Toppen van Deense
pottenbakkerskunst
tojïïfiil
DE
GELE
SPIN
DINSDAG 4 JANUARI 1977
VARIA
PAGINA 15-
CURIOSUM
Martin van Amerongen heeft in
drie afleveringen in Vrij Neder
land enkele bakersprookjes
rond de „gifmoord" (door Anto
nio Salieri) op Mozart, en rond
diens begrafenis ontmaskerd,
en in een moeite door ook qan-
gtoond met hoeveel animo fa
scistische groeperingen in
West-Duitsland en stalinisten
(om ze zo dan maar even groot
moedig te noemen) in de
Sow jet-Unie hand in hand de
theorie van Mozart's vergifti
ging door vrijmetselende joden
verspreiden.
Het moet voor prof. dr. Ivo
Schoffer bemoedigend zijn te
zien hoe effectief speurwerk en
bronnenonderzoek kan zijn,ook
nog na 185 jaar (Mozart stierf in
1791), als je maar niet domweg
afgaat op wat biografen hebben
overgeschreven van de voor
gaande biografen en historici.
Martin van Amerongen heeft
als geïnteresseerde journalist
enkele „vaststaande" feiten, die
steeds weer in de boeken over
Mozart herhaald werden, kun
nen ontzenuwen door zulke
simpele journalistieke hande
lingen als het raadplegen van
het weerbericht op de dag van
Mozarts begrafenis, en het na
trekken van de sterfdatum van
een ooggetuige.
Ik ga zijn „anti-
musicologische" onderzoek hier
niet in eigen woorden navertel
len, de VN-artikelen zullen wel
in boekvorm verschijnen, ik ver
tel u dit alleen als inleiding van
een ander curieus feit waar
Martin van Amerongen me op
wijst, en dat hij niet in zijn arti
kelen kon verwerken omdat het
vier jaar na de vermeende
moord op de maestro speelde.
Het is een musicologisch curio
sum, dat misschien in twee of
drie boeken over Mozart even
vermeld wordt, maar dat toch
jarenlang onder het stof van de
archieven verborgen is geble-
DON JUAN
Het gaat over Mozarts opera
Don Giovanni, die op 29 oktober
1787 in het (huidige) Tyll-
theater in Praag in première
ging, en waarover de Prager
Oberpostamtszeitung van 3 no
vember 1787 schreef: ,Jt.enners
en toonkunstenaars getuigen,
dat Praag iets dergelijks nog
niet heeft mogen beleven. De
heer Mozart dirigeerde zelf en
toen hij voor het orkest trad
overspoelde hem een driemaal
herhaald hoerageroep, hetgeen
nogmaals geschiedde toen hij de
orkestbak verliet".
Mozart schreef Don Giovanni
speciaal voor Praag, uit dank
voor het feit dat Le Nozze di Fi
garo in Praag veel bijval kreeg
omdat hij in Wenen slecht ont
vangen was. Don Giovanni (of
De Stenen Gast) is zoals men
weet de Italiaanse alter ego van
Don Juan, zoon van een voor
name familie in Sevilla in de
14e eeuw, die de commandant
van Ulloa doodde na eerst zijn
dochter te hebben onteerd. Om
een eind te maken aan zijn uit
spattingen (zo meldt de Winkler
Prins) lokten de franciskanen
hem in hun klooster en doodden
hem, waarna zij het volk vertel
den dat Don Juan naar de hel
gesleept was door het. stand
beeld (De Stenen Gast!) van de
commandant dat zich op hun
terrein bevond.
WIE O WIE?
Het libretto (de woorden dus)
van Don Giovanni werd ge
schreven door de abt Lorenzo da
Ponte, die ook de teksten schreef
voor Le Nozze di Figaro en Cosi
fan tutte. Zijn Don Giovanni
komt er in de opera niet al te best
af: hij moordt, verleidt en be
driegt, en wordt uiteindelijk
dan ook door de Stenen Gast ter
helle gevoerd. Blijkbaar viel
deze visie op de vrouwenverlei
der Don Juan niet bij iedereen
in goede aarde, want een halve
eeuw geleden vond de musico
loog Paul Net tl in een Boheems
archief twee vellen papier met
het ontwerp voor een sextet, dat
voor het tweede bedrijf van Don
Giovanni bedoeld was. De ano
nieme schrijver van dit sextet
doet een krachtdadige poging
de Don Juan-figuur te recht
vaardigen, en laat Don Gio
vanni onder meer zeggen: ,JHet
is enkel en alleen de schuld van
het vrouwelijke geslacht, dat de
ziel en het hart betovert. O, ver
leidelijke sexe
Wie was deze schrijver?
Waarom schreef hij dat sextet?
Hij schreef het misschien om Da
Ponte te helpen, met wie hij heel
goed bevriend was. Da Ponte
was namelijk door componist
Antonio Salieri (die daarnaast
directeur van de Italiaanse
opera in Wenen was, en zoals
gezegd ten onrechte bekendheid
geniet als de moordenaar van
Mozart) bevolen naar Wenen te
rug te keren om zijn libretto
voor de opera Tarare af te ma
ken. Da Ponte kon daarom wat
hulp van een goede vriend best
gebruiken. Of schreef de ano
nymus het sextet, omdat hij
domweg ontevreden was over de
negatieve wijze waarop Da
Ponte de Don Juan-figuur geïn
terpreteerd had? Dat laatste'is
allerminst onwaarschijnlijk,
want nader onderzoek leerde
dat dit sextet van de hand
van .Giovanni Giacomo Ca
sanova was, vriend van Da
Ponte, schrijver van acht delen
memoires, en even befaamde
schavuit en rokkenjager als Don
Juan!
NICO SCHEEPMAKER
Eenvoud is in Japan een zorgvuldig
gecultiveerde kwaliteit; de een
voud van een aardewerk kommetje
voor het theeceremonieel bijvoor
beeld. Bij de Denen is die eenvoud
er eenvoudig, als kwaliteit van de
mensen. Zij hebben een vriende
lijke verstandhouding met doelma
tige dingen zonder vertoon. Meube
len bijvoorbeeld. Een kast hoeft
niet te blinken met glas en koper,
een bank moet zich niet opblazen
èn een stoel hoeft zich niet aan te
stellen. Hun gebruiksaardewerk
doet niet nadrukkelijk rustiek,
maar heeft de opgewekte soberheid
die aangenamer stemt dan luxe.
Zulk serviesgoed maakt deel uit
van de tentoonstelling „Acht
Deense keramisten", die tot 30 ja
nuari in Boymans-van Beuningen
te Rotterdam wordt gehouden. Er
is werk bij van Niels Refsgaard, die
blijkens de catklogus betreurt dat
in zijn land geen opleiding bestaat
voor het ontwerpen van fabrieks-
serviesgoed. Misschien is het juist
aan dat ontbreken te danken, dat
Deense serviezen minder dan an
dere aan de tekentafel doen denken
en nog iets hebben van de warmte
van met de hand gevormde mate
rialen.
Drie kunstenaressen
Overigens gaat het in deze exposi
tie toch voornamelijk om unica. Er
zijn plastieken van Madsen, er is
nobêle potterie van Reiff en gezel
lige van het echtpaar Dybdahl. De
potterie van drie vrouwen maakt de
tentoonstelling tot een gebeurtenis
voor liefhebbers van keramiek.
Deze drie pottenbaksters hebben
gemeen, dat zij soms tot het uiterste
gaan in het met de hand vormen
v&n zeer dunwandige, grote scha
len of kommen. Ze onderscheiden
zich elk met bijzondere glazuren en
decoraties. Deze potterie heeft het
zelfde hoge niveau als het beste
in de niet-figuratieve etskunst.
De catalogus beschrijft voortreffe
lijk het eigen karakter van het werk
van Gertrud Vasegaard en het weer
heel andere van haar dochter Myre,
alsmede van de uit Turkije afkom
stige Alev Siesbye-Ebuzziya die
heel bijzondere tinten gebruikt en
inderdaad „een ruimte in de ruim
te" schept. Deze kunstenaressen
hebben geen grote produktie. Het
ligt dus niet alleen aan de Deense
duurte, dat zij prijzen moeten reke
nen van 800 of meer voor een
groot stuk. De verkoop loopt trou
wens zo vlot, da t er van de daarvoor
beschikbare nummers maar wein
ig zullen overblijven.
Galerie-bibliotheek, Luifelbaan 1, Was
senaar. Tentoonstelling Aimée Crince le
Roy - houtsneden, Wim Fraeyhoven -
poppen. Openingstijden van de biblio
theek. Van 18 dec. tot 13 jan.
De Lakenhal, Oude Singel '28-32. Ten-!
toonstelling "Geschildert tot Leyden
Anno 1626". Van 18 nov. t/m 9 jan.,
Galerie Denise Stephan, BalcKerstéeg'
,18. Tentoonstelling Kees van Roemburg
schi'derijen. Geopend za. van 14-1.81
Atelier "De Scherf, Nassaulaan 41,
Oegstgeest, tel. 150220. Ans w d. Hei-
de-Kort exposeert eigen werk glasbui-
gen, houtwerk, tegels en mozaïeken.
Rijksmuseum van Oudheden (Rapen
burg 28). Werkd. 10 uur voorm.-5 uur
Ui am. zondag 1-5 uur nam.
Galerie Pulchri Studio, Passage 10,
Oegstgeest. Tentoonstelling Jan Vegter
- tekeningen. Van 3 t/m 20 jan., dag.
geopend van 10-16 uur,, zo. gesloten.
Galerie JA, Sportfondsenbad, Wasse
naar. Tentoonstelling Sinemus - ge
mengde techniek, Ton Pape - aquarel
len, Ben Hoezen - perspex objecten en
Guus van Lummel - kinetische lichtob-
jecten. Van 6 t/m 23 jan., geopend do. t/m
zo. van 10-17 uur en woe. van 20-22 uur.
(Bi/C/ ^)ln
tenia
4 JANUARI 1977
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Dezer dagen bezocht een jong
handelaar, te Berlijn gevestigd,
voor zaken een naburige stad.
Op den weg derwaarts trad hij
een aan den grooten weg gele
gen herberg binnen, alwaar hij
eenige oogenblikken vertoefde.
Nauwelijks had hij den drempel
overschreden, of een arbeider
rees plotseling op en scheen door
een hevige aandoening te zijn
geschokt. Zoodra de vreemde
ling was vertrokken, ver
klaarde de man met bevende
stem, dat hij vóór 27 jaren den
vader van dien vreemdeling
had vermoordin hemden zoon
had hij zijn slachtoffer herkend.
Onverwijld begaf hij zich naar
het hoofd der politie, aan wien
hij een volledige bekentenis van
het gebeurde aflegde. De jonge
handelaar, Oertel genaamd,
was de zoon van een voormali-
gen opzichter der jacht. De op
zichter had destijds, toen hij in
het bosch bij Tegel door drie
stroopers was aangevallen, van
één hunner een doodelijk schot
gekregen. Pogingen om den da
der te ontdekken hadden geen
resultaat, totdat deze zich na 27
Vijftiger jaar geleden:
- Tusschen Sawahloento en So-
lok op Sumatra's Westkust is de
treinenloop gestremd tenge
volge van een openlijken op
stand. Te Siloengkang zijn
twaalf personen gearresteerd.
Een omnibus met gewapenden
uit Tandjoe Ampalon is aange
houden. Bij het daarop vol
gende geweérgevecht zijn drie
inzittenden gedood en drie ge
vlucht. Uit Fort de Koek zijn au
tobrigades naar de verzetstreek
gezonden. Tien verzetsleiders
zijn gearresteerd. Het bestuur
beheerscht den toestand.
terdam,
Albert-V 1 te Rotterdam,
Ank Winsemius 3 240 n Canarische eil. nr
Fogo,
Areas 2 vn Amsterdam nr Hamburg,
Aks 3 in Golf van Biscaye nr Lissabon,
Barendsz 2 te Rotterdam,
Bastiaan Broere pass 2 Humber nr Tees,
Bemark 2 te Rotterdam,
Boekanier 2 te Rotterdam,
Breevoort 3 200 zw Monrovia nr Dakar,
Carebeka-4 1 te Rotterdam,
Corinthian pass 2 Malta nr Dublin,
Cornelia-B-4 2 t.a. Kos,
Cornelis Broere 2 te Rotterdam,
Daniel 2 t.h.v. Cherbourg nr Malmoe,
Dutch Mate 3 20 nw Walcheren nr Hum
ber,
Dutch Spirit 2 vn Dordrecht nr Tees,
Elizabeth Broere 3 vn Dordrecht nr.
Tees,
Els Teekman 3 40 n Terschelling nr Am
sterdam,
Groesbeek pass 2 Beachyhead nr Am-
Hereford Express pass 31 Kp. Bougaroni
nr Dublin,
Jan 3 50 w Gibraltar nr Algiers,
Ketelmeer pass 2 Ouessant nr Leixoes,
Linda 31 te Amsterdam,
Maranatha 1 vn Rotterdam nr Portugal,
Mare Liberum 1 vn Rotterdam nr Hel-
Margaretha Smits pass 2 Str. Ormoesz nr
Medina 31 te Amsterdam,
Musketier 2 300 n Las Palmas,
Neptunus 3 te Amsterdam,
Pavo 3 vn Vlaardingen nr Selby,
Quack 2 vn Rotterdam nr Londen,
Raamgracht 31 vn Amsterdam nr Sho-
Tema,
Rochab 2 120 z Freetown nr Teneriffe,
Roelof Holwerda 3 150 w Kreta nr Pen-
Rijnhaven 3 125 z Las Palmas nr Ham
burg,
Sambeek 2 40 n Dakar nr Tema,
(GROTE VAART)
Amersfoort 1 te San Juan,
Amstellaan 1 640 nw Pearl Harbour nr
Singapore,
Chevron Freeport 31 260 nw Keywest pr
Rastanura,
Chevron The Hague 3 vn Rotterdam nr
Fredericia,
Docklift-1 1 900 zo Honolulu nr Panama,
Dosina 3 te Martinez,
Freetown 31 nr Avonmouth nr Middles-
boro,
Kosicia 3 70 w ten z Manilla nr Onahana,
Lion of Ethiopië 31 60 z Oriti nr Assab,
Madisonlloyd 3 te Duinkerken,
Merseylloyd 31 vn Maracaibo nr Duin
kerken,
Mitra 2 330 no Los Margues nr Mena,
Neder Lek 2 te Rotterdam,
Neder Rijn 2 in Golf van Bisóaye nr Lis
sabon,
Nedlloyd Niger 3 te Owendo,
Neptunus 2 vn Curacao nr Paramaribó,
Putten 1 240 z El Salvador nr Japan,
Socrates 3 te Paramaribo,
Straat Algoa 3 te Ilheus,
Straat Clement 3 180 o Durban nr Kaap-
Straat Fukuoka 3 300 z Hongkong nr
Singapore,
Viana 31 vn Pto Miranda nr Curacao,
Vitrea 2 vn Mina al Fahal nr Bandarmas-
Zuiderkerk 3 te Piraeus.
PANDA EN DE OVERMEESTERING
37 - 135 - De politieauto stopte bij de ruïne van de telefooncel, en
rechercheur Snappers stapte uit bij de beklemde Aal.
"Zo, zo," sprak hij zwaar. "Ben jij het?! Eindelijk ben je er gloeiend
bij! Vals brandalarm geven, en rijkseigendom vernielen. Maar je
bent op heterdaad betrapt!"
"Ik h-héb dit niet gedaan..." piepte Aal huilerig.
"D-dit is het werk van Pam!"
De politieman knikte beamend.
"Jullie spelen onder één hoedje, dat weet ik," sprak hij. "Maar jij bent
de bendeleider; en daarom ga jij nu in verzekerde bewaring. Dat
vriendje van jou krijgen we nog wel."
Hij duwde zijn arrestant in de auto en reed terug naar het politiebu
reau Zodoende passeerde hij het laboratorium van professor Kalker,
maar jammer genoeg zag de scherpe speur der niet, dat de lucht boven
het gebouw een eigenaardige, witte gloed uitstraalde en kolkende
bewegingen maakte, alsof er aan getrokken werd...
GEGRATINEERDE
PAPRIKA'S
3 paprika's. Saus: 25
g. boter, 1 uitje, 40 g.
ham, 25 g. bloem, 4
dl. water, 1 bouillon
tablet, peper, 50 g.
geraspte kaas.
Smelt de boter en
smoor hierin het ge
snipperde uitje met
de kleingesneden
ham. Voeg de bloem
toe en schenk
scheutje voor
scheutje de bouillon
erbij, onder voortdu
rend roeren. Laat de
saus even doorkoken
en maak deze op
smaak met peper en
de helft van de ge
raspte kaas.
Halveer de paprika's,
ontdoe ze van zaad
en zaadlijsten en was
ze. Kook ze in weinig
water met zout in 5
minuten gaar. Laat
ze uitlekken, plaats
ze in een beboterde
vuurvaste schotel en
schenk de saus ero
ver. Strooi de rest
van de kaas erover en
plaats de schotel 25
minuten middenin
een op 220c voor
verwarmde oven.
Geef er rijst en var
kenslapjes bij.
FRED BASSET
De
avonturen
van
Jommeke
Fih'berke, hij bedoelt
geen delgen, msstr
bergen'. Chinezen
kunnen moeilijk de
lebter R uitspreken
Komrnunncnriunr bovende bergen in I
Agenda
LUXORfWie dan leeft, wie dan zorgt",
dag. 2.30, 7.00 en 9.15 uur, za. en zo 2.15,
4.30, 7.00 EN 9.15 uur, oudejaarsavond
gesloten. AL.
CAMERA- "Victorie at Entebbe", dag.
2.30, 7.00 en 9.30 uur, za. en zo. 2.00, 4.30,
;n 9.30 uur, oudejaarsavond geslo
ten. 14 jaar.
STUDIO "20.000 mijl onder zee", dag.
2.30, 7.00 en 9.15 uur, za. en zo. ook 4.45
oudejaarsavond gesloten. AL.
LIDO: "The Pink Panther strikes again",
dag. 2.30, 7.00 en 9.15 uur, za. en zo. ook
jur, oudejaarsavond gesloten. AL.
TRIANON:"Asterix verovert Rome",
dag. 2.30, 7.00 en 9.15 uur, za. en zo. 2.15,
7.00 en 9.15 uur, oudejaarsavond
gesloten.AL.
REX:"Commando Atak", dag. 2.30, 7.00
15 uur, za. en zo. 2.15, 4.30, 7.00 en
uur, oudejaarsavond gesloten. 14
Kindermatinee: "Op stap met Herbie",
2.30 u
AL.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Bezoekuren ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur: 13.45-14.30 uur.
Avond bezoekuur: 18.30-19.30 uur. Kin
derafdeling dagelijks van 14.00-19.00 uur
alleen voor ouders zondag 14.00-15.00
uur voor overige familieleden. Kinderen
beneden 14 jaar hebben geen toegang op
de kinderafdeling.
Sint Elizabeth-zlekenhuis:
Volwassenen dagelijks van 13.30-14.15
uur en van 18 30 tot 19.30 uur; klasse
afdelingen ook 11.15 tot 12.00 uur.
Kraamafdeling: dag. van 11.15 tot 12.00
uur (alleen voor echtgen.) v. 15.00 tot
16.00 uur en van 18.30 tot 19.30 uur. Kin
derafdeling dag. van 15.00 tot 18.30 uur.
CCU (hartbewaking) dag. van 14.15 tot
14.45 uur van 19.00 tot 19.30 uur. Inten
sieve verpleging: dag. van 14.00 tot 14.30
uur en van 18.30 tot 19.00 uur.
Sport-Medisch Adviescentrum Spreek
uur ma. en do. 19.30-20.30 uur in het St.
Elisabeth-Ziekenhuis.
Endegeest: dinsdag en vrijdag 13-14.30
uur 's zondags 11-12 uur en 14-15 uur;
eerste klasse: de gehele dag.
18 30 tot 20.00 uur.
Derde klasse bezoekuur van 13.00-14.00
uur en 18.30-19.30 uur.
Kinderzaal: van 13.00-14.00 uur. Op
woensdagavond (uitsluitend voor de
ouders) van 18.30-19.30 uur.
Academlsch-Ziekenhuis
Voor alle patiënten behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur.
18.30-19.30 uur.
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
Maandag tlm vrijdag:
18.30-18.45 uur.
Zaterdaq en zondag:
14.45-15.00 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten
Wanneer voor ernstige patiënten door
lopend bezoek wordt toegestaan kan de
hoofdverpleegkundige hiervoor spe-
Dagelijks:
15.00-15.45 uur.
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-15.00 uur.
18.30-19.00 uur.
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30; 13.30-
14.15 en 18.30-19.30 uur; 3e klas 13.30-
14.15 en 18.30-19.30 uur; Kraamafdeling
13.30-14.15 uur alleen voor echtgenoten
19-20 uur; Kinderafdeling 15-15.30 uur
alleen voor ouders 18-18.30 uur.
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000).
