Beilen een jaar later
LEGT LDP HET LOODJE
Japanse partij geteisterd door Lockheeden machtsstrijd
'SITUATIE
VAN ZUID-
MOLUKKERS
WEINIG
VERANDERD'
TOKIO (Reuter/UPI) - De rege
rende liberaal-democratische
partij (LDP), geteisterd als zij is
door het Lockheed-schandaal en
de innerlijke machtsstrijd, zal
vermoedelijk geen werkzame
meerderheid in het Lagerhuis
meer hebben als de stemmen van
de morgen in Japan plaatsvin
dende algemene verkiezingen ge
teld zijn.
Vijf recente opiniepeilingen geven
aanleiding tot de conclusie dat de
LDP, na 21 jaar onafgebroken aan
de macht te zijn geweest, ditmaal
niet meer in staat is voldoende
kiezers achter zich te krijgen om
het in het 511 zetels tellende La
gerhuis weer geheel voor het zeg
gen te hebben.
Dat zou dan lijken op haar positie
in het 252 zetels tellende Hoger
huis, waar de partij met 125 afge
vaardigden tegenover 124 van de
oppositie (er zijn drie vacante ze
tels) een zeer wankele meerder
heid bezit.
De LDP heeft op het ogenblik de
wind niet mee. Allereerst is er het
Lockheedschandaal waarbij een
flink aantal hoge partijfunctiona
rissen en parlementariërs is be
trokken en vooral oud-premier
Kakuei Tanaka, die een fikse som
aan steekpenningen van Lockheed
zou hebben ontvangen.
Vervolgens wordt de positie van
de partij danig verzwakt door een
machtsstrijd tussen premier Ta-
keo Miki, de opvolger van Tanaka.
en de voormalige vice-premiei
Takeo Foekoeda. Deze legde begin
november zijn kabinetsfunctie
neer om zich volledig op de ver
kiezingscampagne te kunnen toe
leggen. Hij mag zich verheugen in
de gunst van de invloedrijke za
kenwereld en industrie, die altijd
al de conservatieve liberalen heb
ben gesteund, maar die zich nu
van Miki hebben afgewend. Zij
hebben hem namelijk zijn ijver bij
het uitmesten van de Lockheed-
augiusstal niet in dank afgenome-
nen vinden dat de premier zich
maar beter had kunnen bezighou
den met de economische moeilijk
heden die Japan doormaakt.
Het gevolg is dat de geldstroom
van de rijke zakenlieden naar de
LDP nu in het verkiezingsfonds
van Foekoeda terechtkomt en niet
bij Miki.
Tijdens het hoogtepunt van het
Lockheed-schandaal, de arresta
tie van Tanaka, trad een groep
jonge conservatieven uit de LDP
en vormde een eigen partij onder
de naam Shin Jiju (Nieuwe vrij
heidspartij). Ook dit heeft de LDP
geen goed gedaan, zo blijkt uit de
opiniepeilingen.
De oppositie, hoezeer zelf ook ver
deeld, laat zich geen kans voorbij
gaan om de LDP aan te vallen. Dat
het Lockheed-schandaal daarvoor
een schier onuitputtelijke bron
van argumenten verschaft behoeft
nauwelijks betoog.
Drie topfiguren uit de LDP, onder
wie oud-premier Kakoeei Tanaka,
zullen zich eind januari voor de
rechtbank moeten verantwoorden
tegenover de beschuldiging dat zij
miljoenen dollars van Lockheed
hebben aangenomen om de ver
koop van vliegtuigen van deze
Amerikaanse fabriek in Japan te
stimuleren. t
Niettegenstaande deze beschuldi
gingen doen de betrokkenen of er
niets aan de hand is en nemen ge
woon aan de verkiezingen deel.
Tanaka heeft zich in zijn eigen
kiesdistrict herkiesbaar gesteld
als onafhankelijke kandidaat en
men gelooft dat hij zijn zetel ge
makkelijk zal veroveren.
De opinie-onderzoeken, dezer da
gen gehouden en gepubliceerd
door de drie grootste Japanse
kranten, alsmede door het natio
nale persbureau Kyodo en de Ja
panse radio, zijn eenstemmig in
hun conclusie dat de LDP er niet in
zal slagen de 271 zetels te verove
ren die zij nodig heeft om een sta
biele regering te kunnen vormen.
De partij beschikt nu over 265 ze
tels in het 491 zetels tellende La
gerhuis. In de tot 511 zetels uitge
breide nieuwe kamer zal zij 256 ze
tels moeten hebben voor een een
voudige meerderheid en minstens
271 om het in het parlement alleen
voor het zeggen te hebben.
De LDP, samengesteld uit stro
mingen van liberaal tot uiterst
èonservatief, is thans verdeeld in
twee stromingen die enerzijds
premier Miki steunen en ander
zijds oud-vice-premier Foekoeda.
Deze twee leiders hebben een ver
kiezingscampagne gevoerd alsof
zij tot verschillende partijen be
hoorden. De achtergrond van deze
strijd is het leiderschap van de
partij, waarover op het na de ver
kiezingen te houden partijcongres
zal worden beslist. De leider van
de grootste partij wordt namelijk
nagenoeg zeker ook leider van het
nieuwe kabinet. Beiden zijn er
derhalvé op uit zoveel mogelijk
volgelingen in de Diet, het parle
ment, te krijgen.
De oppositie is hopeloos verdeeld
over ideologische en politieke
vraagstukken. Niemand verwacht
dan ook dat zij in staat is zich aan
een te sluiten en een coalitie te
vormen die het tegen de LDP zov
kunnen opnemen.
De socialisten vormen de enig»
factor van belang in de Japans'
oppositie. De JSP bezet nu 112 ze
tels in het Lagerhuis.
Volgens politieke waarnemers is
er een zeer kleine mogelijkheid
dat als gevolg van de machtsstrijd
Miki-Foekoeda de leider van de
JSP, Tomomi Narita, na de verkie
zingen het premierschap aange
boden krijgt. Zoiets zou kunnen
gebeuren wanneer de LDP-
meerderheid sterk zou teruglopen
en de verdeelde partij het er niet
over eens zou kunnen worden wie
de premier moet worden.
Volgens eerdere opiniepeilingen
zou ongeveer 40 procent van de
kiezers een conservatief-
reformistische coalitie willen ac
cepteren als alternatief voor een
LDP-regering. Narita haakte
hierop onmiddellijk in door de
vorming van een dergelijke rege
ring te stellen. Dit werd echter
ogenblikkelijk van de hand gewe
zen door premier Miki, die ver
klaarde dat de politieke doelstel
lingen van de socialisten onvere
nigbaar zijn met die van de LDP.
De socialisten zijn voorstander
van afschaffing van het Japans-
Amerikaanse veiligheidsverdrag
en dit verdrag is nu juist een van
de steunpilaren van de buiten
landse politiek van de LDP. Ook
de andere verlangens van de so
cialisten, vermindering van de
bewapening en uiteindelijk een
ongewapende neutraliteit zijn za
ken die wel de communisten maar
niet de conservatieve liberalen als
muziek in de oren klinken.
De communisten, die met hun 39
zetels weinig invloed hebben,
probeerden in de verkiezings
campagne een groter deel van het
electoraat achter zich te krijgen
met het propageren van een onaf
hankelijk communisme, zoals het
'Euro-communisme' in Italië,
Spanje en Frankrijk.
De boeddhistisch-georiënteerde
Komeito' (Partij van de Schone
Regering) bezet momenteel 30 ze
tels. Haar voorzitter, Yoshikatsoe
Takeiri, heeft zijn steun aan een
premierschap van de socialist Na
rita toegezegd, mits de communis
ten buiten een eventuele
reformistisch-conservatieve coa
litie worden gelaten.
Een Kleine 78 miljoen Japanners
mogen op 5 december meedoen
aan de verkiezingen voor het La
gerhuis, dat in zetelaantal wordt
uitgebreid van 491 tot 511.
Het mistte toen. Het regent,
nu. Het baanvak loopt in
een strakke lijn naar de
grauwe einder tussen
Wijster en Spier - biels na
bield, bovenleidingspor
taal na bovenleidingspor
taal, gebed in roestige kie
zel - hier gebeurde het een
jaar geleden met treinstel
734.
Door
H.J. Oolbekkink
Ik kijk langs het baanvak en pro
beer me voor te stellen wat toen,
gedurende twaalf dagen, heeft
plaatsgevonden: de schoten, de
vluchtenden, de gesprekken, het
wachten, 290 uur wachten; ik doe
een poging me de aanhoudende
angst van de passagiers in te den
ken, en ook de latere toenadering
tussen treinkapers en gegijzel
den. Het lukt niet.
Leeg
Een in Beilen (ook wel „Kaapstad"
genoemd) ontstane grap: „We
hebben dit jaar voor 2 december
alweer 'n trein in bestelling."
Beilen. Het weinig fraaie dorp (6500
inwoners) lijkt leeg, deze duistere
middag. Een begrafenisstoet met
tientallen paraplu's maakt het er
niet vrolijker op in het door regen
toegedekte plaatsje. In cafetaria
De Lange, vorig jaar warm honk
van honderden publiciteitsmen-
sen, zitten twee jongens bier te
drinken en praten lusteloos in
hun markant dialect. Barkeeper
Sinus Boer. „Ja, toen maakten
we in twee dagen de omzet van
een hele week in het hoogsei
zoen".
Ontoegankelijk
Nu is Beilen weer anoniem gewor
den; de vlakke velden en de
boerderijen (destijds sombere
silhouetten in het spergebied) lij
ken in dit troosteloze weer op
nieuw ontoegankelijk; omsin
geld door koeien en paarden die,
met gebogen hoofd, het leven
nauwelijks schijnen aan te kun
nen. Twaalf dagen lang was Bei
len wereldperscentrum, en na.
hun eerste verhalen hoefden zelfs
Italiaanse journalisten die naam
niet meer te spellen voor hun ste
nografen.
Burgemeester A.A. Beckering-Van
Rhijn, ontspannen na een colle
gevergadering: „Het was een vol
strekt unieke ervaring. Aan de
ene kant was het een hele trieste
zaak dat dit als verschijnsel
moest gebeuren; als je het cen
trum van zoiets wordt, betekent
dat een enorme wissel op ge
meente en bestuurders. Aan de
andere kant was het, zakelijk ge
sproken, een uiterst boeiende er
varing, ook al omdat je met aller
lei mensen in contact kwam die je
daarvoor niet kende."
Initialen
Wie hij niet heeft leren kennen: dé
zeven Zuidmolukse jongeren die
op 2 december 1975 de stoptrein
Groningen-Zwolle na het vertrek
om 10.03 uit Beilen bij Wijster tot
stilstand brachten. Ook voor de
burgemeester zijn Paulus S. (26),
Elisa Jantje H. (25), Jacobus T.
(27), Cornelis Andreas H. (24), Al-
bert S. (23), Jacob M. (22) en Cor
nelis T. (20) initialen gebleven.
Want „Nee, ik heb nooit contact
met de zeven gehad, daar voelde
ik geen enkele behoefte toe."
Het klinkt meedogend, het geloof
als verbindingsschakel, en de
bron lijkt onverdacht, want hij
was ten slotte zelf één van de
slachtoffers. Terreur kweekt
vreemde bondgenoten.
"Koe bersoempah troes berbakti
Serta tanggoeng nasibmoe". (Ik
heb gezworen mij aan u te wijden.
En uw toekomst veilig te stellen).
Twee regels uit "Maloekoe Tanah
Airkoe, het volkslied van de
"Vrije Republiek Zuid-
Molukken".
De toewijding van de zeven viel
niet te miskennen en de toekomst
hadden ze heel helder voor ogen:
"Volk van Nederland, wij hopen
dat u uw regering tot inkeer kan
brengen, zodat er rechtvaardig
heid kan geschieden. Volk van
Nederland, wij zijn geen moor
denaars, maar om voor de toe
komst van ons volk en de onaf
hankelijkheid van ons land te
strijden, zijn wij bereid weer te
doden en ook om te sterven".
Sigaretten
Die trieste, nevelige Sinterklaasdag
kregen de honderden soldaten
die een groen cordon om Beilen
hadden getrokken, van de plaat
selijke middenstand een pakje
sigaretten met een gedicht. Een
klein gebaar dat in de opgeblazen
normen van die weken een royaal
formaat kreeg. Eén van die solda
ten over de zeven: "Ze moest'n
maar niet voor de loop van m'n
geweer koom'n".
"Waarom wij gewone burgers gijze
len is omdat zij zich niet tegen de
regering hebben gericht die ons
al 25 jaar groot onrecht aandoet,
en om te tonen dat wat hier ge
beurt, op de Zuid-Molukken elke
dag kan gebeuren als ons volk
daar een protest laat horen tegen
de Indonesische regering".
Diezelfde middag was ik opgebeld
door een anonieme stem: "Ik
spreek namens Voorburg. Er
gaan vanavond Zuidmolukkers
aan. Toevallig heb ik ze om de
hoek wonen".
Onbehagen
De zeven zitten in verschillende
gevangenissen, de 23 bevrijde
gegijzelden zijn naar huis gegaan
met een Groot Onbehagen, trein
stel 734 njdt niet meer tussen
Groningen en Zwolle en Beilen is
teruggezakt in de pastorale rust
van een wijd, vlak land. Van de
zomer waren er nogal wat dag
jesmensen die kwamen vragen:
"Waar was dat crisiscentrum
nou?" - het raadhuis staat er als
een onmodieuze, wat saaie ker
misattractie bij.
Barkeeper Sinus Boer "Normaal
maken we zo'n tien a twaalf vaten
bier per week leeg. Dat waren er
toen veertig. We hadden constant
vijfduizend eieren in voorraad en
per week verkochten we zo'n vijf
tienhonderd kilo patat tegen
normaal vierhonderd. Meneer, er
gingen per uur honderdvijftig
biefstukken door - na twaalf da
gen droop het vet van de keu
kenmuur".
De twee jongens, die het nu over de
voetbalwedstrijd Beilen-Peize
vanmorgen hebben, bestellen
nog een pils. Ze horen ons praten
over vorig jaar. "Ach, die
blauw'n", zegt er eentje. Verveeld
haast.
Serveuse Jeanet: "Ik heb toen van
een Duitse krant nog twee foto's
gekregen, maar daar sta ik niet
mooi op, ik was zo dronken als
wat".
Het gruwelijke carnaval van de
Trein is onherroepelijk afgelo
pen. De winter sluipt aan op Bei
len. "Die blauw'n".
Veel heeft de noodkreet van de ze
ven niet uitgehaald.
Burgemeester Beckering van Rhiin: "Ze inillen geen moord meer horen
Het raadhuis, tijdens de kaping een
door dranghekken afgeschermd
crisiscentrum met een grote le
gertent voor de pers en antenne
masten voor de communicatie,
staat aan een nu verlaten plein.
Drie kale vlaggemasten zwiepen
in de wind, er staat een auto voor
de deur geparkeerd en het door
duizenden voeten geschonden
gazon heeft zich hersteld - uiter
lijk is Beilen ontstegen aan wat er
in het verleden - nog maar een
jaar her - is gebeurd.
„We zijn al zo zwaar met schuld be
laden, dat we wel door moeten
gaan. We hebben geen keus."
Dit was, op de derde dag van de
kaping, de boodschap die de ze
ven meegaven aan bemiddelaar
dominee Metiari. Ze hadden toen
drie mensen gedood: de 30-jarige
machinist H. Braam uit Amers
foort, de 21-jarige soldaat Leo
Bulter uit Lonneker en de 31-
jarige stoffeerder E. J. Bierling uit
Sappemeer. Het zou nog een dag
duren eer de overvallers toe
stemming gaven om de lijken te
bergen. Diezelfde dag geven de
kapers een verklaring uit, een
pamflet dat rechtvaardiging voor
hun daden wilde zijn:
"Volk van Nederland, wij hopen
hiermee u allen wakker geschud
te hebben en u het onrecht te la
ten zien dat uw regering ons,
Zuidmolukkers, tot nu toe heeft
aangedaan. Deze door ons ge
pleegde daad mag u niet zien als
een vergeldingsactie, maar als
een daad die om rechtvaardig
heid schreeuwt".
Angst
Het Volk van Nederland was wak
ker geschud. Voor velen was het
de eerste keer dat ze wezenlijk
geconfronteerd werden met het
Zuidmolukse probleem, maar
"deze door ons gepleegde daad"
werd door menigeen gezien als
een vulgaire moord en een aantal
aldus gewekte vaderlanders riep.
doorgaans anoniem, uit dat ze
wel eens met dat blauwe tuig zou
gaan afrekenen. Angst voor het
onbekende dat plotseling ge
stalte had gekregen in een rade
loze daad?
Angst, dan, die doorwerkt.
Burgemeester Beckering-Van
Rhijn:
"Ik heb gemerkt dat als er hier
Zuidmolukkers met tassen in de
trein stappen de mensen schrik
ken. En op mijn gemeentehuis
werken mensen die over die zaak
nooit meer een woord willen ho-
De overval, die drie mannen het le
ven en de zeven daders veertien
jaar gevangenisstraf kostte, heeft
geen aanwijsbaar resultaat gehad
op het stuk van de onafhanke
lijkheid die de Zuidmolukkers
nastreven. De burgemeester: "ln
de feitelijke situatie van de
Zuidmolukkers is weinig veran
derd, geloof ik. Er is op korte
termijn inderdaad weinig ge
beurd, maar ik vraag me af of je
binnen een jaar tot een oplossing
kunt komen. Wat ze willen, een
eigen republiek, tja, dat
koffiedik-kijken, maar ik geloof
altijd wel dat als iemand echt iets
wil hij het ook bereik^. Al zouden
het, wat deze mensen betreft, hun
kinderen of kleinkinderen zijn".
Niet eens
De Groningse hoogleraar in de
economisch-sociale geschiede
nis, prof. dr. H. Baudet, heeft
maandag nog gezegd: "De Mo-
lukkers wachten al meer dan 24
jaar op hun zelfbeschikking en
waarom zouden zij dan niet eens
een trein 24 uur mogen ophou
den?" Nog los van het onweer
legbaar feit dat die Molukkers de
trein 12 x 24 uur hebben vastge
houden (aanwijsbare schadepost
voor de Nederlandse Spoorwe
gen: 1.875.000), lijkt me dat die
drie doden geen verdediging ach
teraf verdragen. De hooggeleerde
Baudet was het bovendien vol
strekt niet eens met de stelling
dat het Zuidmolukse streven
naar zelfbeschikking een irreeêle
zaak is.
Elias Rinsampessy, antropoloog en
voorman van de politieke bewe
ging Pattimoera, had het me vo
rig jaar in Nijmegen al gezegd:
"Ik beweer niet dat het de beste op
lossing is wat die jongens in Bei
len hebben gedaan. Maar aan de
andere kant, neem nou alle af
spraken die door de Nederlan
ders, Biesheuvel voorop, met de
Indonesiërs zijn gemaakt, neem
die uitspraak van Van Doorn dat
onze onafhankelijke republiek
niet haalbaar is - als je dat soort
instelling zet tegenover de wen
sen van de Zuidmolukkers, dan
moet het tot conflicten komen".
Speculatie: het zou wel een stunt
geweest zijn als precies een jaar
later op precies dezelfde plek en
precies hetzelfde tijdstip precies
dezelfde stoptrein gekaapt zou
zijn. Maar de veertien jaar die de
zeven hebben gekregen tellen
zwaar in de Zuidmolukse ge
meenschap en men zal gecompo
neerd zijn door de halsstarrige
weigering van de Nederlandse
regering om te buigen voor een
met geweld samenvallend pro
test.
Psycholoog
Al huizen er, juist, onder de voor
malige gegijzelden gevoelens van
begrip voor en medeleven met de
Zuidmolukse zaak, voort
vloeiend uit de toenadering dié al
in de trein tussen kapers en ge-
kaapten ontstond. De psycholo
gen hébben een verklaring voor
dit fenomeen: 'omdat beide par
tijen - de gewapenden en de on-
gewapenden - in wezen onder
dezelfde benarde omstandighe
den samenleven ontstaat een ge
voel van binding. In augustus
1973 werden drie jongevrouwen
en een jongeman vijf dagen gegij
zeld gehouden in een bankkluis
in Stockholm. Na afloop bleek er
een vriendschappelijke sfeer tus
sen de meisjes en twee bankro
vers te zijn gegroeid.
Een psychiater, dr. Nils Bejerot, zei
toen dat hij de indruk had dat de
meisjes door de charmes van de
rovers waren ingepalmd: "Mis
dadigers hebben dikwijls twee
gezichten. Het ene straalt charme
en innemendheid uit". De zeven
zijn geen "gewone" misdadigers,
maar kennelijk heeft zich in de
trein hetzelfde patroon ontwik
keld. Want toen op de zesde dag
van de kaping de 82-jarige me
vrouw M. H. Barger-Gregory sa
men met haar 84-jarige man werd
vrijgelaten nam ze met een kus
afscheid van een van de kapers.
En de 38-jarige maatschappelijk
werker W. Timmer zei nadat de
kaping was beëindigd: "Waarom
zouden wij die jongens haten? Zij
zijn net als wij kinderen van een
Vader".
Beilen: teruggezakt in de pastorale sfeer van een wijd, vlak land
