Drie-generatie-gezin
de juiste oplossing?
uesê
Leidse archeologen vinden Romeinse nederzetting
Brutale straatroof
in Haarlemmerstraat
§BBSm
Bej aardenhuisvesting:
inderdaad
prima
stofzuigers
Geen varkens op
Leidse veemarkt
VRIJDAG 24 DECEMBER 1976
LEIDEN - Op veel plaatsen in Ne
derland wordt op het ogenblik ge
zocht naar mogelijkheden om be
jaarden, die graag zelfstandig wil
len blijven wonen, aan huisvesting
te helpen. In vorige artikelen in
deze serie werd aangegeven dat de
overheid er naar streeft om minder
bejaarden in een tehuis te plaatsen
en liever ziet dat oudere mensen in
hun eigen omgeving blijven wo
nen.
In veel gevallen is er geen wolkje
aan de lucht. De meeste bejaarden
zijn heel goed in staat om voor zich
zelf te zorgen. Soms echter is dat
moeilijker. Bijvoorbeeld als één
van de partners overlijdt, of als er
een ziekte of een handicap om de
hoek komt kijken. Ook willen be
jaarden soms verhuizen, omdat hetN
huis waarin ze altijd gewoond heb
ben, te groot of te bewerkelijk voor
hen is geworden. Daarnaast zijn er
oudere mensen die liever niet thuis
blijven uit angst dat er niet op tijd
hulp zal zijn, als er ooit iets mis
loopt of omdat men bang is om te
vereenzamen. Voor deze groepen
blijft zelfstandig wonen best een
mogelijkheid, maar zijn wel spe
ciale voorzieningen nodig. Op dit
gebied wordt veel geëxperimen
teerd.
Er zijn service-flats, waarin oudere
mensen veel kansen hebben om
hun eigen boontjes te blijven dop-
Door Ton van Brussel
pen, maar waarin toch een zekere
mate van bescherming en veilig
heid wordt geboden. Een nadeel is
dat deze flats voor de doorsnee be
langstellende te duur zijn. Waar
meer behoefte, althans in Leiden,
aan bestaat is de bouw van kleine
bejaardenwoningen, uitgerust met
gemakken, die het huishouden
vereenvoudigen en in de buurt van
een diensten- of verzorgingscen
trum, vanuit zo'n centrum kan als
dat nodig is, worden bijgespron
gen.
Zo'n project wordt in Leiden ook
uitgevoerd. Er ligt al enkele jaren
een plan om in het gebied Heren
gracht/Zijlsingel bejaardenwonin
gen te bouwen en het Schachten
hofje aan de Middelstegracht na
restauratie onder meer te bestem
men tot een verzorgingscentrum.
Dit zg. "Plan Nieuw Groenhoven"
wordt wellicht medio volgend jaar
uitgevoerd. Er is met name belang
stelling van mensen die vroeger in
deze buurt hebben gewoond, maar
weg moesten omdat hun huizen
werden afgebroken. Het biedt ou
dere mensen de kans om in een be
staande stadswijk te worden opge
nomen, gewoon hun gang te gaan,
met de zekerheid dat als de nood
aan de man komt, er hulp kan wor
den geboden.
Een andere mogelijkheid
de Leidse hofjes. In het verleden
werden deze bijna louter door ou
dere mensen bewoond. Veel hofjes
zijn daar door hun slechte staat niet
langer geschikt voor. Als de restau
ratieplannen voor de hofjes echter
doorgaan, moet er weer een be
stemming voor deze huisjes ge
vonden worden.
Een voordeel is dat oudere mensen
er een zekere bescherming en vei
ligheid zullen vinden. Een nadeel
echter, dat men in een hofje toch
weer in betrekkelijke afzondering
leeft van anderen De kans is groot
dat bejaarden daardoor in een geï
soleerde positie raken en zich let
terlijk buiten gesloten gaan voelen.
In een plan als dat van Nieuw
Groenhoven wordt dat gevoel
voorkomen, omdat de wijk in zijn
geheel huisvesting zal bieden aan
een vermoedelijk nogal heterogene
bevolkingsgroep.
Frits van Oosten, gemeenteraadslid
voor de PPR/D'66 ziet ook nog an
dere mogelijkheden voor bejaar
denhuisvesting. Hij kijkt daarbij
naar de situatie die zich in het ver
leden, met name op platteland
voordeed. "Vroeger was het heel
gewoon dat ouders ook op latere
leeftijd bij één van hun kinderen
bleven wonen. Dat vind je nu op
kleine schaal nog terug in bepaalde
wijken, waar ouders bijvoorbeeld
in dezelfde straat als hun kinderen
wonen, waardoor makkelijker een
oogje in het zeil kan worden ge
houden. Er wordt hier en daar al
geëxperimenteerd met drie
generatie-gezinnen. Daar ben ik
een voorstander van".
Onder drie generatie gezinnen
worden de projecten verstaan, die
woningbouw beogen, met de kans
voor de ouders om, met behoud van
een zekere mate van zelfstandig
heid, bij hun kinderen te wonen.
Oplossingen zijn bijvoorbeeld mai-
sonettewoningen, flats, die uit twee
Volgens het plan "Nieuw Groen- het gebied HerengrachtlZijlsingel
hoven" worden in dit gedeelte van bejaardenwoningen gebouwd.
etages bestaan. Op de ene etage
wonen de bejaarde ouders in een
ruimte, die hen volledig de kans
biedt hun eigen leven te leiden. Die
ruimte staat echter door een trap in
verbinding met een er boven of be
neden gelegen flat waar hun kinde
ren met hun gezin wonen.
Op verschillende plaatsen in het
land wordt bekeken of een derge
lijk experiment een zinvolle oplos
sing voor het bejaardenhuisves
tingsprobleem kan geven.
Zoals dat altijd bij het zoeken naar
oplossingen het geval is, zijn er ook
hier zowel grote voor- als felle
tegenstanders. Moet een gezin ge
dwongen worden verantwoording
te houden voor hun bejaarde ou
ders. De kans op een inbreuk op de
vrijheid van beide partijen is zeker
aanwezig. Voor veel mensen zal het
een normale zaak zijn, dat de zorg
voor de ouders op zich wordt ge
nomen, voor andere wellicht, is dat
helemaal niet logisch. Grote groe
pen bejaarden hebben overigens
zelf al bezwaren tegen een "drie
generatie-gezin" aangegeven, juist
uit overwegingen van "inbreuk op
de vrijheid", "Kinderen geen over
last bezorgen" en "liever volledige
zelfstandigheid en hulp van een in?
stelling, als dat nodig is".
Een concrete rapportage over de
ervaringen met drie generatie ge
zinnen is er nog niet. Voorstanders
vinden dat het aantal experimenten
moet worden uitgebreid, juist om
een beter inzicht te krijgen in de
resultaten en ook omdat een derge
lijke oplossing sterk het overwegen
waard is op een moment dat de pro
fessionele hulp, door gebrek aan
geld en mankracht, nog zeer tekort
schiet. En in zo'n situatie bevindt
de bejaardenverzorging zich helaas
nog steeds.
Augustinus aan het Rapen
burg 24 houdt op eerste kerstdag
een kerst-in. Iedereen is welkom
en de entree is gratis. Wie moei
lijkheden heeft met vervoer of
minder goed ter been is kan
- 121531 bellen.
Beneden in de ontvangstruimte
kan gedamdgekaart of ge
schaakt worden. Voor 12 uur en
15.30 uur staat een klaverjas-
toemooi op het programma.
Verder treedt om half drie een
bej aardenkoor op en om half
vier wordt er waarschijnlijk
een kerstspel opgevoerd. In de
grote ruimte boven worden
vanaf twaalf uur 's middags
films gedraaid, 's Avonds om
acht uur begint de hoofdfilm
,JIombremet onder andere
Paul Newman. Ook kan men
zich opgeven voor een feestelijke
kerstmaaltijd. Op de twee zol
ders kan men naar muziek luis
teren. Het Leidse cabaret ,Met
zonder met" treedt op, er is een
Jamsession, en er speelt een
strijkje. Voor de kinderen zijn er
twee aparte ruimtes ingericht.
Er komt een poppenkast en er
kunnen poffertjes- gebakken
worden. Tenslotte is er nog een
knutselruimte
In het Breehuys aan de Brees-
traat 19 is op tweede kerstdag
een open huis. De activiteiten
duren van 's middags 12 uur tot
's nachts 12 uur. Chronologisch
zijn er de volgende evenemen
ten: 14-16 uur Klaverjastoer-
nooi'(Deelname f 0,50), 14-24
uur: Maken van glasmozaiek,
schilderijen, vloeidia's, draag-
fïguren e.d. in het handenar-
beidlokaal, 14.30-16.00 uur
Film „Gentleman dief Mister Je
richo". Entree 2,15-17 uur:
Optreden Volksdansgroep Mig-
dalim. 15.30-17.30: medita
tieuurtjes met gedichten en mu
ziek, 16-19: diverse spellen,
19-21 uur Kaasfondue-avond
(vooraf intekenen: 5,—J, 20-23
uur Filmvoorstelling in de ach
terzaal, toegang gratis.
Zowel op eerste als op tweede
kerstdag kunt u terecht in ge
bouw Staalwijk aan de Heren
straat 45Eerste kerstdag begint
óm tien uur 's morgens een
openhuis met koffiedrinken, 's
r begint de
middags om drie i
kerstmaaltijd
zich kan opgeven via tel. 144112.
Kosten: f5,per persoon. Op
tweede kerstdag wordt vanaf
drie uur de kleurenfilm ,Jn Hol
lands Duin van de Leidenaar
Herman Kleibrink vertoond.
Ter afsluiting is er 's avonds
vanaf acht uur een bingo-avond
onder leiding van Kees Brug-
Leefbare kerstda
gen organiseert eerste kerstdag
een „kerst-rock-avond" in het
KWJ-gebouw aan het Noord
eindeDe entree bedraagt 5,
Onder meer zal worden opge
treden door de Leidse rock
formatie ,JFor M Revisited". Het
feest begint om negen uur 's
avonds.
Na de kerstdag zijn er in di
verse club- en buurthuizen nog
activiteiten: In de Vroolijcke
Arke, aan de Pieterskerkkoor-
steeg 15 wordt maandag 27 de
cember tussen twee uur en half
vier een film vertoond. Entree:
een gulden. Clubhuis „Groe
noord De Boei" haalt die dag
spullen op voor een rommel
markt die donderdag 30 decem
ber wordt gehouden. De stich
ting Leidse Jeugd Actie organi
seert dinsdagmiddag 28 decem
ber in het gebouw van de speel
tuinvereniging Vogelenwijk
aan de Nachtegaallaan een
poppenkastvoorstelling. De
voorstelling, die wordt gegeven
door het theater van Erica Bur
gerjong uit Leidschendam, be
gint om twee uur.
O En tenslotte zijn er nog de mu
seumactiviteiten. Bijvoorbeeld
de kerstpuzzel Stuivertje Wis
selen" waarvoor men deelname
formulieren ka7i krijgen bij het
VW-kantoor aan het Statio
nsplein 210. Voor één gulden
krijgt men bovendien een
jeugd-museumkaart die gratis
toegang geeft tot een groot aan
tal musea in Nederland. Verder
organiseert het Rijksmuseum
voor Volkenkunde, aan de
Steenstraat activiteiten rond
het thema Indonesië. Bijvoor
beeld een speurtocht en bespe-
ling van bijzondere instrumen
ten als de gamelan.
ADVERTENTIE
Jongen bewusteloos geslagen
KERSTNACHTDIENST in de
EVANGELISCH-LUTHERSE
KERK
Hoogl. Kerkgracht, Leiden
Aanvang 22.00 uur
Pred. ds. J. Happee
Orgel: H. C. Jasperse
m.m.v. trompet.
LEIDEN - Twee Leidenaars van
resp. 16 en 17 jaar zijn in de afgelo
pen nacht op de Haarlemmerstraat
door drie tot nog toe onbekend ge
bleven jongemannen beroofd. De
jongste van het tweetal werd daar
bij bewusteloos geslagen.
Beide jongens liepen omstreeks
half één over de Haarlemmerstraat
in de richting van de Haven, toen
ter hoogte van de Donkersteeg de
Varkenspest breidt zich uit
LEIDEN - De plotseling optredende varkenspest in Noord-en Zuid-
Holland heeft ook gevolgen voor de Leidse veemarkt in de Groenoordhal-
len. Op de maandagse- en dinsdagse markt zullen tot nader order geen
varkens en biggen aangevoerd mogen worden. Het vervoer- en handels
verbod komt voor Leiden op een ongelegen tijdstip.
Op 31 december sluit namelfjk de Goudse biggenmarkt en vanuit Leiden
zijn steeds pogingen ondernomen om de handelaren van deze markt naar
de Leidse markt te halen. Aanvankelijk zag het er naar uit dat alleen de
Noord- en Zuidhollandse markten gesloten zouden worden, zodat de
"Goudse" handelaren naar Utrecht zouden kunnen uitwijken. De veteri
naire inspectie heeft echter bepaald dat ook de markt in Utrecht gesloten
moet blijven. De maatregelen voor de beteugeling van de varkenspest
duren voorlopig tot 9 januari 1977.
jongste van het tweetal op de
schouders werd getikt. Op het mo
ment dat de jongen omkeek kreeg
hij een klap in het gezicht als gevolg
waarvan hij bewusteloos raakte. De
aanvaller, die in gezelschap van
twee andere jongemannen was,
zocht de zakken van de neergesla
gen jongen na en ontfutselde hem
een bedrag van dertig gulden. De
andere straatrovers renden intus
sen de oudste van beide jongens na
en trokken hem drie ringen, waar
onder twee gouden, van de vingers.
Bovendien maakten ze hem onder
bedreiging van een stiletto veertig
gulden afhandig. De bewusteloos
geslagen jongen moest door de
EHD naar een ziekenhuis worden
overgebracht. De straatrovers moe
ten volgens de politie, die een uit
gebreid onderzoek heeft ingesteld,
ongeveer even oud zijn als hun
slachtoffers.
Prof. Veeneklaas
gaat met pensioen
LEIDEN - Prof. dr. G. M. H. Veen
eklaas is op zijn verzoek met ingang
van 1 januari 1977 eervol ontslag
verleend als gewoon hoogleraar in
de kindergeneeskunde aan de
Leidse universiteit. Prof. Veen
eklaas gaat met pensioen.
Plan Endegeest
spoedig in raad
LEIDEN - Het structuurplan voor
het psychiatrisch ziekenhuis En
degeest en de zwakzinnigenafde
ling Voorgeest zal waarschijnlijk
nog deze winter in de gemeente
raad aan de orde komen. Dat zei gis
teren wethouder Oosterman in een
toelichting op het plan. Het plan is
bedoeld om aan te geven hoe de
toekomst van Endegeest er in de
visie van geneesheer-directeur G.
Mojet zou moeten komen uit te
Eerder sprak de gemeenteraad in
een motie uit dat er alleen nog kre
dieten voor renovaties zouden
worden verstrekt als er een struc
tuurplan voor Endegeest op tafel
zou liggen. Dokter Mojet noemde
het plan gisteren een versnelling
van het beleid voor de komende ja-
In het plan is, zoals wij al eerder
meldden, aangegeven welke voor
zieningen er zowel in de materiële
als personele sfeer zouden moeten
komen. Uit het investeringsschema
van het plan blijkt dat hiermee
circa 49 miljoen gulden mee is ge
moeid voer een termijn van tien
jaar.
Boerennederzetting in uitbreidingsplan bij Oss
LEIDEN/OSS - Het Instituut
Prehistorie van de Leids>
teit heeft onlangs in het uitbrei
dingsplan Ussen, westelijk van het
Brabantse Oss een complete boe
rennederzetting uit de Romeinse
tijd blootgelegd. Een nederzetting
die, wat de huizenbouw betreft,
De opgravingsactiviteiten van het
Leidse instituut, dat daarbij op ve
ler medewerking kon rekenen, be
treffen een zg. "noodproject". Dat
wil zeggen: een projekt dat niet zo
zeer past in een bepaald thema.
Maar dat wel op korte termijn moet
worden aangepakt, omdat anders,
bijvoorbeeld door staduitbreiding,
de kans op het doen van weten
schappelijk onderzoek is verkeken.
Bij Oss werd afgelopen zomer al
een begin gemaakt met de uitvoer
Grondoppervlak van een voormalig boerenhuis.
m&A:
ingvan het uitbreidingsplan. En bij
het graven van een vijver kwamen
de archeologische vondsten te
voorschijn, die, zoals vaak het geval
is, werden gesignaleerd door
amateur-archeologen. Een tele
foontje naar de provinciale archeo
loog was voldoende om het Insti
tuut voor Prehistorie in Leiden te
mobiliseren. Want wat de
amateur-archeologen hadden ge
vonden, bevestigde het vermoeden
van dr. Jan Verwers van het insti
tuut, die al bij opgravingen in
1974/'75 in het industriegbied oos
telijk van Oss veronderstelde dat er
waarschijnlijk op een of andere
manier een verdere, oude bewo
ning van de Brabantse zandgron
den zou worden aangetroffen.
Daags na de melding trok Jan Ver
wers dan ook naar Oss, waar ver
volgens twee dagen later met de
opgravingen werd begonnen. Dat
werd mogelijk gemaakt doordat
vele instanties snel reageerden en
hulp boden, zoals de Rijksdienst
voor het Oudheidkundig Bode
monderzoek en de gemeente Oss
die bereid was van de gebruikelijke
procedures af te wijken. En de aan
pak was zelfs zo intensief, dat ter
wijl Leiden 3 oktober vierde, de
Leidse archeologen de steel van de
spade stevig in de hand hielden.
Huizenbouw
De resultaten van de opgraving in
het plan Ussen interesseren het
Leidse instituut vooral door de
aanwijzingen die ze geven over de
ontwikkeling van de huizenbouw
in de Romeinse tijd. In 1967 werden
door het instituut in het Brabantse
Haps de plattegronden blootgelegd
van 24 huizen uit het laatste halve
millennium voor Christus. De op
gravingen in het plan Ussen sluiten
aan op de vondsten in het indus
triegebied van Oss, waar met name
onderzoekingen werden gedaan
met het oog op de evolutie in de
huizenbouw en waar Romeins aar
dewerk uit de periode van ongeveer
70 tot 300 na Christus werd gevon
den.
Het boerenhuis is overeenkomstig
de bouwkundige traditie uit die tijd
gebouwd, voor zover het althans de
wanden betreft.
Afwijkend in dat verband is even
wel de grootte van het huis, dat een
lengte heeft van 26 meter en dat is 9
meter langer dan het grootste tot nu
toe aangetroffen huis. De breedte
van de woning is overigens 8 meter.
Dat de bouwer erin geslaagd is die
grote ruimte te overspannen ver
raadt onmiskenbaar de Romeinse
invloed.
Getuige o.a. de zeven gevonden wa
terputten moeten er enkele gezin
nen in de boerderij hebben ge
woond. Maar wie? Men kan er
slechts naar gissen aan de hand van
het gevonden materiaal, zoals in
heems, met de hand gemaakt aar
dewerk (waarondereen maalsteen),
Romeins gedraaid aardewerk en -
vooral - fragmenten van Romeins
lederen schoeisel. Deze fragmenten
vertonen de sporen van veelvuldig
reparaties. Was de boer die hier
woonde, arm en wilde hij zo lang
mogelijk met zijn schoenen doen?
Of was het een boer die zo trots was
op het weinig voorkomende Ro
meinse schoeisel, dat de reparatie
het bewijs van zijn status zo lang
mogelijk voor hem moesten be
houden? Het is niet bekend. Maar
vast staat wel dat de Ossenaren
verdere voorouders hebben dan
degenen die de huizen uit de eerste
drie eeuwen na het begin van de
jaartelling bewoonden. In de buurt
van het opgravingsgebied zijn zelfs
sporen aangetroffen die wijzen op
bewoning in het neolithicum, het
nieuw stenen tijdperk. Op welk ge
bied het Leidse instituut overigens
ook al het nodige onderzoek heeft
verricht.
