Victor Kortsjnoj
Kruiswoord
TR0EFPR0M0TIE VAAK GEMIST
Kom-er-ACHT-er
Baanbrekers van
de techniek
Dammen
Portret van een grootmeester
Oplossing
vorige puzzel
Postzegels
Bridgen
ZATERDAG 20 NOVEMBER 1976
Het Katwijkse KDC heeft haar
prestatie van vorig seizoen ook dit
seizoen geëvenaard: zij is gedegra
deerd. Na zeven jaar in de twee na
hoogste afdeling van Nederland, de
Regionale Hoofdklasse gespeeld te
hebben, degradeerden zij vorig jaar
naar de Zuidhollandse Hoofdklas
se, om het daar niet veel beter te
doen. Met de zeldzame score van
nul punten uit acht wedstrijden
werden zij laatste.
Het Katwijkse drama vond haar
oorsprong in het wegblijven van
enige topspelers. Gijs van der Wiel
en Hans Klinkenberg waren ver
hinderd te spelen omdat hun
werkzaamheden hen geen ruimte
liet tot dammen; Jan Passchier ver
trok na de degradatie van KDC naar
de Zuidhollandse Hoofdklasse
naar het Leidse LDG, daar hij daar
partijen op landelijk niveau kon
spelen en Jaap Zwaan verhuisde
naar het Rijnsburgse RDC.
Het wegblijven van deze vier spe
lers was niet te compenseren. Te
veel had KDC vertrouwen in hun
werkwijze, die inhield dat men de
clubleden moest handhaven, maar
daardoor werd de aanwas geremd.
Na het vertrek van deze vier was er
een gapend gat in het eerste tiental
ontstaan, dat opgevuld werd met
dammers uit het tweede en derde
Katwijkse tiental, die ook niet na
een aantal jaren het peil van deze
vier kunnen bereiken.
Volgend de Katwijkse jeugdtrain
er, van het vorige seizoen, is het met
een beetje beleid en zorg over een
aantal jaren mogelijk1 om een rede
lijk tiental te vormen van de jeug
dige dammers.
Alleen door zo'n werkwijze door
het opvangen en het stimuleren van
nieuwe leden, zal het mogelijk zijn
om vier sterke spelers te laten ver
trekken, zonder noemenswaardige
gevolgen.
De eerste stelling is uit de wedstrijd
RDG III - KDC eesoeeld in .de
«f
n
Zuidhollandse Hoofdklasse op 24
september. Fenno Boog, jarenlang
een kopspeler van RDG, had met
wit een perspectiefvolle stand op
gebouwd: Al zijn formaties heeft hij
in handen en hij kan nog alle kan
ten uit met zijn stand. Hij besloot
om het klassiek te maken. Terecht,
want het tempovoordeel is aan zijn
kant, terwijl allerlei soorten slag-
zetten in de stand geweyêij kunnen
worden. Zwart (de KDC-er De
Bruyn) kan alleen maar zijn cen
trum tot op zekere hoogte ontwik
kelen: 26. 39-34 7-12; waarschijnlijk
iets te vroeg gespeeld. Met deze zet
haalt hij iedere agressie uit de korte
vleugel 27. 34-30 15-20, 28. 44-40 1-
3-18; 29. 40-34 8-13;30.30-25 10-15;31
33-28 13-19, 32. 38-33 20-24; 33. 2-
8-22?? Wit wil een doorbraak force
ren, die echter niet goed is.
Veel beter is 42-37. Zwart is dan op
een moment gegeven wel gedwon
gen een aanval op de witte korte-
vleugel te ondernemen, die nooit
met goed fatsoen door te komen is.
De steunschijven 48, en 50 garande
ren een schitterende verdediging.
Wit daarentegen kan kansen creë
ren door de korte vleugel van zwart
te attaqueren, maar om dit in een
analyse te tonen lijkt me een onbe
gonnen zaak.
Als volgt forceerde Boog nu zijn
doorbraak: 33. 28-22?? 9-13! Op 8-13
had zwart vermoedelijk ook goed
spel gekregen. Via zetten als 33-28,
42-37, 37-31 en 47-42 zal een korte
vleugel doorbraak niet tot de moge
lijkheden behoren. Een leuke va
riant is: (28-22)8-13(42-37)6-11?(4-
7-42? en zwart maakt nu dam door
23-29, 14-20 en 11-17!! 34. 34-29,
23:34; 35.32-2821:23; 36.43-38 18:27;
37. 25-20 14:25, 38.33-29
24:33,39.38:7! Natuurlijk veel te
duur. Zwart pakte de dam af door
39... 19-24,40. 48-43 34-40 41. 7-1 4-
0-44,42. 50:39 13-18,43.1:20 15:24 en
na deze schijfwinst was de winst
een peuleschilletje.
De laatste stelling is afkomstig van
de Noordwijker Theo Zwetsloot,
die wereldfaam (in de damwereld
wel te verstaan) geniet, wegens zijn
schitterende composities. Hij
speelt aan het tweede bord van
KDC.Deze stelling is afkomstig uit
een partijtje Turk- Zwetsloot en het
herbergt een schitterende slagzet:
1.28-23 19:28; 2.38-32 27:43; 3.43:23
22-27!!!, 4. 23-19 14:43; 25:5 13-19
6. 46:22 (over 19,27,11,8 en 18) 17:50
Geweldig mooi
JOOP BURGERHOUT
r Kom er achter
xsyvcnaq uva jad uva de\y g
xayvcnaq
uva Bmx\3%nd\s uw jajnsjs i
xdyvawq uva xwy g
xayuij do xsszu 3fjd6mudy3j -g
xayvcnoq jsvvu
xnniu do uaajs ssiyosx jsdsiu f
xsyvcnaq
'uva uixvxsyutj uva jdyouvui -g
xnap
-siuaBuvaoB do jvBjainojs g
yuvq do dCdoy ui 3C%\3d3\
Victor Lwowitjs Kortsjnoj werd geboren op 23 juli 1931 in Leningrad. Hij is van beroep
historicus. Hij is internationaal grootmeester van de Wereldschaakbond en was de laatste
jaren een groot kandidaat voor de wereldtitel. Vanwege zijn asielaanvrage om in ons land
te mogen blijven lijkt het mij stellig interessant de schijnwerper wat uitvoeriger op hem te
richten in deze rubriek.
Rond 1960 schoot Kortsjnoj als een
raket naar de bovenste sport van de
schaakladder. Niet alleen in eigen
land, de Sowjet-Unie, leverde hij
indrukwekkende prestaties, ook
daarbuiten boekte hij fenomenale
successen. Opzienbarend was zijn
deelname aan het 30ste Hoogoven
toernooi te Wijk aan Zee in ,1968. Hij
begon met negen overwinningen
in successie, om daarna met een
remise tegen Donner wat stoom af
te blazen. Zijn stijl is agressief,
maar hij kan ook gedegen positio
nele partijen op tafel brengen. Vol
gens de vele schaakperiodieken uit
die tijd bezit Kortsjnoj "alles" wat
een speler nodig heeft om wereld
kampioen te worden. Helaas
strandde hij op het nippertje, om
dat hij zich niet kon verenigen met
de "rechtsbetrekkingen" (statuten)
die de Russische schaakbond had
vastgelegd, waardoor zijn constitu
tie sterk werd ondermijnd.
In 1968 won hij een match van Sa
muel Reshewsky met 5V2-2V» in het
kandidatentoernooi om het we
reldkampioenschap. In hetzelfde
jaar het sterk bezette toernooi te
Palma de Mallorca met 14 pnt. uit
17 partijen.
Hij bleef ongeslagen. Ik ben een
aantal toernooien van hem nage
gaan, waarin hij onbetwist de eerste
prijs behaalde. Voor de volledig
heid hier enkele grepen; 1960 Bue
nos Aires, 1961 Budapest, 1963 Ha
vanna, 1965 Kiev, 1965 Gyala (14Va
uit 15!!), 1965 Jerewan, 1966 Boeka
rest, 1966 Sotchi, Majorca 1968,
IBM 1976 (met Miles). De radio-
nieuwsdienst maakte op zaterdag 4
september bekend, dat de Russi
sche schaakbond van Kortsjnoj alle
titels had ontnomen en een verzoek
had gericht aan de FIDE (Wereld
schaakbond) om hem uit te sluiten
van alle internationale toernooien.
Door deze maatregel kan men be
grijpen waarom Kortsjnoj ons land
verkoos Het schaakspel, dat in
de Sowjet-Unie de eerste plaats in
neemt, verliest tenslotte al het "no
bele" dat in de vorige eeuw zo hoog
stond genoteerd! Hier volgen enige
wapenfeiten van de Rus, waarin
duidelijk zijn begaafdheden naar
voren treden.
Kampioenschap USSR 1961
Wit: V. Kortsjnoj
Zwart: L. Poloegajewski
1. d2-d4 Pg8-f6
2. c2-c4 e7-e6
3. Pbl-c3 Lf8-b4
4. e2-e3 0-0
5. Lfl-d3 d7-d5
6 Pgl-f3 c7-c5
7 0-0 d5xc4
8. Ld3xc4 Pb8-d7
Het Nimzo-Indisch is zó bekend,
dat ik weinig commentaar kan gé
ven. De zwartspeler - ook een ge
weldenaar met een grote staat van'
dienst - probeert iets nieuws in de
stelling te weven, want 8 ,cd4:
geèft gelijke kansen.
9. Ddl-d3 Dd8-e7
10. a2-a3 Lb4-a5
11. d4xc5!? Pd7xc5
12. Dd3-c2 La5xc3
13. Dc2xc3 Lc8-d7
14. b2-b4 Pc5-a4
15. Dc3-e5 Pa4-b6
16. Lc4-a2 Ld7-c6
17. Lcl-b2!?
Een echte "Kortsjnoj-zet"! Hij be
kommert zich niet om de dubbel-
pion op f3 en zet zijn strategie door.
Hij vertrouwt op zijn loperpaar en
de open torenlijnen.
(Zie diagram)
•Kuilt u de acht afwijkingen in.beid'e bovenstaande tckeningeïF.
4vinden? Dft-juiste oplossing vindt u elders op de pagina.
Stelling na 17.Lb2
Voor de hand lag overigens Pd4.
17. Lc6xf3
18. g2xf3 Ta8-c8'
19. Tal-c 1 Tf8-d8
20. f3-f4 h7-h6!?
21. f4-f5 Pb6-d7
22. De5-b5 Tc8xcl
23. Tflxcl Pd7-f8
We gaan even de stelling "controle
ren"! Wit heeft een machtig loper-
paar. Zijn overige stukken nemen
een goede positie in. Zwart bezit
twee paarden die naar haver zoe
ken, maar voorlopig op stal
staan
Met andere woorden: wit staat
goed, maar de partij is nog niet ge-
24. f5xe6 f7xe6!?
25. Lb2-d4! Pf6-d5
26. Db5-fl Pf8-g6
27. Dfl-h3 Pg6-f4!
28. Dh3-g4 h6-h5
29. Dg4-f3 Pf4-d3
30. Tcl-fl! Td8-f8
Vanwege de plaatsruimte geef ik u
het slot in de korte notatie: 31. Dh5:
(die is binnen) Tf5 32.De2 Pe5 33. f4
Pc6 34.Lb2 Df7 35.Lbl Th5 36.Tf2
Pce7 37.Tg2 Pf5 38.Lf5: Dfb: 39.e4
Pf4: 40.ef5: Pe2:t 41.Te2: en zwart
gaf op. Een gekke partij, maar wel
met instructieve momenten!
Kortsjnoj-Sosonko (Hastings
1975/'76)
I.c2-c4 Pg8-f6 2.Pbl-c3 e7-e6
3.Pgl-f3 d7-d5 4.d2-d4 Lf8-b4
5.c4xd5 e6xd5 6.Lcl-g5 h7-h6
7.Lg5-h4 c7-c5 8.d4xc5 Pb8-c6
9.e2-e3 g7-g5 10.Lh4-g3 Pf6-e4
II.Lfl-b5 Pd4xc3 12.Lb5xc6t
b7xc6 13.Ddl-d4 Pc3xa2t 14.Kel-
dl f7-f6 15.Talxa2 a7-a5 (Sosonko
heeft zeer goed gespeeld. Zijn stel
ling is daarom veelbelovend)
16.h2-h4! g5-g4 17.Pf3-el Lc8-f5
18.Pel-d3 Ke8-f7 19. Kdl-e2 Th8-e8
20.Pd3xb4 a5xb4 21.Ta2xa8
Dd8xa8 22.f2-f3! (De Rus, in dit ge
val Kortsjnoj, want Sosonko is ook
een Rus, thans Nederlander, - weet
precies hoe hij de stelling moet
aanpakken!) 22 Da8-a4 23.Thl-
cl Da4-b3!? 24.h4-h5! g4xf3t
25.g2xf3 Lf5-c8 26.Ke2-f2 Lc8-a6
27.Lg3-f4 Db3-a4 28.Lf4xh6 Da4-b5
29. Tcl-el Te8-e5 (Nog steeds houdt
Sosonko zich goed!) 30.Dd4-g4!
Db5-d3 (Nu gaat het gebeuren!)
31.Tel-alü d5-d4! 32.Dg4-g6t Kf7-
e6 33. Dg6-e8tKe6-d5 34. De8-d7t
Kd5-c4 35.Dd7xd4r Dd3xd4
36.e3xd4 Te5xh5 37.Talxa6 Th5xh6
38.Ta6xc6 Kc4xd4 (Sosonko heeft
alles gedaan om de nederlaag te
Victor Kortsjnoj
voorkomen, maar Kortsjnoj heeft 49 Kd6_d7 Tc3-d3t 50.Kd7-c6 en
nog meer pijlen op z n boog!) zwartgafop.
39.Kf2-g3 Kd4-C4 40.f3-f4 Kc4-b3
41.Tc6-b6 Th6-h5 42.c5-c6 Th5-c5 Citaat uit een Duits tijdschrift
43.Kg3-g4Tc5-c4 44.Kg4-f5Kb3xb2 "Een voor beide spelers zeer eer-,
45.Kf5-e6 b2-b3 46.Ke6-d5! Tc4-c3 volle partij, hoewel zeer onge-,
47.Kd5-d6 Kb2-c2 48.c6-c7 b3-b2 woon"!
HORIZONTAAL
1. stroomsterkte
.6. duister
11deel Van het oor
12. zintuig
14. bereide dierehuid 16. traag
18. Europeaan
19. opstootje
21. meisjesnaam
22. onbepaald
woord
23. per procuratie
25. hals
27. drank
29. hevig
31. stelkunde
32. honingdrank
33. kleur
35. strot
36. specht
37. jongensnaam
39. kleur
42. groef
43. beroep
45. Bijbelse figuw
46. boom
47. schrijfgerei
48. eikeschors
50. de oudere
51. nog eens
52. gewicht
54. deel van de mast
56. kort ogenblik
57 spijker
58. bedwelmende drank
60. ongebonden
61. rivier
VERTIKAAL
2. watermassa
3. oude lengtemaat
4. zaak
5. meisjesnaam
6. verpakkingsmateriaal
7. familielid
34. tafel
35. wig
37. insekt
38. vordering
40. het morgenrood
41. beroep
43. vrucht
44. meisjesnaam
47. nagel
49. beroep
51. Griekse letter
52. vruchtbare plaats
53. rustteken in psalmen
55. bun
57. kloosterlinge
58. moed
60. Chinese maat
62. afstandsmaat
25. snelle loop
17. zaak
18. naaldboom
20. meisjesnaam
24. voor
26. trompet
27. trek
27. levende have
30. plaats in de Sowjet-Un
32. aanleggen
S TlEiU.N'B ere
'I^lAlulR
5 .P E L 1>XN 0
tjXnXE XuIt
TjZlWiE R F K E
tX'ÏXXE
TiO C H T E N
p-X>X
U(PT 5 L
i TTX w
KiL A A 5jL 0 0
ElKlMjAlT
LjO K A A LiT J E
e~XE X>1XEX5
N'ORTYÖ^N CF
De eerste prijs van 10.- werd toe
gekend aan mevr. S. Houterlood-
Snijders, van Boetzelaerstraat 83 te
Alphen aan den Rijn. De tweede
prijs van 7,50 werd toegekend aan
mevr. M. J. Zijdenbos, Rijnenburg
9 te Leiderdorp. De twee prijzen
van ƒ5,- werden toegekend aan de
heer C. J. Bouwmeester, Buurweg
14 te Noord wijk en aan mej. E. E.
Gubbels, Raadhuislaan 74 te Voor
schoten. De prijzen worden de
winnaars toegezonden.
Oplossingen met in de .linkerbo
venhoek vermelding "Kruiswoord
raadsel", voor donderdag zenden
aan Redactie Leidsch Dagblad,
Witte Singel 1, Leiden.
ZWEDEN - Sedert 1889 wordt in
Zweden aan bedrijfsbeveiliging
gedaan. Om daarop nog eens de
aandacht te vestigen heeft Zweden
op 9 oktober twee rolzegels uitge
geven in de waarden 85 öre en 1
kroon. De zegels verbeelden twee
handen met op de achtergrond
twee tandwielen. De vingers van de
handen grijpen enigszins ineen, net
als de tandwielen, daarmee het sa
menspel symboliserend tussen
mens en machine.
Zweden heeft het op 9 oktober niet
bij deze veiligheidszegel gelaten.
Onder het motto "baanbrekers van
de techniek" verscheen ook een
postzegelboekje waarin vijf zegels
van 1,30 kroon. De eerste zegel van
het setje herdenkt John Ericsson
(1803-1889) die wereldberoemd
werd door de beslissende slag bij
Hampton Roads in de Amerikaanse
burgeroorlog, waar het door hem
voor de noordelijke staten ge
bouwde pantserschip Monitor die
Merrimac op de zuidelijken zege
vierde. In zijn lange leven deed
Ericsson vele uitvindingen, o.a. de
scheepsschroef (1839). Helge
Palmcrantz (1842-1880) die verbe
terde versies pitbracht van het ma
chinegeweer en de naaimachine
wordt od de tweede zegel verbeeld.
De grondlegger van het nu wereld
omvattende telefoonbedrijf Lars
Magnus Ericsson (1846-1926) die
reeds een jaar nadat Bell de eerste
telefoonverbinding tot stand
bracht een tafelapparaat con
strueerde staat op de derde zegel.
De constructeur van de kogellager,
Sven Wingquist (1876-1953) komt
op de vierde zegel voor en de man
van de turbine, Gustav de Laval
(1845—1913) staat op de zegel die de
serie afrondt.
DENEMARKEN - De Deense post
wijdde afgelopen donderdag 18 no
vember vier zegels aan de glasin
dustrie die in Denemarken al sedert
1570 bloeit. De bekendste verte
genwoordigers van deze.industrie
zijn nu wel Holmegaards Glas-
vaerk, opgericht in 1825 en Kastrup
Glasvaerk (1847). Op de zegels, die
wat het ontwerp betreft een enigs
zins bonkige Indruk maken, achte
reenvolgens: 60 öre (groen), het
vormen van het glas voor het bla
zen; 80 öre (bruin), het gereedge
komen glas wordt van de blaaspijp
genomen; 130 öre (blauw), voet en
gereedgekomen glas worden van
elkaar gescheiden en 150 öre (rood-
violet), het glas wordt in de juiste
vorm geblazen.
GUERNSEY - Op 14 oktober
bracht het Kanaaleiland Guernsey
vier zegels in omloop waarop en
kele voor het "eilandenrijkje" be
kende gebouwen staan afgebeeld.
Op een zegel van 5 pence het Ko
ninklijk gerechtsgebouw dat is te
vinden in St. Peter Port (Bailiwick).
Ook in St. Peter Port staat het Eli
zabeth college dat op een zegel van
7 pence voorkomt. La Seigneurie
dat vredig op de zegel van 11 pence
ligt staat op het eilandje Sark en op
de 13 pence-zegel de Island Hall
(Alderney).
Troefpromotie is altijd een dank
baar onderwerp. Het is één van de
meest simpele speelfiguren, al
hoewel in de praktijk toch dikwijls
gemist. Zie bijv. dit voorbeeld uit
het Engelse Bridge Magazine:
V 9
V 8
'O A 5
3 5 2
6 3
4
AH643
O 10 3
AH8 7 4
Hl
B
O VI
VI
A3
10 7
H 9 8 6 4 2
10 5 2
West opende 1 Ha, waarna 1 Sch bij
noord en 3 Ha bij oost een eindcon-
tract werd bereikt van 4 Ha. Noord
begon goed met Ru A en ruiten na
voor de heer. Nogmaals ruiten deed
vervolgens HA V promoveren tot
een slag. Niet evenwel tot de
downslag. Zuid had nl. verzuimd
eerst Sch A te incasseren, hetgeen
west in de gelegenheid stelde op de
derde ruiten zijn verliezende
schoppen op te r
spel dat een spectaculair voorbeeld
opleverde van troefpromotie.
1084 2
92
B 98 2
742
V6 A97 5
10 3 9 VB86
AH4 V75
VB 10 6 5 3 *98
HB3
C AH754
O 10 6 3
AH
West opende 1 KI, noord pas, oost 1
Ha, zuid pas en west tenslotte 2 KI.
Zuid toonde goed inzicht door niet
te bieden. Hij had Kracht in de ver
keerde kleur en wist bovendien
met zekerheid dat zijn partner vrij
wel poploos moest zijn.
Noord kwam uit met Sch 2 en west
maakte de fout niet direct het aas te
leggen. Zuid nam en vervolgde met
drie ronden harten, waarbij west de
derde maal troefde met KI 10. Zuid,
aan slag met KI H, speelde opnieuw
harten, door west getroefd met de
boer. Zuid kwam nog één keer aan
slag met KI A, waarna een vierde
ronde harten uiteindelijk KI 7(!)
deed promoveren tot een slag en
tevens de downslag.
T. SCHIPPERHEY
