Deel Breestraat in
'77 taboe voor auto
Adler-werknemers leggen het werk een uur stil
"Grootste problemen in Kooidistriet, binnenstad en Mors
Reeks verkeersmaatregelen rond proef
SCHOOLHOOFDEN: VERTROUWEN IS MISBRUIKT
Industriebonden stellen directie ultimatum
LEIDEN - De maatregelen die
elders in de stad worden ge
nomen voorafgaand aan de ge
deeltelijke afsluiting van de
Breestraat voor het particu
liere autoverkeer zijn:
Valkbrug openstellen voor
autoverkeer in twee richtin
gen. Voor voetgangers en fiets
zullen aan weerszijden afzon
derlijke houten bruggetjes
worden aangelegd. De aanslui
ting op de "cityring" wordt
gewijzigd en verbeterd.
De verkeerslichten op de ci
tyring (die zal worden "omge
doopt" tot binnenstadsroute),
zullen beter op elkaar worden
afgestemd. Het kruispunt
Langegracht/Pelikaanstraat
zal worden verbeterd.
Het parkeerterrein aan de
Garenmarkt zal direct toegan
kelijk worden gemaakt voor
de auto's die vanaf het Leven
daal komen. De verkeerslich
tinstallaties op de kruispunten
in de naaste omgeving worden
verbeterd.
Er komen betere wegwijzers
en verwijzingen naar de par
keerterreinen in de binnen
stad. Er komt een intensievere
parkeercontrole met name op
de marktenroute en de Brees
traat.
Er zullen maatregelen wor
den genomen om te voorkomen
dat bij de afsluiting van de
Breestraat het doorgaande
verkeer de Pieterswijk en het
Rapenburg als doorgaande
route gaan gebruiken. Een van
de varianten is een afsluiting
van het Rapenburg halverwe
ge.
LEIDEN - De reconstructieplan
nen voor de Breestraat zijn door het
college van B en W gedeeltelijk her
zien naar aanleiding van de op het
voorlopige voorstel geuite kritiek.
Er is meer nadruk gelegd op maat
regelen, die elders in de stad geno
men moeten worden, voordat kan
worden overgegaan tot afsluiting
van de Breestraat voor doorgaand
autoverkeer. Meest opvallende
maatregel is dat eerst de Valkbrug
(over de singel ter hoogte van mo
len De Valk) geschikt zal moeten
worden gemaakt voor verkeer in
twee richtingen om het verkeer be
ter over de "binnenstadsroute" (Ci
tyring) te kunnen afwikkelen. Met
de wijzigingen in de plannen komt
het gemeentebestuur vooral tege
moet aan de wensen van het be
drijfsleven in de binnenstad.
De volgorde van de werkzaamhe
den is als volgt:
Met de reconstructiewerken aan
de Breestraat (gedeelte tussen
Koombrugsteeg en Gangetje) zal in
maart 1977 begonnen worden, na
dat de maatregelen elders in de stad
getroffen zijn (zie kader). Deze
werkzaamheden zullen drie maan
den duren. Gedurende deze tijd zul
len de bussen omrijden via Koom
brugsteeg en Botermarkt, en zal het
doorgaand autoverkeer alleen maar
terug kunnen rijden via Koom
brugsteeg en Vismarkt.
maanden worden voortgezet. Het
autoverkeer blijft rijden zoals tij
dens de werkzaamheden; de bus
sen zullen gedurende enige tijd nog
in twee richtingen over de Boter
markt blijven rijden om te kunnen
nagaan hoe de Breestraat als volle
dig wandelgebied bevalt, daarna
zullen de bussen in de richting van
het Gangetje weer door het laatste
stuk van de Breestraat gaan.
Eind 1977 of begin 1978 zullen de
kades van de marktenroute her
steld worden. Nagegaan zal nog
worden of de overkluizing van het
Kort Rapenburg vernieuwd moet
worden. Tijdens deze werkzaam
heden zal worden nagegaan of de
proef geslaagd is. Is de proef mis
lukt, dan zal er weer doorgaand
verkeer door de Breestraat moge
lijk zijn.
Proefgedeelte
In het proefgedeelte van de Brees
traat zal een wandelgebied ont
staan. Het openbaar vervoer en de
(brom)fietsers krijgen een rijstrook
van totaal 4.75 meter. Er zullen
laad- n laatsen komen voor
het beuk .id verkeer, dat gedu
rende bepaalde uren dit stuk van de
Breestraat in mag. Buiten deze
uren kunnen de laad- en losplaat
sen gebruikt worden als trottoir. In
afwijking van het vorige plan zullen
tussen Ketelboetersteeg en Koom
brugsteeg fietsstroken in twee rich
tingen worden aangelegd, de rest
van de Breestraat blijft eenrich
tingsverkeer.
De trottoirs zullen bestaan uit klin
kers; de rijbaan zal voor een ge
deelte uit asfalt, en voor een ander
gedeelte uit klinkers bestaan.
Dit is om de verschillen in trilling
en geluidsoverlast te kunnen me
ten. Achteraf kan definitief voor
een bepaald soort wegdek gekozen
worden. Het onderzoek naar ge
luidshinder maakt deel uit van een
groter onderzoek van het verkeers
bureau Dwars, Heederik en Ver-
hey, dat ook meewerkt aan het ver
keerscirculatieplan voor heel Lei
den. Dit verkeersbureau voert in
opdracht van het ministerie van
Volksgezondheid en Milieuhy
giëne een onderzoek naar geluids
hinder uit, en het ministerie heeft
de Breestraat aangewezen als
proefgebied.
Voor de reconstructie van het
proefgedeelte van de Breestraat is
625.000 gulden nodig. Hoeveel de
verbreding van de Valkbrug zal
gaan kosten hangt af van de geko
zen variant. De aanpassingen el
ders in de stad zullen bij elkaar
250.000 gulden kosten. De uiteinde
lijke kosten voor het herstel van de
walmuren en de riolering van de
markten worden geraamd op bijna
vijf miljoen gulden.
met enige sfeerverlichtingen bloembakken In het midden een smalle rijbaan (4,75 meter) voor bassen en
(brom)fietsers. Gedurende bepaalde uren kunnen speciaal aangegeven gedeeltes van het trottoir gebruikt
worden voor laden en lossen.
Schoolsociografische kaart met gegevens over onderwijs in Leiden:
LEIDEN - In het Kooidistriet de
Leidse binnenstad en de Mors doen
zich de grootste problemen voor op
het gebied van het lager onderwijs.
Ten opzichte van de rest van Lei
den worden er in deze districten de
meeste kinderen met gedragsmoei
lijkheden gesignaleerd, het school
verzuim is er het grootst en er zijn
vooral in de twee eerste districten
de meeste zittenblijvers.
Tegelijkertijd spelen er vooral in
het Kooidistriet nog vele andere
problemen die nadelig van invloed
zijn op het onderwijs, zoals de grote
werkloosheid, de huisvesting en de
geringe speelruimte voor de kinde-
Een en ander kan worden opge
maakt uit een dezer dagen versche
nen "schoolsociografische kaart"
van Leiden, die in opdracht van de
Schooladviesdienst werd samen-'
gesteld door de onderwijssociologe
mevrouw drs. C. de Vries-van Bil-
derbeek. Deze kaart is bedoeld om
inzicht te krijgen in de aard en om
vang van de diverse onderwijspro
blemen in Leiden en vooral in de
wijken waar die problemen spelen.
Voor de totstandkoming van de
kaart werd begin dit jaar een en
quête ingesteld onder de leerkrach
ten van lagere scholen en scholen
voor voortgezet onderwijs in Lei
den en het Rijnlands Lyceum in
Oegstgeest. Er werden vragenlijs
ten rondgestuurd met vragen over
het functioneren van de school, de
leerlingen, de ouders, de leerkrach
ten en de relatie tussen ouders en
kind. Ook werden er vragen gesteld
over de brugklas (in het voortgezet
onderwijs), de keuze na de brugklas
e.d.
Van alle scholen stuurden 34 lagere
scholen de vragenlijsten ingevuld
terug: 8 (van de 17) openbare scho
len, 16 (van de 18) prot. chr. scholen
en 10 (van de 12) rk scholen. Dertien
lagere scholen, waarvan 4 in het
Kooidistriet, deden niet aan de en
quête mee, zoals ook 5 scholen voor
voortgezet onderwijs weigerden
eraan mee te werken.
Om de anonimiteit van wijken en
scholen te waarborgen werd Lei
den in districten opgedeeld en wel
als volgt binnenstad (Pieterswijk,
Academiewijk, Levendaal-Oost,
De Camp, Pancras-West), Kooidis
triet (Groenoord, Noorderkwartier,
Kooi, De Waard), Roodenburger-
district (Rijndijk-buurt, Professo-
renbuurt oost en west, Tuinstad-
wijk, Burgemeesterswijk), Bos- en
Gasthuisdistrict (Haagwegkwar-
tier, Fortuinwijk, Boshuizen),
Morsdistrict (Transvaalbuurt, Lage
Mors, Hoge Mors) en de Merenwijk.
Uit de schoolsociografische kaart -
hierna aangeduid als rapport -
blijkt dat het schoolverzuim in heel
Leiden 2 procent bedraagt, in het
Kooidistriet 5.4 procent en in de
binnenstad 3 procent. Als redenen
voor het schoolverzuim wordt o.m.
opgegeven het helpen in de huis
houding, geen zin in school, wer
ken op een fabriek (Kooidistriet) en
wintersportvakantie (Roodenbur-
gerdistrict).
Het Kooidistriet wordt ook in de
samenvatting van het rapport veel
vuldig aangeduid als locatie met
grote onderwijsproblemen: afge
zien van het grote aantal zittenblij
vers in dit district (gevolgd door de
Mors), gaan de zesdeklassers er het
mins vaak naar de brugklassen
voor vwo, havo en mavo (ook de
Mors en de binnenstad liggen wat
dat betreft onder het Leids gemid
delde) en de resultaten van de
Leidse Toets zijn er voor rekenen,
taal en intelligentie het slechtst
(bijna even slecht scoort de Mors,
terwijl ook de binnenstad en het
Bos- en Gasthuisdistrict onder het
Leids gemiddelde uitkomen).
Het Kooidistriet en de binnenstad
leveren - nog steeds volgens de ge
gevens van de leerkrachten - rela
tief het grootste aandeel in de totale
werkloosheid van Leiden, die vol
gens de enquête uitkomt op 4.2
procent. In het Kooidistriet en het
Morsdistrict worden verder minder
spelletjes gedaan dan elders in Lei
den er wordt ook minder door de
ouders voorgelezen. Ook gaan de
ouders in het Kooidistriet minder
dan elders met hun kinderen op
stap.
Uit het rapport blijkt verder dat
11.4 procent van alle kinderen in
een spanningssituatie leeft (bijv.
door moeilijkheden tussen ouders,
echtscheiding of ziekte). Ook hier
worden weer het Kooidistriet en de
binnenstad genoemd als districten
waar dat het meest voorkomt (resp.
21 en 16 procent). In deze districten
worden ook de meeste kinderen
met gedjagsmoeilijkheden gesig
naleerd, tien procent van alle
Leidse lagere-schoolkinderen heeft
overigens gedragsmoeilijkheden.
Kinderen die onder behandeling
zijn bij het Medisch Opvoedkundig
Bureau komen relatief het meest
voor in de Merenwijk en het minst
in het Kooidistriet.
Opmerkelijk is verder dat bijna een
derde van de Leidse schooljeugd te
laat naar bed gaat; althans onuit-
geslapen op school verschijnt (het
fenomeen televisie zou daar een
van de oorzaken van kunnen zijn);
in het Kooidistriet is dat bij meer
dan de helft van de kinderen het
geval.
LEIDEN - De in opdracht van
de schooladviesdienst gemaakte
schoolsociografische kaart is in
Leiden-Noord niet best geval
len Met name de hoofden van de
acht lagere scholen in die wijk
hebben grote bezwaren tegen de
wijze waarop er nu aan de'
kaart ruchtbaarheid wordt ge
geven. M. Fakkel, hoofd van de
Willem de Zwijgerschool en
voorzitter van het hoofdenover-
leg in noord: "Er werd van tevo
ren gesteld dat in het rapport de
scholen niet individueel ge
noemd zouden worden. Wij heb
ben daar toen uit begrepen dat
dat rapport uitsluitend zou
worden gebruikt in de overlegs-
feer, bijvoorbeeld naar het mi
nisterie en de gemeente toe.
Primair hebben wij dus het ver
trouwen gehad dat dit rapport
niet in de pers zou komenDat
het rapport door de schoolad
viesdienst nu wel zo naar buiten
is gebracht, vinden wij mis
bruik maken van ons vertrou-
Drs.J.H. G. Poell, directeur van
de schooladviesdienstzei giste
ren op een persconferentie iets
geheel anders, namelijk dat
„van meet af aan tegen de
schoolhoofden is gezegd dat het
rapport via de pers in de publi
citeit zou komen". Fakkel noemt
deze bewering onjuist. Ook
spreekt hij de op de persconfe
rentie gedane bewering tegen
dat vier scholen in noord niet
aan de enquête zouden hebben
meegedaan vanwege tijdge
brek. Er was volgens hem een
andere reden waarom deze
scholen - de r.k. Heilig Hart-
school, de openbare Willem de
Zwijgerschool en de Marnix
van St. Aldegondeschool, en de
prot.chr. Prinses Marijkeschool
-geweigerd hebben: "Naaraan
leiding van dat onderzoek heb
ben wij van tevoren op de
hoofdenvergadering naar de
inspectie toe gesteld dat we
hierover eerst contact wilden
hebben met de schooladvies
dienst om erover te praten.
Maar dat gesprek heeft nooit
plaatsgevonden"
Overigens werd gisteren op de
persconferentie gezegd dat het
rapport inderdaad bedoeld is
om in de overleg sfeer duidelijk
te maken welke problemen er in
de wijken spelen. "Er staan
meer gegevens in dan waa rover
het ministerie van O. en W. be
schikt. En niet alleen kwantita
tief maar ook kwalitatief. De
schooladviesdienst moet verder
zelf weten wat zij ermee gaat
doen", aldus de samenstellers.
WIM WIRTZ
LEIDEN - De Industriebonden
NW en NKV hebben gistermiddag
een korte werkonderbreking geor
ganiseerd bij de Nederlandse Adler
Fabrieken aan de Rooseveltstraat
in Leiden. Aan de werkonderbre
king, die ongeveer een uur duurde,
nam het overgrote deel van de 450
werknemers deel.
Met het organiseren van een wer
konderbreking maakten de Indus
triebonden duidelijk, dat zij de si
tuatie bij de Nederlandse Adler Fa
brieken (met vestigingen in Cuyk
en Leiden) meer dan zat zijn.' Dat
hebben vertegenwoordigers van de
bonden ook verklaard tijdens een
bespreking met de Adler-directie,
die direct aan de werkonderbre
king vooraf ging. Tijdens de be
spreking hebben de bondsverte-
genwoordigers de directie een ul
timatum gesteld, dat op woensdag
24 november 's middags afloopt.
Acties
Wanneer de directie voor die tijd
niet aan de wensen van de vakbon
den tegemoet komt, zullen de bon
den tot acties overgaan. Daarbij
moet een staking niet uitgesloten
worden geacht.
De belangrijkste eis van de bonden
is, dat er bij Adler-Nederland een
zg. „geïntegreerde CAO-c voor de
metaalindustrie" wordt ingevoerd.
Die eis dateert overigens al van
1969, toen Adlerwerke in Frankfurt
de fabrieken in Leiden en Cuyk van
het Amerikaanse Royal-concern
overnam. Invoering van de geïnte
greerde CAO zou betekenen, dat
alle niet reële, dus niet uit functie
voortvloeiende verschillen tussen
fabrieks- en kantoorpersoneel zou
den moeten worden opgeheven.
Bovendien zou het werken op tarief
aan banden worden gelegd.
Een tweede eis van de bonden is,
dat de bestaande rechten van de
Adler-werknemers (waaronder de
jaarlijkse gratificatie van drie pro
cent) onverkort gehandhaafd blijft.
Vertragen
„Tot dusver heeft de Nederlandse
directie van Adler - waarschijnlijk
in opdracht van de Duitse concern-
leiding - op alle mogelijke manier
geprobeerd de besprekingen te ver
tragen", aldus districtsbestuurder
Nol de Jong van de Industriebond
NW. „Bovendien weigert de direc
tie garanties te geven dat invoering
van de geïntegreerde CAO straks
niet zal leiden tot een groot aantal
loonsverlagingen". Volgens hem is
het na zevem jaar praten wel eens
welletjes. „In de komende weken
zullen we het geschut in stelling
brengen. Deze werkonderbreking
kan worden beschouwd als een
schot voor de boeg".
Schandalig
Zoals ruim twee maanden geleden
in deze krant te lezen was vinden de
Industriebonden dat er bij Adler
een schandalig personeelsbeleid
wordt gevoerd, dat volkomen
voorbij gaat aan de Nederlandse
arbeidsverhoudingen.
„De manier waarop er leiding ge
geven wordt, en waarop de com
municatie in het bedrijf verloopt,
het gaat allemaal op een echt Duitse
manier van „Befehl ist Befehl", al
dus districtsbestuurder Dick ter
Wisscha in een gesprek dat wij be
gin september met hem voerden.
„En als je niet direkt doet wat er
gezegd wordt, dan is daar het gat
van de deur", zo voegde hij eraan
toe.
Dick ter Wisscha: „Er zijn afdelin
gen met een ziekteverzuim van 20
procent. Een aantal mensen is
lange tijd overspannen. Het hele
werkklimaat is op een abnormale
manier verziekt. Iedere dag worden
er wel mensen met ontslag be
dreigd of ook werkelijk ontslagen.
Toch moet de vastgestelde produk-
tie worden gehaald, en daarom
wordt er al maanden overgewerkt.
Al met al is de spanning er om te
snijden".
Duitsland
De moeilijkheden bij Adler worden
door de vakbonden voor een groot
deel toegeschreven aan het feit, dat
het beleid in de vestigingen in Cuyk
en Leiden geheel vanuit Duitsland
wordt gedicteerd,"zodat de Neder
landse directie de mogelijkheid
wordt ontnomen een zelfstandig
beleid te vieren.
De Duitse directie heeft zelfs een
Duitser, de heer E. Dreesman, tot
bedrijfsleider van de Nederlandse
bedrijven benoemd. Formeel is de
heer Dreesman slechts met de
technische leiding belast, maar in
feite heeft hy volgens de bonden tot
taak de Nederlandse directie te
controleren. In een brief, die de In
dustriebonden van NW en NKV
begin september aan de Adler-
directie in Duitsland hebben ge
stuurd, werd dan ook het vertrek
ven de heer Dreesman geëist. Ook
aan deze eis is tot op dit moment
niet voldaan.
Aantasting
De moeilijkheden tussen het per
soneel en de directie van Adler zijn
vooral toegespitst toen de (Duitse)
directie van Adlerwerke in Frank
furt begin van dit jaar een compleet
bezuinegingsplan op tafel legde,
dat een regelrechte aantasting be
tekende van de arbeidsvoorwaar
den van de werknemers. Een en
ander leidde ertoe, dat de onder
nemingsraad in maart van dit jaar
het overleg met de directie op
schortte. Het overleg is sindsdien
niet meer hervat.
Opvallend was de manier, waarop
de Adler-directie gistermiddag
druk uitoefende op haar werkne
mers. Van een aantal deelnemers
aan de werkonderbreking werd de
naam opgeschreven, terwijl na af
loop afdelingschefs bij de directie
werden geroepen om te horen te
krijgen „dat ze er nog wel meer
van zouden horen".
