Nederlandse markt te klein
I dat werkt.
een dag dichter
bij het einde
van de wereld.
071-12.57.41
Schooltijden behoorlijk regelen
Ubent
HET/Tffv/TFM
herfsttip:
Nieuwbouw sociale
verzekering urgent
I Enquete onder multinationale ondernemingen
EXPORT STEEG MET
DERTIEN PROCENT
'bel
bas
BAS StudentenWerkbureau
Leiden Kort Rapenburg 14
Vrouwelijke
kritiek op
mijne heren
DEN HAAG - Het socialistisch
kamerlid mevrouw Haas-
Berger meent, dat het aanbeve
ling verdient de aanhef "Mijne
Heren" op circulaires die de
staatsdrukkerij naar haar af
nemers stuurt, te wijzigen.
Zij zegt dit in schriftelijke vra
gen aan staatssecretaris Polak
(Binnenlandse Zaken).
Uitzondering op deze regel kan,
zo stelt het kamerlid, gemaakt
worden voor wellicht die circu
laires, die het lezen en kopen
van geschriften over emancipa
tie aanbevelen.
Het kamerlid vraagt zich af, of
de bedoelde aankondigingen al
leen bestemd zijn voor mannen,
of dat de personen van het
mannelijk geslacht de enigen
zijn, die de inhoud van deze ge
schriften kunnen begrijpen.
Amsterdams jongste actiegroep, peuters tussen 2 en 4 jaar, presenteerde zich gistermiddag op het stadhuis bij
wethouder Van der Velde van jeugdzaken om te protesteren tegen de sluiting van de speelzaal ,f)e Whammin
de Amsterdamse Dapperbuurt.
Actiegroep tot minister:
HUIZEN - De actiegroep "Tijd
voor school" heeft er bij minister
Van Kemenade van onderwijs en
T andverzorging
verzekerden
is onvoldoende
DEN HAAG - Vrijstelling. Het
kabinet heeft ingestemd met een
voorstel aan de Tweède Kamer om
het recht op vrijstelling van mili
taire dienst wegens gewetensbe
zwaren in de grondwet op te ne
men. Het voorstel zal eerst nog naar
de Raad van State om advies wor
den gezonden.
UTRECHT - Het bestuur van de
Nederlandse Maatschappij tot be
vordering der Tandheelkunde
meent dat uitbreiding van het ver
strekkingenpakket van de zieken
fondsen nodig is omdat er op het
ogenblik onvoldoende mogelijk
heden zijn voor een goede tand
heelkundige verzorging van de ver
zekerden. De zorg in de zieken
fondssector ligt achter bij de tand
heelkunde die in de particuliere
sector kan worden geboden.
Er worden veel meer tanden en kie
zen getrokken dan nodig is, zodat
ook het aantal mensen met een
kunstgebit groter is dan wenselijk
is. Het bestuur tekent hierbij aan
dat de prothesen die in de zieken
fondssector worden verstrekt niet
onaanzienlijk zouden moeten wor
den verbeterd door aanpassing aan
de verbeterde vervaardigingstech-
nieken. Het zegt ook, dat zelfs het
gebit van mensen die regelmatig
naar de tandarts gaan niet totaal
verzorgd kan worden ten gevolge
van het te beperkte verstrekkin
genpakket. "De tandartsen moeten
hierdoor beneden hun opleidings
niveau werken en ze kunnen in veel
gevallen niet de verrichtingen doen
die noodzakelijk zijn, hetgeen frus
traties, spanningen en een onge
wenste handelwijze kan oproe
pen", aldus het bestuur.
DEN HAAG - Overleden in Den
Haag is op 61-jarige leeftijd de heer
H. B. Nelissen overleden, directeur
van de Stichting Samenwerkende
Dagbladen. Herman Nelissen was
van 1936 tot 1975 werkzaam in de
journalistiek, het laatst bij de
Haagse Courant en het Rotterdams
Nieuwsblad.
wetenschappen op aangedrongen
de schooltijden behoorlijk te rege
len en daarbij behoorlijke tijden in
acht te nemen. De groep heeft dit
gedaan in kommentaren op de
plannen voor het nieuwe basison
derwijs en voor een nieuw onder
wijsstelsel.
Zelfs in de nota met contouren van
een toekomstig onderwijsbestel
wordt niet ingegaan op een voor de
Nederlandse samenleving zo fun
damentele zaak als schooltijden,
aldus mevrouw Conny Jansen-
Berge in Huizen (N.H.) waar "tijd
voor school" haar contactadres
heeft.
De actiegroep vindt, dat iedere
school de mogelijkheid moet bie
den tot overblijven, ook in verband
met het meervoudig gebruik van
schoolgebouwen. Ze wil ook dat
plaatselijk en regionaal de vakan
ties gelijk beginnen. Er zou verder
toezicht moeten komen opdat er
geen extra vrije uren en dagen wor
den gegeven binnen het officiële
schoolrooster. Tenslote stelt de ac
tiegroep voor, minimum- en maxi
mumtijden aan te geven voor de
verschillende pauzes op de scho
len.
Het valt niet te rijmen met de be
langen van het kind, dat het moge
lijk is op een lagere school slechts
twee pauzes te hebben, van een
kwartier en van twintig minuten.
Over de problemen van de ouders-
wil de groep dan nog niet eens pra
ten, maar er kan toch wel voor wor
den gezorgd, dat de kinderen een
behoorlijke tijd krijgen om hun
lunch te gebruiken, vinden mevr.
Jansen en de andere leden van
"Tijd voor school".
ADVERTENTIE
Verwacht: LIDO theater
EEN ANGSTAANJAGENDE FILM
Uitgebracht door CFM filmverhuur
champagne
gedoopt
LEIDEN - Kamsteeg's Automobiel
bedrijf heeft de champagne laten
vloeien. Dat gebeurde in Holiday
Inn in Leiden. Om de komst van
de nieuwe Audi te vieren en het
feit, dat het bedrijf na zo'n dertig
jaar weer actief is geworden op
de automarkt, waarop wagens
van twintig mille en hoger para
deren.
Want de goedkoopste versie van de
nieuwe Audi 100 (met een 85 pk
motor) kost net even boven de
twintig mille. En de duurste uit
voering van de versie van 115 pk
komt op ruim 24 mille. In totaal
zijn er met deze twee motoren zes
uitvoeringen leverbaar.
Wat over enkele maanden de mach
tige vijf-cilinder (136 pk) moet
gaan opbrengen is nog niet be
kend. Dit klapstuk ontbrak he
laas nog op de show, die ook van
middag tot zes uur en morgen
middag van één tot vijf uur
geopend zal zijn.
Bij de introductie enige tijd geleden
in Duitsland hebben wij ons a l en
thousiast getoond over dit nieuwe
model van Audi, dat ongeveer
vijftien centimeter langer is dan
de "oude" Audi 100. Het is een
zeer stoere, sierlijk gebouwde au
tomobiel, waarvoor prof. Paola
Nestier, hoogleraar aan de Aca
demie voor Schone kunsten in
München.een aantrekkelijk kleu
renpalet heeft ontworpen.
ADVERTENTIE
zondag naar
uinre
wassenaar
VEEL GRATIS
ATTRACTIES I
midgetgolf
kijken naar skièn ^7^.
,hé dansant in De Schaapskoot
trimmen
rijiuigenmuseum(U-l' uur'
potteri/ (11-17 uiir)
•Sememsautomaten
HERFSTTARIEF f 2,50
honden mogen mee-~""1
pan"ek
PAGINA 7
GENÈVE - "Natuurlijk wordt
er misbruik en oneigenlijk ge
bruik gemaakt van de sociale
zekerheid. Dat komt door de
gecompliceerdheid van het
stelsel, waardoor mazen in de
wetten zijn ontstaan. En ook
door de mentaliteit van de men
sen. Je ziet het in alle klassen
van de bevolking. Of het nu
kinderen zijn van werknemers,
van middenstanders of indus
triëlen. Ze hebben een opvat
ting over de sociale zekerheid,
waarin ze op een gegeven mo
ment zeggen: nou dan ga ik in
de WW".
Aan het woord is dr. Gerard
Veldkamp, oud-minister van
Sociale Zaken voor de KVP en
al jaren bezig in opdracht van de
regering de bestaande sociale
verzekeringswetten te vereen
voudigen en in één wetboek
onder te brengen. Veel mensen
denken dat Veldkamp bezig is
een nieuw stelsel van sociale
zekerheid uit zijn hoed te tove
ren. "Dat is een veel verbreid
misverstand. Ik ben eenvoudig
bezig - en zo luidt mijn op
dracht ook - de bestaande wet
geving te vereenvoudigen. Ik
schat dat dit werk over vijf jaar
gereed is. Het is erg onvoorzich
tig van mij geweest om een aan
tal jaren geleden optimistischer
geluiden te laten horen. Ik
dacht toen aan het spoedig uit
brengen van een inleidend deel.
Maar dat is gebleken zeer ar
beidsintensief te zijn".
Tussen de drukke vergaderin
gen van de Internationale Ar
beidsorganisatie (IAO) te Ge-
nève door is Veldkamp, voorzit
ter van de Nederlandse rege
ringsdelegatie ter plaatse, be
reid nader in te gaan op de pro
blemen rond de sociale zeker
heid. Hij ontkent dat het daarbij
alleen gaat om het kostenas
pect. Het stelsel zelf moet veel
eenvoudiger worden.
Hij is er vast van overtuigd dat
een verandering in mentaliteit
bij de bevolking noodzakelijk is
om de sociale zekerheid goed
koper te laten functioneren. Ze
moeten meer kostenbewust
zijn. Voor verschillende voor
zieningen. zoals het Zieken
fonds, zou best een eigen risico
kunnen worden ingevoerd. Dan
lopen ze niet meer zo hard naar
de dokter.
Hij wijst het te hooi en te gras
zoeken naar bezuinigingen op
de sociale voorzieningen van de
hand. Het snijden in bepaalde
uitkeringen - zoals het plan van
het kabinet om de uitkerings
percentages voor de arbeidson
geschiktheidsverzekering
(WAO) te verlagen van 80 naar
75 procent - levert alleen maar
op korte termijn geld op. "Je
kunt het vergelijken met een
gezinsbudget. Je kunt zeggen:
we leven wel aardig, maar toch
komen we niet uit. Nu besluiten
we dus maar om niet meer op
vakantie te gaan. Dat lost je
probleem wel op voor het jaar
1976 bijvoorbeeld - als het dan
moet gebeuren tenminste. Maar
het geeft in de jaren die daar op
volgen zoveel onlust dat zoiets
nauwelijks een oplossing te
WD
Veldkamp heeft kritiek op poli
tici die zeggen dat bezuinigin
gen noodzakelijk zijn, maar die
vergeten voorstellen te doen
voor een nieuw sociaal zeker
heidsstelsel. Dat geldt ook voor
het rapport van het weten
schappelijk bureau van de WD
over de sociale voorzieningen
en de liberale opvatting over
bezuinigingen daarop. Hoewel
hij het "tenslotte geen goed
rapport" vindt, moet hem wel
van het hart dat de WD de
enige grote partij geweest is -
tot nog toe tenminste - die hier
een rapport aan heeft gewijd.
"Sommige politici van CDA-
kant en ook onze minister
president hebben veel te ruw op
dat rapport gereageerd. Ais je
zelf helemaal niets gedaan hebt,
dan vind ik zoiets nogal moei
lijk. Ik vind dat ze sommige heel
goede voorstellen hebben ge
daan, maar ik vind ook dat ze te
weinig hebben gedaan"
Door Jan Dost
De WD bepleit - evenals de
werkgeversorganisaties VNO
en NCW - dat de sociale uitke
ringen niet in dezelfde mate
moeten stijgen als de lonen.
Veldkamp heeft daar ook ge
dachten over. Hij wijst een
"ontkoppeling" niet bij voor
baat van de hand. "Wij zijn uit
gegaan van de voortgezette
economische groei zoals we die
kenden. We moeten ons dus de
vraag stellen: als we geweten
hadden dat de economische
ontwikkeling zo zou zijn, als ze
nu is (minder groei, red zou
den we dan die voorstellen zo
gedaan hebben? Ik vind dat je
die vraag mag stellen. Maar dan
moet dat wel voor iedereen
gelden. Ik vind dat dan óók de
perfecte ambtenarenregelingen
in discussie mogen komen. En
datje niet mag zeggen we pak
ken alleen maar dié groep en de
ambtenarenregelingen laten we
lopen".
Veldkamp is er vast van over
tuigd dat de bezuinigingsopera
tie van de regering, waardoor de
groei van de overheidsuitgaven
en die van de sociale voorzie
ningen tot 1980 niet meer dan
eén procent van het nationaal
inkomen mag bedragen, te
weinig is. "Dat wordt in de mil
joenennota ook toegegeven. Ik
zeg dat niet. Dat staat daar. De
2,9 miljard aan bezuinigingen
die door de WD genoemd
wordt wil ik niet betwisten. Wel
moet natuurlijk nader bekeken
worden, hoe dit over de ver
schillende departementen moet
worden verdeeld".
Toekomst
"Ik vind het alleen zo jammer
dat dit soort bedragen niet is
gekoppeld aan een plan voor
hoe het in de toekomst moet
worden".
Zelf heeft hij daar de volgende
ge dachten over.
0 Er moet een wet komen
tegen inkomensderving op
korte en op lange termijn.
De bestaande werkloos
heidswetten (WW en WWV)
kunnen dan verdwijnen.
Er moet een wet komen die
kinderbijslag en kinderaf
trek voor de belastingen in
één keer regelt. De plannen
van het kabinet om kinder
aftrek af te schaffen en de
hoogte van de kinderbijslag
te koppelen aan het inko
men vindt Veldkamp geen
verbetering. Hij is tegen het
nivellerende aspect er van.
Er moet één nationaal stelsel
voor de gezondheidszorg
komen. Ófwel een volksver
zekering, die iedereen tegen
de kosten van ziekte verze
kert; ófwel de gezondheids
zorg moet genationaliseerd
worden.
De toporganen in de uitvoer
ing van de sociale zekerheid
moeten onderhandelingen
beginnen over fusie. Dit
slaat op het GAK en de Ge
meenschappelijke Medis
che Dienst. Leiden die on
derhandelingen tot 1985 niet
tot resultaat dan moet de
overheid ingrijpen.
Op lokaal niveau kunnen tens
lotte de "sociale supermarkten"
komen, waar Veldkamp al ja
renlang voor pleit. In het kort
komen deze supermarkten neer
op: één kantoor voor alle sociale
voorzieningen, waardoor de
uitkeringsgerechtigden niet
meer van het kastje naar de
muur gestuurd hoeven te wor
den.
7ATF.RDAG .30 OKTOBER 1976
DEN HAAG - Nederlandse
multinationale onderne
mingen hebben om en nabij
de 3000 vestigingen over de
gehele wereld gespreid, die
by elkaar aan ongeveer 1,5
miljoen mensen werk ge
ven. Van déze 1,5 miljoen
mensen werken er 360.000 in
Nederland, een half miljoen
in andere landen van de EG
en een half miljoen in de rest
van de wereld.
Van dat half miljoen dat in de rest
van de wereld werkt, wonen er on
geveer 200.000 a 250.000 in Afrika
en Azië. Dit zijn, afgerond, enige
gegevens, die een enquete van het
ministerie van Economische Zaken
onder de Nederlandse multinatio
nale ondernemingen heeft opgele
verd. Aan 58 multinationale onder
nemingen zijn enquête
formulieren verzonden, maar niet
meer dan 37 hebben aan de enquete
meegedaan. Omdat deze 37 de
grootste multinationale onderne
mingen zijn en hierbij ook de zes
allergrootste behoren, acht het mi
nisterie van Economische Zaken
de uitslag toch representatief. Mi
nister Lubbers heeft deze enquete
gehouden, omdat hij vindt, dat
overheid werknemers en het pu
bliek te weinig weten over de mul
tinationale ondernemingen.
De 37 ondernemingen hebben in
totaal 2893 ondernemingen over de
hele wereld, waarin zij een meer
derheidsbelang hebben. Verder
hebben zij nog een belang van 50
procent of minder in 470 onderne
mingen. Van deze 2893 onderne
mingen, waarin zy een meerder
heidsbelang hebben, zijn er 214L
gevestigd in Europa, 322 in
Noord-Amerika en 430 in andere
delen van de wereld. Van die 430
zijn er 130 gevestigd in Australië en
Nieuw-Zeeland, zodat de vestiging
in de werelddelen met hoofdzake
lijk ontwikkelingslanden ongeveer
300 bedraagt.
Effect
De ondernemers zeggen in hun
antwoorden op de enquete, dat
naar hun schatting het indirecte
werkgelegenheidseffect van hun
buitenlandse vestigingen 2 a 3 maal
het aantal directe arbeidsplaatsen
bedraagt. Sommige ondernemin
gen noemen zelfs een aantal van 4
maal.
Uit de enquete blijkt verder onder
meer, dat tot een verplaatsing van
de produktie naar een ander land
niet gemakkelijk wordt besloten.
Dit komt door de sociale conse
quenties, de afvloeiingsregelingen
e.d., die uit verplaatsingen voort
vloeien. Van belang is ook het kapi
taalverlies dat ermee gemoeid is en
de nieuwe investeringen die elders
moeten plaatsvinden.
Gevraagd naar hun reden voor ves
tiging in het buitenland zeggen de
meeste ondernemingen, dat er be
hoefte bestaat aan nieuwe afzet
markten omdat de Nederlandse
markt te klein is. De keus van een
vestigingsplaats wordt volgens de
ondernemers in steeds sterkere
mate bepaald door de stabiliteit van
een bepaald land in economisch,
politiek en sociaal opzicht. De mul
tinationals willen de kwetsbaar
heid van hun vestigingen zo gering
mogelijk maken. Factoren als lage
loonkosten of investeringshulp
door het land van oorsprong spelen
geen belangrijke rol. Wel een be
langrijke rol spelen belastingstel
sel, de verkrijging van overheid
sopdrachten door het gastland en
prijsbeschermingsmaatregelen.
Er zijn in een aantal landen beper
kende voorwaarden ten aanzien
van de buitenlandse eigendom. De
meeste ondernemingen staan niet
positief jegens dergelijke beper
kende voorwaarden. Stimulerende
maatregelen van "gastlanden" zijn
zelden van doorslaggevende bete
kenis voor de beslissing om al of
niet in een land te investeren. Veel
belangrijker is in het algemeen een
goed investeringsklimaat dat de
continuiteit m de bedrijfsvoering
en een redelijk rendement begun
stigt.
De ruimte om eigen voorwaarden
Te klein te stellen aan het gastland is vol
gens de ondernemingen in de regel
gering.
Bijdrage
De ondernemingen is ook gevraagd
naar de bijdrage, die zij zien van
hun vestigingen aan de sociale en
de economische structuur in de
landen van vestiging. In hun ant
woorden hebben de meeste onder
nemingen kunnen leveren aan ver
betering van de sociale en econo
mische structuur van ontwikke
lingslanden. Alle ondernemingen
ontkennen, dat zij doelbewust mi
lieuvervuilende activiteiten over
brengen naar ontwikkelingslan
den.
Van 36 van de 37 antwoordende
ondernemingen zijn de omzetten
opgegeven. Deze 36 hadden een ge
zamenlijke omzet van ruim 200 mil
jard gulden in 1974.
Bijna alle ondernemingen stellen,
dat de opvatting, dat multinatio
nale ondernemingen belasting
zouden kunnen ontgaan door win
sten te laten ontstaan in landen met
een relatief laag belastingtarief niet
reëel is. Ook de opvatting dat de
ondernemingen belasting zouden
ontgaan door winsten over te heve
len van een land met een hoog naar
een land met een laag tarief is naar
de mening van de ondernemingen
niet juist. Alle zijn van mening, dat
de-multinationale ondernemingen
vaak extra belasting betalen door
onvoldoende harmonisatie van de
wetgeving en door onvoldoende
samenspel tussen de belasting
diensten in verschillende landen.
Toezicht
De meeste ondernemingen zien
met veel heil in internationaal toe
zicht op multinationale onderne
mingen als dat toezicht inhoudt het
oprichten van een organisatie met
universele machtsmiddelen om na
leving van voorschriften af te
dwingen. Zij wijzen erop, dat mul
tinationale ondernemingen veelal
een sterk gedecentraliseerde struc
tuur bezitten en dat de concernon
derdelen zich moeten conformeren
aan de sociaal-economische doel
stellingen van het vestigingsland.
Zij vallen dan ook geheel onder de
jurisdictie van de nationale over
heden, die over voldoende contro
lemiddelen kunnen beschikken.
Het lijkt hun weinig waarschijnlijk
dat de regeringen aan een ander or
gaan zeggenschap over de onder
nemingen in hun land zullen geven.
DEN HAAG - De Nederlandse uit
voer is in de eerste helft van dit
jaar naar volume met ongeveer
dertien procent toegenomen. Hij
bereikte daardoor een record
hoogte na de daling, die in de
tweede helft van 1974 was ingezet,
aldus een overzicht van het minis
terie van economische zaken, dat
ook rekening houdt met de uitvoer
naar België/Luxemburg.
Tot deze gunstige ontwikkeling
hebben landbouw en industrie ge-
lijk bijgedragen. In de agrarische
sector was de stijging het grootst
voor fabrikanten van plantaardige
samenstelling. In de industriële
sector voor chemische produkten.
De toeneming van de chemische
export was geheel een reactie op
een even grote daling in de eerste
helft van 1975. Dit geldt ook voorde
sterk toegenomen uitvoer van
weefsels en papier. Een grote stij
ging vertoonde ook de uitvoer van
houtwaren en machines.
De handelsbalans was in de eerste
helft van dit jaar geheel in even
wicht; voor het eerst in de geschie
denis was er geen tekort meer. De
verklaring hiervan ligt vooral bij
het aardgas. Naast een export van
aardgas ter waarde van bijna drie
miljard gulden, is er bovendien
sprake van een belangrijke import-
vervanging hierdoor. De „energie
balans" is daardoor praktisch in
evenwicht.
Er is nog steeds een agrarisch ex
portoverschot en een industrieel
invoeroverschot (uitgezonderd
energie, schepen en vliegtuigen). In
vergelijking met de eerste helft van
1975 is het agrarisch exportover
schot groter geworden en het in
dustriële invoeroverschot kleiner.
Het eerste steeg met één miljard tot
4.1 miljard gulden, het laatste
daalde met één miljard tot 4,3 mil
jard gulden.
Audi 100 in
Leiden met
ADVERTENTIE
