Brazi
liaans
voetbal
staat
bol van
de pro-
blemen
Door
Ger Stolk
<§|(Slnli7 lnl®tf
vl®<i>§
D§ 2W@fè'
Pas op voor "goud"-verkopers. In vier
talen prijkt de waarschuwing aan de
Nederlands-Belgische grens; wat
verder aan het bord opvalt, is een met
rood doorkruiste tekening van een
horloge. Dat, maar ook een tussen
aanhalingstekens geplaatst woord als
goud doet vermoeden dat louche lie
den hier ten koste van argeloze pas
santen hun slag plegen te slaan. De
verkoop zogezegd van knollen voor
citroenen. Let op: een thema dat in dit
verhaal nog in een andere vorm aan
de orde komt, al moet de term louche
lieden in dat verband worden veran
derd in spijkerharde voetbalnotabe
len.
Nauwelijks veertig kilometer verder
woont Henk Houwaart. Langs het
wegrestaurant Jacques Borel, langs
het dorp Sint-Jop-in-'t-Goor, via de
afslag Deurne-Noord in een appar
tement dat naar verse verf geurt.
Houwaart, ex-Hagenaar, genaturali
seerd tot Belg. Een van de eerste Ne
derlandse voetbal-emigranten, die
zich in de eindjaren zestig aan de
"Goudkust" vestigden. Zo wordt de
strook rond Knokke en Blanken-
berge in de Belgische volksmond ge
noemd in verband met de vele mil
joenen, die aldaar op de roulette
tafels omgaan.
•Een terminologie die door Nederlandse
voetballers werd gebruikt sinds de
voor veel geld door Club Brugge aan
getrokken Hollandse profs het milde
Belgische belastingklimaat ontdek
ten. Henk Houwaart (31) hield aan de
voetballerij een kapitale villa in
Knokke over, die hij ruim anderhalf
jaar geleden begon te verhuren, nadat
zijn carrière hem in Antwerpen
bracht. Een carrire, die de langste tijd
heeft geduurd.
Hoe is 't gekomen Henk? "Een jaar ge
leden, iets langer nog, denk ik. Een
doelpunt van mijn voet tegen een
Poolse Europa Cup-tegenstander. Ik
word omhelsd door medespelers, op
wild. Ik dacht leef, straks zitje in een
rolstoel. Laatst voelde ik plotseling
steken in mijn hart, hier in mii n linker
bovenarm. Ik dacht onmiddellijk aan
Nico, ik naar de dokter. Zenuwen, zei
die man, ik weer opgelucht. Meer dan
een jaar doe ik al niets. Ik heb het
moeilijk gehad met de gedachte dat
ik waarschijnlijk nooit meer voetbal
en soms heb ik het er nog te kwaad
mee. Vooral wanneer ik bij Club
Brugge ben, wanneer ik de mensen
hoor schreeuwen. Het is zo betrekke
lijk dat ze me laatst bij FC Antwerp
wilden laten betalen om een wed
strijd te zien. Ik zeg tegen de sup
poost: Ik ben Houwaart. Niets mee te
maken, zegt die man, als je geen kaart
hebt, kom je er niet in".
Zijn vrouw, net thuisgekomen, vinnig:
"Dat is toch waardeloos geregeld,
hier in België.Alle spelersvrouwen
moeten betalen, mij zien ze niet
Herinneringen
Zo nadert het einde van de glorieuze
carrière van Henk Houwaart. Herin
neringen. Aan Ernst Happel. Ruim
driehonderd gulden telefoonkosten
kryft Houwaart nog van Club, nadat
hij ooit voor zijn oude trainer telefo
nisch de weg effende tussen Sevilla
en Brugge. Happel kwam, van het
geld heeft-ie nooit een punt gemaakt.
Toen Happel terugkeerde van vakan
tie en hoorde dat hij, Henk Houwaart,
naar FC. Antwerp was verkocht,
gooide de Oostenrijker woest zijn
contract op tafel.
Herinneringen aan Frans de Munck.
Die liet de spelers van Brugge drie
minuten voor de wedstrijd een zoge
naamde foto zien van de persoonlijke
tegenstander Nadat De Munck nog
het advies gaf om er flink tegenaan te
gaan, werden de foto's ontvouwen en
openbaarden zich niet de beeltenis
sen van voetballers maar van verlei
delijk poserende pin-ups.
Houwaart "Ik heb een koersfiets, zoals
ze dat hier noemen. Fietsen doet me
geen pijn, dus peddel ik 45 kilometer
per dag wat rond. Dat wil zeggen
22 1/2 heen naar een stamineeke om
er een trippeltje te drinken. Een trip-
peltje is dat zware bier van de monni
ken, paterbier noemen ze het ook wel.
Vervolgens keer ik terug".
Hij haalt bouwtekeningen tevoor
schijn, lacht "Ze beschouwen me
hier als Belg. Kijk, mijn naam hebben
ze verbasterd tot Hauwaert met au en
ae. Je zult zeggen: weer een cafe? Wat
moet ik dan? Een sportzaak? een
drankenwinkel? Nee, het wordt de
oude brasserie de Koolmijn. Hele
maal verbouwd moet ie worden, hier
de tafeltjes, daar een koffiehoek en
ook een goede warme hap.
Vlak bij het stadion van Club Brugge.
Op de zaterdag en de zondag suppor
ters, op doordeweekse dagen zaken
mensen en vertegenwoordigers. Ik
moet snel beslissen, ik denk dat ik hel
doe. Want ik moet toch wat. Met de
voetballerij wordt het niets meer".
getild. Bij het neerkomen op de grond
is die pijn er ineens. Een dag later lig
ik op de operatietafel". En toen? Hij:
"Niets. Er werd kraakbeen verwij
derd, schilfertjes van het bovenbeen.
Die lagen ergens in mijn knie, veroor
zaakten al schurend en wrijvend
helse pijnen. Sindsdien werd ik nog
twee keer geopereerd, de laatste maal
in Nijmegen.
De pijn raakte echter nooit weg, je moet
het zo zien dat de schrokbreker ver
dwenen is. Soms train ik, de afgelo
pen week nog. Dan denk ik: Henkie,
de pijn is weg, foetsie, verdwenen.
Maar nauwelijks heb ik een paar
rondjes gelopen, of ik verga weer.
Nee 't is geen doen meer, ik verveel
me thuis gruwelijk".
Nooit meer
't Zit erin dat Henkie nooit meer
voetbalt. Slijtage zal het zijn, zo'n
meniscus vangt normaal de schok
ken op, maar als-ie eruit is, wordt
het anders. Stom is hij geweest, te
goedlovig. Bij Club Brugge had hij
een clausule in zijn contract dat hij
bij arbeidsongeschiktheid 1/2 mil
joen frank zou vangen, dat is in 't
Hollands 175.000 gulden.
Toen hij overging van Club naar FC
Antwerp eiste hij een soortgelijke
regeling, nou daar zou voor worden
gezorgd. Een week later kwam de
aap uit de mouw. Ze hadden bij
Antwerp eens geïnformeerd naar
de premie, zoals die door de verze
keringsmaatschappij zou worden
bedongen. Die was dermate hoog
dat ze er niet over dachten om hun
belofte na te komen. Hij had niets
zwart op wit, een paar weken later
was hij geblesseerd geraakt.
Houwaart "Je bent voor 't mooi te
vroeg met dit interview. Wanneer
alles achter de rug is, zal ik je een
aantal zaken onthullen, die je niet
voor mogelijk houdt. Belasting
technisch heb ik bijvoorbeeld mijn
tekengeld in drie delen laten split
sen. Mooi dat ik het gedeelte, dat ik
per juli van dit jaar had moeten
vangen, nog niet heb. Contractueel
heb ik eveneens recht op vijftig
procent van de overwinningspre
mie in geval van ziekte of blessure.
Ook daar heb ik nu al vijf maanden
lang naar moeten fluiten. Ik heb er
met de voorzitter ove gesproken,
maar Wauters zegt "Wat zeur je
toch, je voetbalt immers niet".
FC Antwerp wil dat ik me laat af
keuren maar ik heb gezegd dat
eerst mijn geld maar eens moet
worden opgestuurd. FC Antwerp
heeft me tot aan mijn 32ste jaar ver
zekerd voor vijf miljoen frank en
aangezien ik 31 ben, zouden ze
graag haast maken met de zaak. Ik
heb nu een aavokaat in de arm ge
nomen en die heeft me gezegd dat
FC Antwerp er niet onderuit kan".
Hij haalt de doorslag erbij van een
brief, die hij onlangs aan de club
schreef: "Hier staat het indien u he
my contractueel toekomende geld
niet doet toekomen, zal ik de voet
balbond inschakelen".
Bestaat niet
De Voetbalbond?
Houwaart: "Tot welke instantie moet ik
me anders wenden? In Holland kan je
je als voetballer organiseren, de
WCS, weet je wel? Zoiets bestaat
hier helemaal niet, dus klop ik opad-
vies van mijn raadsheer bij de KBVB
aan. Helpt ook dat niet, dan resteert
niets anders dan de burgerrechter".
Het leven van een voetbalprof. Van
hem, Henk Houwaart, wordt in Bel
gië wel gezegd, dat hy zo weinig Hol
lands is. Hy lacht. Gierig noemen ze
hier de Hollanders, gierige kaaskop
pen. Hem niet, hy is anders. Hij wil
leven, het leven is kort, ze mogen al
lemaal wat van hem drinken. Waarom
ook niet? De villa in Knokke kunnen
ze hem niet afnemen en "als je dood
gaat, kan je je centen ook niet mee-
Toen ik van FC Twente naar Club
Brugge ging, kreeg ik drie keer zoveel
in 't handje. En de belasting, meer
dan vijftig procent betaal je hier
nooit. Willem Suurbier, mijn oude
dienstkameraad, komt nog wel eens
hier. De laatste keer dat ik in Nijme
gen in 't ziekenhuis lag, stond hy in
eens weer voor mijn neus. Van Wil
lem weet ik, dat-ie 68 procent betaalt,
te gek natuurlijk om over te praten".
Verzuchtend: "Als jochie uit een tim
mermansfamilie heb ik het niet slecht
gedaan. Ik heb leergeld zat betaald.
Je weet hoe het gaat, veel roem, meis
jes, ach het vlees is zwak. Ik heb me
ook nooit als kluizenaar willen ge
dragen. Op de maandag een pilsje,
buitenshuis eten met het vrouwtje, ik
ben blij dat ik het. heb gedaan. Nico
Rynders was mijn gabber, ach het is
zo betrekkelijk.
Soms denk ik: hij had het aan zijn hart
en jij aan je knie. Ik zat in Spanje toen
ik het hoorde van Nico, ik schrok me
De gouden tijden van Pele
zijn voorbij. Het Braziliaanse
voetbal staat bol van de pro
blemen.
RIO DE JANEIRO - Tydens
de wereldkampioenschap
pen in '74 was het Neder
landse voetbal een voor
beeld voor de hele wereld.
Oranje werd alom geprezen.
Meer nog dan wereldkam
pioen West-Duitsland. Ach
ter het schitterende Oranje
ging in '74 een chaotische
Nederlandse Voetbalwereld
schuil. Gekonkel over geld,
reclame, blote meiden, de
trainer(s) en ga zo maar
door. Twee jaar later is de
chaos eerder toe- dan afge-
van het Nederlands elftal in
tussen ook weer van het ni
veau van voor '74.
Meer nog dan Nederland in
dat ene succesjaar was Bra
zilië, wereldkampioen in '58,
'62 en '70, het visitekaartje
van 's werelds meest beoe
fende sport. Vele jaren kon
Brazilië bogen op de fijnste
technische snuQes, de mo
dernste systemen, de hard
ste en zuiverste schoten, de
mooiste voetbalatleten, toe
schouwersaantallen van
200.000 of het niets was en
zovoort.
„Knokploeg"
Na het falen van de Brazi
liaanse "knokploeg" in
West-Duitsland (slechts
vierde) werd dit land niet
temin aangeduid als de
grootste favoriet voor de
wereldkampioenschappen
over twee jaar in Argentinië.
"Brazilië komt altijd terug",
heette de stelling niet geheel
onterecht. Het streven werd
immers weer gericht op
constructief voetbal onder
leiding van een kundige
trainer (Oswaldo Brandao)
en bovendien was er een ta
lent (Zico) ontdekt, die met
ere de mantel van koning
voetbal Pele zou gaan dra
gen.
In het verleden werden de
clubbelangen in de jaren
voorafgaande aan de
wereldkampioenschappen,
volledig opzij geschoven.
Dat blijkt tegenwoordig
zelfs in Brazilië niet meer te
kunnen. Dat is een van de
problemen, waar de Brazi
liaanse voetbalwereld op
het ogenblik bol van staat.
B-elftal
Op 1 december speelt Brazilië
een vriendschappelijke
wedstrijd tegen de Sowjet-
Unie. Oswaldo Brandao zal
aan deze wedstrijd als oe
fenduel voor de komende
wereldkampioenschappen
niet veel hebben, omdat hy
geen spelers kan selecteren
van clubs, die nog spelen in
de finaleronde van het
landskampioenschap. Dat
zyn er achttien en natuurlijk
de besten. Tegen de Sowjets
zal Brandao dan ook alleen
een soort b-elftal kunnen
opstellen. Brandao hoopt nu
maar dat er in de nationale
titelstrijd snel een aantal
clubs kansloos wordt, zodat
hjj januari als er geoefend
wordt tegen Joegoslavië,
Oost-Duitsland en Bulgarije
de beschikking krijgt over
meer en vooral betere spe
lers. Hij kan slechts hopen,
zekerheid heeft hij voorals
nog niet.
Ook met de clubs gaat het niet
best. Cruzeiro de Belo Hori-
zonte, kampioen van Zuid-
Amerika, is verrassend uit
geschakeld voor het Brazi
liaanse kampioenschap en
moet aan het eind van deze
maand tegen Bayern Mün-
chen om het officieuze we
reldkampioenschap voor
clubs strijden. Spits Ne-
linho is geblesseerd en de
overige spelers zijn uit
vorm. Om toch enige kans
tegen Beckenbauer en zijn
makkers te hebben, heeft
Cruzeiro de spitsspeler For-
lan van Penarol uit Monte
video geleend.
Tegenwind
Gaat het sportief met de
meeste clubs niet zo voor de
wind, financieel is er sprake
van een harde tegenwind.
Bij het overkoepelende or
gaan van de Braziliaanse
voetbalbond regent het
klachten van clubs, die uit
geschakeld zyn voor de
finale-ronde van het lands
kampioenschap. Zij zyn
door de uitschakeling ge
dwongen tot een pauze van
drie maanden en worden
door het gebrek aan inkom
sten bedreigd meteen bank
roet. Zy kregen inmiddels
permissie toernooien en on
derlinge competities te or
ganiseren, die geen succes
blijken te zijn.
Schulden
De beroemde club Flamenco
uit Rio de Janeiro, die wel
nog in de strijd is, maar al
drie punten achterstand
heeft zit ook diep in de
schulden. Flamenco speelt
de wedstrijden in het grote
Maracana-stadion dat
200.000 toeschouwers kan
bevatten. Niet minder dan
83 procent van de recettes
krijgt Flamenco niet eens
meer in handen en wordt
door de stadiondirectie
rechtstreeks overgemaakt
naar de banken.
Flamenco raakte vooral in fi
nanciële nood door een
miskoop op de transfer
markt. Voor een bedrag van
400.000 gulden plus een on
bekend handgeld werd het
talent Osni van Bahia Club
Vittoria gekocht. Osni bleek
echter geblesseerd te zijn en
heeft in vier maanden nog
niet èèn keer tegen een bal
kunnen trappen.
Rel
Tenslotte zijn in Sao Paulo de
scheidsrechters het mid
delpunt van een ordinaire
rel. Volgens bestuurders
van de afdeling Sao Paulo
heeft een scheidsrechter
partijdig geleid tydens een
wedstrijd waarbij een van
de zes clubs uit Sao Paulo
betrokken was en heeft die
man bovendien de officials
van die afdeling beledigd.
Er werd een klacht inge
diend tegen de betrokken
scheidsrechter, maar daar
trok de scheidsrechters-
commissie zich niets van
aan en wees de man aan voor
nieuwe wedstrijden. Het
geen door het overkoepe
lend orgaan van de bond
werd goedgekeurd.
Ondertussen klaagde een an
dere scheidsrechter by zyn
commissie de officials van
de afdeling Sao Paulo aan.
Zy zouden hem voor een
wedstrijd gedwongen heb
ben partijdig te leiden.
Moeilijkheden by de wk-
voorbereidingen, financiële
nood bij de meeste clubs en
corruptie. De chaos in het
Braziliaanse voetbal is
groot.
