LEIDSCH
DAGBLAD
'Verkeersbeleid nekt detail
handel in
binnenstad'
In Nederland bestaat behoefte aan avondnniversiteit
Alle acht veerlieden van
Kaagpontje gearresteerd
vandaag
Gruwelijke lijst
belast ex-SS-er
Den Uyl
komt met
tussen
oplossing
Voorzitter Raad Grootwinkelbedrijf:
LEIDSCH Ét DAGBLAD
Akkoord
tussen
bonden
en Adler
Gijzeling
in Amman
WOENSDAG 17 NOVEMBER 1976
OPGERICHT 1 MAART 1860
35091
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Ultra-centrifuge
fabriek Almelo
DEN HAAG (SP) - Premier Den
Uyl wil voorlopig een kleine uit
breiding van de ultra-
centrifugefabriek in Almelo.
Alleen op die manier zou een con
flict binnen het kabinet over deze
kwestie voorkomen kunnen
worden. De PPR-ministers Van
Doorn en Trip hebben gedreigd
te zullen opstappen als besloten
wordt dat de Almelose fabriek
meer verrijkt uranium - brand
stof voor kerncentrales - mag
gaan maken.
Jaarlijks produceert de ultra-
centrifugefabriek vierhonderd
ton verrijkt uranium. Er bestaan
plannen om de produktie binnen
vijfjaar op te voeren tot tweedui
zend ton. De regering moet dit
nog goedkeuren.
De PPR ligt dwars. De radicalen
willen om principiële redenen
geen medewerking verlenen aan
de verbreiding van de kernener
gie en dus ook niet aan vergroting
van de ultra-centrifugefabriek
die brandstof voor kerncentrales
levert.
Om uit de impasse te komen wil
Den Uyl jaarlijks een besluit ne
men over een geringe uitbreiding
van de fabriek in Almelo. Hij
staat een stapsgewijze vergroting
voor ogen. Zo heeft hij voorge
steld om de produktie van ver
rijkt uranium volgend jaar met
maar tweehonderd ton op te voe
ren. De beslissing over de eind-
capaciteit van de ultra-
centrifugefabriek wil de premier
aan het volgende kabinet overla
ten.
De tussenoplossing van Den Uyl
heeft het voordeel dat over een
paar jaar beter beoordeeld kan
worden of de ultra-
centrifugefabriek winst zal blij
ven maken. Dat is momenteel erg
onzeker. Want andere methoden
om verrijkt uranium te maken -
zoals de gasdisfusieïnethode -
zijn goedkoper.
Omdat de vooruitzichten niet al te
best zijn, zijn grote ondernemin
gen zoals Shell, VMF en Philips
geen voorstander van uitbreiding
van de Almelose fabriek. Dat be
tekent dat de staat er alleen voor
staat. De kosten van de uitbrei
ding zijn ruim zevenhonderd mil
joen gulden. Het plan van Den
Uyl kost in 1977 nog geen hon
derd mihoen.
Voor goed auto-onderhoud
Eén op zeven studenten heeft volledige werkkring
UTRECHT (SP) - Er moet in Neder
land een avonduniversiteit ko
men. De minister van onderwijs
zoü in overleg met de Academi
sche Raad (adviserend lichaam
t.a.v. wetenschappelijk onder
wijs) een werkgroep moeten in
stellen om een uitgewerkt voor
stel voor de oprichting van een
dergelijke universiteit te doen.
Eén op de zeven studenten heeft
thans een volledige werkkring.
De mogelijkheden voor werk
studenten om tot een universi
taire studie te komen zijn echter
zeer beperkt. Een avond
universiteit zou hun mogelijkhe
den zeer vergroten.
Dit blijkt uit een rapport van de
vakgroep in oprichting Metho
denleer en Statistiek'en de afde
ling algemene wetenschaps
onderwijszaken van de rijksuni
versiteit Utrecht. Het belangrijk
ste werk werd geleverd door drs
M. P. M. de Goede en dr. R. A. C
Hoksbergen.
Het tweetal heeft voor zijn onder
zoek ruim duizend avondstuden
ten gepolst. Er kwamen interes
santé gegevens uit te voorschijn.
De gemiddelde leeftijd van de
werkstudent is 31 jaar, driekwart
van de werkstudenten zijn man-
De vrouwen zijn gemiddeld iets
jonger en ook vaker ongehuwd.
De mannen hebben gemiddeld
een veel hoger inkomen dan de
vrouwen en zijn dan ook veel be
ter in de gelegenheid te studeren.
De vrouwen worden vooral ook
beperkt door hun gezinsomstan
digheden.
Als belangrijkste motieven on te
gaan studeren werden opgege
ven "interesse in de stof of studie
en vermeerdering van kennis".
Ook zaken als "beter functione
ren iri het bestaande beroep" en
"meer beroepsmogelijkheden in
de toekomst" werden veelvuldig
genoemd. "Het-niet genoeg vol
doening vinden in het huishou
den" en "plezier in de studie" wa
ren veelgehoorde argumenten
De werkstudenten vinden het een
handicap dat niet het hele on
derwijsprogramma in de avon
duren wordt gegeven: voorts
mist men een structurering in de
tijd, aangepast aan de mogelijk
heden die mensen met een werk
kring hebben en velen wensen
bovendien onderwijs te volgen
dat meer rekening houdt met de
maatschappelijke ervaring van
de in doorsnee veel oudere werk
student.
De samenstellers van het rapport
doen een aantal voorstellen om te
komen tot één landelijkë avond
universiteit voor werkstudenten:
er dient één landelijke organisa
tie te komen die gebruik maakt
van de bestaande universitaire
voorzieningen.
reeds bestaande programma's
voor avondstudenten moeten op
korte termijn voor landelijk ge
bruik geschikt worden gemaakt.
bij de opbouw van de program
ma's moet vooral rekening wor
den gehouden met de inbreng die
de werkstudent vanuit zijn be
roepservaring heeft; specifieke
aandacht is vereist voor de
thuiswerkende gehuwde vrouw.
de studie dient even lang te zijn
als die van dagstudenten.
AMSTERDAM (SP/ANP) - Verkeer en vervoer in de Ne
derlandse binnensteden ontwikkelen zich steeds meer in
een voor het grootwinkelbedrijf ongunstige zin.
Van jarenlange
fraude verdacht
Rustij
weer
Overwegend droog met op veel plaat
sen mist of laaghangende bewolking.
Ook enkele verspreid voorkomende
opklaringen. Zwakke tot matige wind
uit uiteenlopende richtingen. Minima
omstreeks 3, maxima morgen ongeveer
7 graden.
(Opgemaakt om 11.15 uur)
18 NOVEMBER
Zon op: 8.05 uur; onder-16.45 uur.
Maan op: 3.38 uur; onder: 14.59 uur.
Hoogwater te Katwijk te 12.07 uur.
Laagwater te 7.50 en 20.09 uur.
ALKEMADE - Alle acht veerlieden
van het pontje van Kaagdorp
naar Buitenkaag zijn gistermid
dag door de rijkspolitie gearres
teerd. Zij worden ervan verdacht
al jaren achtereen geïnd pontgeld
niet te hebben afgedragen. Het
achtergehouden geld zou in de
tonnen lopen.
Het gemeentebestuur van Alke
made, zo heeft burgemeester Bol-
ten de gemeenteraad gisteravond
meegedeeld, heeft alle veerlieden
voorlopig geschorst. Hun salaris
zal echter niet worden ingehou
den hoewel dit niet uitgesloten
wordt geacht. Burgemeester en
Ter kennismaking 4 weken voor de halve prijs
Ik wordt abonnee per 2 december 1976 en ontvang de
krant vanaf heden.
Stuur mij 4 weken het Leidsch Dagblad voor
half geld en noteer mij aansluitend als abonnee.
naam:
adres:
plaats:
gironummer:
Hokje zwart maken, bon invullen, in open enveloppe
(zonder postzegel) sturen aan Leidsch Dagblad,
antwoordnummer 214, Leiden.
wethouders zullen hierover pas
een standpunt bepalen als de fei
ten daartoe aanleiding geven.
De schorsing van de veerlieden zal,
aldus drs. Bolten, zo kort moge
lijk worden gehouden. Hij is van
mening, dat de thans heersende
onzekerheid zo spoedig mogelijk
moet worden weggenomen.
De waarnemende bemanning van
het pontje, ambtenaren van pro
vinciale waterstaat van Noord- en
Zuid-Holland alsmede werkne
mers van rijkswaterstaat, kan
deze werkzaamheden slechts tij
delijk verrichten. De (extra) kos
ten die dit met zich brengt zullen
door de gemeente Alkemade
worden betaald.
Burgemeester Bolten heeft nu al
gewaarschuwd, dat de schorsing
van het ervaren personeel voor de
gebruikers van de pont wel het
nodige ongerief met zich zal
meebrengen. Vooral voor de be
woners van beide Kaag-dorpen.
De diefstal van pontgelden duurt al
jaren. De gemeente Alkemade
had al eens eerder argwaan. Zij
liet daarom (tot twee keer toe) een
onderzoek instellen. Maar toen
konden geen harde feiten op tafel
worden gebracht.
Nu heeft men echter wel bewijzen
dat er fraude heeft plaats gevon
den. De rijkspolitie heeft maan
den aan de zaak gewerkt. Niet al
leen de groep Alkemade. Zij
kreeg assistentie van diverse
korpsen uit de provincie.
Die voor de veermensen „vreem
de" politiemensen (in burger)
maakten geregeld gebruik van
het poiKje van Kaagdorp naar
Buitenkaag. Zowel overdag als in
de nachtelijke uren: de pont vaart
namelijk vierentwintig uur. De
agenten gingen na of het perso
neel van het veer wel kaartjes af
gaf waarvoor de gebruikers van
de pont betaalden. Op die manier
kwam de politie er achter, dat dit
in diverse gevallen niet gebeurde.
Het ontvangen pontgeld kon op
die manier worden ontvreemd.
Er waren ook mensen die zich voor
een aanzienlijk minder bedrag
lieten overvaren. Bij het betreden
van de pont zeiden zij dan al bij
voorbaat „laat het kaartje maar
zitten".
De argumenten die een aantal veer
lieden aanvoerden voor hun daad
was gebrek aan geld.
Toen de arrestaties gistermiddag
werden verricht waren er geen
vervangers aanwezig, die de
veerdienst direct konden over
nemen. Een rijkspolitieman te
water meerde daarom zijn boot
aan de wal af en nam de zaken zo
goed en zo kwaad dat kon, waar.
"Zowel de grotere als de kleinere
detailhandelsbedrijven worden ge
confronteerd met in snel tempo
stijgende vervoerskosten. Boven
dien kan de consument vrijwel
nergens zijn auto kwijt op een rede
lijke loopafstand van de winkels".
Deze klachten uitte drs. J. Bons jr.
in zijn kwaliteit als voorzitter van
de Raad van het Grootwinkelbed
rijf vanmorgen in zijn jaarrede.
In de Nederlandse steden zijn er, zo
meent drs. Bons, over het algemeen
twee situaties. Of men doet niets of
veel te weinig aan de oplossing van
het verkeers- en parkeerprobleem,
of men bedenkt plannen vanuit een
zo beperkte gezichtshoek, dat er
wezenlijke onevenwichtigheden
ontstaan.
Milieu
Oorzaak van dit laatste is vrijwel
steeds een in alles vooropstellen
van de milieufactoren en het in
sterke mate onderwaarderen van
het economische belang. Op talloze
plaatsen leiden deze opvattingen
tot o.m. verkeersbeperkende maat
regelen, een veelheid van techni
sche eisen aan het vrachtvervoer en
bevordering van het openbaar ver-
Dit betekent voor de detailhandel
(groot en klein) o.m. dat een ge
deelte van de consumenten
"vlucht" naar winkelcentra en
winkels die wel per auto bereikbaar
zijn en parkeergelegenheid heb
ben. Maar ook, dat marginale be
drijven uitvallen, waardoor de aan
trekkelijkheid van een buurt wordt
aangetast en een verdere verschra
ling optreedt.
Moeilijk
Drs. Bons concludeerde uit dit alles
dat het verkeers- en vervoersbeleid
van een aantal gemeenten binnen
de bebouwde kom bij stijgende
kosten, dalende omzetten tot ge
volg heeft.
De heer Bons erkende, dat het om
eef\ bijzonder moeilijk vraagstuk
gaat, dat niet zo maar in een han
domdraai is op te lossen. Toch is op
korte termijn een integrale aanpak
noodzakelijk om aan de spiraal van
stijgende kosten en dalende omzet
ten te ontkomen.
Bij het vinden van een oplossing
moet gestreefd worden naar een
redelijke combinatie van eigen
auto en openbaar vervoer. Milieu
factoren mogen van de heer Brons
bij de beleidsbepaling best betrok
ken worden, maar dat mag niet tot
gevolg hebben dat het economisch
belang wordt ondergewaardeerd,
aldus de voorzitter van de Raad
voor het Grootwinkelbedrijf.
Anneke Gerritsen uit Apel
doorn is vermoord. Het 20-
jarige meisje werd sinds 17
september vermist. Gisteren
werd haar lichaam gevon
den onder het zand bij een in
aanbouw zijnd viaduct. De
patholoog anatoom van het
Gerechtelijk Laboratorium
dr. J. Zeldenrust heeft van
morgen sectie verricht. Vol
gens hem is Anneke overle
den aan steken in de borst en
bloedverlies. De politie is er
zeker van dat de moorde
naar één van de vier arres
tanten is, maar ze weet nog
niet wie
PAGINA 7
Oostduitse protestzanger
verliest nationaliteit
PAGINA 5
Kissinger stelt de NAVO ge
rust
PAGINA 9
Bondsvergadering KNVB
week verzet
PAGINA 17
In de Kamer veel kritiek op
milieubeleid van minister
Vorrink
PAGINA 19
St.-Nicolaas prijsvraag
In ons nummer van morgen 18 november wordt een St.-Nicolaas prijs
vraag opgenomen die ontleend is aan de speciale puzzelpagina's in ons
nummer van vandaag 17 november. Om aan de prijsvraag mee te doen is
het nodig dat u de krant van vandaag en vooral de puzzelpagina's
bewaart.
Voor de prijswinnaars stellen wij 900,- aan prijzen beschikbaar.
de hoofdprijs bedraagt 250,-
verder 1 prijs van 100,-
2 prijzen van 50,-
4 prijzen van 25.-
en 35 prijzen van 10,-
Bewaar dus de krant van vandaag en lees de nadere bijzonderheden
over de prijsvraag in ons nummer van morgen. Als u de oplossing per post
aan ons toezendt, zorg er dan voor dat ze voldoende is gefrankeerd (tot
20 gram 55 cent). Onvoldoende gefrankeerde inzendingen worden niet
aangenomen. Gelieve op de enveloppe te vermelden
St.-Nicolaas prijsvraag
ROERMOND (SP) - De Limburgse
ex-SS'er Lambertus Johannes L.,
tegen wie maandag het proces voor
de rechtbank in Roermond begint,
zijn zeven misdrijven tenlaste ge
legd. L. wordt ervan verdacht in het
kamp te Bobruisk Joden van het le
ven te hebben beroofd door dood
schieten, ophanging, wurging door
zijn schoen op slachtoffers hun keel
te zetten, opzettelijke verdrinking
door slachtoffers op de handen te
trappen als zij de rand van een met
water gevuld bassin aanraakten,
door mensen levend te begraven,
door mensen tot aan de hals te be
graven en hen vervolgens tegen het
hoofd te trappen en met een bijl
mensen te castreren.
De beestachtigheden moeten heb-
LEIDEN - Slechts enkele dagen na
de demonstratieve werkonderbre
king die vrijdagmiddag bij de
schrijfmachinefabriek Adler aan de
Rooseveltstraat werd gehouden
hebben de vakbonden gisteren met
de. directie van Adler overeen
stemming bereikt over een aantal
uitgangspunten voor een
De Industriebonden NW en NKV
verbonden afgelopen vrijdag deze
uitgangspunten als eis aan een ul
timatum. dat volgende week
woensdag zou aflopen.
De bonden zijn al zeven jaar in on
derhandeling met de Adler-directie
over invoering van een zoge
naamde geïntegreerde cao, waarbij
alle niet reële - dus niet uit een
functie voortvloeiende - inko
mensverschillen tussen fabrieks-
en kantoorpersoneel moeten wor
den vereffend. Toen vrijdag een
akkoord over deze kwestie misluk
te, legden de Industriebonden van
de FNV het ultimatum voor. Indus
triebond CNV en de Unie BLHP
besloten toen het overleg voort te
zetten. Voor het gesprek van giste
ren waren de Industriebonden
NW en NKV apart uitgenodigd.
Volgens de Industriebonden zullen
de gekozen leden van de onderne
mingsraad bij Adler hun werk weer
hervatten, nu het akkoord rond is.
In maart van dit jaar werden deze
werkzaamheden opgeschort van
wege de moeizame voortgang bij de
cao-onderhandelingen. Een van de
geaccepteerde uitgangspunten is,
dat een nieuwe salarisstructuur
volgens de geïntegreerde cao van
kracht wordt op 1 januari 1977.
Bij de Adler schrijfmachinefabriek
(die vestigingen heeft in Leiden en
Cuyk) werken in totaal ongeveer
1000
ben plaatsgevonden tussen 1 me
1942 en september 1943. Als getui
gen zijn opgeroepen Isak Wasser-
stein uit Garmisch-Partenkirchen
en Jehoshua Borenstein, Mena-
chem Schotland, Schrage Sissholz
en Mosche Manne, allen woonach
tig in Israël.
AMMAN (UPI/Reuter) - Een aanta
gewapende mannen heeft vanmor
gen het Intercontinental Hotel in
Amman aangevallen en naar word
aangenomen, enkele gijzelaars ge
maakt.
Kort nadat veiligheidstroepen b'.
het hotel waren aangekomen ont
stond een vuurgevecht tussen de
aanvallers en de militairen Een
ooggetuige zei dat het gevecht ver
scheidene uren na de bestorming
nog steeds gaande was.
Een verslaggever ter plaatse ver
klaarde dat het hotel „belegerc
wordt" door de veiligheidstroepen
Het gebouw is gevestigd op een
heuvel vanwaar men uitzicht heeft
op het centrum van Amman.
De bestorming van vandaag volg
kort na de beëindiging van de na
tionale feestelijkheden rond de
41ste verjaardag van de koning.
