Rijnverdrag gaat Nederland
niet ver
Kn
FOLTERINGEN IN PORTUGAL
Japanse regeringspartij
krijgt het erg moeilijk
NAAST HET NIEUWS
Zweedse
atoom-
ommezwaai
MORGEN PARLEMENTSVERKIEZINGEN
Israël akkoord met
komst vredesmacht
ZATERDAG 4 DECEMBER 1976
LISSABON (Reuter) - In de acht
tien maanden na de staatsgreep van
1974 hebben linkse Portugese mili
tairen op grote schaal gevangenen
gefolterd, op eigen houtje arresta
ties verricht en de rechten van de
mens geschonden.
Dit wordt gezegd in een vrijdag
door president Eanes van Portugal
gepubliceerd rapport.
Na de omverwerping van de
rechtse dictatuur, aldus het verslag,
zijn honderden Portugezen op een
„wrede, onmenselijke en onte-
rende manier behandeld". De
schuldigen zullen terecht moeten
staan en waarschijnlijk uit de
strijdkrachten verwijderd worden.
In het verslag worden verschil
lende gevallen van martelingen ge
noemd. Zo hadden soldaten van
een in Lissabon gelegerd regiment
een gevangene met brandende luci
fers en infrarood stralen behan
deld. Eerst werd hij op zijn voetzo
len geslagen. Daarna hield men
lange tijd een brandende infrarode
lamp voor zijn ogen. Tenslotte
moest hij er getuige van zijn hoe
men zich aan zijn vrouw vergreep.
Sommige gevangenen zouden door
twee man tegelijk geslagen zijn. Zij
zouden voorts met ijskoud water
bespoten zijn en gedwongen zijn
hard te lopen tot ze erbij neervielen.
Ook zou met vergeldingsmaatrege
len tegen gezinsleden gedreigd zijn.
De militaire politie, ontbonden na
de mislukte staatsgreep van links
in 1975, wordt in het rapport verwe
ten 60 mensen te hebben vastge
houden in een cel waar maar voor
acht man plaats was. Een andere
militaire eenheid zou een aantal ge
vangenen vijf maanden lang zonder
frisse lucht in hun cellen hebben
vastgehouden. De slachtoffers
mochten zich niet wassen en ook
geen post versturen of ontvangen.
Sommige gevangenen hebben wel
17 maanden achter slot en grendel
gezeten zonder verhoor of officiële
^beschuldiging. Als zij dan onder
vraagd werden, mochten er geen
verdedigers bij aanwezig zijn.
Inmiddels is Alberto Raul de Car-
valho, een van de militante leiders
donderdagavond in Lissabon ver
oordeeld op grond van een omstre
den wet die het vorig jaar door de
pro-communistische regering is
aangenomen. Hem werden zijn po
litieke rechten voor een periode
van vijf jaar ontnomen. Dit bete
kent dat hij in die tijd niet kan
stemmen of gekozen worden. De
rechter bepaalde dat hij niet gevan
gen gezet mag worden omdat hij na
de staatsgreep van 1974 voor de mi
litaire inlichtingendienst in de
voormalige Portugese kolonie Mo
zambique heeft gewerkt.
BONN (ANP) - De Nederlandse regering is de
andere Rijnoeverstaten dankbaar voor de onder
tekening van het Rijnverdrag gisteren in Bonn,
maar is nog niet tevreden met de gesloten over
eenkomst. Het is slechts een eerste stap in de
goede richting. Als het aan Nederland had gele
gen dan had er vandaag een geheel ander verdrag
op tafel gelegen.
Dit zei minister Westerterp van
Verkeer en Waterstaat na afloop
van de plechtigheid. "We hadden
gehoopt, dat Frankrijk al tot een
opslag van 60 kg afvalzout per se
conde was gekomen", aldus de be
windsman, die goede hoop had dat
dit doel nu in 1980 zal worden be
reikt. Op de ministersconferentie in
1972 in Den Haag was aanvankelijk
afgesproken, dat dit per 1 januari
STOCKHOLM (UPI) - De Zweedse
regering heeft gisteren een
"voorwaarden-wetsontwerp" in
gediend dat het groene licht geeft
voor het bevorderen van de ont
wikkeling van kernenergieproduk-
tie in Zweden.
Het wetsvoorstel betekent een vol
ledige ommekeer van het tegen de
kernenergie gekante standpunt dat
de leider van de centrumpartij,
Thorbjörn Falldin, innam voordat
hij de eerste niet-socialistische
premier sinds 44 jaren van het land
werd.
Het keurt het werken van vijf elec-
trische kerncentrales die er al zijn
goed, alsmede een zesde die bin
nenkort in bedrijf komt, plus het
reeds vergevorderde werk aan nog
eens vier kerncentrales. Wat er met
drie andere fabrieken die in 1985 in
bedrijf zouden komen gaat gebeu
ren blijft onzeker.
De regering stelt zich garant voor
leningen voor de centrales
bouw, maar heeft de verantwoorde
lijkheid voor het oplossen van de
moeilijkheden met het radio
actieve afval ironisch genoeg
gedragen aan de staatsraad voor
energie, die ofwel algeheel ofwel
meerderheidsbelang heeft in de
vier fabrieken.
Het wetsvoorstel zal bij het parle
ment worden ingediend nog voor
op 18 december het kerstreces be
gint. Wanneer het wordt aangeno
men is het slechts van kracht tot
1978. Dan wordt een nieuwe ener-
giepolitiek opgesteld en de moge
lijkheid blijft dus bestaan dat Zwe
den de kernenergie geheel zal af
schaffen.
"De hele opvatting achter het
voorwaarden-wetsontwerp is een
juridisch monster", aldus het
commentaar van premier Olof
Palme.
In de oppositie en tijdens de ver
kiezingscampagne voor de verkie
zingen van september eiste Falldin
stopzetting van de opbouw van
kernenergie in Zweden en sluiting
van de bestaande centrales.
DEN HAAG - Tot directeur-
generaal voor de volksgezondheid
is benoemd de zenuwarts J. van
Londen (46). De heer van Londen
was van 1965 tot 1968 hoofd van de
afdeling sociale psychiatrie van de
GG en GD in Rotterdam en daarna
hoofd van de afdeling geestelijke
volksgezondheid van GG en GD in
Den Haag.
1975 zou geschieden. Er is dus een
achterstand van vijfjaar
De voorzitter van de internationale
.Rijncommissie, de Zwitser Ema
nuel Diez, zei dat de ondertekening
van het Rijnverdrag geen genoeg
doening was maar een verplichting
inhield om tot uitvoering van de
noodzakelijke maatregelen te ko-
Westerterp zei er niet gelukkig mee
te zijn, dat Nederland 34 procent
van de kosten 23 miljoen) van de
zoutopslag moet betalen. "Maar als
we daarin niet hadden toegestemd,
dan had er nu geen verdrag op tafël
gelegen aldus de bewindsman.
De Westduitse minister van Bin
nenlandse Zaken Werner Maihofer,
wees erop dat het hier om een ge
meenschappelijke aangelegenheid
gaat. "We vervuilen de Rijn alle
maal. We zijn gezamenlijk verant
woordelijk voor de schoonmaak.
Frankrijk houdt in ons aller naam
het afvalzout terug", aldus de mi
nister.
De minister van Volksgezondheid
en Milieuhygiëne, mevrouw Vor-
rink, had wel vertrouwen in het
chemieverdrag, dat zij had onder
tekend. "Toch hadden we een an
derverdrag gewild, waarin niet een
aflopend systeem van normen
wordt gehanteerd, maar vastge
houden wordt aan de nul-lozing.
Een veel hardere regeling had ge
wenst geweest", aldus minister
Vorrink.
Politiek achtte zij het verdrag een
belangrijke zaak. De deelnemers
aan het overleg kunnen er volgens
haar nu niet meer onderuit.
De minister was ook niet zo geluk
kig met de regeling betreffende de
uitwisseling van meetgegevens.
Duitsland wenst deze onder druk
van de industrie langs de Rijn nog
steeds niet openbaar te maken.
Men is bang voor de concurrentie.
Mevrouw Vorrink zei dat Duitsland
er binnen enkele jaren toch niet aan
ontkomt de cijfers over de lozingen
bekend te maken. Dit zal gebeuren
onder druk van de bevolking en het
parlement.
Met een verbeten trekje op de mond ondertekend minister Vorrink van Volksgezondheid het Rijnverdrag. Het
gaat haar nog niet ver genoeg. Minister Westerterp (Verkeer en Waterstaatziet er op toe dat zijn collega haar
handtekening op de juiste plaats zet.
DEN HA AG.(SP) - De parlements
verkiezingen van morgen in Japan
kunnen een eind maken aan 21 jaar
heerschappij van de behoudende
Liberaal Democratische Partij
(LDP). Het Lockheed-schandaal,
de interne strijd om de macht en de
uittreding van enkele jonge leden
die een nieuwe conservatieve partij
hebben opgericht, zullen de LDP
veel stemmen kosten, voorspellen
de opiniepeilingen.
Veertig procent van de kiezers zou
wel wat zien in een coalitie van de
nieuwe partij met gematigd pro
gressieven. Vooral jongeren in de
steden voor wie een linkse regering
te ver zou gaan, maar die schoon
genoeg hebben van het touwtrek
ken binnen de LDP en de corruptie,
voelen voor diftalternatief.
Maar ook als de Liberaal Democra
ten er opnieuw in slagen de macht
te behouden, dan nog heeft het
front van conservatieve politici,
bureaucratie en zakenleven z'n be
ste tijd gehad, zo menen waarne
mers in Tokio. De afvallige LDP-er
Yohei Kono (39), die in juni met vijf
andere oud-partijgenoten cle Shin
Jivoe ofwel Nieuwe Vrijheidspartij
oprichtte, voorspelt dat de politiek
de komende vijfjaar drastisch gaat
veranderen.
Hij keert zich vooral tegen de
hechte band tussen het zakenleven
en de politiek. „Het is verkeerd dat
de regerende partij volledig afhan
kelijk is van de steun van eén be
langengroep", zegt Kono. Hij vindt
ook dat de Japanners te weinig
keus hebben: „Dit land is diep in
Een bizar verschijnsel bij de*
verkiezingen in Japan: oud-
premierTanaka voert in Niigata
campagne om te worden herko
zen in het parlement. En ook al
moet hij volgende maand voor
de rechter verschijnen wegens
zijn rol in de Lockheed-affaire,
het zal hem nog wel lukken ook.
In zijn kiesdistrict heeft Tanaka
machtige vrienden en de kie
zers lijken zijn verdiensten be
langrijker te vinden dan de
vraag of hij inderdaad 1,6 mil
joen van Lockheed heeft aan
genomen.
zijn hart conservatief. Waarom zou
er dan maar éen conservatieve par
tij mogen zijn?"
Deze klacht over een keuzemoge
lijkheid is niet alleen aan de LDP
gericht, maar ook aan de oppositie.
In al die jaren is die er niet in ge
slaagd de onderlinge verdeeldheid
Het wordt in Japan niet uitgesloten
geacht dat de LDP na de verkiezin
gen uiteenvalt. Want hoe de Japan
ners morgen ook zullen stemmen,
de machtstrijd in de LDP zal zeker
weer oplaaien. De twee grote
tegenstanders, premier Takeo Miki
en oud-vice-premier Foekoeda.
hebben een campagne gevoerd
alsof ze tot verschillende partijen
behoorden.
Maandenlang hebben Foekoeda's
aanhangers geprobeerd Miki te
wippen, maar de premier hield
stand. Miki haalde zich de woede
ven een groot deel van zijn partij
plus het zakenleven op de hals door
koste wat het kost het Lockheed-
schandaal te willen uitzoeken. Dat
onderzoek heeft al tot de (tijdelijke)
arrestatie van oud-premier Tanaka,
die in januari met twee andere top
functionarissen van de LDP voor
de rechter moet verschijnen, maar
is nog lang niet voltooid.
Ook na de verkiezingen zal Miki
niet willen verdwijnen. Mocht Foe
koeda er niettemin in slagen hem
weg te werken, dan treedt Miki
misschien uit de partij, waarmee
scheuring onvermijdelijk
GOEDE GRAP
Een kok in Stuttgart stak een vleesmes in een grote kartonnen doos
om haar open te snijden. Hij beroofde er per ongeluk bijna een
jonge vrouw mee van het leven.
De 25-jarige vrouw was bij wijze van grap door twee keukenhulpen
van de kok in de doos gestopt. Deze had gedacht er borden in te
zullen aantreffen.
Snelle doktershulp voorkwam dat de vrouw doodbloedde aan ern
stige snijwonden aan de nek. Zij is in het ziekenhuis opgenomen.
POLITIE GOOIT MET SCHERP
Volgende maand start in de Indonesische hoofdstad een door com
puters geregeld verkeersgeleidingssysteem en de automobilisten
hebben nu al de waarschuwing gekregen wat hun te wachten staat
als zij niet meewerken: een steen tegen hun wagen.
„Indien nodig zal de verkeerspolitie een voorraad stenen krijgen
om die naar voertuigen te gooien die zich niet aan de regels hou
den", aldus burgemeester Ali Sadkin.
DURE LAARS
Een schoenmaker in Nice die een laars onder handen wilde r
vond er negenduizend gulden in verstopt. Het waren de spaarcen
ten van een vrouw, die al kwam aangesneld om haar vergissing
goed te maken.
JALOERS BARMEISJE
Een 23-jarige Japans barmeisje heeft gisterochtend uit woede over
de amoreuze uitstapjes van haar vriend en werkgever, deze in een
straat in Osaka drie keer met haar autootje aangereden.
De 25-jarige bareigenaar Yosjihisa Yasoeda werd met ernstige ver
wondingen in een ziekenhuis opgenomen. Zijn employée mocht
mee naar het politiebureau op beschuldiging van poging tot moord.
Hisako Nakanisji verklaarde tegenover de politie erg overstuur te
zijn omdat Yasoeda regelmatig uitging met een andere vriendin.
BEIROET (AP) - De Verenigde
Staten hebben Israël overgehaald
zijn bezwaren tegen een opmars
van het vredesleger van de Arabi
sche liga naar het zuiden van Liba
non opzij te zetten.
Met het vervallen van het Israëli
sche dreigement een dergelijke
opmars te zullen voorkomen kun
nen de vredestroepen tot dicht bij
de Libanees-Israëlische grens op
trekken. Zij kunnen dan binnen 48
uur de laatste gevechtshaard in de
Libanese burgeroorlog doven.
Een woordvoerder van de vredes
macht zou volgens de radio-zender
van de rechtse Falange-partij heb
ben gezegd dat de troepen "wach
ten op een order naar het zuiden te
trekken, die binnen enkele uren zal
worden gegeven".
Israël heeft zijn bezwaren opzij ge
zet nadat het land was meegedeeld
dat de troepen uit soldaten van
Saoedi-Arabië, de Verenigde Ara
bische Emiraten en Soedan zullen
bestaan. Israël heeft bezwaar ge
maakt tegen de aanwezigheid van
Syrische militairen in de buurt van
zijn grenzen.
Israël heeft tevens gezegd de te
rugkeer van Palestijnse guerilla-
strijders in Zuid-Libanon niet te
zullen toestaan. Waarnemers gelo
ven echter dat het uitsluiten van de
Palestijnen in het zuiden tot her
nieuwde wrijvingen in Libanon zal
leiden. De Palestijnen zijn van me
ning dat zij onder het akkoord van
Cairo van 1969 het recht hebben
zich in Zuid-Libanon te vestigen.
LONDEN (AP) - Vier babies, drie
jongens en een meisje, van een vij-
fling die donderdagnacht het leven
geschonken werd door de 32-jarige
Helen Miles, maakten het gisteren
goed, maar een dokter zei dat de
overlevingskans van de vijfde, een
jongetje van 773 gram, "ter grootte
van een mannehand", twijfelachtig
was. De kinderen werden negen
weken te vroeg geboren.
ADVERTENTIE
een miljoen gulden aan prijzen
Skol bier.elke week een feestelijke prijs: 26
cartons a 24 blikken ter waarde van 542,88.
Feest met Skol in blik. Uit en thuis - Skol. Thuis
bezorgd door SKOL Brouwerijen N.V. Breda.
Te winnen in de Nationale
Puzzeiaktie t.b.v. Nationaal Fonds Beter Leven
CARACAS (SP) - De duizenden
Cubanen die Cuba na de machtso
vername van Fidel Castro in 1959
zijn ontvlucht geloven nog steeds
dat zij eens naar het eiland terug
kunnen keren en velen zijn bereid
de geschiedenis een handje te hel
pen door desnoods met geweld mee
te werken aan de val van de
regering-Castro.
Eerst bestookten zij hun eiland en
de wereld met propaganda, maar de
laatste jaren gaan extreme groepe
ringen zo ver dat zij ook bommen
gooien en moord-aanslagen plegen
op pro-Castro gezinde politici.
Het Cubaanse vliegtuig dat op 26
oktober bij Barbados ontplofte en
in zee stortte, had volgens Cu
baanse ballingen een bom aan
boord die naar binnen was ge
smokkeld door een militante groep
anti-Castro-gezindten. Twintig da
gen later werd in Puerto Rico een
leider van Cubaanse ballingen
doodgeschoten, de 41-jarige Aldo
Vera Serafin. Onmiddellijk werd
gezegd dat dit het werk van Fidel
Castro was.
Serafin had contact met de be
ruchte dokter Orlando Bosch, die
door de Amerikaanse politie wordt
gezocht en nu in de Venezolaanse
hoofdstad Caracas is gearresteerd
in verband met de aanslag op het
Cubaanse vliegtuig. Bosch is een
communistenhater die in de Ver
enigde Staten is veroordeeld nadat
hij een machinegeweer had leegge
schoten op een Oosteuropees
vrachtschip. De advocaat van
Bosch vreest voor het leven van zijn
cliënt. „Als dokter Bosch wordt
vrijgelaten zal hij zeker doodge
schoten worden". Het is bekend dat
Bosch nog het allerbangst is om aan
Cuba te worden uitgeleverd.
De strijd tussen de Cubanen lijkt
weer losgebarsten. Aan de ene kant
staan de „gusanos" of wurmen,
zoals de uitgeweken Cubanen in
Zuid-Amerika spottend worden
genoemd, aan de andere kant „de
roden", die het Castro-regime ver
dedigen. Het is een oude strijd op
vele fronten. De lijst met aanslagen
is lang. Cubaanse ambassades en
kantoren in Mexico, Parijs, Puerto
Rico, Panama, Barbados, Canada
en Madrid waren doelwit van bo
maanslagen. Twee bioscopen in
Puerto Rico worden opgeblazen
toen er Cubaanse fims werden ver
toond; de Cubaanse missie bij de
Verenigde Naties is aangevallen en
ballingen hebben zelfs Cubaanse
vissersschepen beschoten
buurt van Florida. Tal1
zijn bij dit soort aanslagen om het
leven gekomen.
Cubaanse ballingen verdedigen
deze aanslagen door te zeggen dat
de agenten van Castro hetzelfde
doen in Miami, waar veel Cubaanse
ballingen wonen, zijn inderdaad
prominente uitgeweken Cubanen
doodgeschoten en talrijke aansla
gen gepleegd, maar in enkele geval
len is vastgesteld dat het ging om
wraakneming van de ene balling
tegen de ander.
De organisatie CORU, het „Com
mando van Verenigde Revolutio
naire Organisaties" zegt verant
woordelijk te zijn voor de bomaans
lag op het Cubaanse vliegtuig bij
Barbados, waarbij 73 mensen om
kwamen. CORU is eigenlijk niet
een organisatie, maar een groep
anti-Castro bewegingen. Er zijn er
nog veel meer, zoals „Accion Cu-
bana" met de extreme Orlando
Bosch als leider, en de Revolutio
naire Cubaanse Raad, die in 1961
meewerkte aan de invasie op de
Playa Giron. In 1964 werd een ver
eniging opgericht van „Oudstrij
ders van de Varkensbaai" de be
ruchte CIA-invasie op Cuba.
De meeste Cubaanse ballingen wo-
het zuiden van de Verenigde
Staten en vooral in Miami, dat nog
geen 500 kilometer van Havana af
ligt. Hier wonen op het ogenblik
tenminste 350.000 Cubanen. Er
wonen ook veel Cubanen in
Latijns-Amerika. In Puerto Rico
schat men hun aantal op 20.000: in
Venezuela zijn er ongeveer 30.000.
Hun economische en politieke in
vloed is nooit goed onderzocht,
maar schijnt niet gering te zijn.
Het gaat hierbij natuurlijk in de
eerste plaats om mensen die geen
voordeel hadden bij de socialisti
sche maatregelen van Fidel Castro
en degenen die alles op Cuba kwijt
raakten: eigenaren van genationa
liseerde bedrijven en onteigende
landeriien en plantages
Vele ballingen hebben het ver ge
schopt: de vice-burgemeester van
Miami is bijvoorbeeld de Cubaan
Manoio Reboso en anderen brach
ten het tot bankier of fabrieksdirec
teur. Deze "gearriveerde" Cubanen
nemen vaak de Amerikaanse na
tionaliteit aan en zeggen dat zij er
niet meer over denken om naar
Cuba terug te gaan, ook niet als Fi
del Castro zou verdwijnen. Wel
plaatst dit soort Cubanen op de na
tionale dag van Cuba advertenties
waarin zij de situatie op het eiland
veroordelen.
De vliegramp bij Barbados plaatst
de regering van Venezuela intussen
voor een reeks onverwachte moei
lijkheden. De twee mannen die in
Trinidad-Tobago in verband met de
bomaanslag op het Cubaanse vlieg
tuig werden gearresteerd, bleken
Venezolanen te zijn. Nu het tweetal
aan Venezuela is uitgeleverd, moet
de regering in Caracas beslissen of
zij berecht moeten worden of niet.
In het eerste geval is de kans groot
dat de anti-Castro-gezindten een
nieuwe reeks aanslagen in Ven
ezuela zullen plegen; als de twee
bijvoorbeeld wegens gebrek aan
bewijs worden vrijgelaten maakt
Venezuela een slechte beurt in de
Derde Wereld, waar toch al vaak
wordt getwijfeld aan het centrum
linkse imago waar Venezuela zo
zuinig op is.
Dat de Venezolaanse regering ern
stig rekening houdt met de moge
lijkheid van aanslagen in Ven
ezuela zelf, blijkt wel uit het feit dat
onder meer de diplomatieke verte
genwoordiger van Barbados in Ca
racas onder permanente politiebe
scherming staat.
DUBLIN - De voormalige Ierse
commissaris bij de E.G., Patrick
Hillerij, is gisteren plechtig geïn
stalleerd als de zesde president van
de Ierse republiek.
Hij volgt Cearbhall O'Dalaigh op,
die was afgetreden na een onheuse
opmerking van minister Patrick
Donegan.
De 53-jarige Hillery heeft een prak
tijk als plattelandsarts gehad en
onder de 500 gasten bij de plechtig
heid in het kasteel van Dublin wa
ren veel voormalige patiënten uit
zijn toenmalige standplaats Mil-
town Malbay, in het westen van Ier
land.
Hillerij was voor het president
schap de enige kandidaat.
