DE
TTMJIFIIIL
ASTERIX
EN HET
IJZEREN
SCHILD
VRIJDAG 24 DECEMBER 1976
VARIA
PAGINA 19
(Sue/
24 december 1976
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Een leerling van een der open
bare scholen te Amsterdam
vond voor eenigen tijd twee
aandeelen in de Kanaalmaat
schappij a 500. Het eene kwam
door bemiddeling van den on
derwijzer spoedig in handen
van den eigenaar, doch het an
dere heette verscheurdin de ka
chel geworpen en verbrand te
zijnThans deelt men de, dat ook
dit laatste stuk in gaven toe
stand is teruggevonden. Het
was niet verbrand, maar door
de moeder van het meisje, dat
het van den broeder der vind
ster gekregen had, ter verpak
king van eene lamp gebruikt.
- Dezer dagen is te Parijs eene
oude overledende weduwe Per
ron, geb. Enouf, die 85.000
francs heeft nagelaten om te
Marseille een hospitaal te stich
ten voor 'ongelukkige honden
en paarden"
Vijftig jaar geleden:
- Op een secretarie van een ge
meente in de omgeving van
Heerenveen verscheen dezer
dagen een vader, die een trouw
boekje vroeg, dat hem destijds
bij zijn huwelijk door omstan
digheden niet was verstrekt. De
ambtenaresse, die hem te woord
stond ten einde aan zijn verlan
gen te voldoen, merkte o.m. op:
"U hebt acht kin déren niet
waar?". Weineen, zei de vader,
"ik heb er zeven." De juffrouw
telde de namen en deelde mee,
dat er acht stonden ingeschre
ven,maar de man hield vol, dat
het er zeven waren. Wil ik de
namen dan eens opnoemen?",
zei de juffrouw en ze las die één
voor eén voor, acht in het geheel.
"Welja", zei de vader, "die zijn
er ook allemaal." Hij telde ze
nog eens zelf ter controle op de
vingersnaen kwam tenslotte tot
de conclusie: "Dan heb ik er toch
acht!"
New York aan de vooravond van het feest van het licht. Ook daar is het nu al vroeg donker en gaan de miljoenen
lampjes van deze gigantische lichtstad met haar vele wolkenkrabbers nog voor de avond valt branden. De foto
geeft een beeld van het stadsdeel Manhatten met geheel rechts de Empire State Building en op de achtergrond de
twee torens van het Wereldhandelscentrum.
Galerie v. d. Vlist, Botermarkt 3. Ten
toonstelling Machteld Hooyen - Goua
ches, Fred Koot - grafiek, Margot Daems
- poppen. Anke Blankevoort- keramiek,
Jan Rotteveel - tekeningen, Karei Wig-
gers - schilderijen, t.m. 31 december
geopend di. t.m. za. van 10-17 uur, do. tot
21 uur.
Galerie "'t Straatje, ingang Nieuwe Riji.
38. Handgeborduurde tafellakens en ta
felkleden van Linthorst en gobelins met
afbeeldingen van Renoir. Tot 31 dec.
geopend di. t/m za. van 10-17 uur, do:
ook van 19-21 uur
■Atelier "De Scherf'. Nassaulaan 41.
Oegstgeest. tel. 150220. Ans w d. He -
de-Kort exposeert eigen werk glasbui-,
'gen. houtwerk, tegels en mozaïeken.
Galerie Denise Stephan, Bakkersteeg
18. Tentoonstelling Kees van Roemburg
- schilderijen. Geopend za. van 14-18
:uur, tot 30 jan.
Rijksmuseum van Oudheden (Rapen
burg 28). Werkd. 10 uur voorm.-5 uur
•nam. zondag 1-5 uur nam.
De Lakenhal, Oude Singel'28-32. Ten
toonstelling "Geschildert tot Leyden
Anno 1626". Van 18 nov. t/m 9 jan.,
geopend dag. van 10-17 uur, zo. van
'13-17 uur (25 dec. en 1 jan gesloten).
Galerie De Oude Rijn 40. Tentoonstel
ling Ans Wortel - gouaches en Geert Jan
van Meurs - beeldhouwwerk. Van 17
dec. tot 20 jan., geopend di. t/m zat. van
10.30-17 uur, do. ook van 19-21 uur.
Rijksmuseum van Volkenkunde, Steen
straat 1. Tentoonstelling "Eskimo kunst,
vroeger en nu". Tot 31 dec., geopend ma
t/m za. van 10-17 uur, zo. en feestdagen
van 13-17 uur.
Galerie-bibliotheek, Luifelbaan 1, Was
senaar. Tentoonstelling Aimée Crince le
Roy - houtsneden, Wim Fraevhoven -
poppen. Openingstijden van de biblio
theek. Van 18 dec. tot 13 jan.
Pulchri Studio, Kempenaerstraat,
Oegstgeest.
Tentoonstelling Leon Zeldenrust -
schilderijen en Ula van Ophuysen -
beeldhouwwerk. Van 10 t/m 30 dec.
Geopend dag. van 10 tot 16 uur (zondags
en beide kerstdagen gesloten).
Werkplaats De Bange Duivel, Rijndijk-
Tentoonstelling Canal - gouaches en
pentekeningenTot 1 jan., dag. geopend,
telefoon 124454
Bejaardencentrum Rosenburch. Ten
toonstelling zeefdrukken van H. Hase-
noot. Geopend dag van 9-20 uur, zat.
van 9-15 uur, tot 2 jan.
30-135 - Professor Kalker was klaar met zijn proefneming - en
omdat Panda hem verder niet kon helpen, ging hij aarzelend de
stad in.
"Ik hoor wel erg veel politiesirenes mompelde hij. "Zou Pam
weer in moeilijkheden zijn door z'n vreemde driftbuien? Ik denk,
dat ik eens ga kijken
Maar voordat hij veel verder gelopen had, werd hij aangehouden
door een agent die hem op een ronkende motor achterop kwam.
"De beschrijving klopt", sprak de ambtenaar streng. "Jou zoeken
we. Geen grapjes en geen krachtpatserij. Je bent er bij".
Hij luisterde niet naar Panda's protesten en bracht hem naar het
politiebureau. Daar stonden twee andere agenten met pleisters op
het hoofd en in beschadigde uniformen.
"Dit kleine kereltje is het niet", zei een van hen verachterlijk. "Onze
aanvaller was veel groter. Een reus met geweldige krachten. Hij
kaatste met onze dienstwagen alsof hij korfbal speelde. De gevaar
lijkste bandiet van de laatste jaren!"
"Ai!" dacht Panda ongerust. "Ik ben bang dat ze het over Pam
hebben
De
avonturen
van
Jommeke
Hij heeft
vueer wat
E.r\ dat is de
slimste man
i/an de wereld1.
REKENEN
Ik heb zeven jaar over de
5-jarige hbs-b, de zogenaamde
'reken-hbs' gedaan, en nu zijn
de meningen verdeeld over de
vraag of ik daardoor op een ge
degen mathematische voorop
leiding kan bogen, of dat daar
uit blijkt dat ik op wiskundig
terrein van toeten noch blazen
weet.
Ik zelf houd het op het laatste,
maar dat neemt niet weg dat ik
van mijn hbs-tijd een passie heb
overgehouden voor rekenen.
Daarbij beperk ik mij echter tot
eenvoudige sommetjes en sim
pele opgavenwaarvan ik u een
voorbeeld zal geven.
In een persbericht van een bril-
lenfabrikant las ik dat 6Ji mil
joen Nederlanders brildragend
zijn, zogende baby's en ouden
van dagen die de wisselkoersen
nog zonder bril lezen inbegre
pen. Mijn eerste neiging is dan
om 6500J000 op 13.000.000 te de
len om te zien hoeveel op de hoe
veel Nederlanders een bril dra
gen.
In dit geval zat het me niet
tegen, want dat is nu precies 1
op de 2. Mijn tweede neiging is
dan,om deze uitkomst te contro
leren op zijn waterdichtheid.
Hoe doe je dat? Er zijn verschil
lende methoden. De beste is on
deraan de roltrap van de Bijen
korf te gaan staan en een uur
lang te tellen, hoeveel mensen
een bril dragen en hoeveel niet.
Een roltrap is te prefereren bo
ven een terrasje vanwaar je de
voorbijgangers met en zonder
bril telt, omdat de roltrap lang
zaam, en één voor één, zijn ge
bruikers aan je uitlevert.
STEEKPROEF
Nu had ik helaas geen tijd om
vandaag naar de Bijenkorf te
gaan, dus moest ik een eenvou
diger methode uitdenken. Mijn
eigen gezin bijvoorbeeld! Mijn
vrouw en ik dragen een bril,
mijn dochtertje niet, dat is dus
inderdaad 1 op 2, maar dan
omgekeerd. Die steekproef is
kennelijk te klein. Wie waren er
allemaal op ons huwelijksfeest?
Enfin, zo kan je de cirkel steeds
wijder maken tot je inderdaad
op één brildrager en twee blo-
tenbiilengezichten stuit, maar
daar gaat het nu niet om. Ik
wilde u alleen even laten zien
hoe smal de basis is van mijn
rekenkundige ijver.
U begrijpt dan ook dat ik we
liswaar met grote interesse het
stukje "Tachtig pagina's om iets
te bewijzen" onder het kopje
"Mathematics" in The Sunday
Times begon te lezen, maar
weinig hoop had de essentie van
het vraagstuk te begrijpen. Die
hoop werd niet groter toen ik las
dat het om een vraagstuk ging
dat voor het eerst in 1852 was
opgeworpen, en voor het eerst
werd "opgelost in 1879 door de
Engelsman A.B. Kempe, totdat
iemand tien jaar later een fout
in zijn redenering kon aanwij
zen. Bijna honderd jaar lang
bleek dit vraagstuk daarna on
oplosbaar, totdat onlangs het
bericht kwam dat de Ameri
kaan Kenneth Appel en Wolf
gang Haken meer dan 1000 uur
een grote computer hadden la
ten ratelen, om het bewijs voor
deze 'cmwijsbare' stelling te fa
briceren. Toen de Engelsman G.
Spencer-Brownmathematicus
op de Universiteit van Cam
bridge, dit las besloot hij alsnog
een vroegere vergeefse poging
tot een eenvoudiger oplossing
nogmaals uit te proberen, en nu,
tachtig pagina's becijferingen
later, heeft hij het idee dat er
geen fout in zijn bewijsvoering
VIER KLEUREN
Rest nog de vraag hoe nu eigen
lijk dit gigantische probleem
luidt waar vele mathematici
zich al een eeuw lang het hoofd
over gebroken hebben? De vrees
dat ik de vraagstelling niet eens
zou kunnen vatten was leven
sgroot, maar zie, het bleek in
feite om een probleem te gaan
dat voor de gebruikers geen en
kel probleem oplevert, ondanks
het feit dat Spencer-Brown ge
zegd heeft dat hij voor de oplos
sing moest denken op een ma
nier die mijn verstand bijna
onklaar maakte". Men neme de
kaart van Amerika waarop alle
verschillende staten staan aan
gegeven. De ervaring heeft de
kaartenmakers geleerd, dat er
slechts VIER KLEUREN nodig
zijn om te voorkomen dat twee
aan elkaar grenzende staten
dezelfde kleur hebben'.Niemand
is ooit in staat geweest een kaart
te maken van de Amerikaanse
staten, of de Engelse couties, of
van een geheel willekeurige in
deling, hoe grillig ook) waar
voor vijf kleuren nodig waren
om de gebieden zichtbaar van
elkaar te scheiden.
Met andere woorden: het pro
bleem is puur mathematisch:
hoe BEWIJS je dat er inderdaad
slechts vier kleuren nodig zijn?
Het is gemakkelijker gebleken
een raket op Venus te laten lan
den, dan dit probleem dat in de
praktijk geen probleem is, wis
kundig te bewijzen. Nu dit dan
waarschijnlijktoch bewezen
is, is het een kwestie van een
paar jaar of ook het godsbewijs
zal geleverd worden. Ik schat
het op 110 velletjes papier.
NICO SCHEEPMAKER
KLEINE VAART
Adara 22 vn Rio Raraguay nr Parangua,
Adriatic 22 te Suez,
Annette 23 90 o Gibraltar nr Tartous,
Ask 23 in Golf vn Biskaje nr Shoreham,
Breehelle 22 300 wnw Casablanca nr Bel
fast,
Breeveertien 22 10 w Startpoint nr
Breezand p 22 Noordhinder nr Bremen,
Calchas 23 100 ono Malta nr Antwerpen,
Corrie Broere p 22 Landsend nr Rotter-
Daniel 23 20 o Kp Bon nr Malmoe,
Dubhe 22 vn Oran nr Malaga,
Embla 23 20 o Gibraltar nr Tunis,
Gretina Holwerda 22 80 z Piraeus nr Ra-
GROTE VAART
Aalsum 22 300 n Madeira nr Paramaribo,
Acila 23 t.a. Liverpool,
Aludra 23 te Sao Frisco.
Amersfoort 23 te Port Cortes,
Amstelstad 22 t.a. Durban,
Amstelveen 22 900 o Buenos Aires nr
Villa Constitucion,
Antilla Cape 22 50 nw Muscat nr Djibou-
Ares 22 v Amsterdam nr Paramaribo,
Atlantic Crown 22 300 zw Kp Race nr
Rotterdam,
Atlantic Star 22 te New York,
Begonia 23 te Djeddah,
Bilderdijk 22 v Savannah nr Bremerha-
Capiluna 23 te Mina al Fahal,
Chevron Madrid 22 t.a. Pascagoula,
Coral Maeandra 23 t.a. Bilbao.
Diogenes 23 te Antofagasta verw.,
Dione 20 420 no Beira nr Mena al Ahma-
di,
Doelwijk 23 t.a. Sete,
Fossarina 22 t.a. Bonny,
Gardenia pass 22 Kreta nr Djeddah,
Happy Pioneer 22 200 nw Manila nr Sin
gapore,
Hollandsburcht 22 v Portland nr Singa
pore,
Ilias 22 v Rotterdam nr Malta,
Khasiella 22 v Shellhaven nr Rotterdam,
Laarderkerk 22 v Le Havre nr Tahiti,
Leersum 22 v Antwerpen nr Baltimore,
Lelykerk 23 690 zo Madras nr Mahe,
Lovellia 22 v Kharg nr Dar es Salaam.
Mame Lloyd 20 170 nw Sumatra nr Mu
scat,
Meta 22 750 zw Luanda nr Fos,
Neder Ebro pass 20 Mirbat nr Koeweit,
Neder Rijn 22 te Bremerhaven,
Nedlloyd Dejima 23 v Le Havre nr Mar-
Onoba 22 te Curacao.
Rijnborg 22 te Delfzijl,
Seine Lloyd 23 te Abu Dhabi.
Simonskerk 22 80 zw Oporto nr Port
Said,
Straat Agulhas 22 v Durban nr Singapo-
Straat Fresco 22 300 z Lagos nr Kaap
stad,
Straat Luanda 23 v Port Elisabeth nr
Durban,
Toloa 22 140 no San Juan nr Gothen
burg,
Trident Amsterdam 23 te Cartagena
Bezoek aan ernstige patiënten
Wanneer voor ernstige patiënten door
lopend bezoek wordt toegestaan kan de
hoofdverpleegkundige hiervoor spe
ciale kaarten verstrekken.
Bezoektijden Kinderkhniek:
Dagelijks: 15.00-15.45 uur.
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag: 14 15-15.00 uur.
18.30-19.00 uur.
Alpheq aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11 30; 13.30-
14.15 en 18.30-19.30 uur; 3e kla4 13.30-
14.15 en 18.30-19.30 uur; Kraamafdeüng
13.30-14.15 uur alleen voor echtgenoten
19-20 uur; Kinderafdeling 14.30-18.30
uur alleen voor ouders 14.30-15.30 uur.
overige familieleden (niet meer dan 2
pers.). Kinderen beneden 14 jaar geen
toegang.
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphor kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000).
LUXOR: "Wie dan leeft wie dan
zorgt", dag. 2.30,7.00 en 9.15 uur, le
2e kerstdag 2.00,4.30,7.00 en 9.30
AL.
CAMERA: "Victory at Entebbe",
dag. 2.30, 7.00 en 9.15 uur, le en 2e
kerstdag 2.15,4.30, 7.00 en 9.15 uur.
STUDIO; "20.000 mijl onder zee",
dag. 2.30, 7.00 en 9.15 uur. le en 2e
kerstdag ook 4.45 uur. AL.
LIDO: "The Pink Panter strikes
again", dag. 2.30.7.00 en 9.15 uur, le
kerstdag ook 4.45 uur. AL.
TRIANON: "Asterix verovert Ro-
le", dag. 2.30, 7.00 en 9.15 uur, le
t 2e kerstdag 2.15,4.30,7.00 en 9.15
ur. AL.
REX: "De tijger van Hong-Kong",
dag. 7.00 en 9.15 uur, le en 2e kerst
dag 2.15, 4.30, 7.00 en 9.15 uur. 18
jaar.
Kindermatinee: "Op stap met Her-
bie", ma., di. en woe. 2.30 uur. AL.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
Uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Bezoekuren ziekenhuizen
Diaconessenhuis: Middagbezoekuur
13.45-14.30 uur. Avondbezoekuur
18 30-19.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur alleen voor ou
ders zondag 14.00-15.00 uur voor overige
familieleden. Kinderen beneden 14 jaar
hebben geen toegang op de kinderafde
ling.
Sint Elizabeth-ziekenhuis volwassenen
dagelijks van 14.00-14.45 uur en van
18.30 tot 19.30 uur; klasse-afdelingen ook
11.15 tot 12.00 uur. Kraamafdeling: dag.
van 11.15 tot 12.00 uur (alleen voor echt-
gen )v. 15.00 tot 16.00 uur en van 18.30 tot
19.30 uur. Laatste kwartier middag- en
avondbezoek babyshow. Kinderafde
ling dag. 15 00 tot 18.30 uur. CCU (hart-
be.waking)dag. van 14.15 tot 14.45 uur en
'van 19.00 tot 19.3a
Sport-Medisch Adviescentrum Spreek
uur ma en do. 19 30-20.30 uur in hel St.
Elisabeth-Ziekenhuis.
Endegeest: dinsdag en vnjdag 13-14.30
uur 's zondags 11-12 uur en 14-15 uur;
eerste klasse: de gehele dag.
Annakliniek:
Klasse afdeling van 13.00-14.30 uur van
18.30 tot 20.00 uur
Derde klasse bezoekuur van 13.00-14 00
uur en 18.30-19.30 uur. T
Kinderzaak van 13.00-14.00 uur. Op
woensdagavond (uitsluitend voor de
ouders) van 18.30-19.30 uur.
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
Voor alle patiënten (behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt
Elke dag:
14.15-15 00 uur.
18.30-19.30 uur.
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders):
Maandag tlm vrijdag:
18 30-18.45 uur
Zaterdag en zonaag:
14.45-15:00 uur.
Heefter
géén zin in!
FRED BASSET Wofc zon ta deen?
iv
\IA.Pir WAS ER
met HET vARAAjrie -
vep-ffAAt VAM HARRtf
AJOORffAAJ HAJ y
tam i L#e
HACHEE UIT
BRUSSEL
Fruit 3 fijngesnipperde
uien in 75 g boter of vijf
eetl zonnebloemolie
lichtbruin aan. Voeg er
dan 500 g aan dobbel
steentjes gesneden
rundvlees bij en laat al
les - zonder het te ver
branden - zo bruin mo
gelijk worden. Strooi er
dan 1 zeer volle eetl
bloem over. Roer ver
volgens de bloem heel
goed door het uien- en
vleesmensel en voeg er
dan - al roerende - 2 dl
bouillon, 1 eetl kruide-
nazijn, 3 gepelde en
ontpitte tomaten, wat
thijm, peper en weinig
zout bij. Laat het ge
recht met het deksel op
de pan ruim twee uur
sudderen. Doe de ha-
chée daarna over in een
ovenschotel, leg er 3 - in
schijven gesneden - to-
met een mengsel van ge-
lyke delen kruim van
oud wittebrood en ge
raspte kaas. Giet er wat
gesmolten boter over en
laat het een tiental min
onder een matig hete
grill gratineren. Met
spruitjes vn een ge
kookte appel erbij
lijkt dit -ht sterk op
een van de populaire
schotels uit de Brus
selse Marollen-wijk.
HANS BELTERMAN
