Zelfstandigheid Antillen naderbij
Geen
prijs is te hoogleve het vrije westen
Het gevaar van
gedecentraliseerd
welzijnswerk
DONDERDAG 25 NOVEMBER 1976
Door
Jan Schinkelshoek
DEN HAAG/WILLEMSTAD - De
onafhankelijkheid van de Neder
landse Antillen lijkt een stapje
dichterbij gekomen. De uitge
lekte voorstellen van de Til-
burgse hoogleraar prof. mr.
H.J.M. Jeukens om de greep van
Curacao op de andere vijf eilan
den te verslappen zijn tamelijk
goed ontvangen. In de Antil
liaanse hoofdstad Willemstad ziet
mep het plan van Jeukens als een
goéde staatsvorm voor de onaf
hankelijke Antillen.
Het zet de Antilliaanse eenheids
staat onder leiding van Curagao
om in een federatie met niet al te
nauwe onderlinge banden tussen
de eilanden.
Als de voorstellen van Jeukens in
derdaad verwezenlijkt worden, is
het belangrijkste beletsel voor de
onafhankelijkheid van de Neder
landse Antillen uit de weg ge
ruimd. De regering van premier
Evertsz wil pas de onafhanke
lijkheid uitroepen als er een
nieuw samenwerkingsverband
tussen de zes eilanden is dat elk
eiland een zo groot mogelijke
zelfstandigheid geeft. Jeukens
heeft daarvoor een aanzet gege-
Een nieuwe staatsvorm voor de An
tillen is nodig, om versplintering
te voorkomen. Het gevaar bestaat
dat de zes eilandjes na de onaf
hankelijkheid uit elkaar zullen
Dat de Antillen niet staan te trappelen van ongeduld om onafhan
kelijk te worden, heeft kolonel Gaddafi van Libye kort geleden
tot zijn stomme verbazing ondervonden.
Eind augustus vertrok een Antilliaanse delegatie onder leiding van
het statenlid Ricardo Elhage naar Libye. Erg duidelijk was de
uitnodiging voor het bijwonen van de verjaardag van Gaddafi's
revolutie niet geweest. Maar de aap kwam al snel uit de mouw.
Tijdens een onderonsje verklaarde Gaddafi zich zonder veel om
haal bereid de Antillen te helpen in hun strijd tegen „het Neder
landse imperialisme en kolonialisme".
Verbijsterd hoorde de Lybische leider dat de Antillen helemaal niet
afhankelijk wilden worden en dat het aan henzelf lag dat ze nog
steeds onderdeel waren van het koninkrijk der Nederlanden.
Ondanks uren praten slaagde Elhage er niet in om Gaddafi het
Antilliaanse standpunt duidelijk te maken.
Toch wilden de Libièrs die „ombegrijpelijke Antillianen" niet met
lege handen naar huis laten gaan. In plaats van wapens en sabo-
tagemateriaal kreeg de Antilliaanse delegatie geld mee voor de
bouw van een moskee en een schooltje voor de paar honderd
moslims op de Antillen.
vallen. Want de verscheidenheid
op de Antillen is groter dan de
eenheid. Er zijn meer verschillen
dan overeenkomsten.
Vooral op Aruba en Bonaire vinden
afscheidingsbewegingen een
goede voedingsbodem. Deze ei
landen vinden dat ze té veel on
der de plak van Curacao zitten.
Na de onafhankelijkheid zal Cu
racao de Antillen nog meer gaan
overheersen, vrezen ze.
Versplintering betekent vrijwel ze
ker de doodsteek voor de Antil
len. Met z'n zessen kunnen ze zich
net bedruipen, maar elk voor zich
slagen de mini-eilandjes er niet in
het hoofd boven water te houden.
Ook dreigt het gevaar dat Ven
ezuela op een kwade dag Cura-
Cao, Aruba en Bonaire met hun
belangrijke oliehavens bezet.
Daarom zitten de Antillianen niet
verlangend naar de onafhanke
lijkheidsdag uit te kijken. Het
PvdA-kamerlid Franssen veroor
zaakte een jaar geleden zelfs
grote opschudding met de op-
t merking dat Nederland desnoods
de onafhankelijkheidsdatum per
aangetekende brief naar Willem
stad zal sturen. ''De Antilliaanse
bevolking wenst niet op straat
gegooid te worden", reageerde de
krant Beurs- en Nieuwsberichten
boos. Het blad La Prensa drukte
een spotprent af waarop de "baby
Antillen" aangetekend te vonde
ling wordt gelegd voor een deur
waarop "onafhankelijkheid"
staat. Een in zwarte jurk geklede
De Antilliaanse regering staat op
het standpunt dat stap voor stap
naar de onafhankelijkheid toe
gewerkt moet worden. "Verzelf
standiging" van de afzonderlijke
eilanden is het tovermiddel dat
versplintering moet voorkomen.
Deplannen van prof. Jeukens gaan
een heel eind in die richting.
Aruba, Bonaire en de Boven
windse eilanden krijgen meer
zeggenschap, maar Curacao
houdt de meerderheid in de An
tilliaanse staten. Jeukens stelt
voor om het aantal statenzetels
uit te breiden van 22 naar 29. Cu
racao zou er 15 moeten krijgen,
Aruba 9, Bonaire 2, St.-Maarten,
Saba en St.-Eustatius ieder 1. Cu
racao krijgt dus zes zetels meer
dan Aruba. Nu is er een verschil
van vier zetels. Maar daar staat
tegenover dat de meerderheid
van Cracao in de staten slinkt van
2 naar 1 zetel. Op Curacao wonen
bijna twee maal zo veel mensen
als op de andere eilanden geza
menlijk.
Om toch een einde te maken aan de
overheersing van Curacao wil
Jeukens dat belangrijke beslui
ten in het Antilliaanse parlement
voortaan met tweederde meer
derheid worden genomen. Op die
manier wordt het onmogelijk dat
Curacao op eigen houtje z'n zin
doorzet.
Ook denkt Jeukens aan de instel
ling van een "Eilandkamer", een
soort Eerste Kamer op de Antil
len. Dat nieuwe orgaan zou zes
tien leden moeten tellen: Curacao
en Aruba ieder,vier en de andere
eilanden iedèr twee.
Of de plannen van Jeukens haal
baar zijn, hangt in .belangrijke
mate af van de Arubanen. De eer
ste tekenen zijn hoopgevend. Het
enthousiasme voor een "status1
aparte" van Aruba is wat weg
geëbd. De twijfel aan eigen onaf
hankelijkheid groeit.
Het gaat de MEP - de Arubaanse
partij die uit is op een zelfstandig
Aruba - de laatste maanden niet
zo voor de wind. De massale de
monstraties die MEP-leider Be-
tico Croes op touw gezet had om
de Arubaanse bevolking warm te
maken voor een Aruba los van
Curacao zijn geen succes gewor
den.
De onverzettelijke opstelling van
de Nederlandse regering is een
tegenvaller voor de MEP. Minis
ter De Gaay Fortman weigert per
tinent om een onafhankelijk
Aruba ook maar een cent ont
wikkelingshulp te geven. Het
Arubaanse bedrijfsleven dat voor
brood op de plank moet zorgen
realiseert zich dat het opdrogen
van de geldstroom uit Nederland
het einde van de betrekkelijke
welvaart op het eiland betekent.
Dat besef dringt langzaam maar
zeker ook tot de Arubaanse be
volking door. Het gevolg is dat de
aanhang van dé MEP ziender
ogen terugloopt.
Veel hangt af van het referendum
dat de MEP volgend voorjaar
over de Arubaanse onafhanke-
lijkheid zal houden. De uitslag is
beslissend voor de plannen van
Jeukens - en ook voor de toe
komst van de Antillen.
Doorslaggevend is waarschijnlijk
de opstelling van de centrale re
gering in Willemstad. Op Curacao
maakt men nog altijd de indruk
niet veel te moeten hebben van
een grotere zelfstandigheid van
de afzonderlijke eilanden.
Dat is de reden waarom de bespre
kingen over een nieuwe opzet
van de ontwikkelingshulp niet
erg vlotten. Curacao ligt dwars, is
de klacht van Aruba. De landsre
gering voelt er niet veel voor om
de verdeling van de ontwikke
lingsgelden op een andere1 leest te
schoeien. Aruba, Bonaire en de
Bovenwinden willen af van het
systeem dat vanuit Willemstad
jaarlijks de ontwikkelingsprojec
ten worden toegewezen. In plaats
daarvan zou er voor elk eiland af
zonderlijk een ontwikkelings
plan opgesteld moeten worden.
Dat geeft de eilanden meer zeg
genschap over hun eigen ont
wikkeling.
Premier Evertsz heeft nu de kans
om te laten zien dat het hem ernst
is met de "verzelfstandiging" van
de eilanden.
De verleiding over de zaak "M". te
schrijven is groot. Toch zal ik er
aan weerstaan. Op het moment
dat ik dit schrijf is het eerste rap
port nog niet bekend. Twee an
dere onderzoeken moeten ook
nog worden gerapporteerd. Het
donderdag gehouden debat had
naar mijn mening te vroeg en te
langdurig plaats. Ongetwijfeld
was het niet de laatste maal dat
wij erover zullen praten.
Deze week vindt in de Kamer de
behandeling van de begroting
van CRM plaats, verder de wets
wijziging Gewetensbezwaren Mi
litaire Dienst, en de Wetswijzi
ging Omroepbijdragen.
CRM is een departement dat zeer
verschillende .reacties oproept;
bijna steeds wordt "CRM" geï
dentificeerd met welzijnswer
kers, lastige jongens, alternatieve
hulpverlening, bijstand en of
men zich dan pro of contra uit,
betekent dat meestal een poli
tieke stellingname. CRM zou
"links" zijn. Op dit moment krijgt
het departèment in ieder geval
van rechts én van links om de
oren, i.v.m. de buikriem die ook
daar moet worden aangehaald.
Nu wreekt zich het ontbreken
van wetgeving. Wanneer men de
opvang van prijs- en salarisstij
ging in een globaal percentage
vastlegt, dan kan het doorvoeren
van de toegestane salarisstijging
tot gevolg hebben, dat er te
weinig geld resteert "voor het ei
genlijke werk, resp. voor het slui
tend maken van de exploitatie.
Waar het bij deze begroting ech
ter in grote lijnen vooral om zal
gaan is de koerswijziging van het
beleid, waarbij decentralisatie,
democratisering de sleutelwoor
den zijn.
Decentralisatie wordt naar mijn
gevoel op dit moment teveel ge
zien als een doel op zich. Als dat
bereikt is, dan is een goed wel-
zijnsbeleid verzekerd. Hetzelfde
geldt dan voor de democratise
ring. Ik betwijfel dat ten sterkste.
Ook de CDA-fracties staan posi
tief tegenover decentralisatie van
welzijnsbeleid, maar niet als doel.
Het kan een middel zijn om de
trekken bij een beleid dat duide
lijk op hun welzijn gericht dient
te zijn. Beslissingen op gemeen
telijk vlak kunnen daar zeker toe
leiden. Maar dan zullen daarvoor
criteria dienen vast te liggen, om
te zorgen dat bepaalde voorzie
ningen, voor bepaalde groepe
ringen niet ten offer vallen aan
meerderheidsbesluiten.
De moeilijkheden rondom de vast
stelling wat op gemeentelijk vlak
wel of niet gedaan moet worden
voor woonwagenbewoners, geeft
in de praktijk het beeld dat het
voor minderheden niet zo een
voudig is hun belangen te doen
voorgaan op andere wensen in
een gemeente. Indien in een ge
decentraliseerd welzijnsbeleid
de gemeente alle vrijheid heeft
om een bepaald bedrag per hoofd
van de bevolking te verdelen over
alle welzijnsvoorzieningen, dan
Door Til Gardeniers lid KVP-fractie Tweede Kamer
en aantasting van die
voorzieningen, die slechts door
bepaalde groeperingen noodza
kelijk zijn.
De Leidse moeilijkheden over de
verdeling van de gelden voor de
wijkvoorzieningen geeft al enigs
zins een beeld van de keus, die
men zal moeten maken. Vele van
de welzijnsvoorzieningen, zoals
club- en buurthuiswerk, gezins
verzorging, vrijwilligerswerk in
peuterspeelzalen, speeltuinen,
het jeugd- en jongerenwerk zijn
vanuit de plaatselijke instelling
aangesloten bij landelijke orga
nisaties. Deze organisaties ver
zorgen naast de onderlinge
communicatie ook de bewaking
van de kwaliteit van het werk, de
opleiding van hen, die daarin
werkzaam zijn, de rechtspositie
regelingen en de werkomstan
digheden. Zij zijn het, die in veel
vuldige contacten op het lande
lijk vlak, een werkelijke overall
beoordeling van een departe
mentaal welzijnsbeleid mogelijk
maken.
Hoe de waardevolle inbreng, vooral
inhoudelijk en met betrekking
tot de rechtszekerheid van de
werkers, van deze landelijke or
ganisaties zijn doorwerking
kan blijven houden op het
gemeentelijk vlak, is volstrekt
onduidelijk. Over de moeilijkhe
den rondom vacaturestop maat
schappelijk werk en een tekort
aan formatie-uren bij sommige
instellingen van de gezinsverzor
ging is woensdag jl. langdurig
overlegd met de staatssecretaris.
Van 1 januari af zal in nauw overleg
met de instellingen van algemeen
maatschappelijk werk via een
vacaturemelding een betere
spreiding van de overschrijding
van het aantal plaatsen worden
bereikt. Met betrekking tot de ge
zinsverzorging zegde de staatsse
cretaris toe, rekening te zullen
houden met bijv. het toenemen
van verzorging van bejaarden,,
door het stijgen van het aantal
verzorgingsbehoevenden.
Het departement" CRM wordt te
kort gedaan, wanneer alléén de
bovenvermelde werkvormen ge
noemd worden. De kunsten,
maar ook musea en het voor Lei
den zo belangrijke monumen
tenbeleid behoort tot dit depar
tement alsmede recreatie, na
tuurbescherming, vorming en
ontwikkeling, radio, pers en t.v.
en dan de bijstand.
Meer politiek vuurwerk dan uit de
begrotingsbehandeling CRM zal
spatten bij de bespreking van de
wijziging van de Wet Gewetens
bezwaren Militaire Dienst. Een
verruiming van de mogelijkheid
tot beroep op aanwe2ige gewe
tensbezwaren wordt door een
grote kamermeerderheid ge
deeld. Een totale erkenning van
ieder gewetensbezwaar voorlo
pig niet.
Dit laatste mede in verband met de
verstrekkende consequenties
voor een dergelijk vergaand be
roep, dat zijn doorwerking niet
zou missen bij andere wetten,
zoals b.v. bij belasting betalen. Te
weinig is bekend, dat de gewe-
tensbezwaarden.bij erkenning in
plaats van het voldoen aan de
dienstplicht wel te werk worden
gesteld en voor een tijdsduur, die
gemiddeld genomen langer is
dan de dienstplichtdu
Een merkwaardig land; dat China.
Toen de grote leider Mao was ge
storven maakte Opland een fraaie
tekening. Mao in silhouet op de
achtergrond verdwijnend na 800
mihoen Chinezen te eten gegeven
te hebben. Inderdaad een on
schatbare verdienste van deze
leider. Maar met veel dingen
hebben we toch moeite als 't over
China g?at. De vroeger ondanks
haar misdaden verheerlijkte we
duwe van Mao werd plotseling
verfoeid, de meest gruwelijke
dood wordt haar toegewenst.'n
Paar onbekende leiders denken
zo'n bizarre grap uit en prompt
trekken honderdduizenden, mil
joenen de straten op om geprefa
briceerde leuzen met hartstocht
uit te schreeuwen.
Diemassificatie is beangstigend.
En al die Chinezen in dezelfde
dwaze pakken, één nationaal uni
form voor stad en land voor alle
leeftijden. Daar zit iets griezeligs
in. zo zijn wij niet, gelukkig. Wij
leven goddank in 't vrije Westen.
Ja, dat dacht u. 't Is waar dat de
overheid, de regering, ons niet
voorschrijft hoe wy ons te kleden
hebben. Maar er zijn wel anderen
die een „geraffineerde dictatuur
over ons uitoefenen. Het zijn de
machtige internationale con
cerns die ons de wet voorschrij-
Meer dan 20 jaar geleden was ik in
Amerika. Daar was de drank
Coca Cola juist uitgevonden. Al-
bert Balink, toen nog correspon
dentvoor De Volkskrant, zei me:
Je moet opletten, over een jaar of
tién drinkt heel Europa Coca Co
la. Hij kreeg gelijk. Toen ik veel
later een treinreis naar Istanboel
maakte viel 't me op dat op de
kleinste stationnetjes in 'n zeer zullen daar trouwens wel voor i Beangstigend en ij veren voor het milieu. Ze zijn Onlangs heeft de Ier Sea
arm stuk Griekenland rond zorgen. Alle ernstige waarschu- I tegen de wereldwijze wapenwed- McBride, de Nobelprijs-winnaa
Thpssaloniki overal de reclame winaen halen niets uit. We sDrin- I De STER-reclame is zondermeer loop. Ze propageren de dialoog en hoge commissaris van de V.I<
kleinste stationnetjes
stuk Griekenland rond
Thessaloniki overal de reclame
voor Coca Cola te zien was. In
heel 't westen wordt er door alle
kinderen even gulzig van ge
dronken als in Amerika.
Levi Strauss
Het Amerikaanse concern van Levi
Strauss heeft de hele wereld van
spijkerpakken voorzien. De omj
zet is nog steeds stijgende. Na
tuurlijk zijn allerlei aardige "filo
sofietjes" bij de reclame inge
bouwd. "Iedereen wil wel eens
aantrekken wat echt makkelijk
zit"; "Het is een ideale vrije-
tijdskleding"; de tijd van "kleren
maken de man" is voorbij.
Jawel, we kregen de illusie dat we
zelf de kéuze deden, maar niets is
minder waar. Via zeer listige psy
chologische reclame zijn we ge
woon voor de bijl gegaan en Levi
Strauss is "multi-national" ge
worden. Zelfs 't bericht, dat de
bekende blauwe kleurstof waar
schijnlijk kankerverwekkende
elementen bevat heeft zo te zien
geen succes gehad.
Vier miljoen
Hóe zou 't toch gekömen zijn dat
wij niet te stuiten zijn in onze ij-,
ver om auto's te kopen? Dit jaar
zijn tot nu toe al meer dan een half
miljoen auto's" gekocht. De be
volking van 13 miljoen heeft
meer dan 4 miljoen auto's. Dit
loopt nog op tot 6 miljoen hebben
reclame-experts voorspeld. Zij
zullen daar trouwens wel
zorgen. Alle ernstige waarschu
wingen halen niets uit. We sprin
gen roekeloos om met de natuur
lijke hulpbronnen is er gezegd. Er
zijn grenzen aan de groei. Wé ver
pesten de lucht. Per jaar worden
er 200.000 gewonden geregi
streerd en 3000 doden. De als
maar nieuwe autowegen verpes
ten 't landschap. Autorijden is
ongezond. Enfin, u weet het. Al
deze signalen worden genegeerd.
De ongetemde reclame van de
auto-multinatiorials vindt dat een
auto tot de essentie
selijk bestaan behoort en wij j
cepteren dat.
Er is geen huis meer in Nederland
of er staat minstens één t.v. De
tijd is nu aangebroken, dat we al
lemaal tot een kleuren t.v. moe
ten overgaan. Daarna zullen we
gedwee in huis halen alles wat
Philips voor ons nog in petto
heeft. Dat is vast niet gering.
De wasmachine is volledig inge
burgerd. En het valt niet te ont
kennen dat dit apparaat werke
lijk in een grote behoefte voorzag.
Maar wanneer we nu ook volledig
"verzadigd" zijn wat de wasmid
delen betreft, zal ongetwijfeld de
"afwasmachine" haar intocht
houden. We vinden 't nu nog 'n
beetje belachelijk, maar ze krij
gen ons plat, dat staat vast. 't Is
allemaal slechts een kwestie van
reclame. De concerns zijn onver
biddelijk: zij gooien er zovéél re
clame tegenaan en de uitkomst
zal dan zovéél opbrengen. Zij
voeren de vraag op en 't aanbod is
al klaar.
Beangstigend
De STER-reclame is zonder i
beangstigend. Jawel, zeker, er is
kritiek op. En de firma's verne
men die kritiek heel graag, wat
dacht u! Immers de reclame
filmpjes die te flauw zijn, te kin
derachtig, te onbenullig of te dis
criminerend beantwoorden niet
aan 't doel. Hoe aardiger de re
clame gevonden, hoe beter. Ze
betalen er graag de beste acteurs
voor, immers die brengen hun
geld wel op.
V oorgeschreven
We eten en drinken wat ons wordt
voorgeschreven, de kinderen
snoepen hun gebit kapot on
danks alle waarschuwingen (ziet
u wel eens kinderen die niet
snoepen?), we kleden ons vol
gens voorschrift, we verzorgen
ons zoals 't ons voorgedaan
wordt, we rijden in auto's precies
zoals berekend was, we hebben
allemaal een bankstel in de ka
mer, we gaan allemaal naar
Spanje op vakantie, wy z.g. vrije
Agressiviteit
Maar de grote comcerns hebben
niet alleen een sterke greep op
onze kleding, onze voeding, onze
ontspanning, onze wijze van le
ven. Ze proberen ook onze wijze
van denken te beïnvloeden.
Er zijn mensen onder ons die zich
niet zo makkelijk laten inpakken.
Ze pleiten voor openbaar vervoer
i ijveren voor het milieu. Ze zijn
tegen de wereldwijze wapenwed
loop. Ze propageren de dialoog
en willen de hoop op een duur
zame vrede niet opgeven. Heb
ben ze nog een kans? Deze lieden
worden door'de grote concerns,
de "multinationals" belachelijk
gemaakt. En dat gebeurt grondig.
Bijna dagelijks horen we dat iedere
mens nu eenmaal een grote dosis
agressiviteit in zich heeft. Dit in
teressant maar onbewezen gege
ven wordt zelfs door ernstig den
kende mensen geaccepteerd.
Lijden kinderen daar ook al aan?
Zeker, wat dacht U! Dus kinde
ren krijgen fraaie spelen gepre
senteerd waarmee ze oorlogje
kunnen voeren. Tanks, duikbo
ten, schiettorens, raketten, straal
jagers. Prachtig, net echt. Voor
jong en oud zijn er verder span
nende, adembenemende mis
daadfilms. En na 'de man' - is er
nu ook "de vrouw van zes mil
joen".
In sommige kranten en weekbla
den worden de echte misdaden
breed uitgemeten. De mensen
willen dit want 't zijn de meest,
gelezen dagbladen.
De defensie moet opgevoerd wor
den. Waakzaamheid is de bood
schap. Het mag als overbekend
worden verondersteld dat alle
grote en kleine oorlogen altijd
minstens met de steun van grote
fabrikanten zijn ontstaan.
Ontwikkelingslanden
De multinationals laten de ontwik
kelingslanden evenmin met rust.
Onlangs heeft de Ier Sean
McBride, de Nobelprijs-winnaar
hoge commissaris van de V.N.
voor Namibië verklaard, dat mul
tinationale ondernemingen de
ontwikkelingslanden ver
knoeien, de regeringen ervan
naar hun hand zetten en opzette
lijk binnenlandse conflicten ver
oorzaken. Zij hebben, aldus
MacBride, alleen de bedoeling de
goedkope werkkrachten van die
landen uit te buiten. Zij kopen
functionarissen om teneinde
contracten te krijgen, concessies
en andere voordelen. Dit is vooral
het geval in Zuidelijk Afrika. Ooki
de mensen uit die nog jonge sta-;
ten worden dus niet vergeten. Zij
moeten zo gauw mogelijk over
rompeld worden door de geluk
kig makende verworvenheden
van het vrije Westen.
Bij dit verhaal dat niets méér wil
zijn dan een "mening" moet ik
nog één aantekening maken. Ook
het christendom wordt "ge
bruikt" door de heren voor wie
geen zee te hoog gaat. Multina
tionals die innige contacten heb
ben met de C.I.A. geven aan de
bewapeningswedloop een gods
dienstig tintje. Het doel is toch
immers om het verfoeilijke god
loze communisme te bestrijden?
Dat er geen grenzen zijn aan de
groei wordt te vuur en te zwaard
bestreden, 't Westen moet altijd
sterker zijn op elk gebied. Want
als de communisten het voor het
zeggen hebben dan is het gedaan
met onze vrijheid. Onze vrijheid
op elk gebied.
Geen prijs is te hoog, geen manipu
latie te smerig, geen reclame te
bar. Leve het vrije Westen.
