"IK BEN NU NOG CAPABEL
Pastoor treedt terug;
de kapelaan moet weg
Zelfs Kafka
had proces-
Stern niet
verzonnen
.SSralIk
öSSSl'
Dr. Scheffer dacht dat Van Agt zijn oorlogsverleden kende
zacht water..
Problemen in DS'70
rond kandidatenlijst
VRIJDAG 31 DECEMBER 1976
BINNENLAND
Van Agt naar
Verre Oosten
DEN HAAG (SP/ANP) - Minister
Van Agt (justitie) gaat naar Thai
land en Hong Kong om „aan de
bron" te overleggen over de uitvoer
van herione naar Nederland. Hij
vertrekt op 4 januari.
DEN HAAG - „De mensen in het
Westen begrijpen me vaak niet als
ik vertel over het leven in de
Sowjet-Unie. Het is voor hen ook
nauwelijks te begrijpen, het zijn
j immers normale mensen."
Dat zegt de joodse Russische com
puterdeskundige Viktor Stern (33).
In juli van het vorig jaar kreeg hij
toestemming om naar Israël te
emigreren. Maar tegen een vrese
lijke prijs: Viktors vader, dokter
Michael Stern, werd veroordeeld
tot acht jaar werkkamp. „Dat is de
logica van het Sowjet-systeem", zei
Viktor gisteren in Den Haag. „Mijn
broer August en ikzelf mochten
uiteindelijk vertrekken. Maar onze
vader werd gestraft. Zo houdt men
de angst onder de joden levend. Ie-
dereen kan een uitreisvisum aan
vragen, maar de gevolgen zijn-
i nooit te voorzien."
Artsenorganisaties in de hele we
reld hebben de Sowjet-regering
twee jaar geleden dringend ver
zocht om dokter Stern uit het
werkkamp te bevrijden. „Het von
nis van acht jaar betekent in feite de
doodstraf', aldus de artsen. Dr.
Stern is er slecht aan toe. Vandaag
is het precies twee jaar geleden dat
hij werd veroordeeld.
Nu heeft dr. Albert van den Heuvel,
secretaris-generaal van de Her
vormde Synode, voorgesteld een
internationaal tribunaal te organi
seren over de zaak-Stern. In Frank
rijk bestaat er al een comité voor de
vrijlating van de veroordeelde arts.
Schrijvers als Jean-Paul Sartre,
Simone de Beauvoir en Heinrich
Böll zijn er lid van. Het Parijse co
mité heeft dr. Van den Heuvel-
steun toegezegd.
„Elke dag weer krijg ik hetzelfde
nieuws: mijn vader heeft weer een
dag in het kamp doorgebracht", zo
beschrijft Viktor wat hij nu al twee
jaar doormaakt. „Naarmate ik lan
ger in het Westen ben, besef ik
steeds meer wat het Sowjet-
systeem inhoudt. Zelfs Kafka had
niet kunnen verzinnen wat voor
een proces er tegen mijn vader is
gevoerd. Hij had niets misdaan, al
leen geweigerd ons te verbieden
naar Israël te emigreren. Maar er
moest nu eenmaal een voorbeeld
worden gesteld voor andere joden."
„De rechtszaak was dan ook be
drog. Mijn broer en ik hebben er in
het geheim bandopnamen van ge
maakt, die we hebben verwerkt in
het boek „Een gewoonproces in de
USSR". Want iedereen in Rusland
kan hetzelfde gebeuren als mijn
vader is overkomen."
ADVERTENTIE
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG - Waarom heeft minister Van Agt van justitie
de antecedenten van de historicus Scheffer niet na laten
gaan alvorens hem de opdracht voor het onderzoek in de
zaak-Menten te geven? Deze vraag bleef "hangen" tijdens
de persconferentie die een af en toe tamelijk geëmotio
neerde dr. Scheffer gisteren in Den Haag gaf naar aanlei
ding van de beslissing van Van Agt om hem van de op
dracht te ontslaan.
Met deMAYFLY»
centrale wateronlharder
REGENZACHT WATER.,
voor f 1.65— per jaar
volautomatisch.
VEILIGminimale
betparing fl.gOO._p.jaar
vraag vrijblijvend informatie
aqua international
antwoordnummer711 arnhem
i
Dr. Scheffer vertelde dat hij op
woensdag 22 december een tele
foontje van Van Agt kreeg waarin
deze hem verzocht het historisch
onderzoek te willen gaan doen.
Scheffer "Ik was vereerd met de
uitnodiging maar heb toch om
enige bedenktijd gevraagd. Ik
achtte mezelf best in staat om een
objectief en wetenschappelijk ver
antwoord onderzoek in te stellen en
dat doe ik nog steeds, maar ik wilde
eerste weten welke voorwaarden
en eventuele beperkingen aan zo n
onderzoek waren verbonden. In
een gesprek met Van Agt, waarbij
ook secretaris-generaal Mulder van
justitie aanwezig was, heb ik er on
dermeer op aangedrongen dat naar
het oorlogsverleden van mijn aan te
stellen medewerkers een grondig
onderzoek zou worden ingesteld.
Van Agt was dat met mij eens. Ik
heb tijdens dat gesprek gevraagd:
U kent toch mijn verleden? waarop
de minister knikte van ja".
Dr. Scheffer benadrukte dat hij
door het duo Van Agt/Mulder tot
een snelle beslissing was geprest.
De historicus uit Amerongen: "Van
Agt had haast. Hij wilde voor 4 ja
nuari een principe-uitspraak heb
ben want op die datum vertrekt hij
voor veertien dagen naar Bangkok.
Vlak voor de kerst werd ik door
professor Enschede, (de bekende
jurist, red.) die mij bij de minister
had aanbevolen, opgebeld met de
mededeling dat niet alleen Van Agt
maar vooral ook Mulder haast had.
Mulder maakte zich kennelijk zor
gen over de positie van Van Agt ik
deze zaak. Ik heb toen in principe
gezegd bereid te zijn. Achteraf be
zien had ik dat wellicht niet moeten
doen want ik had geen gelegenheid
gehad om goed na te denken. Ik
acht het niet uitgesloten dat ik an
ders tot de conclusie zou zij geko
men dat ik het onderzoek maar be
ter niet kon accepteren."
De maandag na Kerst kwamen de
eerste publikaties in de pers over
het verzetsverleden van dr. Schef
fer en de liquidatie van de verraad
ster Kitty v.d. Have. Scheffer
"Toen ik dat las dacht ik, nou komt
er keet. Ik wilde toen dat Van Agt
een snelle beslissing zou nemen
over het al dan niet handhaven van
de opdracht aan mij omdat ik bang
was dat de zaak anders te veel uit de
hand zou lopen. Mulder belde me
maandag 27 december op en zei dat
justitie niet overhaast wilde beslui
ten. Achteraf begreep ik eigenlijk
waarom Mulder en Van Agt hu in
eens geen haast meer hadden. Zij
hadden natuurlijk een fout ge
maakt door met Scheffer te gaan
praten terwijl ze niet op de hoogte
waren met het verleden van Schef
fer. De volgende dag kreeg ik Mul
der weer aan de telefoon en heb ik
hem rechtuit gevraagd waarom hij
en de minister niet van mijn verle
den afwisten. Mulder praatte er wat
omheen, zei dat een antecedenten
onderzoek erg veel tijd in beslag
zou hebben genomen en dat een
diepgaand onderzoek bovendien in
strijd is met de wet. Maar ik ken
genoeg voorbeelden waarbij een
antecedenten-onderzoek wel in
korte tijd lukte en men het kenne
lijk met de wet ook niet zo nauw
nam. Bovendien zou het heel ge
makkelijk zijn geweest iets over
mijn oorlogs-verleden aan de weet
te komen want bij Oorlogsdocu
mentatie hebben ze ongetwijfeld
gegevens over mij.
Maar justitie wilde kennelijk niet
informeren bij Oorlogsdocumenta
tie omdat de relatie tussen Van Agt
en Lou de Jong, de directeur van
Oorlogsdocumentatie, niet zo goed
schijnt te zijn.
Te smal
Afgelopen woensdagavond hoorde
dr. Scheffer naar zijn zeggen via het
NOS-journaal dat minister Van Agt
de volgende dag een beslissing zou
nemen over het wel of niet handha
ven van de opdracht. Scheffer "Ik
heb Mulder toen weer gebeld en
mijn verbazing uitgesproken over
het bericht in het journaal. Mulder
toonde zich op zijn beurt verbaasd
dat Van Agt mij nog niet had ge
beld. Kennelijk is Mulder toen aan
het werk gegaan want nog dezelfde
avond belde Van Agt mij en zei met
verdrietige stem dat ik van de op
dracht zou worden ontheven omdat
het draagvlak van vertrouwen te
smal was geworden".
Inmiddels was dr. Scheffer zelf al
tot de conclusie gekomen dat hij
met de aanvaarding van de op
dracht een beoordelingsfout had
gemaakt. Scheffer "Ik heb na het
eerste telefoontje van Van Agt ook
wel gedacht Kan ik het wel doen
gezien de affaire-Kittv v.d. Have. Ik
In Thailand wil Van Agt concrete
afspraken maken over maatregelen
om de opsporing te bevorderen.
Onderdeel daarvan zal zijn het sta
tioneren van een Nederlandse poli
tiefunctionaris in de hoofdstad
Bangkok.
Daarna reist de minister van justitie
naar Hong Kong, omdat de politie
daar succesvol is geweest in het be
strijden vart het drug-probleem.
Van Agt zal de daarbij gebruikte
methodes bekijken.
Ook minister Van Kemenade ver
trekt binnenkort naar het Verre
Oosten. Hij brengt van 9 tot 19 ja
nuari een bezoek aan Indonesië. Hij
bezoekt daar diverse onderwijsin
stellingen.
ADVERTENTIE
Dr. Scheffer, door emoties over
mand, een ogenblik sprakeloos tij
dens de ruim twee uur durende
persconferentie waarop hij bijna
onafgebroken aan het woord was.
had echter niet verwacht dat die
zaak zo breed in de pers zou worden
uitgemeten. Ik zat destijds in een
tak van het verzet voor het zware
werk, ondermeer voor liquidaties.
Kitty v.d. Have moest geliquideerd
worden, dat paste m de mentaliteit
van die tijd. Nu wordt er in perspu
blicaties gesproken over moord. In
formeel juridische zin is dat mis
schien juist maar ik vind dat je een
dergelijk daad wel moet plaatsen in
het kader van de normen van toen.
De afgelopen dagen ben ik zo vaak
en op zodanige wijze in het nieuws
gekomen dat ik me ben gaan afvra
gen: Is mijn naam misschien Men-
ten?".
DEN HAAG (ANP) - Het hoofdbestuur van DS'70 heeft het Kamerlid
mevrouw Van Veenendaal een andere plaats toegedacht op de kandida
tenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen dan de daarvoor benoemde
commissie. Deze commissie voor de voorbereiding van de opstelling van
de kandidatenlijst zette mevrouw Van Veenendaal op de tweede plaats;
het hoofdbestuur wees haar een derde plaats toe achter fractievoorzitter
Drees en DS'70-secretaris Nijhof. De partijraad zal 8 januari de defenitieve
kandidatenlijst vaststellen. Mevrouw Van Veenendaal heeft haar naam
van het advieslijstje van het hoofdbestuur laten schrappen, terwijl zij haar
naam gehandhaafd wil zien op het lijstje van de commissie. Zij wil name
lijk met haar tweede plaats aantonen dat fractievoorzitter Drees na de
breuk in de DS'70-fractie en het vertrek van enkele Kamerleden, niet
alleen staat in de Kamer.
7WFF
Koop nu direkt.
het meest komplete
orgel vooreen
f.iooo.- lagere prijs
Het orgel beschikt o.a. over
Trio. presets, synthesizer-
stemmen en vele, vele
andere extra's
de Riha ora<
I orgelspelen op
Riha orgels met het
unieke Speed Music systeem.
riha getest de beste!!!
mossel versteege
IWinkelc Leidsenhage Weigelia 141
Leidschendam.Tel. 070-274583 I
Den Haag/Delft/Rijswijk/Zoetermeer/ I
Heerlen, Gronmgen/Leidschendam/ I
Middelburg/Goes M
Onrust in Hillegomse Martinus-parochie
■k In de oudejaars dienst die
vanavond in deze Hillegomse
kerk wordt gehouden, wil ka
pelaan Jansen geen voorgan
ger zijn* Niet omdat hij van
daag jarig is, maar omdat hij
een te verwachten demonstra
tie afkeurt.
HILLEGOM - Een onop
losbare tweespalt tussen
pastoor A. Drost (63) en
kapelaan G. Jansen (49)
van de Sint Martinus-
parochie in Hillegom heeft
ertoe geleid, dat de eerste
de leiding van de 5500 zie
len tellende parochie zal
overdragen aan een bin
nenkort te benoemen pas
toor en dat de tweede Hil
legom gaat verlaten en te
rugkeert naar zijn orde in
het Brabantse Roosen
daal.
Pastoor Drost, die bekend staat om
zijn liefde voor het traditionele in
de kerk, behoudt weliswaar zijn
aanspreektitel, zodat er straks in
naam twee pastoors in de pasto
rie aan de Hoofdstraat zullen wo
nen, maar zijn bevoegdheden als
eerste man moet hij afstaan. Ka
pelaan Jansen, een inventief li
turg die Martinus op zijn weg
vooruit juist wilde ontlasten van -
naar zijn inzicht - niet meer ter
zake doende vormen en opvat
tingen, is in deze parochie zeven
jaar priester geweest. Op 14 ja
nuari zou het kerkbestuur waar
dig afscheid van hem hebben wil
len nemen, maar het is nog niet
zeker of de kapelaan dat wil.
Het is de vraag of met deze van ho
gerhand voorgestelde regeling,
waarmee beide pastores akkoord
zijn gegaan, de al lang bestaande
onrust in de Sint Martinus-
parochie zal wegebben. Een ac
tiegroep heeft de gelovigen opge
roepen, vanavond maösaal naar
de oudejaarsavond te komen,
waar ze invulformulieren zou uit
reiken om de parochianen de
kwestie zelf te laten beoordelen.
De groep was ook voornemens
een handtekeningenactie te hou
den. Een comité zou dan met deze
lijsten naar bisschop Simonis
moeten gaan om een verzoek tot
intrekking van diens beslissing
kracht bij té zetten. Sommigen
leggen zijn oplossing uit als ge
dwongen degradatie voor pas
toor Drost, anderen als een ge
dwongen ontslag voor kapelaan
Jansen.
Dat is het in feite niet. Gistermid
dag hadden wij een gesprek over
de moeilijkheden met de voorzit
ter en de secretaris van het kerk
bestuur, de heren Van Lierop en
Koot.
Onmogelijk
Koot: „De laatste zeven jaar is ge
bleken, dat de pastoor en de ka
pelaan als persoon slecht met el
kaar overweg konden. Ze waren
heel moeilijk voor elkaar te spre
ken, hoewel ze hetzelfde huis
bewoonden. Ze waren vaak zelfs
helemaal niet voor elkaar bereik
baar. Vele malen is geprobeerd,
deze op zichzelf voortreffelijke
priesters tot een andere houding
te brengen, maar elke poging
strandde op hun onmogelijkheid
om met elkaar in overleg te tre
den.
Ten laatste kreeg een commissie,
bestaande uit de twee priesters,
rector Poel van huize Sint Joseph
en rector De Graaf van de Sint
Bavo-stichting in Noordwijker-
hout, opdracht te onderzoeken of
het nog mogelijk was, dat zij el
kaar leerden begrijpen en waar
deren. In een periode van zeven
maanden zijn daarvoor elf werk
besprekingen gehouden. Bij een
analyse van de situatie kwam
men tot de conclusie dat aan tien
punten voldaan moest worden
wilde er sprake zijn van een groei
naar collegiale samenwerking.
Op acht van de tien punten bleek
overeenstemming uitgesloten en
op slechts twee zat er een nog
maar gedeeltelijk vergelijk in.
ADVERTENTIE
een miljoen gulden aan prijzen
Zacht Insluimeren, diep
en behaaglijk, slapen als
een roos. Natuurlijk en
gezond onder dons van
Irlsette.
Met Irisette is uw bedje
gespreid.
Voor onze Nationale Puz-
zelaktie stelt Irisette Ne
derland B V. te Voorthui
zen wekelijks een kwali-
teits donzendekbed met
modieuze overtrek en
kussensloop ter waarde
van 380,- per stuk be
schikbaar.
Te winnen In de
Nationale Puzzelaktie tb.v.
Nationaal Fonds
Beter Leven
Het resultaat was dus negatief: de
beide priesters waren niet in staat
hun onderlinge verhouding te
verbeteren".
„De commissie van vier heeft
daarop een brief aan de bisschop
geschreven met het verzoek een
oplossing aan te dragen. Met zijn
vicaris Bar en deken Schoon-
ebeek van Noordwijkerhout
moest mgr. Simonis vaststellen,
dat de enige oplossing was: kape
laan Jansen vragen naar een an
dere betrekking uit te zien en pas
toor Drost vragen de leiding over
de parochie uit handen te geven".
Op de dinsdagavond vóór kerst
werd het uit acht leden bestaande
parochiebestuur over een en an
der ingelicht. Het kreeg zwijg
plicht tot 2 januari, maar de twee
pastores vonden dat te laat, en zo
werd al in de diensten van zondag
tweede kerstdag de bewuste bis
schoppelijke verklaring voorge
lezen. Zij bevatte een besluit, dat,
volgens de twee woordvoerders
van het kerkbestuur, „zowel door
de betrokken pastores en de over
ige leden van de begeleidings
commissie als door de bisschop,
de deken en het kerkbestuur als
de enige juiste oplossing wordt
gezien".
Stomvervelend
Het kerkbestuur trekt uit deze ont
knoping geen consequenties. Het
blijft op zijn post. Ook in dit col
lege zitten orthodoxe en ver
nieuwingsgezinde mensen, maar
het verschil met de beide pasto
res is, dat het bestuur controver
siële zaken wenst uit te praten en
dat de priesters hun onderlinge
kloof steeds groter lieten worden.
Van Lierop: „Als priesters hebben
zij in hun parochiewerk niet ge
faald. Zij pasten eenvoudig niet
bij elkaar. Tussen andere mensen
met dezelfde verschillen in op
vatting en optreden zou het goed
zijn gegaan".
Koot „Wij vinden het treurig en
stomvervelend. Wat er in zo'n pa
rochie normaal gebeuren moet, is
waarachtig niet weinig. Om de
veertien dagen zitten we als
kerkbestuur van 8 tot 12 uur bij
elkaar, en dan rekenen we nog
maar niet hoeveel tijd we daar
tussendoor nog in de kerk steken.
Zulke aanhoudende conflicten
zijn dan wel erg belastend. Ook
als bestuur zijn we met deze
priesters voortdurend opgetrok
ken, maar ze konden geen water
in de wijn doen. Ze hebben nu
beiden definitief erkend, dat dit
de beste oplossing is, in het be
lang van de parochiegemeen
schap, maar ze gaan niet weg met
plezier".
Emoties
Wat de actiegroepen betreft, hopen
de voorzitter en de secretaris van
het kerkbestuur, dat het verstand
het van de emoties zal winnen.
Koot „Een waardig afscheidsfeest
en een intensivering van de ge
wone activiteiten ten bate van de
hele parochie zijn belangrijker
dan polariserende acties voor de
een of voor de ander".
Kapelaan Jansen, die vandaag ook
nog jarig is, verklaart in het van
morgen verschenen parochie
blad dat een eucharistieviering
een uitdrukking van verzoening
moet zijn en niet een demonstra
tie voor of tegen iemand. Daarom
heeft hij het parochiebestuur ge
vraagd, een andere priester in de
oudejaarsavonddienst te laten
voorgaan. Wel zal de Emmaus-
groep waarmee hij zich verwant
voelt, de liturgie verzorgen.
Deze groep zegt in een vandaag
verschenen verklaring dat zij zich
als groep op geen enkele wijze zal
inlaten met acties die een on
waardig of polariserend karakter
dragen. De groep verwacht van
haar leden, dat zij, als zij zich per
soonlijk tot actie geroepen voe
len. zich zullen beperken tot da
den die uiting geven aan medele
ven met de beide pastores.
Het kerkbestuur van Sint Martinus
ziet de benoeming van een
nieuwe pastoor spoedig tege
moet.
Wat voor man dat moet worden?
Koot: „We hebben een hele goeie
gevraagd. Iemand die ook met de
huidige pastoor kan opschieten.
Samen zullen ze ervoor moeten
zorgen, dat de kerkgemeenschap
bij elkaar blijft".
S. J. DE GROOT
