Bridgerubriek
Ben Larsen is volledig 'terug'
Kryptogram
Kom-er-ACHT-er
Schaken
Het wordt
een mooie
rotzooi in
damwereld
Oplossing
van vorige
puzzel
Kom er achter
Castro
f g h
S
4
1 t
i ij
1
1
1
I:
<5
a 5-
1
m
Er volgt nu een antwoord dat bij de
andere deelnemende grootmees
ters als een bom insloeg.
21. Pd2xe4ü
Een zeldzaam mooie zet! Een
dame-offer, dat stellig niet voor de
hand lag. Vanwege een later drei
gende "familieschaak" op 16 kan
zwart moeilijk het offer aannemen.
Na 21Lb2: 22.Lo2: krijgt wit te
veel hout. Uniek!
21. Pc6-e5
22. g3-g4 Ld7xg4!?
23. h3xg4 Dh5xg4
24. Kgl-fl n-fo
25. Pe 4-d2 Dg4-h4
26. Db2-B5 Tc8-c3
27. Tbl-b3 Tc3-c2
18. g2-g3
19. c4-c5!?
20. b4xc5.
21. h2-h3
22. Pb3xc5
23. Lc3-b4
24. Lb4xf8
h7-h5!
b6xe5
Ld6xc5
Pg4-f6
De7xc5
Dc5-d5
Pg6-e5!
Zo Speelt Larsen! Deze elegante
tussenzet is de witspeler blijkbaar
ontgaan. Na 24 KfB: 25.Tbl komt
wit tot tegenspel. Er dreigt o.m.
Db4|
Het beste was nu nog 25.Ddl enz.
25. e3-e4? Pf6xe4ü
Schaak op hoog niveau! Het is dui
delijk dat wit na aanname van het
offer de dame verliest door 26
Pf3:f enz.
26. Dd2-e3 Pe4-d2ü
Een diabolische zet, wat wit tot op
gave dwingt. Geweldig! Zie bij
voorbeeld 27.De5: Pf3:| 28.LI3:
De5: 29.Lb7: Kf8: of de variant
27.Lb4Pdf3:f 28.Lf3: Pf3:t 29.Khl
Pd2t en zwart eet alles op.
Mijn leermeester heeft het vele ma
len gezegd: ''Men moet het niet al
leen in de vingers hebben, maar
ook in het "hoofd"!
BISHOP
ZATERDAG 4 DECEMBER 1976
Van de "Persvereniging van Dam-
redacteuren" ontvingen we twee
partijen van de "kampioen van
Ghana", Charles Heward-Mills.
Deze kampioen van Ghana
woont en werkt in Engeland en ik
heb me laten vertellen dat alle
Ghanese dammers, die lid zijn
van de "Ghana Checker Feder
ation" (Ghanese Dam Bond) in
Engeland wonen. Bij het laatste
damcongres in Amsterdam (au
gustus '76) is ook deze dambond
geaccepteerd als lid van de FMJD
(Fèderation Mondiale le jeu de
dames - internationale dam-
Het wordt zo een mooi rotzooitje in
de Internationale damwereld. De
Rotterdammer Don Kandane
richt in Rotterdam de Ceylonese
Dam Bond op, omdat hij in Cey
lon geboren is, in Londen richt
Heward-Mills de Ghanese Dam
bond op, samen met nog enkele
emigranten en binnenkort zal
misschien de Amerikaan X. de
Tunesische Dambond oprichten,
omdat hij daar een veertien da
gen met vakantie geweest is.
-De oprichters noemen zich meestal
direct "kampioen van Ceylon (of
ficieel heet dat nu Sri-Lanka) of
Ghana, terwijl de inwoners van
Sri-Lanka of Ghana geen weet
hebben van hun nationale dam
bond. (Tot overmaat van ijdel-
heid heeft Don Kandane het ge
presteerd zich nog een damtitel te
veroorloven en hij noemt zich nu
Nationaal Meester. Dat kan alle
maal, want hun' dambond be
staat, in het geval Don Kandane,
uit één voorzitter, secretaris en
penningmeester, die allemaal
Don Kandane heten.
Bij de Ghanesen zal dit iets anders
zijn daar hier een groepje Londe-
naren aan het werk is gegaan.
Nep-bonden
Het gevolg van al deze nep-bonden
is dat hun kampioenen uitnodi
gingen krijgen voor leuke toer
nooien, mooie uitstapjes kunnen
maken en later kunnen zeggen
dat zij tot de beste achttien dam
mers van de wereld behoren (Don
Kandane werd achttiende en
laatste in het laatste gehouden
wereldkampioenschap). En die
uitstapjes kost het FMJD alleen
maar geld.
Een schandelijke geldverspilling.
Veel beter is het dat zulk geld be
steed wordt in Ghana en Ceylon
zelf, waar tienduizenden mensen
leven, die dammen op geblokte
handdoeken met flessedoppen.
Hun representanten voelen zich
helaas niet verantwoordelijk
voor hen, wier kleuren zij verde
digen.
D Heward-Mills - A. Roelofs (Lon
den 1976(.
L 34-29,17-22, 2. 40-34 11-17,3.45-40
6-11, 4. 50-45 18-23. Bewust gaat
zwart in de verdediging, 5. 32-28
23:32,6. 37:28 1-6; 7.31-26 20-25,8.
41-37 16-21, 9. 37-32 11-16, 10. 46-
41 21-27, 11. 32:21 16:27, 12. 29-24
7-11, 13.34-29 14-20. Wit heeft ten
onrechte schijf 35 niet ontwik
keld, beter was daarom i.p.v. 29-
24 en 34-29-35-30-24 te spelen. 14.
40-34 10-14. Zwarts laatste zét is
een lokzet. want hi.i hoopt op
41-87 om dat te triomferen mét 27-
32, 22:31, 17-22, 12:41, 18-23 en
20:47!? 15.38-32 27:38, 16. 43:32 4-10
(een aanval op schijf 24 mislukt), 17.
42-38 2-7!? Ongeveer de zwakste zet
die zwart in deze stand kon maken.
Afruil
In dit soort standen is schijf 2 één
der belangrijkse schijven. De af
ruil 13-19 is nu onmogelijk ge
worden. 18. 48-43 14-19, 19. 41-37
19:30, 20. 35:24 9-14, 21. 45-40 11-
16??
(Zie diagram) Zwart verzuimt hier
goede kansen. Hij had hier 14-19
1 2 3 4 6
£2.
i
g
s gg
S3 H
o i~j v-i
moeten spelen. Op 47-42 (19:30)
29-23 (18:29) 33:35 (22:33) 39:28
(iets beter is misschien 38:29,
maar ook dan staat wit precair
(17-21) 26:17 (11:33) 38:29 (13-19)
en wit staat slecht. Zou wit met
40-35 opvangen, dan was liet vol
gende verloop gekomen: 40-35
(19:30) 35:24 (10-14) 44-40 (14-19)
40-35 (19:30) 35:24 (3-9) en zwart
staat gewonnen.
We keren terug naar de partij: 22.
37-31 7-11 (Nu zou op 14-19 ge
volgd zijn 32-37 en 29-23 en op 3-9
volgt 47-42, 14-19, 32-27, 27-21 en
29-23) 23. 47-42 14-19, 24. 32-28
19:30, 25. 29-23 18:29, 26. 27:7,
11:2, 27. 33:35 10-14 en wit stond
een schijf voor en won een dertig
tal zetten later de partij.
Het spel van Heward-Mills is niet
ronduit zwak te noemen. In de
toekomst zullen we echt wel het
één en ander van hem horen. He
lemaal ervaringloos als Don
Kandane is hij niet. Hij is in het 64
ruitendammenspel kampioen
van Engeland. Kampioen van
Ghana en Engeland, het ga u
goed!
JOOP BURGERHOUT.
In een SA-contract is het veelal
raadzaam de dekking' in de
zwakste kleur zo lang mogelijk
vast te houden. Ook in een si
tuatie als deze:
A5
854
O H76
AVB62
B642 V1097
V AB10 9 9 <7 32
O B9 V10 4 2
75 H 8 4
H8 3
HV7
A 8 5 3
1093
West start tegen 3 SA met Ha.B.
Zuid, die vroeg of laat zal moe
ten snijden op KI. H. doet er
goed aan de eerste slag te wei
geren. Hij voorkomt hiermee
dat oost, indien deze rpet KL H
aan slag komt, door de overge
bleven hartendekking speelt.
Een variant op deze figuur is de
volgende:
A V 2
<?53
O H 9 6
A VB 82
B73 10 6 5 4
10 842 AB9
O v 8 5 O B 10 2
7 6 H43
H 9 8
C? H 7 6
O A743
10 9 5
West start met een kleine har
ten. Oost neemt het aas en ver
volgt met Ha B. Zuid wacht met
nemen tot de derde slag en ver
breekt daarmee de verbindin
gen. Een goede oost-speler zal
daarom ook niet het aas leggen,
maar de boer! Zuid weet niet
wie het aas heeft en is dan wel
gedwongen direct te nemen.
Een ander voorbeeld, dat voor
kwam tijdens de wereldkam
pioenschappen voor paren in
Amsterdam:
OW waren beland in 3 SA, via
oost 1 KI, zuid pas, west 2 Ru,
noord 2 Sch, oost en zuid pas,
west 3 Ru en oost tenslotte 3 SA,
gedoubleerd door zuid.
H B 9 8 7 6
H B 10 9
O 8
42
3 ♦VWS
C A43 CPV86
O H V B 10 5 3 <>76 2
«fk V 8 6 AHB3
A 4 2
O 752
O A 9 4
10 9 7 5
Zuid startte met Sch 2 voor de
heer van noord. Sch 9 was voor
tien en aas. Zuid zag het drei
gende gevaar en vervolgde met
harten. Hij kon evenwél niet
meer verhinderen dat het con
tract werd gemaakt. Noord had,
vooral na het doublet, in de eer
ste slag Sch B moeten spelen.
OW maken dan slechts 7 slagen.
T. SCHIPPERHEYN
BELGIË - Alle ons omringende
landen geven in de laatste drie
maanden van het jaar éen of meer
kerstzegels uit om op deze manier
de kerst- (en nieuwjaars)post nog
meer cachet mee te geven. In Ne
derland heeft men het nog nooit zo
ver gebracht. HoewelTen slotte
wilde de PTT ook nooit aan een ze
gel ter gelegenheid van de "dag van
de postzegel", terwijl het er nu in
1978 waarschijnlijk toch van gaat
komen.
De Belgische Regie bracht in 1967
de eerste kerstzegel uit. Sindsdien
heeft deze zegel niet meer ontbro
ken op het jaarlijkse uitgiftepro
gramma. De kerstzegel 1976 ver
scheen op 22 november, een zegel
in de waarde van 5 fr. (violet, oplage
4 miljoen) met daarop een fragment
uit het schilderij "De geboorte van
Christus van de Meester van Flé-
malle".
BONDSREPUBLIEK DUITS
LAND - Voor de kerstzegels die
zowel de Bondsrepubliek als
West-Berlijn op 16 november heb
ben uitgegeven hebben we in een
van de vorige rubrieken al aan
dacht gevraagd. De zegels hebben
respectievelijk waarden van 50 en
25 pf. en 30 en 15 pf. en het Maria-
raam in het gotisch koor van de
Frauenkirche in Esslingen aan de
Neckar heeft als motief gediend.
FINLAND - In Finland verscheen
voor het vierde achtereenvolgende
jaar een kerstzegel. Verbeeld wordt
de traditionele aankomst in een
slee bij de kerk op kerstochtend. De
algemene verkoop van de zegel in
de waarde van 0.50 mark (oplage 4
miljoen) begon op 25 oktober.
GROOT-BRITTANNIË - Bor
duurwerk met kerstscénes uit de
13e en 14e eeuw hebben als motief
gediend voor de Britse kerstzegels
die op 24 november in omloop zijn
gebracht. Op een 6V2 pence-zegel
Maria en het Kind; verden S'/ap.,
een engel met een kroon; lip., de
engel die aan de herders verschijnt
en 13p., de drie koningen.
MAN - Mothers' Union, de oudste
vrouwenorganisatie van het Eiland
Man, die in 1876 door Mary Sumner
werd opgericht, bestaat een eeuw.
De organisatie die nu 400.000 leden
telt en vestigingen hééft in tal van
landen heeft tot doel - op christe
lijke grondslag - hulp te bieden in
het huwelijks- en gezinsleven. Het
eeuwfeest is op 14 oktober door de
post van Man herdacht met de uit
gifte van vier zegels die tevens als
kerstzegels dienen. Afgebeeld zijn
de banieren van vier diocesen: 6
pence, Sodor en Man, de oudste
Diocees in de Anglicaanse gemeen
schap; 7p., de St. Pieters kerk in
Onchan; lip., Castletown en 13p.,
de kerk van St. Olav in Ramsey.
NOORWEGEN - Een serie van drie
zegels die Noorwegen op 5 novem
ber uitgaf kan, hoewel hij niet als
zodanig verscheen, gezien de af
beeldingen toch eigenlijk wel als
een kerstemissie worden be
schouwd. De motieven op de zegels
zijn ontleend aan een eeuwenoud
wandtapijt, het Baldisholtapijt.
Waarden en oplagen van de zegels
zijn: 80 öre (10 miljoen), 100 öre (5
miljoen) en 125 öre (12 miljoen). Op
de hoogste waarde is een uitsnede
van het tapijt afgebeeld met voor
stellingen van de maanden april
(links) en mei. Details van deze uit
snede komen weer voor op de an
dere zegels, de maand april wordt
verbeeld op de 80 ore-zegel en de
maand mei staat op de zegel van 100
OOSTENRIJK - Ook Oostenrijk
heeft, zoals gemeld, een kerstzegel
uitgegeven. De zegel verscheen op
11 november (eerste dag van geld
igheid: 27 november) en laat Chris
tus' geboorte zien, een altaarstuk
uit 1450 van meester Konrad von
Friesach. Waarde van de zegel: 3
schilling; kleuren: zwartbruin,
geel, blauw, donkerroselila en zil
ver; oplage: 5 miljoen.
ZWEDEN - Middeleeuwse boekil
lustraties staan afgebeeld op de
kerstzegels die Zweden op l7 no
vember op de markt bracht, vier
zegels, twee van 65 öre en twee van
1 kroon. Op de 65 öre-zegels respec
tievelijk de aartsengel Michaël die
d,e draak bevecht en St. Nikolaas.
Deze zegels zitten in combinatie in
postzegelboekjes. Bovendien is de
zegel met de aartsengel Michaël
ook van de rol te krijgen. De motie
ven op de 1 kroon-zegels (ook in
combinatie in postzegelboekjes)
zijn ontleend aan een 15e eeuws
Oostenrijks gebedsboek. Op de ene
zegel Maria bij haar bezoek aan Eli
sabeth en op de andere de tekstpa
gina die een serie gebeden tot Maria
inluidt. De eerste van deze twee ze
gels is ook als rolzegel uitgekomen.
HERO WIT
Htr/ovy^ p©
■JsTf
|£"H 7» <rgg ,9
c r JC H
yV*"* vr'Pr'L c t v
K <5"ü*0 e z. e
0 Y ryy
De eerste prijs van 10 - werd toe
gekend aan de heer J. H. Hammer,
De Sav. Lohmanplantsoen 46 te
Voorschoten. De tweede prijs van'
7.50 werd toegekend aan merv.
Haverkort, Postdam 2 te Warmond.
De twee prijzen van 5,- werden
toegekend aan mevr. j. Langezaal,
Boshof 45 té Leiden en aan de heer
A. C. Beukenholdt, Zijde 184 te
De prijzen worden de
toegezonden.
Oplossingen met in de linkerbo
venhoek vermelding „Kruiswoord
raadsel" voor donderdag zenden
aan: Redactie Leidsch Dagblad,
Witte Singel 1, Leiden.
siqoaj ubui uba doouq ajsjopuo 9
MnooA uba pooq do uiaoiq jaquq u
ubui j9>{uij
'a afSBf uba jubqja>futt do doouq 9
A\nojA uba se; uba juEqfiz c
jnap ja;ipaj do 1 ja;;a(
ubuj aa;qoaj uba >{bz jaqutj g
ubui jaquq uba jous z
ubui ja;ipaa uba paoq uba pubj
Als er één schaakgrootmeester
weer "back in town" is, is het Wel de
Deen Bent Larsen, die na zijn déba-
cle tegen Robert Fischer als afge
schreven werd beschouwd. Van
daag een kleine caleidoscoop van
deze sympathieke man, met wie ik
het voorrecht had, tijdens mijn
werkzaamheden in Amsterdam, te
spreken over zijn nieuw schaak
werk, waarvan ik de drukproeven
moest corrigeren op een juiste
diagram-weergave.
Bent Larsen werd geboren op 4
maart 1935 te Kopenhagen. Als
jongeling was hij reeds een zeer
sterke schaker en muntte uit door
zijn extremisme in de opening van
het spel. Zijn tegenstanders wisten
dan ook niet goed hoe ze zijn extra
vagante spelwijze moesten bestrij
den en vermoedelijk ligt daarin zijn
kracht. Hij heeft een aantal fraaie
successen op zijn naam staan, zoals
Havanna 1967, Majorca 1967, Monte
Carlo 1968, Sousse 1968 en Biel
1976, waarin hij als eerste zegevier
de.
De eerste opvallende partij is uit
het Interzonaal-toernooi te Biel.
Wit: Bent Larsen
Zwart: Castro Rojaz
Grünfeld-verdedieine
1. c2-c4 Pg8-f6
2. Pbl-c3 d7-d5
De zwartspeler is een opKomënue
ster en gaf in het toernooi zijn visi
tekaartje af door niemand minder
dan Petrosjan en Geiler te verslaan!
Hij speelt zeer scherp, maar Larsen
die zijn stijl goed kent, pakt hem
anders aan dan de Russen deden
3. c4xd5 Pf6xdö
4. g2-g3 g7-g6
5. Lfl-g2 Pd5xc3
Solider is 5 .Pb6, benevens Lg7
6. b2xc3 c7-c5
7. Tal-bl Pb8-c6
8. Ddl-a4 Dd8-c7
9. Lcl-a3
Larsen is in goede vorm en heeft
met de zetten 7,Tbl, 8.Da4 en 9.La3
het slaan van zwart op c3 volledig
weerlegd. Zwart móet reeds goo
chelen!
9. e7-e6
10. Da4-b5 Lc8-d7!
Heel slim gespeeld. Na ll.Db7:?
volgt 11... Tb8 met damewinst en
op 10.Lc5: komt als surprise 10
Pd8! en zwart wint.
11. Db5-b2 Dc7-a5
Zo is Castro's spel! Veiliger is 1
b6 enzovoort.
12. Pgl-f3 LfB-g7
13. 0-0 0-0
14. d2-d4 b7-b6
15. Tfl-dl Tf8-d8
16. e2-e3 Ta8-c8
17. Pf3-d2!
Dwingt zwart tot ruil op d4.
17. c5xd4
18. c3xd4 Da5-h5
19. h2-h3 e6-e5
.20. d4-d5 e5-e4!?
(Zie diagram)
Overeenkomstig zijn stijl speelt
Castro fel op winst, inplaats van
met Pa5 "de vrede te bewaren"
1. Een Duitser op tafel, 5. Een
noot wezen in een bepaalde
hoeveelheid, 8. Een klein beetje
liefde geven, 9. Met vakantie
niet thuis blijven en daar mis
bruik van maken, 11. Het beeld
past precies in deze rustplaats,
12. Wrijf hem dit gebakken aan,
14. 't Is vóór vandaag niet eren,
wel rijzen, 15. De schouwburg
van de kleine plaats, 19. In Bel
gië voor, in G achter, in huis bo
ven, 22. Stil, reeds zie je er de
dieren, 24. Deze rommel26.
HOORT HIER THUIS, 28. Wat
een troep aan de wal, O, en juist
hier is de sport, 29. Heilige kwa
jongen waar de rek uit is, staat
nu kaarsrecht, 30. Nel, er is nog
veel wat je moet weten.., 31.
OM DIT TE KRIJGEN.
Op 27 Pd3 volgt 28.Dd3:! (weer
een dame-offer!) Td3:
29.Td3: en de d-pion doet de rest.
28. Db5-e2 Pe5-c4
29. De2-d3 Td8-c8
30. d5-d6 Pc4-e5
31. Dd3-d5t Kg8-h8
Wit: J. Fraguela (Spanje)
Zwart: Bent Larsen
Onregelmatig
U ziet dat Larsen een geheel eigen
weg volgt, vooral als zijn tegen
stander hém trachtte "imiteren"
Vertikaal
1. Stop met je liefde tot 27, dan
zie je wat voor een onzin het is,
2. Mejuffrouw Taart is, zo te ho
ren, verongelukt, 3. Als u en El
veel zien in die snoeperij, mag U
er een hebben, 4. Uw vergulde
armband heeft dit gehad, 5. De
bode aan de ingang, 6. Iemand
een klein lettertje geven, 7.
Niets in het onbekende, zus, 10.
De zachte trede, 13. Is de las in
dit produkt?, 14. U plaatst dit op
een dik iemand, 16. Uw eigen
Engels won er niets bij, 17. Iets
buiten bekleden naar een ander
land, 18. Tweelingoudjes be
zuinigen veel, 20. Ha, dit is de O
in Amerika, 21. Is "love" gek?
Neen, beter dan dit, 23. Als een
slak 'es van deze kwaliteit was,
25. 't Is een hele toer de thee er
in te krijgen bij het dier, 27.
Deze dwaasheid hoort onver
brekelijk bij 1., 28. Een punt vol
bevestigingen.
Er volgde nog: 32.f3 a5 33.De6 a4
34.Tb4 Dg3 35.Tc4! (komisch) Pd3
36.Dc8:| en zwart gaf op.
De volgende partij is uit het toer
nooi te Las Palmas 1976, waarin
Larsen als tweede achter Geiler
eindigde.
Kunt u de acht afwijkingen in beide bovenstaande tekeningen
vinden? De juiste oplossing vindt u elders op de pagina.
14. b3-b4 Pc6-e7 r"~
15. Pa2-cl Pe7-g6
16. Pcl-b3 Dd8-e7
17. Ddl-d2 Pf6-g4!
Dreigt 18...Lf3: benevens 19...
Lh2:f Op 18.h3 komt 18 Lf3:
19.Lf3: Ph2! meteen sterk initiatief.
Pgl-f3
b2-b3
Lcl-b2
Ogenschijnlijk heeft wit niets te
vrezen, maar even later wordt hij
wakker geschud
Pg8-f6
Lc8-b7
a7-a5
a5-a4
a4xb3
Ta8xal
Lf8-b4
0-0
Lb4-d6
Pb8-c6
