Twee generaals in W.-Duitslanel laan uitgestuurd Zwarte stem van belang Ming in geen succes Onafhankelijkheid van Rhodesië komt in zicht De Utrecht handhaaft haar toppositie op het gebied van winstdeling. Unesco akkoord met werkgroep voor hete hangijzers Carter trachtte ..slapende reus" te wekken Busstaking in Madrid duurt voort DINSDAG 2 NOVEMBER 1976 WASHINGTON (Reuter) - Gevoe lens van onvrede met de politiek dreigen vandaag bij de presi dentsverkiezingen veel Amerp kaanse kiezers te laten wegblij ven, maar die onlustgevoelens zijn nergens zo groot dan onder de ONDE DE 15.4 miljoen kies gerechtigde zwarte Amerikanen. De „zwarte stem" omvat tien pro cent van het electoraat en wordt in meerderheid bijna automa tisch uitgebracht op de democra tische kandidaat. Nu Jimmy Car ter zijn aanvankelijke voor sprong op president Ford als sneeuw voor de zon heeft zien verdwijnen, kan de „black vote" voor hem wel eens het „erop of er onder" gaan betekenen. De opkomst van het zwarte kie zerscorps is echter altijd bedroe vend laag geweest, vergeleken bij de presentie van de blanke Ame rikanen. In 1972 kwam 65 procent van de zwarte kiesbevojking op tegen 73 procent van de blanke stemmers. „De slapende reus van de Ameri kaanse politiek", noemt Walter Fauntroy, een democratisch lid van het huis van afgevaardigden, de potentiële inbreng van zijn rasgnoten In zwarte kring heeft men die reus dit verkiezingsjaar trachten te wekken met de leus „76 procent in '76". De aktie is echter niet erg aangesla gen en het streefcijfer van 11.7 miljoen opkomende zwarte kie zers zal zeker op geen stukken na worden gehaald. Toen operatie „big vote" eind au gustus in 36 Amerikaanse steden op gang kwam hadden slechts 8.25 miljoen van de kiesgerech tigde zwarten, zijnde de 55 pro cent, zich inderdaad laten regi streren. Slapende reus Uit overigens incompleet cijferma teriaal blijkt dat er sindsdien slechts ongeveer 200.000 zwarte kiezers zijn bijgekomen. Elanor Farrar, vice-voorzitter van het vanuit Washington opere rende centrum voor politiek on derzoek dat „big vote" heeft georganiseerd, geeft toe dat een zwart opkomstpercentage van 76 procent ten enenmale onhaalbaar Toch ziet mevrouw Farrar diverse ontwikkelingen die in de toe komst vrucht kunnen gaan dra gen, met name de respons die „big vote" heeft losgemaakt bij vooraanstaande zwarten in de po litiek, het zakenleven en andere maatschappelijke geledingen. De zwarte Amerikaanse kiezer, zegt mevrouw Farrar, is in grote trek ken apathisch om dezelfde rede nen. als ziin blanke landgenoot het trauma van de Vietnamese oorlog, het Watergateschandaal en de Economische teruggang van het land. Daar komt echter bij dat de zwarten zich, in vele gevallen terecht, nog steeds de maatschappelijke un derdogs voelen. Op de arbeids markt geldt voor een zwarte Amerikaan nog steeds de spreuk „het laatst in de rijen, het eerst op de keien", zegt mevrouw Farrar. Het percentage jonge zwarten dat zonder werk is ligt rond de 40 en geeft mevrouw Farrar gelijk. Politieke waarnemers zijn het er al lemaal over eens, dat Jimmy Car ter de kandidaat is die zou profi teren van een tot aktiviteit ge brachte „slapende reus". Hoewel operatie „big vote" los staat van de partijpolitiek stemt 85 procent van de opkomende zwarte kiezers traditioneel op de democratische partij. En zelfs bij een geringe opkomst percentage heeft Carter bij de zwarte bevolking betere papieren dan de republikein Ford. Typerend voor de zwarte steun die Carter zich ondanks zijn zuid elijke achtergrond heeft verwor ven, was het geestdriftige onthaal dat hem bij een toer door de New Yorkse zwarte wijk, Harlem werd bereid. Toen Carter op een hoek stopte om te gaan spreken trotseerden 7000 mensen het gemeen gure weer om hem aan te horen onder kre ten van bijval als „ik ga twee keer op stemmen, Jimmy". Carter heeft beloofd dat hij, een maal in het Witte Huis, meer zwarten zal opnemen in de rege ringsinstellingen en daarnaast zal zorgen voor herstel van de werk gelegenheid, een betere gezond heidszorg en financiële steun voor de grote steden, die, zoals New York, financieel nog maar nauwelijks het hoofd boven wa ter kunnen houden. De zwarten hopen dat Carter zijn beloften zal waarmaken. Meer zwarten Als gouverneur van Georgia, lange tijd het centrum van blanke su perioriteitswaan, heeft Carter in derdaad meer zwarten in open bare ambten benoemd. In zijn campagne heeft hij ook gebruik gemaakt van meer zwarte advi seurs dan enige kandidaat ooit tevoren deed. Daarbij geniet Carter de steun van zwarte coryfeeën als Corretta King en ds. Martin Luther King Sr., de we duwe. en de vader van de grote emancipator van het zwarte Amerikaanse volksdeel. 1 zijn limousine om het publiek van Als Carter inderdaad wordt geko zen heeft hij zich aan de zwarte kiezers verplicht en deze schuld zal op een of andere wijze con creet moeten worden ingelost. Maar ook om zo ver te komen als hij nu is, tijdens de voorverkiezin gen, heeft de zwarte stem Carter diverse malen over de brug ge holpen. De voorverkiezingen van North Ca rolina en Florida werden door Carter niet in de laatste plaats dankzij zwarte kiezers. Gewon nen van gouverneur George Wal lace uit Alabama. Ook bij de sleutel- voorverkiezingen in Michigan, waar Carter het moest opnemen tegen de progressieve kandoi- daat Morris Udall, scheelde de zwarte stem een beslissende slok op Carters borrel. Afhankelijk van het opkomstper centage kunnen de zwarte kie zers vandaag voor Carter beslis send gewicht in de schaal gaan leggen, in alle gebieden die het felst omstreden zijn. Texas, Cali- fornië, de Industriestaten van het noordoosten en de „bovenste" lagen van het middenwesten. JOHANNESBURG (UPI) - Een door studenten georganiseerde vijfdaagse staking, bedoeld als protest van de zwarten tegen de blanke minderheidsregering in Zuid-Afrika, is weinig succesvol voor de stakers begonnen. Er de den zich hier en daar incidenten voor, maar de meeste arbeiders gingen gewoon aan het werk. Bij twee vorige stakingen verscheen 80 procent van de zwarte arbei ders niet op het werk. In Soweto, een zwarte voorstad van Johannesburg, werd een zwarte buschauffeur ernstig gewond, toen hij werd aangevallen door een menigte. Hij werd opgeno men in een ziekenhuis. In de vier maanden van onrust in Zuid- Afrika als gevolg van onvrede met de apartheidspolitiek van de regering, zijn zwarte werkwilli gen vaker het doelwit geweest van stakende rasgenoten. In Soweto lieten vrijwel alle stu denten verstek gaan bij èxamen- zittingen. Vele winkeliers gaven gehoor aan de oproep hun ver koop te staken en hun winkels te sluiten. In een andere voorstad, Tembisa, ten oosten van Johan nesburg, overvielen 400 studen ten een school, openden de gas kranen van de scheikundeloka len en stichtten er brand. Een MADRID (Reuter) - Pogingen om een eind te maken aan de vijf dagen geleden begonnen staking van bu schauffeurs in Madrid zijn gisteren in een impasse geraakt. Leiders van de actie verklaarden dat zij het overleg met het gemeentebestuur pas zullen hervatten, als de politie de vorige week aangehouden chauffeurs vrijlaat. Van de 30 aangehouden stakings leiders bevonden zich gisteren nog zeker zeven in hechtenis. De sta king is bedoeld om kracht bij te zet ten aan eisen voor hogere lonen en betere secundaire arbeidsvoor waarden. Het gemeentebestuur heeft met hulp van het leger en particuliere busondernemingen een beperkte busdienst opgezet. Gisteren kon den weer duizenden forensen niet op hun werk komen. De opperbevelhebber van de Westduitse luchtmacht, de 55-jarige luitenant-generaal Walter Krupinsci, die door minister Leber met ver vroegd pensioen is gestuurd. ADVERTENTIE Bijna een vijfde deel van de premies voor levensverzekeringen (in vaktermen: individuele kapitaal- en renteverzekeringen) komt over het afgelopen jaar als winstdeling aan verzekerden ten goede. uÊjMt Daarmee handhaaft de Utrecht zich aan de top op het gebied van winstdeling. (Dat mag ook wel als je prRECHT BONN (SP/DPA) - De commanderend officier van de Westduitse luchtmacht, luitenant- generaal Walter Krupinsci, en zijn plaatsvervanger generaal-majoor Karl-Heinz Franke zijn gisteren door minister van Defensie Georg Leber met vervroegd pensioen gstuurd. De politiek bedenkelijke uitlatingen in een vertrouwelijk, maar uitgelekt gesprek met journa listen hadden de vlagofficieren niet alleen zichzelf, maar ook de Bundeswehr ernstig in opspraak gebracht. latingen naar aanleiding van c nieuwe Westduitse Oostpolitiek. Leber achtte de kwestie zo drin gend dat hij gisteren nog op de feestdag van Allerheiligen een persconferentie belegde. Daar GelolitGrd dee.de hij mee dat handhaving van Krupinsci en Franke onmogelijk was geworden. het al sinds 1883* doet.) Daar staat AMEV achter. De Utrecht legde als eerste en enige N V het recht op winstdeling bij de oprichting (1883) in de s Leber sprak van een „harde beslis sing die echter volgens recht en re gel noodzakelijk was". De beide luchtmachtgeneraals hadden in het gesprek met enkele journalisten deelneming van de ex-Stuka- piloot, luitenant b.d. Hans-Ulrich Rudel (60) aan een luchtmachtreü nie in een kazerne te Bremgarten (bij Freiburg) verdedigd. Deze Ru- del, hoogstgedecoreerde Duitse of ficier uit de Tweede Wereldoorlog, werd na de oorlog bekend om zijn neo-Nazistische activiteiten voor enkele rechts-extremistische par tijen. Nog in 1972 was hij opgeval len door ultra-nationalistische uit- GENÈVE/SALISBURY (UPI/Reuter/AFP) - De Britse voorzitter van de topconferentie in Genève over Rhode sië, Ivor Richard, heeft de zwarte en blanke delegatielei ders bijeengeroepen voor een informele zitting. Tijdens deze zitting zal gepoogd worden een datum vast te stellen voor de onafhankelijkheid van Rhodesië onder een zwart meerderheidsbewind. ferentie gesprekken gevoerd met de verschillende deelnemers en delegaties. Als resultaat daarvan De Rhodesische guerrillastrijd is gisteren plotseling in hevigheid toegenomen. Vanuit verschil lende bronnen werd gemeld dat Rhodesische troepen de grens met Mozambique zijn overgesto ken en in felle gevechten zijn ge wikkeld met Mozambikaanse eenheden. In een Mozambikaans bericht werd gesproken van een "invasie", waarbij de Rhodesiërs gebruik maken van "tanks, ka nonnen, mortieren, infanterie, gevechtbommenwerpers". De Britse ambassadeur Ivor Ri chard voerde gisteren in Genève privé-gesprekken met verschil lende delegatieleiders, evenals met de speciale Amerikaanse ge zant WiÜiam Schaufele. Na af loop zei Richard tijdens een pers conferentie dat het houden van een informele bijeenkomst met alle delegatieleiders, over het vaststellen van een onafhanke lijkheidsdatum voor Rhodesië de moeite waard zou zijn. "Zoals u weet heb ik sinds de laat ste algemene zitting van de con- ben ik tot de conclusie gekomen dat de tijd nu rijp is voor een in formele bijeenkomst van de de legatieleiders om een datum vast te stellen voor de onafhankelijk heid van Rhodesië", aldus Ri chard. Volgens het vredespakket dat Kis singer aan de Rhodesische pre mier Ian Smith voorlegde en dat door de blanke leider werd geac cepteerd zou er binnen twee jaar een zwart meerderheidsbewind in het land moeten zijn gevestigd. De vier zwarte nationalistische leiders hebben in Genève echter een meerderheidsbewind binnen een jaar geëist. Twee van hen, Mugabe en Nkomo die een "pa triottisch front" vormden, staan op 1 september 1977 (de verjaar dag van de oprichting van de na tionalistische Afrikaanse natio nale raad). Ivor Richard onderstreepte het in formele karakter ervan, in plaats Britse veiligheidsagenten begeleiden de Rhodesische premier Smith bij aankomst in het conferentieoord in Genève. Smith vertelde gisteren later op de dag, dat hij waarschijnlijk woensdag terugkeert naar Rhodesië. van een formele plenaire zitting die zou worden bijgewoond door waarnemers van de vier Afri kaanse "frontlijn-staten", van het secretariaat van het Britse Ge menebest en van de organisatie van Afrikaanse eenheid (OAE). Richard gaf toe dat hij "geen idee heeft wat uit de bijeenkomst zal resulteren. Ik ben slechts tot de conclusie gekomen dat het de moeite waard is rond de tafel te gaan zitten en te zien wat we kunnen bewerkstelligen". Op de vraag wat Smith van het idee vond zei Richard: "U kunt con cluderen wat u wilt". De Britse voorzitter weigerde commentaar te geven op zijn gesprek met Wil liam Schaufele, de speciale ge zant van Henry Kissinger. Desondanks opperden Krupinsci en Franke de gedachte, dat Rudel toch evenzeer gelouterd kan zijn als vroegere links-extremisten en communisten die vroeger in de Sowjet-Unie zijn geweest en nu in de Bondsdag zitten. Daarmee noemden beide officieren met name de voorzitter van de Sociaal-Democratische fractie in de Bondsdag, Herbert Wehner, een van de meest vooraanstaande poli tici van de Bondsrepubliek. Weliswaar hebben Duitse soldaten vrijheid van menigsuiting maar de soldatenwet legt bepaalde beper kingen op. Met hun geringschat tende opmerking over een lid van een parlementair lichaam hebben, aldus Leber, de generaals definitief de grens overschreden, die voor mi litairen in een democratie bestaat. Het voorval heeft veel opzien geb aard en is door velen als bijzonder ernstig ondervonden. Veteranen Leber heeft met zijn in hoofdzaak politieke beslissing willen onder strepen dat de Bundeswehr van grote betekenis is voor het aanzien van de Bondsrepubliek. Nadrukke lijk verklaarde hij tegen verbindin gen van strijdmachtonderdelen met veteranen uit de Tweede We reldoorlog op zichzelf geen bezwa ren te hebben, „dat is in ieder ander land ook het geval". Maar neo-zazi's behoren volgens hem niet thuis bij reünies die in kazernes van de Bundeswehr plaatsvinden. Overigens heeft -het ontslag van Krupinsci en Franke internationaal geen consequenties: geen van bei den bekleedde een NAVO-functie. Overigens werd tijdens deze pers conferentie onduidelijk wie er ver antwoordelijk voor is geweest dat ondanks een aanvankelijk verbod door de staatssecretaris van Defen sie Schmidt, Hans Ulrich Rudel op 23 en 24 oktober toch aan de reünie van het 51-verkenningseskader Immermann in de kazerne van bremgarten heeft kunnen deelne men. De mogelijkheid dat Kru pinsci door een onvolledige voor stelling van zaken Schmidt alsnog tot toestemming heeft weten te be wegen hield Leber open. Hij zei echter dit niet meer van groot be lang te achten, omdat de uitlatin gen van Krupinsci over Wehner veel zwaarwegender was. De CDU/CSU-oppositie in de Westduitse Bondsdag heeft in een eerste reactie op het ontslag van de opperbevelhebber van de lucht macht en diens plaatsvervanger te kennen gegeven dat zij deze stap betreurt. De woordvoerder voor Defensie kwesties, Manfred Wörner, zei het jammer te vinden dat minister Le ber onder druk van de linkervleu gel van de SPD zijn toevlucht tot dit uiterste middel heeft genomen. Hij noemde het ontslag „overdreven" en vond dat geen recht wordt ge daan aan „de verdiensten van de twee generaals". aflegden, sloegen op de vlucht. Arbeiders in Kaapstad, de parle mentaire hoofdstad van het land gingen bijna allemaal naar het werk. Zij waren echter bewapend met houten stokken om zichzelf te beschermen tegen militante studenten. De politie deelde mee dat zij een zwarte vrachtwagen chauffeur heeft doodgeschoten, die een stopteken had genegeerd. De vrachtwagen was in de woonwijk Guguletu in een woonhuis gereden. Op de vlucht werd de chauffeur gedood door politiekogels In de wagen wer den twee balen marihuana ge vonden. Woordvoerders van de busbedrij ven en de spoorwegen zeiden dat de diensten normaal werden uit gevoerd met een passagiersbes tand dat weinig onder het ge bruikelijke niveau lag. Werkge vers constateerden een zeer lichte terugval in de arbeidsop- komst. Zij hadden de zwarte werknemers gewaarschuwd dat zij zouden worden ontslagen, in dien zij aan de staking gehoor zouden geven. Generaal-majoor David Kriel, die belast is met de controle over de oproer-politie, zei dat het in Soweto, buiten het incident met de belaagde chauf feur, rustig was geweest. Hij zei dat de politie in Tembisa een schot had gelost waarbij een jonge betoger werd gewond. NAIROBI (Reuter, DPA, UPI) - Met grote meerderheid heeft de al gemene vergadering van de Unesco in Nairobi zich gisteren akkoord verklaard met de instelling van een werkgroep, die de "hete hangij zers" van de conferentie zal behan delen. Het gaat met name om om streden zaken als het Israëlische lidmaatschap van de regionale Eu ropese groep van Unesco, een uit spraak die zionisme gelijk stelt aan racisme, en de persvrijheid. De Sovjet-Unie had voorgesteld de werkgroep twee a drie dagen de tijd te geven om tot overeenstemming te komen over deze punten. Slaagt de werkgroep daar niet in, dan zou de kwestie voorgelegd moeten worden aan de algemene vergader ing, waar de Sowjet-Unie meer kans maakt op een meerderheid voor haar voorstellen. Het omstre den voorstel dat regeringen ver antwoordelijk zou maken voor het doen en laten van de pers is van de Sowjet-Unie afkomstig. Het Sowjet-voorstel betreffende de werkwijze van de werkgroep werd met 16 stemmen voor, 70 tegen en 36 onthoudingen verworpen. Evenals andere Westeuropese ni- nisters voor hem zei de Britse mi nister voor Ontwikkelingssamen werking dat zijn regering zeer hecht aan vrijhei^, vari meningsui ting en persvrijheid. AVel gaf hij toe dat de ontwikkelingslanden in het huidige stelsel van nieuwsvoorzie ning niet volledig aan hun trekken komen. De Britse reg&ing wil- daarom behulpzaam zijn bij de ontwikkeling van eigen massame dia voor ontwikkelingslanden. De niet-gebonden landen hebben eer der dit jaar in Colombo plannen aangekondigd voor samenwerking tussen de nationale persbureaus van landen in de Derde Wereld. In de werkgroep die oplossingen voor de omstreden kwesties moet uitwerken zijn ontwikkelingslan den, communistische landen en westerse landen vertegenwoor digd. Voorzitter is Leon Boissier- Palun uit Beninl Albanië blijft vertrouwen op eigen kracht TIRANA (DPA) - Met een uitvoer ige rede over de politieke en eco nomische successen van Albanië heeft de Albanese partijleider En- ver Hodsja gisteren het zevende congres van zijn partij in Tirana geopend. Albanië blijft de "revisio- nistisché partijen" (partijen die de leer van Marx hebben herzien) in oost en west afwijzen en zal ook voor zijn toekomstige ontwikke ling op "eigen kracht" blijven ver trouwen, aldus Hodsja. Albanië produceert nu voldoende graan voor de eigen consumptie en is dus onafhankelijk geworden van graanimport, de industrialisatie verloopt in hoog tempo en er kon een* begin worden gemaakt met staalproduktie in eigen land, aldus de partijleider.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1976 | | pagina 13