Twee generaals
in W.-Duitslanel
laan uitgestuurd
Zwarte stem van belang
Ming in
geen succes
Onafhankelijkheid van
Rhodesië komt in zicht
De Utrecht handhaaft
haar toppositie op het gebied
van winstdeling.
Unesco akkoord
met werkgroep
voor hete
hangijzers
Carter trachtte ..slapende reus" te wekken
Busstaking
in Madrid
duurt voort
DINSDAG 2 NOVEMBER 1976
WASHINGTON (Reuter) - Gevoe
lens van onvrede met de politiek
dreigen vandaag bij de presi
dentsverkiezingen veel Amerp
kaanse kiezers te laten wegblij
ven, maar die onlustgevoelens
zijn nergens zo groot dan onder
de ONDE DE 15.4 miljoen kies
gerechtigde zwarte Amerikanen.
De „zwarte stem" omvat tien pro
cent van het electoraat en wordt
in meerderheid bijna automa
tisch uitgebracht op de democra
tische kandidaat. Nu Jimmy Car
ter zijn aanvankelijke voor
sprong op president Ford als
sneeuw voor de zon heeft zien
verdwijnen, kan de „black vote"
voor hem wel eens het „erop of er
onder" gaan betekenen.
De opkomst van het zwarte kie
zerscorps is echter altijd bedroe
vend laag geweest, vergeleken bij
de presentie van de blanke Ame
rikanen. In 1972 kwam 65 procent
van de zwarte kiesbevojking op
tegen 73 procent van de blanke
stemmers.
„De slapende reus van de Ameri
kaanse politiek", noemt Walter
Fauntroy, een democratisch lid
van het huis van afgevaardigden,
de potentiële inbreng van zijn
rasgnoten In zwarte kring heeft
men die reus dit verkiezingsjaar
trachten te wekken met de leus
„76 procent in '76".
De aktie is echter niet erg aangesla
gen en het streefcijfer van 11.7
miljoen opkomende zwarte kie
zers zal zeker op geen stukken na
worden gehaald.
Toen operatie „big vote" eind au
gustus in 36 Amerikaanse steden
op gang kwam hadden slechts
8.25 miljoen van de kiesgerech
tigde zwarten, zijnde de 55 pro
cent, zich inderdaad laten regi
streren.
Slapende reus
Uit overigens incompleet cijferma
teriaal blijkt dat er sindsdien
slechts ongeveer 200.000 zwarte
kiezers zijn bijgekomen.
Elanor Farrar, vice-voorzitter van
het vanuit Washington opere
rende centrum voor politiek on
derzoek dat „big vote" heeft
georganiseerd, geeft toe dat een
zwart opkomstpercentage van 76
procent ten enenmale onhaalbaar
Toch ziet mevrouw Farrar diverse
ontwikkelingen die in de toe
komst vrucht kunnen gaan dra
gen, met name de respons die
„big vote" heeft losgemaakt bij
vooraanstaande zwarten in de po
litiek, het zakenleven en andere
maatschappelijke geledingen.
De zwarte Amerikaanse kiezer, zegt
mevrouw Farrar, is in grote trek
ken apathisch om dezelfde rede
nen. als ziin blanke landgenoot
het trauma van de Vietnamese
oorlog, het Watergateschandaal
en de Economische teruggang
van het land.
Daar komt echter bij dat de zwarten
zich, in vele gevallen terecht, nog
steeds de maatschappelijke un
derdogs voelen. Op de arbeids
markt geldt voor een zwarte
Amerikaan nog steeds de spreuk
„het laatst in de rijen, het eerst op
de keien", zegt mevrouw Farrar.
Het percentage jonge zwarten dat
zonder werk is ligt rond de 40 en
geeft mevrouw Farrar gelijk.
Politieke waarnemers zijn het er al
lemaal over eens, dat Jimmy Car
ter de kandidaat is die zou profi
teren van een tot aktiviteit ge
brachte „slapende reus".
Hoewel operatie „big vote" los staat
van de partijpolitiek stemt 85
procent van de opkomende
zwarte kiezers traditioneel op de
democratische partij.
En zelfs bij een geringe opkomst
percentage heeft Carter bij de
zwarte bevolking betere papieren
dan de republikein Ford.
Typerend voor de zwarte steun die
Carter zich ondanks zijn zuid
elijke achtergrond heeft verwor
ven, was het geestdriftige onthaal
dat hem bij een toer door de New
Yorkse zwarte wijk, Harlem werd
bereid.
Toen Carter op een hoek stopte om
te gaan spreken trotseerden 7000
mensen het gemeen gure weer
om hem aan te horen onder kre
ten van bijval als „ik ga twee keer
op stemmen, Jimmy".
Carter heeft beloofd dat hij, een
maal in het Witte Huis, meer
zwarten zal opnemen in de rege
ringsinstellingen en daarnaast zal
zorgen voor herstel van de werk
gelegenheid, een betere gezond
heidszorg en financiële steun
voor de grote steden, die, zoals
New York, financieel nog maar
nauwelijks het hoofd boven wa
ter kunnen houden. De zwarten
hopen dat Carter zijn beloften zal
waarmaken.
Meer zwarten
Als gouverneur van Georgia, lange
tijd het centrum van blanke su
perioriteitswaan, heeft Carter in
derdaad meer zwarten in open
bare ambten benoemd. In zijn
campagne heeft hij ook gebruik
gemaakt van meer zwarte advi
seurs dan enige kandidaat ooit
tevoren deed.
Daarbij geniet Carter de steun van
zwarte
coryfeeën als Corretta King en ds.
Martin Luther King Sr., de we
duwe. en de vader van de grote
emancipator van het zwarte
Amerikaanse volksdeel.
1 zijn limousine om het publiek van
Als Carter inderdaad wordt geko
zen heeft hij zich aan de zwarte
kiezers verplicht en deze schuld
zal op een of andere wijze con
creet moeten worden ingelost.
Maar ook om zo ver te komen als hij
nu is, tijdens de voorverkiezin
gen, heeft de zwarte stem Carter
diverse malen over de brug ge
holpen.
De voorverkiezingen van North Ca
rolina en Florida werden door
Carter niet in de laatste plaats
dankzij zwarte kiezers. Gewon
nen van gouverneur George Wal
lace uit Alabama.
Ook bij de sleutel-
voorverkiezingen in Michigan,
waar Carter het moest opnemen
tegen de progressieve kandoi-
daat Morris Udall, scheelde de
zwarte stem een beslissende slok
op Carters borrel.
Afhankelijk van het opkomstper
centage kunnen de zwarte kie
zers vandaag voor Carter beslis
send gewicht in de schaal gaan
leggen, in alle gebieden die het
felst omstreden zijn. Texas, Cali-
fornië, de Industriestaten van het
noordoosten en de „bovenste"
lagen van het middenwesten.
JOHANNESBURG (UPI) - Een
door studenten georganiseerde
vijfdaagse staking, bedoeld als
protest van de zwarten tegen de
blanke minderheidsregering in
Zuid-Afrika, is weinig succesvol
voor de stakers begonnen. Er de
den zich hier en daar incidenten
voor, maar de meeste arbeiders
gingen gewoon aan het werk. Bij
twee vorige stakingen verscheen
80 procent van de zwarte arbei
ders niet op het werk.
In Soweto, een zwarte voorstad van
Johannesburg, werd een zwarte
buschauffeur ernstig gewond,
toen hij werd aangevallen door
een menigte. Hij werd opgeno
men in een ziekenhuis. In de vier
maanden van onrust in Zuid-
Afrika als gevolg van onvrede
met de apartheidspolitiek van de
regering, zijn zwarte werkwilli
gen vaker het doelwit geweest
van stakende rasgenoten.
In Soweto lieten vrijwel alle stu
denten verstek gaan bij èxamen-
zittingen. Vele winkeliers gaven
gehoor aan de oproep hun ver
koop te staken en hun winkels te
sluiten. In een andere voorstad,
Tembisa, ten oosten van Johan
nesburg, overvielen 400 studen
ten een school, openden de gas
kranen van de scheikundeloka
len en stichtten er brand. Een
MADRID (Reuter) - Pogingen om
een eind te maken aan de vijf dagen
geleden begonnen staking van bu
schauffeurs in Madrid zijn gisteren
in een impasse geraakt. Leiders van
de actie verklaarden dat zij het
overleg met het gemeentebestuur
pas zullen hervatten, als de politie
de vorige week aangehouden
chauffeurs vrijlaat.
Van de 30 aangehouden stakings
leiders bevonden zich gisteren nog
zeker zeven in hechtenis. De sta
king is bedoeld om kracht bij te zet
ten aan eisen voor hogere lonen en
betere secundaire arbeidsvoor
waarden.
Het gemeentebestuur heeft met
hulp van het leger en particuliere
busondernemingen een beperkte
busdienst opgezet. Gisteren kon
den weer duizenden forensen niet
op hun werk komen.
De opperbevelhebber van de Westduitse luchtmacht, de 55-jarige
luitenant-generaal Walter Krupinsci, die door minister Leber met ver
vroegd pensioen is gestuurd.
ADVERTENTIE
Bijna een vijfde deel van de premies voor levensverzekeringen
(in vaktermen: individuele kapitaal- en renteverzekeringen) komt
over het afgelopen jaar als winstdeling aan verzekerden
ten goede. uÊjMt
Daarmee handhaaft de Utrecht zich aan de top op
het gebied van winstdeling. (Dat mag ook wel als je prRECHT
BONN (SP/DPA) - De commanderend officier van de Westduitse luchtmacht, luitenant-
generaal Walter Krupinsci, en zijn plaatsvervanger generaal-majoor Karl-Heinz Franke
zijn gisteren door minister van Defensie Georg Leber met vervroegd pensioen gstuurd. De
politiek bedenkelijke uitlatingen in een vertrouwelijk, maar uitgelekt gesprek met journa
listen hadden de vlagofficieren niet alleen zichzelf, maar ook de Bundeswehr ernstig in
opspraak gebracht.
latingen naar aanleiding van c
nieuwe Westduitse Oostpolitiek.
Leber achtte de kwestie zo drin
gend dat hij gisteren nog op de
feestdag van Allerheiligen een
persconferentie belegde. Daar GelolitGrd
dee.de hij mee dat handhaving van
Krupinsci en Franke onmogelijk
was geworden.
het al sinds 1883* doet.)
Daar staat AMEV achter.
De Utrecht legde als eerste en enige N V het recht op winstdeling bij de oprichting (1883) in de s
Leber sprak van een „harde beslis
sing die echter volgens recht en re
gel noodzakelijk was". De beide
luchtmachtgeneraals hadden in het
gesprek met enkele journalisten
deelneming van de ex-Stuka-
piloot, luitenant b.d. Hans-Ulrich
Rudel (60) aan een luchtmachtreü
nie in een kazerne te Bremgarten
(bij Freiburg) verdedigd. Deze Ru-
del, hoogstgedecoreerde Duitse of
ficier uit de Tweede Wereldoorlog,
werd na de oorlog bekend om zijn
neo-Nazistische activiteiten voor
enkele rechts-extremistische par
tijen. Nog in 1972 was hij opgeval
len door ultra-nationalistische uit-
GENÈVE/SALISBURY (UPI/Reuter/AFP) - De Britse
voorzitter van de topconferentie in Genève over Rhode
sië, Ivor Richard, heeft de zwarte en blanke delegatielei
ders bijeengeroepen voor een informele zitting.
Tijdens deze zitting zal gepoogd worden een datum vast te
stellen voor de onafhankelijkheid van Rhodesië onder
een zwart meerderheidsbewind.
ferentie gesprekken gevoerd met
de verschillende deelnemers en
delegaties. Als resultaat daarvan
De Rhodesische guerrillastrijd is
gisteren plotseling in hevigheid
toegenomen. Vanuit verschil
lende bronnen werd gemeld dat
Rhodesische troepen de grens
met Mozambique zijn overgesto
ken en in felle gevechten zijn ge
wikkeld met Mozambikaanse
eenheden. In een Mozambikaans
bericht werd gesproken van een
"invasie", waarbij de Rhodesiërs
gebruik maken van "tanks, ka
nonnen, mortieren, infanterie,
gevechtbommenwerpers".
De Britse ambassadeur Ivor Ri
chard voerde gisteren in Genève
privé-gesprekken met verschil
lende delegatieleiders, evenals
met de speciale Amerikaanse ge
zant WiÜiam Schaufele. Na af
loop zei Richard tijdens een pers
conferentie dat het houden van
een informele bijeenkomst met
alle delegatieleiders, over het
vaststellen van een onafhanke
lijkheidsdatum voor Rhodesië de
moeite waard zou zijn.
"Zoals u weet heb ik sinds de laat
ste algemene zitting van de con-
ben ik tot de conclusie gekomen
dat de tijd nu rijp is voor een in
formele bijeenkomst van de de
legatieleiders om een datum vast
te stellen voor de onafhankelijk
heid van Rhodesië", aldus Ri
chard.
Volgens het vredespakket dat Kis
singer aan de Rhodesische pre
mier Ian Smith voorlegde en dat
door de blanke leider werd geac
cepteerd zou er binnen twee jaar
een zwart meerderheidsbewind
in het land moeten zijn gevestigd.
De vier zwarte nationalistische
leiders hebben in Genève echter
een meerderheidsbewind binnen
een jaar geëist. Twee van hen,
Mugabe en Nkomo die een "pa
triottisch front" vormden, staan
op 1 september 1977 (de verjaar
dag van de oprichting van de na
tionalistische Afrikaanse natio
nale raad).
Ivor Richard onderstreepte het in
formele karakter ervan, in plaats
Britse veiligheidsagenten begeleiden de Rhodesische premier Smith bij
aankomst in het conferentieoord in Genève. Smith vertelde gisteren later
op de dag, dat hij waarschijnlijk woensdag terugkeert naar Rhodesië.
van een formele plenaire zitting
die zou worden bijgewoond door
waarnemers van de vier Afri
kaanse "frontlijn-staten", van het
secretariaat van het Britse Ge
menebest en van de organisatie
van Afrikaanse eenheid (OAE).
Richard gaf toe dat hij "geen idee
heeft wat uit de bijeenkomst zal
resulteren. Ik ben slechts tot de
conclusie gekomen dat het de
moeite waard is rond de tafel te
gaan zitten en te zien wat we
kunnen bewerkstelligen". Op de
vraag wat Smith van het idee
vond zei Richard: "U kunt con
cluderen wat u wilt". De Britse
voorzitter weigerde commentaar
te geven op zijn gesprek met Wil
liam Schaufele, de speciale ge
zant van Henry Kissinger.
Desondanks opperden Krupinsci
en Franke de gedachte, dat Rudel
toch evenzeer gelouterd kan zijn als
vroegere links-extremisten en
communisten die vroeger in de
Sowjet-Unie zijn geweest en nu in
de Bondsdag zitten. Daarmee
noemden beide officieren met
name de voorzitter van de
Sociaal-Democratische fractie in
de Bondsdag, Herbert Wehner, een
van de meest vooraanstaande poli
tici van de Bondsrepubliek.
Weliswaar hebben Duitse soldaten
vrijheid van menigsuiting maar de
soldatenwet legt bepaalde beper
kingen op. Met hun geringschat
tende opmerking over een lid van
een parlementair lichaam hebben,
aldus Leber, de generaals definitief
de grens overschreden, die voor mi
litairen in een democratie bestaat.
Het voorval heeft veel opzien geb
aard en is door velen als bijzonder
ernstig ondervonden.
Veteranen
Leber heeft met zijn in hoofdzaak
politieke beslissing willen onder
strepen dat de Bundeswehr van
grote betekenis is voor het aanzien
van de Bondsrepubliek. Nadrukke
lijk verklaarde hij tegen verbindin
gen van strijdmachtonderdelen
met veteranen uit de Tweede We
reldoorlog op zichzelf geen bezwa
ren te hebben, „dat is in ieder ander
land ook het geval". Maar neo-zazi's
behoren volgens hem niet thuis bij
reünies die in kazernes van de
Bundeswehr plaatsvinden.
Overigens heeft -het ontslag van
Krupinsci en Franke internationaal
geen consequenties: geen van bei
den bekleedde een NAVO-functie.
Overigens werd tijdens deze pers
conferentie onduidelijk wie er ver
antwoordelijk voor is geweest dat
ondanks een aanvankelijk verbod
door de staatssecretaris van Defen
sie Schmidt, Hans Ulrich Rudel op
23 en 24 oktober toch aan de reünie
van het 51-verkenningseskader
Immermann in de kazerne van
bremgarten heeft kunnen deelne
men. De mogelijkheid dat Kru
pinsci door een onvolledige voor
stelling van zaken Schmidt alsnog
tot toestemming heeft weten te be
wegen hield Leber open. Hij zei
echter dit niet meer van groot be
lang te achten, omdat de uitlatin
gen van Krupinsci over Wehner
veel zwaarwegender was.
De CDU/CSU-oppositie in de
Westduitse Bondsdag heeft in een
eerste reactie op het ontslag van de
opperbevelhebber van de lucht
macht en diens plaatsvervanger te
kennen gegeven dat zij deze stap
betreurt.
De woordvoerder voor Defensie
kwesties, Manfred Wörner, zei het
jammer te vinden dat minister Le
ber onder druk van de linkervleu
gel van de SPD zijn toevlucht tot dit
uiterste middel heeft genomen. Hij
noemde het ontslag „overdreven"
en vond dat geen recht wordt ge
daan aan „de verdiensten van de
twee generaals".
aflegden, sloegen op
de vlucht.
Arbeiders in Kaapstad, de parle
mentaire hoofdstad van het land
gingen bijna allemaal naar het
werk. Zij waren echter bewapend
met houten stokken om zichzelf
te beschermen tegen militante
studenten. De politie deelde mee
dat zij een zwarte vrachtwagen
chauffeur heeft doodgeschoten,
die een stopteken had genegeerd.
De vrachtwagen was in de
woonwijk Guguletu in een
woonhuis gereden. Op de vlucht
werd de chauffeur gedood door
politiekogels In de wagen wer
den twee balen marihuana ge
vonden.
Woordvoerders van de busbedrij
ven en de spoorwegen zeiden dat
de diensten normaal werden uit
gevoerd met een passagiersbes
tand dat weinig onder het ge
bruikelijke niveau lag. Werkge
vers constateerden een zeer
lichte terugval in de arbeidsop-
komst. Zij hadden de zwarte
werknemers gewaarschuwd dat
zij zouden worden ontslagen, in
dien zij aan de staking gehoor
zouden geven. Generaal-majoor
David Kriel, die belast is met de
controle over de oproer-politie,
zei dat het in Soweto, buiten het
incident met de belaagde chauf
feur, rustig was geweest. Hij zei
dat de politie in Tembisa een
schot had gelost waarbij een
jonge betoger werd gewond.
NAIROBI (Reuter, DPA, UPI) -
Met grote meerderheid heeft de al
gemene vergadering van de Unesco
in Nairobi zich gisteren akkoord
verklaard met de instelling van een
werkgroep, die de "hete hangij
zers" van de conferentie zal behan
delen. Het gaat met name om om
streden zaken als het Israëlische
lidmaatschap van de regionale Eu
ropese groep van Unesco, een uit
spraak die zionisme gelijk stelt aan
racisme, en de persvrijheid.
De Sovjet-Unie had voorgesteld de
werkgroep twee a drie dagen de tijd
te geven om tot overeenstemming
te komen over deze punten. Slaagt
de werkgroep daar niet in, dan zou
de kwestie voorgelegd moeten
worden aan de algemene vergader
ing, waar de Sowjet-Unie meer
kans maakt op een meerderheid
voor haar voorstellen. Het omstre
den voorstel dat regeringen ver
antwoordelijk zou maken voor het
doen en laten van de pers is van de
Sowjet-Unie afkomstig. Het
Sowjet-voorstel betreffende de
werkwijze van de werkgroep werd
met 16 stemmen voor, 70 tegen en
36 onthoudingen verworpen.
Evenals andere Westeuropese ni-
nisters voor hem zei de Britse mi
nister voor Ontwikkelingssamen
werking dat zijn regering zeer
hecht aan vrijhei^, vari meningsui
ting en persvrijheid. AVel gaf hij toe
dat de ontwikkelingslanden in het
huidige stelsel van nieuwsvoorzie
ning niet volledig aan hun trekken
komen. De Britse reg&ing wil-
daarom behulpzaam zijn bij de
ontwikkeling van eigen massame
dia voor ontwikkelingslanden. De
niet-gebonden landen hebben eer
der dit jaar in Colombo plannen
aangekondigd voor samenwerking
tussen de nationale persbureaus
van landen in de Derde Wereld.
In de werkgroep die oplossingen
voor de omstreden kwesties moet
uitwerken zijn ontwikkelingslan
den, communistische landen en
westerse landen vertegenwoor
digd. Voorzitter is Leon Boissier-
Palun uit Beninl
Albanië blijft
vertrouwen op
eigen kracht
TIRANA (DPA) - Met een uitvoer
ige rede over de politieke en eco
nomische successen van Albanië
heeft de Albanese partijleider En-
ver Hodsja gisteren het zevende
congres van zijn partij in Tirana
geopend. Albanië blijft de "revisio-
nistisché partijen" (partijen die de
leer van Marx hebben herzien) in
oost en west afwijzen en zal ook
voor zijn toekomstige ontwikke
ling op "eigen kracht" blijven ver
trouwen, aldus Hodsja.
Albanië produceert nu voldoende
graan voor de eigen consumptie en
is dus onafhankelijk geworden van
graanimport, de industrialisatie
verloopt in hoog tempo en er kon
een* begin worden gemaakt met
staalproduktie in eigen land, aldus
de partijleider.