Moord niet
bewezen
Moeilijkheden nog niet opgelost
dat werkt.
Winst-maken uitbannen
in de bejaardenzorg
BINNENDOOR
Wethouder Tesselaar over schouwburgcrisis
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
to
i i 6
BUITENOM
071-12.57.41
Vrijspraak gevraagd
in proces Frans H.
Ontslagen
bij Etna
ZATERDAG 13 NOVEMBER 1976
BINNENLAND
PAGINA 7
Dobbelstenen
Toen ik verleden week het pro
bleem van de twee teerlingen
aan de orde stelde, heb ik nau
welijks kunnen bevroeden wat
voor een volk van dobbelaars
we zijn. Misschien moet ik het
nog wat nauwkeuriger formule
ren: wat voor een volk van we
tenschappelijke dobbelaars we
zijn.
U weet nog wel dat er een aca
demische controverse op de re
dactie was ontstaan over de
vraag, wat de kans was om met
twee dobbelstenen een worp te
gooien van gelijke ogen. Dus
twee enen, twee tweeen, enzo
voorts. Wetenschapsredacteur
Piet Bok hield die kans op 1 op
21 en ik op mijn beurt kwam op
1 op 36.
Het antwoord op de klem
mende vraag werd vervolgens
voorgelegd aan de lezers van dit
blad. Het verschijnt tenslotte
niet voor niets in een regio die
een universiteit herbergt:
Er kwamen zes reacties op.
Stuk voor stuk doorwrochte
verhandelingen.
Dobbelstenen
Ik hou er nog even de spanning
in over de uitkomst van deze
vluchtige enquête.
Een zeer koel wetenschappelijk
referaat produceerden de heren
N. P. Boiten en G. A. Terpstra
uit Leiden. Zij schreven: "on
dergetekenden hebben met
veel plezier kennis genomen
van de academische tweekamp
te uwer redactie. N.P.B., fysi
cus, heeft de quantummechani-
sche aspecten van de onder
scheidbaarheid van de dobbel
stenen bestudeerd en de mate
riele onderscheidbaarheid ge
constateerd. G.A.T., wiskundi
ge, heeft de logische aspecten
van het onderhavige probleem
bestudeerd en bepaald dat on
derscheidbaarheid niet van in
vloed is op de oplossing van het
probleem, evenmin als de vol-
^gorde waarin wordt gegooid.
Laten we het probleem eens be
spreken. Stel u heeft met twee
dobbelstenen gegooid. Als ze
op tafel liggen en er ligt een 4 en
een 6, dan is dit een mogelijke
combinatie, die tóch anders is
dan het geval waarin de dobbel
steen die nil op 4 ligt op 6 wordt
gelegd, en die van 6 op 4. We
moeten dus twee mogelijkhe
den tellen. Vergelijken we dit
met de situatie 3-3, dan kan niet
door de dobbelstenen anders te
-leggen dezelfde combinatie
worden verkregen; één combi
natie dus! Kortom, de heer
Mulder heeft gelijk".
Dobbelstenen
De heren A. W. Prins en Pieter
C. N. Hoogstraten, beiden uit
Leiden, zonden los van elkaar
een zogenaamd kansvierkant
voor éen worp met twee dob
belstenen in.
Ik druk hierbij één van die vier
kanten af:
Hier zou men op een dwaals
poor kunnen worden gebracht
omdat het vierkant zelf niet de
kansverdeling per dobbelsteen
geeft, maar het totaal aantal ge
scoorde ogen. De score "7"
komt zes keer voor. Dat klopt
ook, wanneer wordt bedacht
dat men die som op zes manie
ren kan bereiken: 1-6, 2-5, 3-4,
4-3, 5-2 en 6-1. De score "6" op
vijf maniere: 1-5, 2-4, 3-3, 5-1,
4-2. De proef van de pudding in
het vierkant zijn de scores "2"
en "12", die kunnen namelijk
maar op éen manier worden ge
componeerd (1-1 en 6-6). In
derdaad levert het kansvierkant
hierbij het theoretische mate
riaal: in de 36 hokjes komt maar
éénmaal een "2" of een "12"
Dobbelstenen
Op dezelfde lijn zit Fred Rohde
uit Leiden ("doctrine-Mulder is
juist! Proficiat").
Heel interessant is de proef van
de heer G. Seisveld. Hij heeft
niet een theoretisch model ge
kozen. doch is uitgegaan van de
praktijk. Hij heeft 600 keer met
twee dobbelstenen gegooid en'
alle resultaten genoteerd. Vol
gens onze hypothese moeten de
scores van gelijke ogen 1 op 36.
dat is 2.77 procent (repeterende
breuk) van het totaal zijn. De
heer Seisveld vond 13 keer 1-1
(2.16 procent), 19 ker 2-2 (3.16)7"
21 keer 3-3 (3.5), 16 keer 4-4
(2.67), 12 keer 5-5 (2), 14 keer 6-6
(2.33). De ongelijke ogen wer
den per gegroepeerde combina
tie (dus 3-4, 4-3, enzovoorts)
gemiddeld 35 keer gegooid, met
uitschieters naar beneden (23
keer) en naar boven (42 keer).
Dat is ruim het dubbele van de
16.83 keer van de gelijke ogen.
De methode-Seisveld lijkt me
(voorlopige conclusie) juist en
het enige dat mijn hypothese
nog in gevaar kan brengen zou
het geval zijn dat Seisveld on
deugdelijke dobbelstenen zou
hebben gebruikt.
Dobbelstenen
Tot slot: de heer J. A. Berk uit
Zoeterwoude kiest voor Piet
Bok. Hij zegt: "Mulder stelt dat
"er 36 combinaties mogelijk zijn.
zonder dat de dobbelstenen na
der beschreven zijn en heeft dus
volgens de binomiale kansver
deling ongelijk. Doch wanneer
Mulder praat over dobbelsteen
A en dobbelsteen B (wat hij niet
deed) dan zijn er 36 combina
ties, zo is dan A6B4 anders dan
A4B6"
Met die tweede zin van
Berk ben ik het helemaal
En wat er in de eerste zin
heb ik, dacht ik, verleden 1
niet beweerd.
In elk geval worden alle 1
hartelijk bedankt.
Zo ziet men maa
geestelijke nood hoog
men zelden tevergeefs
roep op de medemens.
HAN MULDER
Aon la/ ogen
Ssrf/e
s/een
kans
1
8
y
/O
/i
e,
f
8
9
/O
f
6
1
8
9
4
f
6
f
8
3
3
V
f
6
9
8
l
J
4
f
6
r
T^eecda steen
X 3 y s 6
/oir
o on dopen
Toenemende werkloosheid
in onderwijs
DEN HAAG - Tot 1982 voltooien
22.500 jongeren een opleiding tot
kleuterleidster en 53.500 een on
derwijzersopleiding. Van hen krij
gen er respectievelijk 10.500 en
23.500 geen werk (in beide gevallen
45 procent). Dat heeft de commissie
kleuter- en basisonderwijs bere
kend.
Deze terugloop in arbeidsplaatsen
is het gevolg van het dalende leer-
hngental in de toekomst. Per 1 ja
nuari 1982 is het aantal kleuters af
genomen van 514.000 in 1975 tot
348.000 (25 procent). Bij het lager
onderwijs verwacht de commissie
een terugloop van 15 procent:
1.446.500 begin dit jaar, 1.226.700 in
1982.
Sinds 1972 treedt een daling op van
het aantal kinderen dat lager on
derwijs volgt.
ZEILEN - De internationale feder
atie van watersportbonden heeft
gisteren tijdens een algemene ver
gadering besloten de Star opnieuw
toe te laten tot de Olympische Spe
len. In Montreal was dit boottvpe
voor de eerste maal sinds 1932 niet
op het programma verschenen en
vervanger door de tempest. De
Tempest is nu weer afgevoerd.
LEIDEN - De fusie tussen
volksuniversiteit K. en O.
en de Leidse Schouwburg
gaat voorlopig niet door,
zo is gisteren bekend ge
worden. B. en W. hebben
dit besluit in september,
vlak voor de opening van
de gerestaureerde
schouwburg genomen en
de raadscommissie cul
tuur tijdens een besloten
zitting van een en ander in
kennis gesteld. De crisis
binnen de schouwburg is
nog niet bezworen en uit
een gesprek met de we
thouders blijkt dat het col
lege er naast de huidige
moeilijkheden nog niet
eens, die van een fusie bij
wilde hebben.
Door Ton van Brussel
De problemen op de schouwburg
dateren al vanaf het moment dat
de schouwburg, vroeger eigen
dom van de schouwburgvereni
ging, werd overgedragen aan de
gemeente, nu zeven jaar geleden.
Er werd een directeur benoemd:
Hans van Dam, maar de vroegere
bedrijfsleider Kees Hoogeveen
bleef. Tot een goede samenwer
king tussen die twee is het nooit
gekomen. Nu zijn er evenwel ook
moeilijkheden geweest tussen de
personeelsleden onderling en in
ten we de fouten zien op te lossen
en naar een goede structuur voor
de toekomst zoeken".
De te veel door de schouwburg ge
programmeerde voorstellingen
zouden door de schouwburg
commissie worden afgezegd of
worden overgedragen aan an
dere theaters. Er zou contact
worden opgenomen met het
LAK om voorstellingen over te
Tesselaar "Informeel heb ik dat
gehoord. Formeel ben ik nog niet
ingelicht, dus geef ik nog geen
oordeel. Echt, we doen alleen
maar wat als de schouwburg
commissie ons op de hoogte
brengt. Dat is de afspraak die is
gemaakt en waar men akkoord
mee is gegaan".
Wethouder Tesselaar vertelde over
igens ook dat de schouwburg
binnenkort een eigen telefoon
nummer krijgt en niet meer op de
centrale staat van K en O. Daar
over waren problemen, omdat als
de schouwburg werd gebeld K en
O aan de lijn kwam en dat gal
verwarring. Ook wordt begin ja
nuari duidelijk wie de schouw
burg gaat verpachten. De restau
rateur van de Stadsgehoorzaal
doet dat nu op proef, maar houdt
daar straks weer mee op, na ge
rapporteerd te hebben over zijn
ervaringen. De pachter, de heer
Milikan, heeft overigens de pach
ter van het afgebrande Burcht
complex, de heer Plasmeijer in
dienst genomen voor de schouw
burg.
Tesselaar wilde het niet uitsluiten,
dat Plasmeijer eventueel na ja
nuari de verpachting op zich
neemt.
Zaak tegen
Eindhovense
dokters weer
aangehouden
DEN BOSCH - De zaak tegen de
Eindhovense röntengenologen, de
dokters Van Z. en K. is door de
rechtbank te 's-Hertogenbosch op
nieuw aangehouden, nadat de offi
cier van justitie, mr. J. Peynenburg,
had geantwoord op de pleidooien
van beide raadsleden, mr. Polak
voor dokter Van Z. en mr. Ten Be
rge voor dokter K. Dezen vroegen
na de repliek van de officier enkele
dagen tijd voor beraad, waarop de
president van de rechtbank, mr. Th.
Geense, de voortzetting van de be
handeling vaststelde op dinsdag.
Officier mr. Peynenburg conclu
deerde in zijn repliek, dat de beide v
röntgenologen geen slachtoffer zijn
geworden van de slechte controle
en administratie bij de ziekenfond
sen, zoals de raadslieden dat in hun
pleidooi hebben gesteld, maar dat
zij daar welbewust gebruik c.q.
misbruik van hebben gemaakt. De
hoge verwachtingen die aan de
medische stand worden gesteld,
hebben ze daarmee teleurgesteld,
aldus mr. Peynenburg. Bij het stel
len van de eis is er terdege rekening
mee gehouden dat de strafvervol
ging voor beide verdachten al hard
is aangekomen, aldus de officier.
Tegen beide artsen heeft de officier
op 1 november negen maanden ge
vangenisstraf geëist, waarvan zes
maanden, voorwaardelijk met een
proeftijd van drie jaar. Hij achtte
het mede plegen van valsheid in ge
schrifte, meermalen gepleegd, in
beide gevallen bewezen.
BAS StudentenWerkbureau
Leiden Kort Rapenburg 14
DEN BOSCH - Hartchirurgie.
Het Groot Ziekengasthuis in Den
Bosch heeft zich kandidaat gesteld
bij staatssecretaris Hendriks van
Volksgezondheid voor een hartchi-
rurgisch centrum. Men wil streven
naar 1000 open hartoperaties per
jaar. Gehoopt wordt dat dat cijfer
van 1980 af na een aanloopperiode
van rond vier jaar kan worden be
reikt.
Het Bossche ziekenhuis komt niet
voor in de planning van de betrok
ken ministeries om de capaciteit
van de hartchirurgie op te voeren
tot 4500 operaties per jaar (nu: 2000)
voor het hele land. Het bestuur zegt
echter te verwachten dat de staats
secretaris akkoord zal gaan met het
plan dat, aldus het bestuur, uit
nood is geboren.
relatie tot de directeur en de
schouwburgcommissie. De
schouwburgcommissie, is door
de gemeenteraad ingesteld bij de
overname en heeft een aantal be
voegdheden, waardoor zij ver
antwoordelijk is geworden voor
het beleid. De gemeente geeft aan
hoeveel geld er voor de schouw
burg beschikbaar is, de commis
sie is dan verantwoordelijk voor
de besteding van het geld.
Er ontstonden problemen tussen
Hans van Dam en de commissie,
omdat de eerste eigenmachtig
zou optreden en regelmatig fou
ten zou maken. Zo was er finan
cieel de ruimte om dit seizoen
honderdtien voorstellingen te
geven, maar programmeerde Van
Dam er honderdvijftig. Volgens
Tesselaar en Oosterman, we
thouders welzij nbevordering,
deed Van Dam tegenover de
commissie de uitlating dat hij 150
voorstellingen voor de prijs van
110 kon maken. Eén van de pro
blemen, die daardoor ontstond is
dat er te weinig personeel is om
alle avonden, dat er voorstellin
gen zijn, te bemannen. Er moet
overwerk worden gedaan, het
geen meer geld kost, en het per
soneel is in mineurstemming
omdat er zoveel en zovaak ge
werkt moet worden.
Tesselaar en Oosterman hebben
gesteld, na afloop van een reeks
besprekingen met betrokkenen,
formeel te willen zijn en nu voor
lopig alleen maar in te willen
grijpen als de schouwburgcom
missie hen meedeelt dat er moei
lijkheden zijn. Ook hebben ze ge
steld dat als de schouwburgbe
groting wordt overschreden, er
op de begroting voor het volgend
seizoen gekort zal worden.
De vraag is nu of de problemen niet
naar de toekomst worden ver
schoven en er volgend jaar zomer
ook geen oplossing is.
Tesselaar: "We hebben bewust ge
zegd daternu geen fusie kan zijn.
We hebben een halfjaar de tijd om
te kijken of we een formule kun
nen vinden, waarmee het perso
neel wel kan samenwerken. Alle
gesprekken die er zijn en die er
nog komen worden genotuleerd
en op de band vastgelegd. Zodat
we in juli goed weten waar we
staan. Gaat het dan nog niet goed,
dan moeten er maatregelen wor
den genomen in de personele
sfeer".
Betekent dat dat de directeur dan
eventueel moet verdwijnen?
Tesselaar. "Het gaat niet alleen om
de directeur, er zijn meer perso
neelsleden bij betrokken. We
sluiten het niet' uit, dat als wij
straks moeten zeggen: we zien
binnen deze bezetting geen op
lossing, er personeel weg moet.
Of dat nodig is en wie dan weg
moet. daar kan ik nog niets over
zeggen".
Wethouder Oosterman zit in de
schouwburgcommissie. De pro
blemen spelen al lang. Is er niet
te laat ingegrepen?
Oosterman: "Ik zit daar in een
moeilijke positie, met verschil
lende petten op. Ik heb dat al va
ker gezegd. Vaak vielen verga
deringen samen met andere voor
mij belangrijke besprekingen. Ik
ben er nu ook uitgestapt tot nader
order".
Als Van Dam fouten maakt en te-
Tesselaar: Misschien moet er per
soneel weg
veel programmeert, is het wel de
schouwburgcommissie die hem
de ruimte geeft om dat te doen en
die verantwoordelijk is.
Tesselaar. Er zijn in die commissie
ook fouten gemaakt. Bij de fusie
wilden we een commissie met le
den van het bestuur van K en O,
met een vertegenwoordiging van
de schouwburg en met raadsle
den. Die commissie krijgt ook
dan weer de verantwoordelijk
heid. Nu is dat uitgesteld en moe-
zijn minst elegant om de geleerden
in de gelegenheid te stellen hun
aangevochten stellingen nader toe
te lichten.
De heer Hermans vond het rapport
van de zenuwarts en de psycholoog
onhanteerbaar. De conclusies ken
schetste hij als „ongenuanceerd"
en „rechtlijnig". Bovendien hecht
hij weinig waarde aan de objectivi
teit van de beide onderzoekers. Of
schoon zij hun onderzoek afzonder
lijk hadden verricht, leken hun ver
slagen als twee druppels water,
op elkaar. Het gezamenlijk rapport
heeft in de ogen van de raadsman
een te snelle basis. De deskundigen
zijn uitgegaan van de lichamelijke
gebreken van de verdachte, die een
hazelip heeft en een abnormaal
grote omvang, en van de situatie,
vroeger bij hem thuis. Zijn vader
was erg autoritair. Hieruit ver
klaarden zij de bij verdachte gecon
stateerde verdrongen agressies, die
zich uitten in een overdreven en
onechte braafheid en dienstbaar
heid aan de medemens. Een wolfin
een schaapspak, die zijn prooi vindt
in zijn vrienden, collega's en pa
tiënten. „In drie halve dagen wisten
de deskundigen feilloos te consta
teren wat anderen in veertig jaar
niet hebben ontdekt".
Frans heeft volgens de raadsman,
helemaal geen opgekropte agres
sies. Zijn oprechte goedheid en
opofferingsgezindheid - en daar
zijn tal van getuigenissen van col
lega's voor aanwezig - komen voort
uit de persoon van verdachte zelf.
In feite was Frans een hoofdverple
ger die alles voor zijn patiënten
over had en blij was met. elk herstel
van de zieken. „Hij was geen sadist.
Er is hem een groot onrecht aange
daan door alles verkeerd uit te leg
gen", zei de heer Hermans.
De heer Booster verweet de verde
diger dat hij zijn sterke twijfels tij
dens het verhoor van de getuigen
niet kenbaar had gemaakt toen zij
voor de rechtbank stonden. Het ge
volg is. dat de rechtszitting, die nu
al in totaal zes weken in beslag
heeft genomen, nog niet beëindigd
kan worden. De officier vroeg om
schorsing. De president van de
rechtbank, mr. F. Eliens, bepaalde,
dat de rechtszaak donderdag wordt
voortgezet.
UTRECHT - De directie van Etna
BV in Breda, onderdeel van Inter-
natio Muller, heeft de vakbonden
opnieuw een reorganisatieplan
voorgelegd. Ditmaal moeten vol
gens de directie 129 werknemers
afvloeien.
Eerder dit jaar werd de afdeling ij
zergieterij van Etna gesloten,
waardoor werkgelegenheid voor
195 mensen verloren is gegaan.
BRINK Luchtverwarming/ /g
-sRMüsfihs». Uw installateur: H
LUCOTHERM B.V. - ALPHEN a/d RIJN
Kalkovenweg 58. Postbus 337, Telefoon (01720) 2 03 00
LEIDSCHENDAM - Slachting. Is
lamieten in ons land mogen ter ge
legenheid van het Islamitische of
ferfeest slachtdieren slachten vol
gens eigen ritus. Het ministerie van
volksgezondheid en milieuhygiëne
heeft dit bekend gemaakt.
MAASTRICHT - Advocaat
mr. J. Hermans heeft giste
ren voor de rechtbank in
Maastricht vrijspraak ge
vraagd voor zijn cliënt Frans
H., dieervan wordt verdacht
bejaarde patiënten door
middel van insuline-
injecties om het leven te
hebben gebracht. De
raadsman achtte negen ten
laste gelegde moorden niet
bewezen.
De heer Hermans zei ervan af te
zien de rechtbank om onmiddel
lijke invrijheidstelling van de ver
dachte te vragen. De zaak is volgens
hem te gecompliceerd, dat de rech
ters in staat zouden zijn daarin
raadkamer over te beslissen.
De officier van justitie mr. J. Boos
ter, eiste echter een nieuw onder
zoek naar de verklaringen van de
getuige-deskundigen prof. Ariëns,
de zenuwarts D. Mulder en de psy
choloog J. Dorpmans. In zijn plei
dooi had de raadsman de deskun
digheid van deze mensen in twijfel
getrokken. De officier vond het op
ENKHUIZEN - Staatssecretaris Meijer van CRM wil het
bejaardenoorden op korte termijn onmogelijk maken winst
te maken. Hoe hij dit precies moet bereiken is nog niet
duidelijk. Hij denkt aan een wetswijziging waardoor voor
nieuw op te richten bejaardenoorden geen verklaring van
"geen bezwaar" meer kan worden afgegeven als met de
beheers- en exploitatievorm winst kan worden behaald.
De bewindsman heeft dit plan gis
teren aangekondigd bij de opening
van "De Herfstzon", een complex
bejaardenwoningen bij een bejaar
denoord in Enkhuizen. Hij had ook
gedacht aan een stelsel van ver
gunningen. Voor verpleeginrich
tingen en inrichtingen voor thuis-'
lozen bestaat al zoiets.
Exploitatie op commerciële basis
betekent winst willen maken en dat
hoort volgens staatssecretaris
Meijer in het welzijnswerk niet
thuis. Het bejaardenwerk bijvoor
beeld consumeert dit jaar 2.5 mil
jard gulden aan algemene, door alle
Nederlanders met elkaar opge
brachte middelen, en het wilde er
bij hem niet in, dat daarin winst
voor particulieren verdisconteerd
moet zijn.
Ook de béstaande bejaardenoord
en, die een verklaring van "geen
bezwaar" hebben maar wel winst
beogen, denkt de bewindsman aan
te pakken. Deze oorden moeten als
de plannen van de staatssecretaris
worden uitgevoerd, binnen een na
der vast te stellen termijn, bijvoor
beeld driejaren, zich omvormen tot
instellingen zonder winstoogmerk.
Bovendien, als een bejaardenoord
een andere exploitant krijgt, wil de
staatssecretaris voorwaarden kun
nen stellen. De rechtsopvolger mag
dan geen winst meer beogen. Ter
overbrugging kan zo'n inrichting
misschien een tijdje in handen van
de gemeente komen die dan kan
bepalen welke beheersvorm voor
de verdere exploitatie moet worden
gekozen, aldus de bewindsman.
De heer Meijer verwacht, dat zo
doende niet alleen het ongepast
winst maken uit deze sector van het
welzijnswerk wordt verbannen,
maar dat het ook gemakkelijker
wordt de zevenprocent-norm te be
reiken in de periode 1980-1985. In
ons land woont nu méér dan zeven
procent van de bejaarden in be
jaardenoorden, en dat wordt te veel
gevonden.
LELYSTAD - Bij graafwerk
zaamheden in het centrum van
Lelystad is men op het wrak van
een 18de-eeuwse tjalk gestoten.
In de resten van het schip wer
den kalken pijpjes, aarden pot
ten, een koperen passer een slof
aangetroffen. Op de voorgrond
de resten van het roer.
