te lang in de zon-
had gezeten.
Snob
Het meisje met de blauwe ogen was
erg ondersteboven. „Ik zal er wel
'als een snob uitzien", zei ze tus
sen twee slokken witte wijn. „Ik
had een neus willen hebben zoals
Susan Hampshire, weet je wel,
een wipneus. En nou heb ik er-
zo eentje".
Eigenlijk was het helemaal geen le
lijke neus. Hij was klein, in de
klassieke vorm die je bij Griekse
standbeelden aantreft en het was
stellig het soort neus dat het in
Joegoslavië goed doet. Helaas ge
loofde de eigenares niet dat het
zelfde voor Lancashire zou geld
en. „Ze houden bij ons in de
buurt niet van snobs", zei ze, ter
wijl ze zich nog eens inschonk.
Zij en haar nieuwe vriendin - ze
hadden elkaar in Zagreb leren
kennen - hadden elk ongeveer
3000 gulden betaald voor een
vakantie met-plastische-chirur-
gie van 14 dagen, de vlucht en
het hotel inbegrepen. Daar het er
juist om gaat buiten het seizoen
naar een oord te gaan waar je de
buren niet zult tegenkomen om
terug te keren met een nieuw uit
erlijk, wilden beide vrouwen a-
noniem blijven.
„Mijn verloofde denkt dat ik het
reuze naar mijn zin heb", zei de
fysiotherapeute die was geko
men om haar huid te laten be
handelen. Hierbij wordt het ge
zicht geschrobd met een van me-
taaidraad voorziene handschoen
waarmee drie lagen huid worden
verwijderd. Als de huid dan ge
heeld is heb je een teint als in een
zeepadvertentie. Maar intussen
lijd je hevig pijn en beide meisjes
hadden slaaptabletten gekregen
om de nacht door te komen.
De operaties worden verricht door
een Joegoslavische plastisch chi
rurg die in de afgelopen twee jaar
ongeveer 200 Engelse klanten
had behandeld die door een Lon-
dens reisbureau naar hem toe ge
stuurd waren. Buiten het vakan
tieseizoen komen er ook West-
duitse, Franse en Italiaanse pa-
tienten bij hem in Zagreb, en op
het ogenblik behandelt hij geen
Engelsen meer omdat hij zegt
overwerkt te zijn. „Eerlijk gezegd
geloof ik niet dat hij erg dol is op
de Engelsen", zei de fysiothera
peute. „Hij zegt dat we te veel
kankeren".
Dit was de tweede keer dat ze hem
bezocht. De eerste maal had ze
haar oren laten corrigeren
1750,-), een vreemd soort ijdel-
heid omdat ze al ruimschoots
werden bedekt door haar haar.
Als veterane deed ze haar best om
haar vriendin op te vrolijken, een
moeder met drie kinderen wier
echtgenoot voor de operatie be
taalde door te zwoegen in de olie
velden van Saoedi-Arabie. „Het
is een schattige neus, eerlijk
Esthetische Chirurgie Vakanties,
zoals ze door het reisbureau wor
den genoemd, zijn een vondst
van Howard Kent, een voormalig
journalist in Londen. Kent, een
yoga-beoefenaar, leerde de Joe
goslavische chirurg kennen toen
hij een yoga-vakantie in Zagreb
hield. Sindsdien is het hem
steeds beter gegaan. „In Enge
land gaan we van de midden
klasse uit", zei hij. „Niet van de
rijken die alleen maar een onder
kin willen laten weghalen. We
krijgen een hoop mensen die een
face-lift willen hebben of zich aan
hun flaporen laten helpen of met
een stukje rib een terugwijkende
kin laten herstellen".
Hij schatte dat ongeveer 30 procent
van zijn klanten mannen zijn.
„We krijgen een heleboel zaken
lui die er jonger, positiever uit
willen zien".
Hij is zo tevreden over het succes
van de Joegoslavische onderne
ming dat zijn firma, Intercapital
Travellers Limited, nu een kan
toor in New York heeft geopend
om Amerikanen te bewegen hun
oude neus in Engeland achter te
laten. Engelse chirurgen verrich
ten dat karwei in een particuliere
kliniek in de buurt van Sou
thampton en na afloop hebben de
patiënten de keuze uit twee plat
telandshotels of een herstellings
oord om in anonimiteit op hun
verhaal te komen. Een van de ho
tels kan zich beroepen op een
kamerorkest dat kalmerende
muziek speelt.
Hij hoopt dat een combinatie van
lage artsenhonoraria in Engeland
en het zakkende pond zijn aan
bod onweerstaanbaar zal maken.
Het hoogste tarief op zijn prijs
lijst is 3000, om billen kleiner
te maken.
„De meeste mensen zijn verrukt
over het resultaat", zei hij, „maar
het zit er natuurlijk in datje er een
paar bij hebt die ontevreden zijn.
We beklemtonen dat het wel de
gelijk chirurgie is en dat de een
meer tijd nodig heeft om te her
stellen dan de ander. Aan de neus
krijg je bijvoorbeeld soms een
zwelling - die meestal alleen te
zien is door de betrokken per
soon - en wel eens een jaar lang
het gevoel dat je neusgaten ver
stopt zijn".
In het Laguna Hotel in Zagreb is er
steeds een verpleegster beschik
baar. Tijdens mijn bezoek werd
het grootste gedeelte van de eer
ste verdieping in beslag genomen
door patiënten die plastische chi
rurgie hadden ondergaan. Vrou
wen met een stalen klem op de
neus - de eerste fase na de opera
tie - doken hun kamer in bij de
aanblik van een man.
„Niet drinken"
De hotelstaf probeert zich in te le
ven in deze atmosfeer. Terwijl zij
en haar vriendin aan het diner za
ten kwam de manager naar de ta
fel om de vrouw die op Susan
Hampshire wilde lijken te vertel
len dat ze haar telefoontje uit het
buitenland was misgelopen om
dat hij haar niet kon vinden. „Een
goede raad", zei hij, toen hij de
wijn op tafel zag staan. „Niet
drinken. Dat is slecht voor uw-
gezicht".
OBSERVER DIENST.
haald en het huis uitgestuurd,
hij krijgt zelf geen geld.
Michele Colonna werd voor de
eerste keer verkocht in 1972
toen hij elf jaar was. Een boer,
Francesco Colonna (eeen fa
milie) had Michele's
vader ontmoet in het gebouw
van de boerenvereniging van
Altamura, waar hij als con
cierge werkt. Michelle
kostte 130 gulden per maand
en acht kilo kaas. Beide man
nen hielden ieder een ftopie
van de overeenkomst, opge
schreven in een schoolschrift.
Marktwaarde
Op 15 augustus 1973 werd Mi
chele voor de tweede maal
verkocht, ditmaal voor 230
gulden per maand, acht kilo
kaas en een lam. Een zomer
later ging de marktwaarde
van de jongen weer omhoog.
Eén van de rijkste landeige
naars uit de buurt betaalde
Michele's ouders 400 gulden
per mnd, tien kilo kaas, een
hoeveelheid brandhout,
twaalf kilo olijfolie en twaalf
kilo zout. In augustus 1975 gaf
dezelfde werkgever Michel
le "een vaste aanstelling";
zijn ouders kregen nu 500
gulden, een schaap en acht
kilo kaas. Het contract was
drie maanden oud toen Mi
chele zelfmoord pleegde.
Hij stal een geweer, maakte een
steen aan de trekker vast,
leunde voorover op de loop en
gooide de steen weg. De jon
gen bloedde dood.
Herder
Michele's harde leven als herder
werd daarna voor de rechtbank
van Bari uit de doeken gedaan.
Hij moest er zonder enige hulp
toezicht houden op
tweehonderd schapen. Om drie
uur 's ochtends stond hij op om
de stallen schoon te maken.
Daarna ging hij om zeven uur met
de dieren het land in en kwam
tegen zonsondergang terug. Dan
moest hij de geiten melken en
kaas maken. Michele sliep in een
stal, waar de boer hem oDsloot.
Een stuk brood 's ochtends en een
kom spaghetti in de avond was
Michele's enige voedsel. Voor
frisse lucht in de stallen zorgde
een gat in het dak. In de winter is
het erg koud in de streek, maar
Michele mocht geen vuurtje sto
ken: daar zouden de schapen
bang voor zijn.
Volgens het contract had de jongen
eens in de twee maanden een
vrije dag. Hij ging dan naar zijn
ouders om schone kleren te halen
en een voorraad eten mee te ne
men, die zijn vader volgens het
contract moest leveren.
Loflied
De argumenten die de negen advo
caten van de vier verdachte (één
van hen is de rentmeester van de
dorp Larusso) aandroegen, zijn
typerend voor de diepe kloof tus-
ALTAMURA - Van een afstand zijn de kuddes schapen
moeilijk te onderscheiden van de grijze en witte stenen
waarmee het landschap ligt bezaaid. Er zijn weinig wegen
in deze woeste Italiaanse streek. Als je lopend naderbij
komt krijgt de statige gestalte van de herder steeds meer
menselijke trekken. Hij draagt donkere winterkleren. Met
zijn kraag opgeslagen tegen de wind staart hij naar de Ad-
riatische Zee aan de horizon.
Met wat geluk heeft hij een paraplu
bij zich. Als hij veel geluk heeft
houdt een radio hem gezelschap.
Maar als hij nog een jongen is,
heeft die herder waarschijnlijk
geen van beide.
Door
Ian Mather
Hier, in de woeste streek La Murgia
bij de stad Bari, worden jongens
tussen de elf en veertien jaar vaak
van huis en school gehaald en aan
landeigenaren verkocht. Ze moe
ten dan werken op die gure, een
zame hellingen.
Verleden maand kon een jongen de
ontberingen van dat leven niet
langer verdragen en pleegde
zelfmoord. Dit bericht schokte de
hele wereld. Zijn ouders hadden
hem feitelijk als slaaf verkocht op
de „korte-broeken-markt", zoals
het hier
Éénmaal per jaar komen landei
genaren of boeren bij elkaar op
het dorpsplein van Altamura om
steviee ioneens te koDen.De 14-
jarige Michele Colonna had vier
„eigenaren" gehad voor hij zich
van het leven beroofde. Zijn ba
zen zijn nu wegens mishandeling
veroordeeld tot zware boetes of
hoge gevangenisstraffen. Het
was de eerste maal dat een recht
bank in deze streek landeigena
ren voor dat vergrijp veroordeel
de.
Het is zeker dat de traditie van Mi
chele Colonna niet op zichzelf
staat. Onlangs is een politiepa
trouille een afgelegen boerderij
in Nurgai binnengevallen. De
agenten gingen weg met sterke
aanwijzingen dat nog een jongen
als slaaf was verkócht om scha
pen te hoeden. De 12-jarige Nigro
Rocco was door zijn ouders voor
170 gulden per maand afgestaan
aan de eigenaar van de boerderij.
Op foto's van de politie blijkt
dat Nigro's handen overdekt
zijn met littekens door be
vriezing. De jongen vertelde
dat hij elke morgen om vijf
uur moest opstaan om tachtig
schapen te verzorgen. De
boer gaf hem maar één maal
per dag te eten.
Stevige jongen
Altamura is een ommuurd
middeleeuws stadje, in Zuid-
Italié met 45.000 inwoners,
van wie er maar 13.000 werk
hebben. De markt voor „ste
vige jongens" wordt al eeu
wenlang eenmaal per jaar ge
houden, op 15 augustus (Ma
ria Hemelvaart) bij de oude
kathedraal. Maar tegenwoor-
'dig worden de jongens niet
meer in het openbaar ver
kocht; het gaat er nu wat dis
creter toe.
De echte zaken worden gedaan
in huizen, auto's en boerderij
en. Maar het principe is on
aangetast gebleven. De toe-
komstige eigenaar voelt aan
de spieren van de jongen, tilt
hem op om zijn gewicht te
schatten, onderzoekt zijn
tanden en kijkt of zijn aan
koop geen ziektes verbergt.
De jongen heeft zelf niets in te
brengen; zijn ouders hebben
hem onwettig van school ge
In sonntiige Zuiditaliaanse stallen slaapt niet alleen het vee, maar moeten ook de verkoch te" schaapherders de
nacht doorbrengen
sen het arme zuiden van Italië en
het geïndustrialiseerde noorden.
De verdediging zong een loflied
op de deugden van het landleven.
Daar gebruiken de jongeren geen
drugs, ze roken niet, geven hun
geld niet uit voor de laatste mode
en zijn niet verdorven en oneer
lijk zoals de stadskinderen, aldus
de advocaten.
'Eén van hen beschreef het herders
leven zelfs als „een luie vorm van
vrijetijdsbesteding". „Waarom
zou iemand er bezwaar tegen
maken om vroeg op te staan", al
dus de advocaat. „De grote Gara-
baldi, grondlegger van Italië,
stond elke morgen om twee uur
op. Waarom zouden deze jongens
dan niet hetzelfde doen?", vond
de jurist.
Dat het toch tot een veroordeling
kwam is te danken aan dr. Nicole
Magrone, een jonge linkse advo
caat uit Bari. Hij beschouwde de
zaak niet als een gewoon geval
van zelfmoord en ploos het verle-
Hon van de jongen uit.
Michele's vader, Pietro verdient
als concierge 690 gulden per
maand. Zijn vrouw werkt als
dienstbode. Het gezin had drie
kinderen.Michele meegerekend
en op een gegeven moment werk
ten hij en zijn jongere broer Pas-
quale allebei. Het gezin bezit
twee hectare land.
Pietro Colonna is een kleine man,
met een getaand gezicht, achter
in de vijftig. Hij wilde niet met me
Jongens van 11-i
jaar worden in de
Zuiditaliaanse
streek La Murgia
nog vaak van
huis en school
gehaald om als
"slaaf' te passen
op de schapen
van een landei
genaar
praten toen ik hem stoorde in een
kaartspel met andere boeren. Op
de rechtszitting had hij ver
klaard, dat zijn zoon op zijn werk
gelukkig was, en goed behandeld
werd. „Het ontbrak hem aan
niets". Het bleek dat Michele drie
of vier maal van de boerderijen
was weggelopen. Telkens had
zijn vader hem teruggestuurd.
Michele's ouders willen niet aan
nemen dat hun zoon zelfmoord
heeft gepleegd. Hij is vermoord,
zo is de vaste overtuiging van zijn
moeder. Dr. Magrone heeft een
verklaring voor die houding: „De
ouders vonden de verkoop van
hun zoon onvermijdelijk. De uit
spraak zelfmoord betekende
voor hen de veroordeling van een
systeem waar zij en de landeige
naars deel van uitmaken. En die,,
twee groepen beschouwen hun
rol daarin als onontkoombaar"
Leerplicht
Sinds 1967 verbiedt de Italiaanse
strafwet kinderarbeid onder de
leerplichtige leeftijd van veertien
jaar. Maar volgens Iside Granesi
Auriemma, een rechter in Alta
mura, heeft de arbeidsinspectie
veel te weinig mensen om daarop
toezicht te houden. Voor de hele
provincie Bari zijn er maar vijf in
specteurs, zegt ze.
Tussenpersonen brengen op de
„korte broeken markt" kopers en
verkopers bij elkaar. In Altamura
zijn er vier van die mannen, één
van hen is een oud-burgemeester.
Een ander was vroeger burge
meester van het stadje. Hij heeft
twee huizen overgehouden aan
zijn bemiddeling.
Kosten
De bekendste handelaar is een jaar
of zestig. Hij wilde alleen over
zijn zaken praten als ik hem be
taalde. Toch kwam ik er achter
dat zijn "kosten" niet als erg hoog
werden beschouwd: 10.000 lire
(ongeveer 35 gulden) voor koper
en verkoper bij elke transactie.
Tommaso Cardano, een jonge idea
listische onderwijzer uit het dorp,
heeft een studie gemaakt van de
kinderarbeid in de omgeving:
ongeveer duizend kinderen vanaf
de leeftijd van acht jaar zijn ge
dwongen om buiten schooltijd te
werken. Ongeveer 35 procent van
alle jongens in Altamura gaat na
de lagere school voorgoed op het
land werken.
Vreselijk
Tommasso nam me mee naar de
kale vlaktes buiten het dorp. Eén
van zijn oud-leerlingen, de
9-jarige Pasquale Albergo, moest
van school af om de hele dag voor
schapen te zorgen. De jongen
vindt het werk vreselijk, zegt hij,
want hij is zo eenzaam. Hij was
bang om op mijn vragen te ant
woorden. Maar Pasquale wilde
wel kwijt dat hij graag "iets met
auto's" wilde doen, in de buurt
van veel mensen.
Altamura, middeleeuwse Zuiditaliaanse stad (45.000 inwoners):
tegenwoordig worden de "stevige jongens" er discreter verkocht.
In huizen, auto's en boerderijen
